Katalog

Cumhuriyet anstıA «U1LAK < OYtlAtJ TAAHHÜT EDSB • Sahibl Cumhuriyet Mstbaacılık ve Gazetecıhk T.A.Ş •dın» NAZtMB NADİ • Sorumlu Vazı tsleri Müdüru : SAMİ KARAOREN • Ba.an ve Yayao: CUMHURİKKT MATBAAC1LJK ve GAZETECİLİK T.A.Ş. Cagalojlu Halkevi Sk. No. 3941 BÜROLAR ! ANKARA AtarOrir Bulran Ten«* Agt f T«J: 120920 12M+» tZMÎR: ravzipa$a Bulvan Aftaroglu îjhaoı No Tel. 31230 24709 GÜNEY tLLERl KurukoprO S4 tokak No. 40 ADANA Tel: 4550 3934 ABONE ve tLÂN BeneUk 8 Aylık * Aylık t Aylık Xan 1 150 80 44 Adl Ivt Oı» 144 73 M * Üneı) «ayla (Sanumiı a. v» 1 oci uyta (Santtml) 4. S. 8 ncı «ayfa ıSantimll Baslık (Mffctuı 300 Ura 1» Kljan. Nikâh Evlenme Dojum ölüm. MevUd TesefcJrttt (5 Cm.1 Ölüm Ucvlid TetekkOT %3 üncü (9 Cm.> 100 100 150 85 80 75 > > * > • > SAYIM 50 ı e . r D I , G HUKUŞ (Baştarafı 1 incı sahifede) dım programının prensıplerınl tesbıt eden ıkı kanun tasanunda, yardım alan ulkelere ve Turkıye'ye yapılan askerî yardımın azalması sonucunu verecek onemlı maddeler bulunmaktadır. Soz konusu iki kanun tasarısı «Askeri Satışlar Kannnn» Qt «tthalât thracat Bankan Kannnn» dur. Amerikan yardımı den oğrenıltfığine gore, Laird, Turk yetkılılerıne bu kanun ta«arısının son şeklını almadığını, TemsılclJer Meclısı ile Senato' nun ayn avn goruşlere sahıp ol duğunu belırtmıstır. Laırd, son karan Kongre'nın Konferant Komisyona'nun vereceğinı, ve j burada yapılacak değışıkhğın, beliren gucluğu duzeltme yonünde olacagını soylemıştır. Verüen bilglye göre. bu gerekli düreltme yapılmazsa, Bırlejik Amerlka'nın «ihtlyaç f»«lan» olarak verdigt askerl malzemeyi, verme imlcâuı kalmıyacaktır. Ümversıtelerarası Merkezt Giriş Smavında 270 ve daha yukarı puan alanlar. bugün gırmek Istedıklen fakultelere dılekçelerını vereceklerdır Dılekçe kabulü yann akşam sona erecektır. Fakülte giriş dilekçeleri bugün veriliyor Eğitimd (Baştarafı 1 ınci tahıtedeı türlu değışttriJemeyen sımf geîme sıstemınde yapılmi}, bunun yerine «Ders geçme» sıstemı getınlmıştır. Bundan bovle orta oğretım kademesmdekı okullann butun sınıflarında öğrencılet, başarmakla yukumlü oldukları derslerden sorumlu olacaklar. ve bunlarm tamaroıncîan «Geçer» not aimadıkça okulu bıtjrmlş sayılmıyacaklardır Orta oğretimde bır başka 6 nemlı yenılik de «îöntltme sınıfları» nın kurulmu? olmasıdır öğrencıler! bu yoldan kabıhyetlerine gore değerlendırılecek, bajaramıyacakları veya sevmedıklerı bır dalda çalıjmıyacaK lardır Yenı sıstemle orta oğretım, birincı ve ıkıncı olmak üzere JKJ devreye ayrılmıştır Bırıncı devre, 1214 yaslan arasındakı oğrencilere venlecek eğıtanın tumünu kapsayacaktır. Bu 'Jevrede bğrenun ıhtısaslaşmayacak, ancak seçmeli dersler yoluyla, oğrencıye kabılıyeti ve 1lerde seçeceğı yol hakkında bır bılgı verılecektlr. Bu devrede, temel derslenn yanında, her öğrencuun ısteğıne ve çevrenin özellik ve şartlanna gore seçmeli dersler okutulacaktır tkınci devre orta ögr°tim, 1517 yaşları arasındakı oğrencileri kapsamaktadır Bu devrede •• maç, ojtrencileri, yılkcek oğretıme ya da onlan hayatta verımli kılacak işe veya meslage hazulamaktır Bu devrede 3 çeşit prog ram uvgulanacaktır a) Yalnızca yuksek ögretime nazırlayan programlar b) Hem mesleğe, hem de ytlksek ögretüne hazırlayan programlar. c) Yalnıa hayata ve meslefe hazırlayan programlar. retıme, hem de mesleğe hazırlayan programlar sonunda, bugünkü lise bıtırme ımtihanlarında olduğu gıbl, her kolun bzelligine göre tespıt edılecek derslerden bltirme «olgunluk» sınavları yapılacaktır. Buniara venlecek dıplomanın adı, Bakanlığjn teklifıne gdre «Olgmlıık diploması» olacaktır. Ancak, Şura Genel Kunılunda, bu terimın yetersız olduğu one surülmüs ve yeni bir terlm bulunması için Taunı Terbıye Kurulu görevlendirılmıştır. Olgunluk dipioması, yüksek oğretıme aday olma hakkı veren diploma olarak kabui edılmlştır. tşkolları ve meslek kolları sonunda verilen dıplomanın adı, «tkincı devre orta öcretimi bitirme dipioması» dır, Orta oğretıraı bıtırme diploması, yuksek oğretıme girişte aday olma hakkım vermeyecektir. ' Laird'a hatırlatıldı Amerikan Savunma Bakanı Laırd ile Ankara'da yapılan goruşmeler sırasında bu konuya değımlmiştır. Resmt çevreler tstanbul'un fcurtuluşunun 48. yüdönUmU, yann yapılacak tö | renlerle kutlanacaktır. Tör^ne j ordu birlikleri, okullar ve çeşitü kuruluslar katılacaklardır. İstanbulun kurtuluşu yarın kutlanıyor KONSER ve RESİTALLERÎ ÜNLÜ FRANSIZ JELLİSTÎ BERNftRD M I C H E L İ N HÜLYA SAYDAM 18 Eklm Pazarteri Saat: 21'de Bıletler 9 Ekım Cuma gunü gaat 10'dan ıtıbaren Kultiir Sarayı gışelennde satıja çıkarüacaktır. Giseler her gun 1020, konser gunu 1021 arası açıktır. Konserler ve ucuz halk temsilleri " o 50 ındırımlıdır Telefon : 45 15 44 45 51 00 PÎYANODA: VEFAT Girit eşraftndan merhum Saraçzade Mustafa Arıi Efendinin ve merhume Melek hanınun evlâdı, Helene Tanen"nın eşi, Alâeddin Tanen ve Dr. Zı>a Taneri'nin babaları, Donat Taneri ve Yonca Tanen'nın dedelen. Korcan Tancn'nın biiyuk dedesi, merhum Dr. îbrahım, Refık, Dr. Fuat vt Asun Tanerilerın ve merhume Saffet Ulubü'ın kardeşı, eskı Şark Denur Yolları Hukuk î«lerı Mudürü, AVEV ve DUMAN ROMANLAHI MUHARRİRİ Ali Zeki TANERİ 4101970 tanhınde âni olarak ve£at etmıj'ar Cenazesı 6.101970 salı funu oğle namazını mütealdp Bakırkoy Kartaltepe Camıınden alınarak Bakırkoy Kabnstanında ebedl Utırahatgâhına tevdi edılecektir. AtLISİ (Cumhuriyet: 9928) Isl. Dz. Tek. Mlz. Sal. Al. Koms. Başkanlığından: 1 Kapalı zarf usulO üe 2050 Kg îspavlo, 1400 Kg. İngılız sıcımı ve 315 Kg beyaz sicım satm aitnacaktır Muhammen bedelı 154.033.50 TL. olup G. temiBatı 8 952. liradır. Şartnameleri Komısyonumuzda. KKK Ankara ve İzmır Lv. Amirüklerlnde görülebılir. ' "*' \ ~ ~ 2 thalesi 19 £kim 1070 gunü saat 11.30 < a KMIEO4 pa;a'dalu Komısyonumuzda yapüacagmdan ıstekiılenn 2490 savüı kanana göre hazırlayacaklan teklıf mektuplannı lbale günu saat 10JO a kadaı Komısyonumuza vermeleri. (Basm: 21449/9903) r (Bajtarafı 1 inci sabıfede) daha az rahatsızlıkla bekleyebiUr. 2 Bununla beraber küçük bjr sayıya dayanarak »urümeje çalı?acak Oemirel hukumetini dnümüzdeki dönemde bekle\en güçlttkler hafifseaemez. Bılfiç ve arkadaşiannın kuracaklan parti hakkında reşitli Boylentiter ileri sürülmektedir. Tahminler ne olursa oteun, parlâmentoda Demlrel'e muhalif bir frupun daha ortaya çıkacagı gerçektir. Bu grup, Demirel'l yıpratmak ve duşurmek için Meclis tuzıiğunun verdiği biitün olanaklan kullanacaktır. 3 Ekonomik durumda dar boğaz aşılmış değildir. Oevalöasyon kararnla birlikte sağlandığı söylenen ] mıhar dolarlık yardım haberi te>ıt edilememiştir. Fiyatiar jukselmektedir. Hükumetin ilk gunlerde en^ellediği birtakım zamların bırbırı ardınm rürürlüge gireceği anlaşılmıstır. Lastikten sonra tekstilde yeni zamlar beklentnektedır, Enflâsyonist gidl;in işaretlerl görülmfktedir. Doların karaborsada fiyatı çimdiden artmıştır. Gerçi Başbakan, tırsat buldukça birtakım temel atma tören* lerine koşmaktadır ama. plânlama gereklerine gore haıırlanDiı? birtakım teşebbuslerin gitrültiUü temel atma torenleriyle ekonomik durum arasında bır ilişki buIunamayacaKi gecmış dencmelerle anlaşıimıstır. Piyasada hıssedilır bir huzursuzluk mevcuttur. 4 Yeni mevsunde oğrend, Ijçl. koylu eylemlerinin yeniden bajlaması da kamuo>unu etkileyecektir. Sıkıyonetim altında gcclrilen bir yaz tatilinden sonra patlak verebilecek ola>lan huku met yatıjtırmak amacıyla Istanbul'a komando birliklcrl petirmlştir. Baskı tedblrlcrine jonelmek, sljasî hayatınıızda >eni tartı$maiarm \e huzursuzluklann doğmasına sebep olabiltr. Btitıin buniar bir ara\a geidifH zaman Başbakanın sonbahan rahatlıkia atiatıp kışa gireccği dusunulemez. Çetin sınavları aşmak f^in gcrekli desteklerden kendt partisi içinde joksun bufunan Başbakan, Genel Kongrcyi dileglnee atlatsa bile parlâmentoda Iklnci bir smavdan geçmek nrundadır. Herhalde onümuzdekl f^ünlerde Başbakanlık makamı «dikenli koituk niteUHıü kasanmiftır. Olay.'arm Ar^ndaki tivanet İşleri (Baştarafı 1 inci sayfada) kaybma engel olma gerekçesıyle bu ısteklerde bulundugu one sürülmektedir Buna karsıuk, Di vanet tşlerine yakın kaynaklar Başkanlıgın bu tutumunu elestirmekte, Arap harflerınin bazı fakültelerde bğretıldiglni, Arap harflenyle bas>kı vapan Ünlversite ve Tarıh Kurumu Basımevlerinin bulundugunu, venıden açmanın gereksız oldugunu bıldır mektedırler. (Basteratı 1 tnö saytada) yanndan Itıbaren kendısinden ojreneeejız. Bu yüzden soz konusu bolümu atlayalım ve Baydar'ın kışıliğını b«]irtmeğe devam edeüm. Gızlı Tegkılât, Cumhunyet'in üânından tonra 4 Ekim 1923'te kaldınldı ve Kurmay Binbası Ekrem Bey, Genelkunnay Baskanhgı tstihbarat Baskanlığına atandı, kurmay yarbaylıga yukseltıldı. O, bu görevde lken, !«• tanbul'da tamamen bazulan aıayişin düzeltilmeıi de önemli biı »orun oldu. Ekrem Pasa «daha Üstündeki yöneticllerln kendi ifine kansmıyaeafına* dair tetnınat aidıktan sonrs 24 Hazıran 1924'te yenı görevine; fstanbu] Polu Mudurlugune başladı Uç buçuk yıl bu gdrevde kaldıktan sonra albay rutbesıyle tzmıt'tekl Topçu Alayı Kumandanlıgıoa tâyın erfildı ve askert gorev. lerı bırbirinı izledl Her görevini başanyo ulaştıran adam. tik seklını meydana getırdı Daha sonra Ekrem Paça'nın verdıgl ve arşıvlerden bulunan belgelerle, bu hâtırat mevsuk hale getlrılerek, Pasanın gozetlmınde gazetemız ıçın yeniden yaııldı. polisin görcvını vapabılmesi için de ba işin gızlı tutalmasını s5yledim. Şapka satıdıgi Müdüriyete geldi ve o akşamki trenle Ankara'ya gönderildi. 25 Ağnstos 1925 günfi Kastatnonu Valisi sifreii bir teitrrat gönderdi. 'Ata'nın elınde bır Panama sapka ile halkı lelâmladığını' yanyor ve konnşmagını nakledlyordn. Telerafı oknr okumaz, 3. Şnbe Mfldürü ile Kollaro Mağazasına gittik ve birer sapha alarak basımıza çiydik. Müdüriyete sapkalı olarak eırdlk Bizi sapkalı (fören tstanbnl'nn kahraman polisinin iki «aat içınde nasıl şapka tedarık ederek giydiklerine hâlft şaşarım. Hemen tstanbal Valisıni aradım: *Valı Bey, Atamız Kastamonu'da şapka giytfıler. Ben ve arkadaslarım, bütün polis memuru arkadajlanmızla Atamıza uyduk, şapka gıvdık Sız de fstanbul'un Valısı olarak heroen kendinıze bır şapka tedarik ediniz " VaD 'Aman nasıl olur? Bu husu<!ta emir almadık* derken konasmamı tamamladım: "Vali Bey! Büyük Atamız yeni bir tarıh yazıyorlar. Atatürk şapkayı giydikten sonra sizin de O'na uymanız zaruretl vartfır" Vali Bev ak*am VilSyetten basında şapka ile çıkıyordn.» Polis müdürii AZINTN başında «Atatflrk fin tstanbal Polis ÎMüdürü. demiftik Ekrem Paşa için Bu konuda yası tutan her ttınv le konuştuvsak aynı cevabı aldık «tstanbul'a Syle Polis MüdUrtt bir daha ^elmedl.» Butun kabadayılar, sabıkalılar sınmıç. ijgalin getlrrfigi sımarıklık ve basıbosluk onlenmiştı. Ekrem Pasa'nın gorev anlayıstnı. Atatürk ve devrımlerıne bağlıhSını yansıtan bınlerce anııı var Sadece ikısini sunmak bile lnsana yeterınce fıkır verıyor. I?te anlattıklanndan blrı: «Polis Mudürü Ekrem Bey, şebirde dolasmaktadır. Tokatlıyan'ın Bnünde park etmij bir otomobll görür. Otomobilini dnr dnrnr, tner ve sorar «Klmın bu otomobil?» Otonon fofSrfi, karfisındakl rJvilin sornsana, «Şehremlnı'nın» (Belediye Başkanı) diye, biraı da forevlnin verdiği böbürlenme ile cevap verir. Kısa bir sUre »onra Şebreraini'nin soförü Emniyet Mudürlu^ıinün nezarethanesinde, otomobill de Emniyet Müdürlügüniin garajındadır. Y Genel Vali CNEYDOGUDAKİ kıpırdan maları tamamen bnlemek ıçın Büyuk Mıllet Mecüsı, 25 Aralık 1935'te «Tuncell Oenel ValiliJİ» kurulması için 2884 »ayılı* Kanunu kabul etti. Kanun «Tnnceli Vilâyetine ordn ile irtibatı bâkı kalmak ve rütbesinin selâhivetini haiz bnlnnmak fizere korkomotan rutbesinde bır sat vali ve kumandan seçilir. BD vali ve komutan, teskil ediien Oördünefi L'mnmî Mflfettişliğin de umumî müfettişidir .. Lfizum gfordfl|ü takdırde kaxa ve nahıyelerin merkezlerini ve hudntlarını değistirir Mahkemelerin tshliye kararları valınin muvafakatı ile lcra edilir. tdam bükümlerini valller tecil ve tasdik eder » gibi önemli ve Buyuk Mıllet Meclisının yetkısıne eşit hukümler taşıyordu. Hüıeyin Abdullah Paşa ile Muzaffer Erguder Pajanın kısa süren valilıklen ıırasında Ekrem Baydar Tumgeneraldi Korgenerallığe vukseltilerek Tuncell Genel Valılıgine getınldı Ataturk'e suıkast tesebbüslerl ve Hatay'ın ılhakı çalısmaları, Baydar'ın valilık gorevi suresınl kapsıyordu Daha fonra atandığı Başbakanhk Basmüsavırlıginden yaş hadüi dolayısiyle emeklıye ayrıldı. 6 £o ivya'da (Baştarafı 1 incı sahıfede) Cumhurbaşkanına bağlı birlikler ıse ayaklanmayı bastırmak üzere harekete geçmıştır. Bolıvya'da ordu ve kabine uyelerl ikiye ayrılmış durumdadır. General Mıranda'nın karşısındakl bu^ liklere komuta eden, üç ay öncesıne kadar Genelkurmay Başkanlığı görevınde bulunan General Juan Jose Terres'tır. Cumhurbaşkanı, ulkede olağanüstU durum ılân etmıştir öte yandan ısyanın elebasısl durumundakı General Mıranda'nın sağ eğılımli olduju bUdlrilmektedır. Yöneltme sınıfı Yenı sistemle, «yöneltme stıııfı» adı altında yeni bir smıf getırılmiştır Bu sınıf, genel. meslekî ve teknık ortaoğreümın ılcıncı devre , sının bırıncı sınıflarında uygulanacaktır Bunun amacı, bırıncı devreden gelen öğrenciler arasındakı sevıye farkını gıdermpk bırınci devre sonunda oşrencılere yapüan ydneltme tavsıyelenndeki muhtemel yanıltmalan duzeltmek ve oğrencılerı, daha sonraki sınıfta yonelecekleri programlar ıçın hazırlamaktır. Ortaoğretimın 10 smıflannda sadece yuksek Sğretime hazırlayan ıkı çeşıt kol bulunacaktır: a) Edebiyat, b) Fen. 11. smıflarda ise, dort çeşit kol olacaktır. Onuncu sınıfın edebiyat kollarından gelenler için, a) DU Edebiyat, b) Sosyal ve ekonomik bilımler, Fen kolundan gelenler için, e> Matematık Pızık, d) Tabiat bilimleri. Bu dört kol, öğrencüeri dort ana yöode yuksek dğrenime hasarlanacaktır. Ertesi gün Vati, bır acı kahvesini içmek için (!) Polis MudttrOnU ziyarete gider. Lât doaer dolasır «otomobıl» meselesıne dayanır. Ekrem Beyin sozleri kısa ve kesindir: «Sıze de teyıdeo ve tekraren soyluyorum: Slz de arabanızı yol ustunde bırakırsanız, sizinkınl de garaja getınrim. tdarecıler boyle hareket ederse, trafık kaıdelenne uymalarını halktan nasıl ısterız » Demirel (Baştarafı 1 ind sahifede) Demırel, daha sonra vergiler konusuna da temas etmis ve «Gü cü olmayandan vergi alınmayacaktır. Gucu olandan vergi alıp, Kuçsüz olanları da guçlıı hale getıreceğiz» demi|ür. Çalısma Bakanı Seyfı özturk Aiyon D Kongresınde muhalefet» çatarak. «Turk halkı faziletll mu. halefetin hasrctini çekmektedir» demış, Spor Bakanı tsmet Sezgln ıse îzmit kongresinde Turk siyasi tarıhmde CHP'nın bugunkü sol takımı kadar sorumsuz bir siyasî ekıp gorulmedığıni öne surmiıştur Guney Doğu illermde geziye çıkan CHP Genel Sekreter Yardımcısı Besim ÜstuneJ ise, tskenderunda yaptığı konuşmada 3. Demir Çelık tesıslennın tamamlandıktan kısa bir sure sonra kapalı lmasmdan endışe edıldığını soylemış, «Çunku sayuı Demirel bir taraftan bu tesisin temelini atar. ken, bir taraftan da Brükselde imzaladığı gizli anlaşmalarla ba tesislerin mezarını kazmnktadır» demiştir. Şapka devrimi AYDAR1N devrlmcı kışılığıni de şu anı açıkça ortaya koyuyor : «1923 yılında sivıl müsavır olarak Basbakanlıkta çalışıyordnm. Bir vaz günıi tsmet Paşa, Başbakanlığa gelmisti, O zaman hepimiz knzıı derısinden kalpak giyiyordnk. tsmet Pasa çok terlemisti. Kalpafını çıkardı ve bana 'Çok sıcak tutuyor. Degıştirmek yakmdır* dedi. TırkRus (Baştarafı 1 inei sahifede) pısı açılmasını şart ko$mu}tur. Bu durum karşısmda Türkıye de teklıfı kabul etmıştir. B Askerî sakmcası Bitirme sınavları Yuksek ögretime hazırlayan programlar ile hem yüksek bg Türfciye'nin Sovyetler Birligı teklifini oyalamasının esas nedenj askeri sakıncalar olduğu ögrenılmiştır Ancak 12 Ekim'de tmzalanacak olan aniaşmanın, uluslararası ulaşım anlaşması çerçevesmde olması, Türkiye'ye her zaman topraklan üzerinde seyir eden araçlan kontrol etme olanağıru vennektedir. Sovyetlenn, anlaşmaya sytan olarak mühürlü taşıtlar içınde Türldye Uzerinden silah geçırme arzusu, yapılacak bir ihbar Uzerıne ortaya çıkabilecek ve anlaşma Tür Idye tarafından iptal edllebilecek tir. Nasıl yazıldı KREM Baydar, kendisine kalsa hatıralannı yayınlamayı dıisünmüyordu bile. Çunku yaptıklanm, «Bflyük Knrtancıya baglılıgının ve görev anlayışının normal bir «onucn» olarak kabul edıyordu. 194,4'te. Çerkes'teki 10'uncu Kolordunun Kumandanı lken Muhabere Tabur Kumandanlrğına bır önyüzbast atanmıstı, SelâhatUn Sahsık. llijkileri gittikçe famlml bir ast . üst ilfçkisi haline dönüstü. Bu sırada Ekrem Pasayı lkna ederek hatıralannı not etti ve bu hâtıraların yazıh E 15 Agnstos 1925te Cnmhurbaşkanbgı Genel Sekreteri Tevfik Bey'den şifreli bir telgraf aldım. Teljrafta Çeşitli büyuklukte ve renkte 5060 kadar sapkamn satın alınarak acele Ankara'ya gönderılmesı" yanlıyordn. O Mman Beyoflanda en iyı stpkalarm satıldı^ı tnafan Kollaro idı. Hemeo gıttim. Mağazanm sahibine, poliste kıyafet degiştlrme tşlerinde knllanılmak Ozere 5060 şapkaya ihtiyacım oldnguna, banlan bir sandık lçinde Müdttriyete göndennesini. N[xon vam ebniştfr: (Baştarafı 1 inci sahifede) için tesebbüste bulunulacağını tekrarladıktan sonra şoyle deV 'L*3J§H •Biz, bn bolgede kendl rolümıizıi en ustun gornıe eğilimindeyiz. Fakat Italya ve İspanya gibi diğer iılkeler de Akdeniz'de bangı koromak hususnnda onemli rol oynamaktadırlar^ •y. •y. V i ; m • I dahaiyi daha güçlü temizler i . »• : : • : »•• Şimdi yeni AK Vim butun mutfak eşyanızı pırıl pırıl parlatır, tertemiz yapar. AK Vim banyo, (avabo ve fayansfarınızı kirden pastan arıtır, yeni bol köDüklu AK Vim mis kokuludur. i Jiarlat'i, tertemiz yapar