Katalog

SAHÎTT I Temmuı 1969 CL'MHTJRH'ET POLITIKA GALERISI . Halk Partisl gjubu, ' Millî Şef İnönü'den çok geriler.de dolaşıyoı, 2. Dünya Savaşımn getirdiği yeni fikirlere kulağını tıkıyor, yabancı kalmak istiyordu. I Menderes'in lnsan Raklan Beyannamesinin kabuJü dolayısiyle verdiği demeç, Halkçılar nazannda kötü niyetli bir tahrik konuş • ması olarak nitelenmiştL Rahmetll Mömtaz ökmen omı kürsüden, ağır jekild», azarladı. Fakat tek parünin baskın ne clurs» olsun, dörtler cesur hareket edlyorlar, fikirlerinl, Ahmet Emin'ın Vatan gazeteslnde fiddetle savunuyorlardı. Böylece 1945 Yılbajısı geldi çattı. Dörtlere bir başkası Cemal Tunca merhum da katılmıı, hatta Sümer lokaktaki evini partl merXezi olarak arkadaşlannın emrine tahsıs etmlştl. 1946 yıhnın bir 7 Ocak günfl, gazeteciler bu eve dâvet edildiler. Demokrat Partinin resmen kurulduğu bu toplantıda Türk kamu oyuna bildirildi. Partinin kurulus beyannamesi vılâyete verilmiştL Yüzlerde yeni bir devrenin ümltleri okımuyordu. Bu toplantıda Mendere* suauyor, Ba,'yar aualler» mânız kalıyor, fakat bu •orulan Köprülü. Bayar'dan daha atik davranarak cevaplandınyor, gazetacileri d» Bayar'ı da zor duruma aokuyordu. Yazan: C1HAD 1 '* BÜSTLER ve PORTRELER BABAN Şeref vemes'utiyetler Şeref ve meB'uliyet Müaamahaau v» mağrur Bayar bu mudahalelera hiç kızmaz gorünüyordu. Hatta Köprulu'nün kendıni, gelmia geçmı» bütün sadrazam ve baş,bakanlarla mukayea* dahi «önıyeceği onların çok üstunde oldugu sekiindeki aözleri. Bayar'ın yuzunde yalnıı kader* boyun «gon Inaanın tobeaOmünü varatmiftı. Bu toplantıda hatırda kalaoak faamll nokta fu oldu: Kdprülu, miucının dürtüjü lla Cumhuriy«t Halk Partısıne fiddeti* çattığı bir aırada bir gazetecı arkadaj geçmışt» D P . kuruculannın da onlarla bcraber olduklarıru batırlatınca Bayar, arkada•ının daha ilk basın toplantıaında bir pot kırmasuu önlemek lçin iradell bir sesle lnislyatifi •1* aldı va •erdl: hemm fu cavabı «Şeref v» mesullyetlerle m i d hepimızindır. Ne yapılmıısa iyl nlyetle inkılâbı kurmak v« korumak için yapılmiftır. Fakat limdi yeni btr devlr gelmıstir. Bu devrın lşlerlni, devrin zıhniyetl lla yürütmek zamanı gelmıştir. Mâzinin mesuliyetleri varsa, bizım hlaseleriraiı, çunun bunım mesuliyetlerlnden az değfldir.» Bu eavap, Köprülünün vermeye hazırlandığı cevap değıldi. Onun ıçın bu sefer kadere boyun eğen bır tebessümle suana urası Köprülü'ya gelmijti. Hiç jüphe yok Bayar, Demokrat Par+iyi kurduğu zaman, Ataturk devrimlerıne aıkı sıkıya bağlı kalmağa kararlı idı. Ne v»r ki olaylar onu aıtı, Bayar kendıs nı aşan olayların dizgminl tutmak kudretini fösteremedi. G ınun bınnde Atatürk'ün sevdığı. Başbakan yaptığı Bayar, devrımlerı koruyamaz hale geldi. 1950 de Cumhurbaskanı olduğu zaman Demokrat Parti derhal ezanın arapça okunmasına yol açan kanunu getirince, Bayar üzüldü, sinırlendi, fakat bej yıllık mücadelede birbirlerıyle juzgöz olmuş hderler kadrosu ıçınde Bayar, Menderes'e •oz geçıremedı ve oldu bittıya boyun eğdi. Bu onun aleyhlnâ* fena bir puvan oldu, aonralan açılan bu gedikten çok «u gir«cckU. Aslında o» toplama kaygusu üe arkadaşlarımn vermif olduklan tâvizler, onu Demokrat Partl lçinde tesirsiz hale getirmlS" t i Daha muhalefet devrinde Zonguldak'takı kongrede bir delege: cKadınlar evlerine dönmahdir, dairelerde bunlara maaf vermek kötülüğü tejvik etmektir Bız ezan iesi ile uyanmak, ezan sesı ile uyumak istiyoruz» dedığı zaman, Bayar kulağıma efılmiş: «Bu geri ve ıptıdai ınsanlarla ne yapacağız'» diye sormu?, fakat söz nrası kendine geldıği zaman oylan iırkutmemiş olmak içın, o densiz delegenın haddıni bildırmemıî 1946 yılırun 7 Ocak giinü Demokrat Partinin resmen kuroldujru kamu oyuna açıklanmifl, Bayar da bu münasebetle çöyle deml^ti: «Şereflerlyle oldnğu kadar mesuüyetlerlyle da mâzl hepimlzindlr.» O yıl çekllen bu fotoğraf ta D.P. nln üç kurucusu bir arada jörülmektedir. Soldan aa^a: Köprülü, Bayar, Menderes. milletvekilliğira nddetmi}ti. Raif Meto'dan bahsedijim bo•una değildir. Bu mücadele devresinde bır gazetecının tek baçına Demokrat Partı dâvasına ne kadar yararlı olabileceğıni gostermek içındır. etkill oldujunu anlatabllmek lçindlr. O tarihlerde, yani 1946 »eçiınlerınden sonra onunla beraber zaman zaman Bayar'ın Meşrutiyet Caddesinin bafinda Alevok apartmanındaki dairesine gider, başbaşa günün olayları hakkmda konuşmalarda bulunurdulc Meto'nun kurdugu mekanizma ile Türkiye'nin «n çok satan dört gazetesi Halk Partlsi iktidan karfisında müttcfık ha!« gelıyorlardı. C i U . ye hücum mu edılecek? Meto bu hücum Un n derecesinl ayarlıyor, D P . pot mu kırmıjT.. Menderes kötü bır konujma mı yapmı;? Mrio bu potlan, bu kotü konujmalan, glzliyor gazetelere ulaştır» mıyor, bazen D.P. ye yaramayacağını tahmin ettiği haberlerf liderlere rağmen gazetelere gondermıyordu. Bayar Ha KopruIü de, Menderes de onun bu tarafmı çok seviyorlar, Merkeı lda"« Kurulunda konuımadıklan sey» leri onunla görüjüyorlardı. ü. Alkış makinesi Bu ve buna benzer sözler, Cumhurıyet Halk Partısinın dınsız olduğu. camıle'i ahır >aptığı. toplantılarda hergun tekrar edıüyor, alkış topluyor, Demokrat Parti kurucuları da bu sozlerın karşısına. hep aynı enaışe ile yanı oy kaybetraek korkusuyla çıkamıyorlardt. N hayet idarecıler bu sozlerle oyîesıne yuzgoz oldular kı; Menderes Başbakan olduktan bir süre sonra, bir gün lzmır'de bir KongTede: «Bız elhamdulıllâh müslumanız, müsluman kalacağız» gıbı bır soz sarfettı, bu soz sürekli alkışlar toplayınca Menderes bundan memnun oldu, bu hatadan doneceğıne, açtığı çığırda yurudu. artık hıçbır fren kalmamıştı. Demokrat Partı sür'atle irLcayı kucaklayan bır parti haline gelıyordu. Bayar'm •lanı arapça okuttuğu zaman üzulmesıne ve acz ıçınd» kahrolmasına rağmen . Denge unsuru Genel ıdare kurulundan çıkacak haberleri daha ev%el kurueuıarla tartışan, politikanm kulısınde bu partinin gelıtmesınde kurucular kadar hizmetı dokunmuj olan, tevazuun perdesı arkasma çekilmis bir jahsa, bu kavgadakı yerini verebilmek için, bu mücadelede onun n» derece Yarın : Ö D E N E K MESELESt Menderes'in ctnsan Haklan Bcyannamesl» konusunda verdlfi demeç Halk Partllllerl fena kanlırmıgtı. Bunn Teslle bllen Mümtaz Ökmen, MeclU kfirsüsunden onu adamakılü hırpaladı ve ağır şekilde asarladı. DiSi JBOIMİ MODESTV BLA1SE T r j f / I T m / 1 T KAGITCI I K M L E A Ta köşede, elinde gazete, dalmif gözukea blrine dıkkat edıyordu demlndenberı Lafa I O ze karışmıyor, bıyık altından kıskıs gülüyordu zaman zaman. Kımdi bu adam acaba' Kıravat" lı ,ufak tefek bırı Vakıt geçıp odasına çekildi. Yatmağa tam hazırlanmıştı, o ufak tefek adam, elinde gazete ıçerı gırdı. Odada yalnız kalscaklardı. Uçuncu yatağın sahıbi yoktu Deve'yı go» runce yeniden guldü : 1 . ORHAN 65 Siyaset bu, h«r f«y olur. Macfem demlrkırasl ılin edıldı, «??egi lürcnin... Terblveli konuj! Konusma^am ne olscakT Bir şı^e fırlatıldı ıktldar bölümündekilerden. lki sişeyle karşılık gördü bu. Derken lokanta bır anda harp meydanma döndu : Şı?eler, bardaklar, surahiler, tabak, bıçak, çanaklar fırla'ıhyordu. Düduk çalarak bekçılerle polı«ler dolusacağı »ıra Deve, kargaşahktan kaçanlar arasında, Içtigi rakıyla yedığl mezelerın paras.nı vermeden ııvıştı. Rakısınm yarnmı bile içmemlj, mezeleri yiyememiştl. O kargaşahkta yolunu kaybeden «I?e, tabak, çanak kırıklariyle yaralanabllirdi. Yaralanmaktan eeçtim, nerdeyıa koşup gelecek zabıta memurları onu da alıp gotürebilırlerdi ki, Için» gelmezdl. Çarşı boyunca agır ağır yürüyordu. Tıpkı tıpkı î^tanbul ve elbette yurdun her yanmdakı olavlardan birndl. Memleketin tadı kalmamı«tı Nc«ine gerekti seçımler? Klm seçilir^e seçılsın, iktidara kim gelırse gelfindi, ona nevdı' Ona gore gelen ağam, giden paşamdı. Tıpkı tıpkımna 910'lardakine benzemişti. O zamanlar henuz futbol oynıvan bır mektep çocuğuvdu ı m ı , gavet İyl hatırlıvordu olanlan. Bugurkunden de beter bir kargasalık lçine yuvarlanmıstı memleket. Yer yer boğazlaşmalar, birbirlerini tabanca, bıçakla çekip çekip vurmalar, karakolluk oîmalar, çekilen nutuklardan çılgına donen kalabalıklarm gozü donmüş haykırı?ları, bayılıp ayılmalar, kanlı kınli olmalar, kardeşin kardese düjmanlığı . tıpkı tıpkı o günlere ddnmü'tü memleket Deve hoslanmıyordu Demokrasi'den On» huzur lâzımdı. Mıllet i s ı y le eücüyle uğraşsın, açıkgoz müesseseler çeşitH yollarla mılleti üç kiğıda getir>;ln!er, Deve de «sahte teftis hevetl» baskınlariyle e^nafı kessin! « Hırsırlarcfan dolandırıcılık voluvla ke«inti yapıvorum gvıp mı ? Hır^ızdan hırs'zlık H»ngisirin vergl kaçakçılığı, alavere, dalaveresl y o k ' Cidd! bir lnceleme yapılsm, her birin'n verdiği verglnin en az on, yuz, bin, hatta milyon katı vergi kaçırdıkları mevdana çıkar Ama yapmazlar Madem yapmıyorlar, ben de kendl usulümle «8gü«lerim onlan'» Gece otelde otel »ahibiyle konuşuyordu, Otelcı Yeni Partidendi. Atıp tutuvordu tktidar partlsıne. Ne dokuzyü» kırkaltılarıîakl ov hır^ızhSını bırakıvordu, ne de camileri kışla, ya da depo gıbı kullandıklarım. Hele memleketl Ikıncl Dunya Harbine lokmayıılanyle oğunmelerine pek tutuluyordu. Bu mıllet anasından at avrat, sılâhla do8ar. Bu mılletin ilıklennde kahramanhk varrlır. Bu mılleti savaştan alıkoymak ona karsı ıslenmıs en büvuk cınayettir. Keşke ıi;âhımi7i kapıp biz de vürüievdik Rus'a karşı. Çünku Rui .. Bır gıcıktır tutmujtu. Bogula t.kana öksurdü bksurdu, sonra kocaman bır balgamı yere kaçırdı agzından. Seslendl : Hıdayet, gel ııl juralan.. Deve'nin midesi bulanmı?tı. «Harp harp» diyen bu adam mı lilâhı kapıp düşmana karjı çıkacaktıT Salvo ateşl Demokrat Parünin kurulması gazetecılık faaUyetimızı Çok arttırmıştı. TasMr, Vatan, Yeni Sabah, Ak«,am gazetelerı aramızda anlaşarak ve Ankara'da ayn ajr: haber toplama buroları kurarak. ayn ayn masraflar >apacagımıza bütun buro'arı bır eide toplarra%a karar verdık. Bu buronun başına kulturlu, sıyasal meselelere derınlığıne ınebılen bır arkadaşımızı get.rdik: Raıf Meto Onun şahsında hem bız ^ece^ını gundüzune katarak yalnız gorev duygusu ile değıl aynı zamanda kalbı ve smırıerı ile de mesleğe baslı bır arkadaş bulmuş olduğumuz gıbi. Demokrat Paıtı de kıymetını hıçbır şekılde inkâr edemıyeceğı, vefah, yardımcı bır dost bulmu?tu. Raıf ME'O O zamanlar polıtıkanın m.hrakı olan Ankara Palas'ta oturu>or, dort gazeteden aldıgl maaşa bır o kadar da kendısi cebinden ekhyordu. Bayar'm, Menderes'in, Köprülu'nun yakın dostluklarını kazanmıştı. Demokrat Partinin görüşlerıni, di| basına intikal ettirebilecek iîişkileri olduğu gıbi, sefaretlerU de yakın temaslar kurarak. di| haberlerin gazetelerimıze aksetmesınde çok yararlı olu>ordu. Zaman geçtıkçe Metn Demokrat Partiye, daha ziyade Bayar 11» Menderes'in dostluk bağları ila busbutun bağlandı, verdığı baberler dört garetede birden man;ete çıktığı zaman iktıdar salvo ateşine tutulmuş gibi kamu oyunun tepkıleri ile sert sarsıntılara mâruz kalıyordu. Bızim otelcıbaşı hızhlardandır, dedl. Deve hoşlanmıştı adamdan : Gerçekten de hızlı ha. harp olsa, sahicfen ıllâha sarıhr mı? Efendılm' dedl adam Sılâha ha? Harp tnasını bile ıstemez! Ya niye öyle konuşuyorT Adam acı acı guldu: Moda da ondan. Şimdi milletin yarısı Demokrat, yarısı da Halkçı. Birinm ak dedığın» oteki kara dıyor, kara dıyenınkıne de karşı taraf ak. Ak n e ' Kara ne? Bunu düünen yok. Kışkırtılmış kalabalıklar asıl istedıklennı değil de, kösemenlerinın arzulannı haykırıyorlar. Halk aç, ha k sefıl, halk câhıl' Baş'akiler bunu umursamadılar, yenilerse iktidara geçmek için lâf ebeliği japıyorlar. Geçtiler mi, kendılerinden oncekilerin yolunu tutacak'ar. Halk gene aç, gene sefil, gene câhi! kalacak1 Deve hayatmda be.ki de !lk, aklmı yatırdı bu sozlere Gerçekten de, yeniler eskılere yüklenlrken veryansm ediyorlardı ama, iktidara gelınce vaatler ni tutmuyorlardı. Gene de: « Bo» veeer..» dıye geçırdi. «Bana n e ' ttler gıbi boguşsun eşşeoğlu eşşekler. Yeter ki huzur çabucak gelsın. Ben dumenime bakayım'.ı Yorganı kaldırıp gırd:: Haydı bana eyvallah! Gazeteli, ufaktefek adam « Güle güle» bile demeden arkasını döndu. Bu da nemelâzımcılardan biriydı muhakkak tktidarlar bun'ar gıbılerın yuzunden dıledıkle>ınce yonetırlerdi memleketı. Sonra karşılarma başkaları çıkar, bır dalaşma. bir doguş bır kavga gurültü, seçımi kazansalar bıle hıç bır içe yaramaz, kendılerinden öncekilenn yolundan gıderlerdı. Gayet ıyi bılıyordu ki, kürsulerde nutuk atanları gozleri donmü» deli dervıs'er gıbı alk";larken gırtlak yırtanlar, akçam e\lerıne dbndüklen zaman karılarından sıcak yemek, ekmek. kaabılse tatlı istiyor^rdı. Bulsmavmca karıya kızıyor, ama bu \okluğun a«ıl sebebınin o alkışladıklan palavracılarla ilrili olriu&unu cöremiyorlardı Yatağına gırdı. uyku tııtmadı Yatak kom?u";u>sa horîamaea bıle ba«lamış''i. Eşşek» d:ye g»Cırdı ufaktefek adBm, .Esşeoglu ejşele hem de' Bu \e bunun gıbıler, nutuk ataniar gırtlakları parçalanıncava kadar ha>kırıp alkış'ıvan danealakiardan ria heterriir B ınlar hinoğlu hınier bunlar nemelâzımcılar. bunlar dumencılerdır' İktidara kim geçerse geçsın, yeter k: hasıs çıkarlarıra dokunulrra'sın Dokunıılmadı mı. kmmkları kapıya kısılmadı mı yansıa ister^e memleket'. Yorganı goğsune kadar çekti. Devev'se uyku içınde sayıkladı: Ulan tdris, ulan alacağm olsun' RJNOJSUA»M TEMDİ iülüüliiliüliTifffanv pFFANYJONES Jones &ÛSTINJ, CİU^CININI SJZBZECJ KIZl.OHÜ Tek başına Raıf Meto bır taraftan atejll mızacı, harikulâde vefası ve bu hasletlerinın yanında ıcap ettıği zaman sır kupü haline gelmesiy le Ba\ar'ın ve Demokrat Parti ilerı gelenlerının sadece sevgisinı değıl ayıı zamanda guvenınl de kazanmıştı. Batılı mızacı ile kımsenin hakkını kımse\ e çiğnetmeden, gazetelerle Demokrat Pa'tı arasmda bağlar kuruyor, hattâ zaman zaman, kunıcuların tutumlarına bile karışarak cıddi eleştırmelerle onlan uyarmak kudretini bile go«tenyordu. îşın en güzel tarafı Metonun, Demokrat Parti ıktidara geldikten sonra dahi kuruculardan hıçbir fey lstemem:? olmam idı. Yureği kavruldugu halde ailesinin telkinl İle »vucundakl ^ iıiNTiKAM YEMiMi (Uevaraı rar) ÇANKIRI YALİLİGİNDEN: Yapı ve İmar İşleri Reisliğinin 1 Çankın Merkez 18 derıliklt Ortaokul inşaatı 1?1 Î490 »ayıh Kanun hükümlerlna göre kapalı zarf usulü ilf «kılltmeye konulmuştur. 2 îşiıi kejıf bedelı (1817.724,72) llradır. î Eksiltme Çankın'da Bayındırlık Müdflrlü|u îhale Komlıyonunda 22'7/1969 Salı gunü saat 11 OO'de yapılacaktır. 4 Eksiltme çartnamesı ve diğer evrak Bayındırhk Müdürluğuntîe gorülebılır 5 Eksıltmeye gırebılmek İçin isteklllerin : A 88.281,74 Hrahk geçicı temınatım, B 1969 yıhna alt Ticaret Oda>ı belgesını. C Muracaat dılekçelen ile birlikte vereceklerı (Eksiltme sartnamesmde beürtilen v« utulüne gore hazırlanmıs olan) plân ve teçhuat beyannamesinl, teknik personel bevannamesinl, taahhüt beyannamesıni, Bayındırlık BakanlıŞından almıç olduklan (B) Gnıpundan kesıf bedelı kadar ısın eksiltmesine girebileceklerinl gösterır miiteahbitlık karnesini tbraz suretlyle Baymdırlık Mudnrluöıı Belpe Komisyonundan alaeaklan yeterlik belgei nı teklif mektuplan ile birlikte zarfa koymalan 14zımdır. 6 tstekliler teklif mektuplannı 22/7/1969 Salı günü «aat 10 00a kadar makbuz karçılığında thale Komisyonu Ba«kanlığıni vereceklerdlr. 7 Yeterlik belgesl alınman lçln ion müracaat tarlhi 18/7/ 1969 Cuma günü mesai faati sonuna kadartfır. Telerafla müracaatlar r e postada vakl gecıkmeler kabul edilmeı. Keyfiyet IIIn olunur. BİTLİS DEVLET HASTANESİ BAŞ TABIBLİÛİNDEN Tabmin eüılen İlk remınal C l m l Lira Kr. Lıra Kr. 43 kalem ya» yiyecek 4I.47U.U0 3 11U.25 1 Haıtanemız* alt yukarrJa cın» ve miktan yazılı bir grup 43 kalem yiyecekier 2ü/6/19«9 gununden Itlbaren kapalı zarf usulü 11* eksıltmeye çıkarlmıştır. 2 Bu maddeler» alt eksiltme 22/7/19SS salı gunü saaı 14.30'da Bıtll» Devlet Hastanesınde yapılacaktır fcvsaf ve şarti a n havı lartname hastan* ldaresinde EÖrulebıür 3 tsteklılertn Ticaret Odası vesıkası ile temınat makbuzlannı havl teklif mektuplannı ıhale aaatınden bn «aat •vveline (13 30'a) kadar Komısyona vermelerı (postada vaki gecikmeler kabul edilmez) llân olunur. ıBasm 180278345) ELEMflN flRflNIYOR İzmir cıvannda bir iş yerı ıçın proje ve monta] iîlerınde çalışacak Maitina Mühendıslerı ve Yuksek Mühendisleri aranmaktadır 1yi İngılızce bilenler tercıh edılecektır. Taljplerın P.K. 745 İzmır adresıne müracaatlan riea olunur. (B&sın: İ. 289018661/ 8355) (Suu;