Katalog

SAHtFE DÖRT Precs Lldınowriry*nln tajmıhSı büyük evLn. alt kaündadır.. Burada kendisine alabildığine bağlt bir dost ve bakıcı bulmuştun Konte* BrdSdy Sanatçının yaşammda uzun yıll»r önenüi blr rol oynayan bu aoyhı Macar kadım moral yönden de yardımcı o'tnaktadır. Onn «gftnahlarnnı çıkaıdığnn kadm» diye tammlamaktadır Beethoven Bunaltı ve sıkmtılarla geçen o günlerde Kontes ErdSdy ve diğer dostlanmn yardıratnı görmüî, tekraT sanatma bağlanabilmişür. Ve İ5te o stralarda Vestfalya Kıralı Jerome Bonaparte'ın çağnsını ahr.. Kassel'deki sarayın müzik yönetimini alacak, karşılığmda yolculupu için 150 duka altmı verilecek, synca her yıl 600 duka altmt Sdenecektir.. Ancak Vîyanadaki soylu dostlann bırakmaya niveti yoktur büyük sanatçıyı.. Üç koruyucusu ortak bir protokolla yardım konusunda anlaşırlar. Bu protokol geregince Bee'hoven'e her yıl Arsidük Rudolf tarafından 1500, I>rens Lobkovltz tarafmdan 700, Prens Kinskv tarahndan 1800,. toplam olarak 4000 gulden ödenecek. bu uygulama 1809 yılınm I Mart gOnfl yürurlüğe glrecekÖr. Durum BeethovenT blr »flre rahatlatacak, o iğneleyicl neşesinl bulacak. yeni verim tasanlan doğacaktır.. Ancak uzun sürrrez bu mutîulvık.. Viyananm II Mayıs'ta Fransız ordusu tarafından kuşatılarak alınışı, top seslerinin yeri gösü sarsısı kadar ülkenin toplum düzenini de sarsacak. besteci İçin zorlu gunler getirecektir. Çaem bir diğer büyük bestecisi Joseph Haydn aynı kentte son gün'.erini yaşarken Beethoven kardeçi Kaspar'ın evine sığınmış. bodnıma saklanarak top seslerini duymamak için basını yastıklara gömmüştür. Arkadası Dr. Wegeler onun bu davranışım top sesl»rinin hasta kulaklannı çok kötü etkilemesine bağlar.. Savaî bibniî, etkisi kaybolmaya başlamış, sanatçı normal yajamına dönmüştür Gene çok sayılan ve aranan kişidir Viyanada.. Bu arada kadm ilişkileri sürmekte, sık sık âşık olmakta fakat en süreklisi yedi ayı asmamaktadır.. Arkadası Gleichenstein'ın tanıttıçı Malfatti ailesinin güzel kızı Therese'yi tam kırk yaşlannda bulunduğu sıralarda sever.. Derinlemesine bir aşktır bu.. Evlenmeyi düşündüğunü Wegelcr'e yazdığı bir mektupla Bonn'daki kiliseden vaftiz kaydını alıp göndermesini isteyişinden anhyoruz.. Ancak bu düşünce de gerçekleşmiyecek, Gleichenstein'a yazdığı satırlarda açıkladığı hayal kınklığı, aynı kırıkhğın getirdiği acı bunalımlar onu bir yandan yaşama danltırken, beri yandan verim gücünfl destekleyecektir. 14 Nisan 1970 CUMHURtYET KCOttUK 8M yıh sonlannı bir diğer anıt, Kont Oppensdorf'a adanan •dördüncü» senionl güslüyor, «Der Freischütz»ün değerli yarahcısı Weber aym senfoni konusunda alayh bir tenkid göre aslında gene Shakespeare'in yazmaktan çekinmiyordu Beetaynı adlı trajedisindec esınll olhoven'in opera müziğme eğillduğuna şüphe yoktur.. Aynı yılmi çoğalır bir ara.. Imparatorluk lar güncesinde şu satırlara rastKırallık Tiyatro Müdürlüğüne lanır: «Yaşamımm sonbshan yakbir dilekçe vererek tekliflerde laştı.. Bol ürünlü bir ağaç gibi bulunur.. Ancak kulaklanndaki olraayı isterim o zaman.. Fakat hastalıgın artışı yeni bunalnnlayaşamımın kışmda, saçlanm akra gotürür mutsuz sanatçıyı.. Yaz laşıp da yorulup bıktığımda kenayian kendisini daha iyi his dime şerefli ve hayırlı bir sükun ectmekte, Baden ve Heiligensdilerim.. Tıpkı doğadald kışın tadt'da kiraladığı evlerde daha sükunu gibl..» rahat düşünme ve çalışma olanağı bulmaktadır. Arada dine sa• BEREKETLÎ TILLAR rılmakta, «do majör» dua gibi dinsel yapıtian verraektedir. Ve azdan sonbahara geçişin iki durmadan okumakta, elinden önemli ürünü doğmuştur bırakmadığı kitaplann başında bile; «do minör» «beşinci» Shakespeare çevirüeri gelmekve •Pastoral» adıyla bildiğimiz tedır. 180T yılının ürünleri ara«altıncı» senfoniler.. Bu çok sesında «Coriolan» uvertürü yer avilen, çok bilınen iki yapıt 1808 lır.. Friedrich Joseph von Collin'yazında Heilegenstadt'da tamamlanmıştır.. Ertesi >az arkadaşı jn aynı adlı oyununa bestenen ve sekreteri Schindler'le aynı bu unlü orkestra parçasmın kenkcy çevresinde Kahlenberg'a ci anlatışından da anladığuruza 1 iki ölümsüz senfoni Y doğru yaptığı bir gezide önlerinde beliren dere kıyısında durur ve şöyle der: «Jşte «altıneı» senfoninin «dere fayısmda» bölümünü bnrada besteledim.. Dallarda, kırda öttişen bütfln knşlar da benfanle beraber besteledi..» Her iki ölümsüz •enfoni 1808 yılı 22 Kasım günü Theater an der Wien'deki konserde Uk defa ça]marak halka sunulur.. Aynı konserde «do majör» dua ve piyano, orkestra ve koro için «korolu fantazi» de yer alır.. îkinci yapıtta klârnetçinin yanh gırişi besteciyi çileden çıkarır, orkestrayı durdurur, üyelere bağınp çağırdıktan sonra tekrar başlatır.. Bu tatsız olaya karşılık konser dinleyenlerın coşkun gösterileriyle biter. 1808 yılı yaz «ylannda yeni yapıtların gene Heilegenstadt'da tezgâhlandığı görülür.. Sanatçının oturduğu evin arka bölümünde ünlu ozan Grillparzer'in ailesi kalmaktadır.. O çağda küçük bir çocuk olan Gnllparzer daha sonra yazacağı anılarında Beethoven'in piyano çalısım nasıi hayranlıkla dinlediklerini, özelîikle annesinin daha iyi duyabilmek içın giriş bölümüne bakan mutfak kapısını nasıl aralık tuttuğunu, fakat bir gün durumu farkeden sanatçınm şapkasmı alıp gittiğini ve yaz sonuna dek piyanoya elini sürmediğinl uzun uzun anlahr. FARUK YENER • BtR ÇAĞRI ont Rasumowsky'nin kitaplığına bakan Bıgot ve eşi Marie en yakın dostlandır o sıralarda.. O ünlü sabah yurüyuşlerini iyi bir pıyanist ve müZıkçi olan Marie ile yapmakîadır. Aynı yüm sonbaharında VİTANA'nın Fransn ordusn tarafmdan alınışı, top sesleri, zalen BEETHOVEN'i her yönden etkiliyordu.Goethe, Bettina'nın mektubunu cevanlamış, Beethovenle tanışmaktan duyacağı bü>ük zevki anlatmış, bestelediği şiirlerinin notalannı göndermesi için aracılık etaıesini rica etmiştir. Ancak iki ölümsüz sanatçının buluşması kolay olmayacak, ara'' iki yıl daha geçecektir. Bu arada Beethoven 1811 yılı 12 Nisan günü Goethe'ye yazdığı mektupia, «Egmont» trajedisi içm bestelediçi müziğin. yapıtlarını basan ve yayan Breilkopf ve Haertel» kurumu tarafmdan kendisine gönderileceğini haberlemekte, yargısını dılemektedir. Goethe verdıği cevapta besteciy© teşekkür etraekte, kendisini Weimar'a çağırmakta, «Egmont» rr.üziğınin olağanüstü güzellik ta?ıdığına inandığmı belirtmektedir. zer bir ayna almanızı dilemiştim.. Bana sizinkini gbndermiştir.iz.. Ben de iade etnıiştim.. Fakat aynam tümüyle kırıldı. Tardımınıza muhtacım. Hoşça kalın. Ve insan denilen yaratığm gucünü ve zavallılıçını yakmdan duyduğum şu günlerde benim için •büyük adam» falan gibi sözler •arfermeyin, yazmaym.» 1811 Mart ayına doğru 97 opus say:lı ünlü »si bemöl majör» üçiü bıter.. Besteci bu sırada Edinburgh'da yaymevi sahibi Thornson'un isteğı üzerine bazı İskoç, Wall ve İrlanda halk türkuleri uzerınde çalışmakta, para durumuna katkıda bulunmaya gayret etmektedir. Ve gene o günlerde maliye bürosundan gelen bir haber gerçekten sarsıcı bir etki yapar üzerinde.. îki yıl önce bestecive üç soylu tarafmdan tanınan 4000 altın guldenlik ödenek 1612 kâğıt guldene indirilmiştir Nedenlerinin başmda Prens Kinsky'nin attan duşüp ölmesi, Prens Lobkowitz'in muzık ve tiyatro alanında yaptığı büyük harcamalarla güç durumda kahşı gösterilmektedir. Yaşamı boyunca beliren hayal kırıkkkları dizisine bir yenısi eklenmiş, eşe dosta gönderdiği yakınışlara karsüık yaşama o!an bağlıhğı bir defa daha üstün gelmiş, kararı soğukkanhhkla karîilamıs, yola yardunsız de knlaklannd* bastalsk K AYHAN BAŞOĞLU CEM SIIITAM • PARA SIKINTILARI 1810 yılı taşıdıklan nitelikler açışmdan ulasılmaz güzellıklerie örülü yeni oda mÜ7İği ömekleri geürmiî, bunlardan «fa minör» ?5 sayıh dörtlü fedakâr ve eski dost Zmeskall'a adanmıştır. Aynı günlerin tarihini tasıyan şu satırlarını okuvalım: Sevgili Zmeskall; kısa mektuba tazmaytnız! Duramu..ıu biliyorsunuz; Herkül'ün Kıralice Omfal'ın >anındaki durumundan ayrılığı yok. Sizden bana sizinkine ben vam edebileceğine Inanarak çabalannı sürdürebilmişü. Hıçbir zaman sağbkh olamadı Beethoven.. Yaşamınm sonlarında kesin duymazlığa varan kulâk 1astalığı dışında ozellıkle sinriırim organlanndan çok çekT.ij, genç yaşta midesinde başgisteren gastrit, barsaklardaki surekli kolit rahat vermemistir sanatçıya.. Kırk yaşını sştıktan sonra hateızlik artmış, bir an Italya'ya giderek dinlenmcyi düşünmjş, ancak împaratorluk doktoru Staudenheim'in yolculuğu teh'.ikeli bulması nedeniyle içne ve banyo kenti Teplıtz'e yönelmiştir. 1811 yılı Ağustos ve Eylül ayları boyunca Teplitz'da •Arp» otelinde kalan Beethoven'in çevTesi hemen soylular va sanatçılarla çevrilmiş, toplantılann en aranan kisisi oluvermişti>. Bu arada Berlinli genç va güzel şarkıcı Amelie Sebald ufak gönül serüvenleri ara?ına katılmıs, bir türlü boş durarrıyan sanatcı arkadası Kotzebue'mın dileğıni kıramıj'arak alabildieme kotu oyunu «Atina Kalıntıları» ıç^n müzik yapmıştır. YARiN GOETHE İLE KARŞILAŞMA • BETTİNA GELİYOR ettina Brentano bu sıralarda bir ışık getirir ona.. Avutucu ve kurtancı bir ışık.. Saray danışmam Melchior von Bırkenstock'un kızı Antoini» Frankfurtlu Brentano ailesinin oğluyla evlidir.. Bettina, bu güzel fakat huzursuz kız damadın kardeşıdir. Sanata düşkündür, Goethe'nm yöresindedir daima.. Beethoven'i çok dujmıuştur, ma rak etmektedir. Viyanaya onu gönr.ek amacıyla gelir.. 1810 y\\\ 28 Mayıs günü Goethe* ye yazdığı mektubun çevirisi şdyle: «Herkes korktu beni ona gotüımekten. tek başıma bulmak rorunda kaldım. Üç yer var otnrdnğu.. Sonunda kent içinde bir apartmanin üçüncü katmda yakaladun.. Haberlemeden girdim içeri.. Piyano başmdaydı.. K;ndimi tanıttım.. Hemen yenl bestelediği bir şarkıyı dinlemeyl isteyip istemediğimi sorda.. Sonra keskin ve etkili bir sesle söyledi şarkıyı.. Senin dizelerin ü»erine bestelenmişti.. Bitirince gösterdiğim roşknnluk iizerine Söyle dedi: «Güzel değil mi? Pek çok insan fyi bir yapıt karşısında aşın etkilenip aşın belirtiler gösterirler.. Sanatçı ağlamaz.» sonra gene senm dızelerm üzerine bir başka sarkısım söyledi: •Aşkm sonsuz gözyaşlan, kuruma sakın!» Bana eve dönerken eşlik etti.. Sanat üzerine güzel ve olumlu sözler söyledi.. Sokakta oldu^jnu unuturmuşcasına bağırarak, heyecanla ve büyük hareketler yaparak konuşuyor, gelen geçeni urr.ursamıyordu, Bizdeki toplantıya geldi, yemekten sonra piyanoya oturdu uzun uzun çaldı.. Gururu dehasıyla kaynaş:yor, ruhu en anlaşılmavacak e\renlere uzanıyor, parmakları en olar.aksız gibi gdrüneni çalıyord'j.. O günden bu yana her gün ya o bana geliyor, ya ben ona gidiyorum.. Geçenlerde şdyle dedi bana: «Goethe ile çok konuşmak isterdim.. Acaba beni anlar mıydı? Ona beni anlatmız, senfonilerimi dlnlemesini öğütleyiniz. o zaman m'iziğin en yüksek bilgi evrenine açılan elle tatnlmaz en önemli kapı olduğnnu anlayacaktır. Goethe'ye benden bahsediniz. Beni anlarsa anlar, ona cevap vermeme imkân yok, en iyid fc»"<1İT"i onun öğretinıine bırakmak olur..» B DEFINE TALİP APAYDIN 70 îçerilere giriyor, dısarılara çıkıyor, bir çıkar yol arıyor bulamıyordu. cEmme bi bulursam, eh, Ben biliyorum yapacağunı. Şu köyü dümdüz etmezsem, banlannm burnunu yere sürtmezsem, bana da Seyit Ali demesinler ula!» Damın kaşında bir o yana, bir bu yana dolajıyordu. Köye kinle bakıyor, başuıı sallıyordu. Demesinler! Gözune Gakçı Rüstem ilişti. O da dikilmiş köye bakıyordu. Göz göze geldiler. Elıyle selâm verdi. Aleykümselâm, dedi Rüstem. Gelsene biraz, konuşalım. Rüstenı başmı salladı. Sonra düşündü, «Bir diyeceği mi var acaba? Dur bakalım ne?> Ağır ağır geldi. Karlar yumuşamıştı. Bastıkça hart hart çökuyordu. EIi arkasında merdivenleri çıktı. Ne o? dedi. Ne dikilin böyle sabah beri? Neydek? îş güç olmayuıca. Kış günü. Sende ne var ne yok? Hiç. Bildiğin gibi. Tabakayı uzattı. Sar bakalım. Seninle bir aey konuşacağım emme, bilmem kabul edecek misin? Neymiş? Boş durmak seni de sıkıyor, biliyorum. He valla. Adam kötü oluyor be. Yat yat bitmiyor. Bir yeri kazalım nu seninle? Bildiğim bir 1 yer var" Nere? Once «he> de he!e. Ben seni severim Rüstem anladın mı? Aha o harmanlarm altında bi yerde hazine var. Hem de katti. Yalnız biraz çalışmak lâzım. Orayı seninîe birhkte kazalım. Gakçı Rüstem duşündü, gülümsedi. Sen de bu yıl hepten defıneci o'.dun, dedi. Olduk he. Emme arayan mevlâsını da bulur, belâsını da. Biz smdiye dek hep belâ bulduk. Bundan sonra ne bulacağımız belli değil. Valla bu işten vazgeçsen iyi olur Seyit afa. Bu iş öyle bi iş ki. bazan aramadan bulunur. Bazan da yeri göğü arasan bulunmaz. Doğru bu sözün. Emme benim şüphelendiğim üç yer vardı. İkisini aradık bulamadık. Bu üçüncüyü de anyacağım. Hem bu daha koîay. Yakın, ağa şu aşağıda. tkimiz arayahm. Kadere kısmet Çıkarsa zengin oluruz. Çıkmazsa ne yapalım, bırakır geliriz. Tehlikeli bir yer mi? Yok canım ne tehlikesi? Toprağı eşeceğîz. Mezar mı? Öyle bir şey. Sigaraları yaktılar tkisi de duman İçinde kal Habiple niye yapmıyorsun bu Işı? Bırak canım. Geberiyordu az daha. Basıma belâ olayazdı. Rüstem guldü. Iri yarı bir yüzü vardı. Koylülcr evliya çarptı sandılar biliyon mu? İyi oldunuz da dillerinden kurtuldunui Öyle o'.du he. Evliyayı siz mi aradınız ağa, sahı? Yok yavu, Evliya aranır mı? Deli miyiz biz? Ben de inanmadım canım. «Bizim köyün adamı yapmaz o işi. dedim. Veli hoca kitaba bakmış da «Bızım köylü değıl» demiş. «Şojle şu taraftan gelmişler. uç kişıler» demiş. ctyi demiş, aferim. Birazını bilmiş.» Ne dersin burayı birlıkte arıyalım mı ha? Üstüne iâf getirme. Valla bilmem. Nasıl bir yer. Aramağa değer mi? Hem de nasıl, göreceksin bak. Rüstem ayağıyle karları deşti. Ileri geri getirdi gotürdü. Ne zaman arıyacağız? Aha bu gece gideriz. El fenerlne pil ahnz, Bir de kazma kurek. Köylü görürse? Kimse görmez korkma. Derenln içinde. Geceleyin soğuk olur yavu, üşüruz. Üşümeyiz. Çalışan adam üşür mü? Rüstem düşündü, «Köylü benden şüphelenmez. Seyıtle Yirik Habip kazmış derler. Beni akıllarına bıle getirmezler.» Emme adımı söylemek yok, «akh? TabiL Bu işin sırrı orada, Kimse bilmeyecek. Rüstem gene de «he» diyemedi. tkircikliydl Nere bu dediğin yer, hele iyi tarif et. Seyit Ali çenesiyle gösterdi. Aha şu harman yerleri var ya? Onun alt tarafmda Koca Omarın bağına varmadan, He. Orada dereye doğru blr burun var hani? Dönup baktılar. Buradan görünraüyor değil mi? Yok. Yukarı mahalleden görünür belkl. Emme bizim çaJışacağunız yer gene gdrünmez, Dereden bu tarafa doğru kazacağız. Önce ışık yakmayız, istemez. Çukur derinleşince yakarız. Kimse görmez korkma. Gakçı Rüstem başını salladı. Başkasma değü de kendisine söylemesi biraz hoşuna gitmişti. İyi ya, dedi. «üla seninle yola gitmek doğru değil emme hadi bakalım. Muhakak bir 1 açar5 sın adamın başma.» Kabul etmekle reddetmek arasında bocalıyor» du. Osmandan ne haber? diye sordu. (Arkası var) do. TİFFANY JONES GARTH AYLAK MUSA lol? • GRlP, NEZLE r . DIŞ »ĞR1SI YANIKUAR • GÜNEŞYANIĞI • ARIBÖCEK SOKMASI • ADALE ROMATİZMASJ • YAR4LAR, KESİK • PIŞİK, KAŞINTI • EKZEMA, ERGENLİK • DONUK . . • OERİ ÇATLAKtARINDA. MANİKÜR VE : •TRAŞTAN SONRA " ANTIDOTYİPOIIAT] i LA N Urfa Oevlet Hastanesi Baştabipliğinden: C l n ı l llâç ve Tıbbi Malzema Franoala Pirinç Toz ijeker Taze Sebze ve Meyr» Kuru » » Lingıt Kömürtl Meşe üdunu Fiatı Knru? 150 400 325 28 25 Miktan 143 Kalem 30000 Küo 6000 • 6000 40 Kalem 23 > 150000 100000 Tutan Lira Kr. 173.102.80 45JU00.0U 24.000.00 19^00.00 75J80.O0 32.430.00 42.00U.UO 25.000 (XI Geçid teminab 99U6.00 3375.00 1800.00 1462.00 5019.01 2432.25 3150.00 1875 00 Üâncılık: 7289/3767 Doktor Süreyya Atamal Muayenehanesıni nakletti 7x& &WZ. Sıraselvıler 39 (Taksim Site) K. 2 Tel: 44 57 44 Yeni adres: Urta Uevlet Hastaneslnln 1970 yılı Uâç, ylyeceK ve yakacak thtlyaçlan 2 U fayılı Kanu 4 U mın Sl înct madöesine tevfıkan fcapalı zart usulü Ue ekslltmeye çıkanlmıştıı Eksıltme ve lhaielen 28 4.I97U Salı günü saat 11 de Urta Devlet Hastanesmde a y n ayn yapüacaktır. öartnameleı tıer gün nastanede görülebillr Taliplerln temlnat mektubunu oavl teklif mektuplannı lhaie sa atinden bır saat evveline badaı Komisyona vertnl5 olmalan şarttır Postada vakı e»rikmonır kabul eöıImeyeceSJ Uân olunur. (Basın: 12791/3757)