Katalog

24 Temmuz 1969 SAHİFE Ü< Dıs Haberler DÜNYflDA BUGÜN Türkiye'de zehirli gaz var mı ? EÇEN e t n u rttntt, New York'ta yayınlanan. «WaU Street Journal» gazeteai büyük tepkilere yol açaeak bir haberl sçıkladı. Bn taabere göTe, Okinawa'daki Amerik»n üssünde bulnnan «sinir gazı» stoklanndan bir ıızma olmnstu. Sızıntının lonucu ise, 25 kisinin zehirlenme sebebiyle hastahaneye kaldırılmasıydı... Kimyasal savasm araçlanndan biri olan sinir gazının ilk tak'ası değildl bu .. Daba önce de, Amerika'nın Utah Eyaletindeki deneme sahasında benzeri bir kazaya rastlanmıs ve 6409 koynn zetairlenerek ölmüşlerdi. Bn ilk kaza basına aksedince, Amerikan askeri makamları 27 bin ton tutanndaki üretim faılatn zehirli gazı deniıe dökmek karan aldılar. Fakat denizdeki havatı tehlikeye atacağı için ve gösterilen tepkinin laılalıçı yüsünden bn projeden de vazgeçildi. Emnivetli nrnhafaza kaplan içinde topra|a gömüldü gazlar. Ne var ki, bu olay nihavet Amerika'nın kendi toprakları iizerinde cereyan etmisti. Ancak söx konusu kimyasal savas araçları sadece Amerika'da değil, Amerika'nın üssü bulunaa diger ülkelerde d* depolanmıştı. Okinava'dakt Amerikan üs•finde mevdana gelen kaza, bn gazların Japonya'ya iliskin örnetivdi. Gerçi A.B.D. Savnnma BakanIığı gaz stoklarının bulunduğn di?er ülkeleri dikkatle gizliyordu ama, haberler de gaz gibi sızmava baslamıstı. Meselâ Fi' lipinler'de, meselâ Batı Altnanya'da da «sinir gazı» stokları bulunduçu öğreniliyordıı. Genisleyen tepkilerin bir par<ası da, bir A.B.D. Senatörünün bunlarla ilıili sorusu oldn. Pen1 . tagon yetkilisi Foster'in cevabı ise özetle söyleydi: «Kimyasal ve biyolojik silâh Bivaseti, Amerika'nın saldınvı defetmek için basvuracagı jenis savunma siyasetinin parçasını teskil eder . » Tani Amerikan Savnnma Bakanlığı, zehirli gaı savasının Amerikan ordnsu için bir yol oidugunu kabul etmisti. Bu çok nazik konnnun son dnn n u siı noktadadır: Amerika, ' Japonya'daki zehirli gaz stoklanndan bir kısmını geri çekecektir. Basta Dısisleri Bakanı Küsi, Aisi olmak üzere, pek çok Japon yetkilisi, isin pesini bırakmamaya kararlıdır. Diğer ülkeler \e özellikle Filipinler de, halklannı tehdit eden zehirli gaz stokları ile ugrasmaktadır. Gelelim bize .. Yeni \e yine belirsu ikili anlasmalarımıı, Türkiye'de bulanan silâhların niteligi konusunda bizim hükumete yetki tanır mı bilmivoruz. Ama, kuvvetli ihtimal; bulunmaları çok tehlikeli olan bu kimyasal silâhların topraklarımızda da depolanmıs olduğu yönündedir. Gerek canlılatı, gerek ae tabiatı tehdit eden bu gaz ve «ıvı maddelerin Tiirkive'den çıkartılmasım istemeliviz. Eğer jleride basımıza bu yüzden de bir felâket gelirse, ilgili yetkiliIerimizin sorumluluiu büyük olacaktır. Ve bu sorumluluktan hiçbirisi kaçamıyacaktır. G Nixon progromdo B Romanyanında bulunduğu dVnya gezisine başladı WASHİNGTON Başkan Ntaon, seyretaıek istediği beysbol ma çırun şiddetli yağmurlardan ötürü ertelenmesinden sonra, dünya tu runa baçlamak üzere dün özel uça ğı ile Andrews hava üstünden ha reket etmişür. Nixon bugün Pasi fik'te astronotları bckleyen Hoernet uçak gemisinde karşılama tö renine katıldıktan sonra, yolculu ğuna devam edecektir. Ba^kan 12 günlük gezisinde Romanya dahil yedi ülkeyi ziyaret edecektir. Kennedy ne yapacak ? ntün erkek çoeaklartm, Amerika Birlesik Devletleri siyasî hayatının yıldızlan olarak yetistinneye çalısan ve yıllardır Amerikan siyaset hayatında en çok adı geçen ve bn hayata zaman zaman gerçekten hâkim olan Kennedy ailesinin yakasına yapışan talihsizlik «kayan yıldızlardan» geriye kalan son umudu da yok etmiştir. Ta da biç olmazs» »im dilik dyle görünmektedir. Martha Vineyard fâciasından sonra ünlü bir televizyon yorumcusu Massachusett'in genç Senatörü Edward Kenned>'ye sempatisini gizlememekle birlikte, «Kennedyler döneminin sonn» demekten kendıni alamamıştır. Bir New York gazetesinin Kennedy'lere muhalif olduğunu hiç bir zaman gizlememiş siyasî yazarlardan biri de olayı «Ulusal trajedi» olarak nıtelemektedir. Baska bir gbzlemcınin kanısı da soyle: «Teddy için artık her şey bitti. Belki, arka plânda rollere çıkabilir . » Edward" Kennedy, önüraüzdeki başkanlık seçimlerine adavlıgnı koymak niyetinde olduğundan hiç soz etmemişti. Fakat 1972'de şansmı denemesı ıçın «Lavoisier» nin SOZH r^ u yazı çıktığı zaman A I ^ J insan gitmiş idi; sadı fl P J geri dönmemişti. Aı ^"^ bu sefer dönemezle gelecek sefere dönerler. Şimdi şu son cümleye dik tinizi çekerim. Buradaki «sef sözü halk diline tamamen miş iken yazı dilinde itibar g memiş bir kelimedir. «Defa kere» yerine kullanılır. Ber çok hoşnma gider. Hattâ çoc ken kabahat yaptığımız zaraa Bu seferlik bana bağışla? diye bize şefaat ederlerdi. Şimdi bunun yerine «kez» 1 lanıyoriar Ohnuyor. Sıntıj Ve işin fenası kez kelimesini 1 Ianan köylüler de anlamıyor Çünkü kez yalnız «hu defa», . defa» yerinde «Bu kez» bi l seklinde kullanılır.. yoksa: İki kez.. dört kez.. kezl bu kezlik gibi yerlerde kulla maz. Bunlar bir diyalektin kullanüışmı lüzumsuz yere gt letmek olur. Hani giizel de ğil.. şimdi su benim cümle ı batiyor mu? Bunu anlamı var mı?.. Ama sefer kelimesi Araj Hadî canım!. Arapça a «sefer» in bu bizim «sefer» le münasebeti var? Hem Arapç: lursa ne olur? Dilde milliye lik yok!.. Bir millete bir dil zım.. teşekkül etmiş bir dil zım. Edebiyatiyle, çrameri lugatiyle.. bir dil lâzım bi. de mükemmel dilimiz var... 1 dilde olduğu gibi bizinı dilde sadeleşme hareketleri omroş. luyor.. maksat yazı diliyle nuşma dilini yaklaştmnak» sade uslupla her şeyi anlata mek .. Amerikan radyosn «öze! tı lizce» diye bir dille neşriyat pıyor.. 850 keiimeden ibaret sözlüğfi var.. herkes anlıy Türkçede böyle herkesin anlı cafı bir di! yapmak Türklül çin şart.. çünkü Türkiyede Tii çe konuşan 30 milyon. Tfirkı nin dışında ise 40 • 50 mil; var.. hunlar hâlâ bizi dinlij Her şeye rağmen dinliyorEldeki mevetıt «materyel» bunlarm ve bizim köylümü: anlıyacağı «özel bir Türkçe» y salar çok iyi olacak. Ama şimdi değil köylünün. okur zarın anlayamtyacağı «uydnn lar yapnıayı marifet ve millî zife sayıyoruz. Aksini düşüner de hainl Olur mu beyefendil' bütün yaptıklarmızı iistüne tığınız merhum Atarürk'ün o manki gayretkeşlerin Turkc perişan edeceklerini anlayıı İhrahim Necmi Merhuma «Güı DD Teorisini» nasıl dikte etti| biz biliriz. Bnnun en iyisini p fesSr «Afet» Hanımefendi Türkçe üstadımız Falih Rı Beyefendi bilirler. Her gün A türk'ün îzîntfe oiaukfannı « * yen kmnetTfrgttyretH tâftîft lı dilcilerimizin bir tanesi* şu Güneş Dil Teorisinden setmiyor. Ben de bunu meı diyorum. Acaba neden bi mezler. Dedikten sonra gelelim sa 4e.. (ba par.ntezi biraz büyül açtık galiba!) Ve ben bu Aj yolcutağm dünya halkedileli beri insa yaptığı en büyük (Erploit = ] tuhat) olduğunu geçenlerde j mıştım Biz yazılanmızda herkes nansın diye şundan bnnt «nakil» ler vapanz O sefer «dünyada hiç bir şey artmaz eksilmez» diye aklımızda kab bir «hikmet» kanununu zikı miştik: fakat hançi «âlim» in zü olduğunu hatırlıyamamısi İki dostumdan ses çıktı.. ildsi bu sözü söyliyenin Fransız âli Lavoisier olduğunn ve sözün hiHn: «Dans la nature rien ne perd et rien ne se cr£e.» Tabiatta hiç bir şey kayl maz, hiç bir şey vücut bubn cümlesi oldnğmra hatırlataı benim knllandığıın «dünya» limesinin yanlışlığını ihtar e ler. Halbnld ben ona Ay*a ins gidişi münasebetivle dünvs lânçosnnda bir değişiklik 1 nu güya müşahec de Fransız âlimir kanyommşnm yazmıştım.. r bana hatırlat biatta ne bir şey eksilir.. di? Ve hep 1 O bir iünî inancımıza g mbıler de İn tan var obno de yok olacakt tüne ayak hast Av*ın da 120 mı. parçalanıp dfinyayı söylüyorlar. Denecek H bn yok «ğil kalıp, şekil değiştin. Hadi öyle olsun.. ben de k değiştirdinm zaman yok yacağun demek? İyi tesell var ki: eğer «va • lıklar f » maddi mânaya yorulursa b sözde biraz hakikat payı fakat mânevî anlamda o çok şey yok oluvor ki; : dan acmmaya bile yetiş ruz.. meselâ: Terbiye, mese ahlâk, meselâ: Zarafet, mese Nezaket, meselâ: Hoşgörürliı meselâ: Güleryüzlülük, mese Anlayış, meselâ: Karşılıklı ins sevrisi, meselâ: Şefkat, mese Gayriye hürmet.. daha sayahi rtm. Bnnlar ortada yok! Acal nereye gittüer? Ay*a nır?. B. FELE VVashington (a. a.) her yönden geleceği muhakkak olan baskıya karşı koyup koyamıyacağı da şuphelıydı. Oysa şimdı yanındaki bir insanın olumuyle sonuçlanan blr kazadan sonra dokuz saat ortadan kaybolan Edward Kenneo*j'ye ister soğnkkanlılifinı, ister kontrolünü kaybetmi? olsun devletin dümeni teslim edılebilir mi? Teddy, temize çıksa da, asıl unutulmayacak olan, Amenkalıların başkanlarında aradığı bu soğukkanlılık ve kendıne daima hâkim olma nıtelıkleridir. Edward Kennedy, Edgartovn yakınlarındakl Martha Veneyard adasında bir dostun malıkânesinde düzenlenen partiden dönüşte Kennedy ailesinin eski bir ta.nidığı olan Bayan Mary Jo Ko pechne'yi, adayı Edgartown'a bağlıyan fenbot Iskelesine göturmek üzere arabasına almıştır. Edward Kennedy verdigi yazıh tfadede, iskeleye giden yoldan yanhşlıkla aynldığını ve dar bır kopninun bulunduğu karanhk Kaza nasıl olmuş? Polisin zihnini kurcahyan sorular yola saptığını, burada arabanın suya yuvarlandığını, kendısinin penceroden cUşan çıktığını, fakat bir kaç kere dalarak kurtarmaya çalışmasma rağmen arkada oturan genç kızın boğulmasına engel olamadıgını «nlatmaktadır. Fakat bu ifade, ensesinden ha fif yaralı olduğu için Hiyannisport'tald vJlasına kapanan ve yalnız Mary Jo Kopenche'nin cenazesine katılmak; İçin Tillftdan çıkan Edward Kennedy'nin olayı polise neden dokuı saat sonra baber Terdiğinl araştıraa polisin zibnini kurcalıyan şu sorulara cevap vermemektedir: Toplantı Washington'dan synlraadan. ön ce, Nucon, Kongre lıderleri ile kı ga bir toplantı yapmıştır. Temsilcüer Meclısi Cumhuriyet çi Lideri Gerald Ford, kahvaltı masasında yapılan toplantıda uzay uçuşu üzerinde durulduğunu ve Başkan Nıxon'un bu gezisini, Amenka'nın prestıjinın butun dünyada yuksek olduğu bir devrede yaptığına işaret etmiştir. Senatör Mıke Mansfield de, NUon'un gezi sebeplerini izah ettiğini açıklamıstır. Başkan bu gezisi sırasmda 25 seneîık bir geleneği de yıkmakta ve 25 yıldan bu yana bır komünist devletı ziyaret eden ilk Amerikan Cumhurbaşkanı olmaktadır. Gerald Ford şunlan Hâve etmiştir: «Başkanın Romanya'yı ziyaretl, komünist dünyanın Amerikanm dostluk elini uzattığmı gostereceği gibi. dostluk isteyen herkese adım adım yaklaşraak niyetinde ol duğunu ispat edeoektir » Pakistan Devlet Ba^kanı Yahya Han. R.C.D.'nln son toplantısında İran ve Turkiye'nln Dışişleri Bakanlan ile Wr arada görülüyor. Nixon tasarruf B . (a.a) aşkan Nixon enflâsyonu önle mek için >eni bir tedbir olarak federal hükümete harcamalarda 3.5 milvar dolar daha (yaklaşık olarak 35 milyar TL.sı) kısıntı yapmasını bildirmiştir. Ispanya'da kıraliyet aleyhinde gösteriler MADRtD, (a.a. • HA) • Kennedy, olay teeeal lçtdli miydi? • Kadını kurtarmalc İçin çalıştıktan sonra çok fazla yoruldugu içm karakola kadar gidemiyecek bir hale geldıyse, k a » yerl ile partinin verüdiği evi ayıran ifc kiloınetreh'k yolu nasıl yayan döndü. • Yol boyundaki evlerden en ta ikisinde ı«ık görebilir re bunlardan birinden polise telefon edebilirdl. Neden yapmadı? • Villaya donüşünds onun halini gören dostlan, blrlikte çıktığı kızm ne olduğunu sormadılar mı? Anlattıysa neden derhal polise telefon etmesmi salılc vermediler? • Senatör, Edgartown'daki oteline döndiiğünü de belirtmektedir. Son feribot gece saat yanında kalktifina göre, otele nasıl döndü? (Ayrıca, fenbotun kaptanı, Edward Kennedy'yi gormediğini açıkladı) • Teddy adayı iyi bildigi halde, nasıl olur da iskeleye giden asfalt yoldan, yanhşlıkla karanlık, bozuk ve dar bir yola sapar? (Bu konuda tek tanık bir serit yardımcısıdır. Şerif yardımcısı, cnmayı cumartesiye bağlıyan gece, söz konusu kavsakta, Senatör Edvrard Kennedy'nin kullandığı arabanın bir tereddüt devresinden «onra boznk yola saptığını, arabayı kullananın nereye gideceğini bilmiyon benledigini göylemiştir.) 19€4'te geçırdıği uçak kazasından beTİ korse giyen senatör, akınumn çok kuvvetli olduğu bir suya nasıl defalarca dalar? Gittüer... Çıkabilirsiniz. 44 ROMA, (H.A.) • talyan Savunma Bakanı LuiI gi Gui, ltalyan Millî MecliI sinde 5 Temmuzda patlak veren hükümet buhranını halletmek üzere >üksek rütbeli [talyan subaylanmn bir hükümet darbesi hazırladıklanna dair çıkan söylentileri yalanlamıştır. Söylentilere, Komünist Partisl organı «L'unita» gazetesinde çıkan bir haber yol açmıştır. Savunma Bakanı şunlan sbylemiştır: « Gazetede çıkan yazıdan sonra ber taraftan sesler geliyor. Bunlara bazı bildirUerin dağıtılması da yardımıncı oluyor Bazı bildirilerde İtalyan subaylan ihtilile tesvik ediliyor, ilalya'da darbe>, haberi yalanlandı diğerlerl komünist propagandası aşılamaya çalışıyor.» Bildirilenn bulunduğu kalın bir dosyayı Meclis üyelerine gösteren Luigi Gui şöyle devam etmiştir: « Emniyet teşkilâtımıı durumu yakından ızleyip konrrolu altında bulundnrmakta, gerektiçi zaman suçlulan adalete teslim etmektedir.» Bakan, bu söylentileri çıkaran yerlı ve yabancı gazetelere şıddetli bir düla çattıktan sonra, «ltalyan silâhlı knvvetlerinin yabancı devletlere bağlı olduğuna dair yapılan ithamlan» şiddetle reddetmış ve, «Adı geçen ülkelerle ilişkileruiiz, işbirliği sını nnı aşmamalrtadır» demiştîr. B Merhum Yarbay ^îehmet Dirik Fatıhlı n.n eşi. Muzaffer Tunçalo'ın ablası; Nimet: Berrm; Etıgin m kaymvabdeleri; Mehnımet A\şem; Ba;ak; Tı». ' ba; Isık ır babaanneleri J 2S79«9 sunu vefat çtmiçtir. 247?69 Persembe gunu Fatih canrııınde oğle namazından sonra Edımekapı Şehitllğme defnedılecekttr. ÇOCVKLARI Fahri>e Dirlk Dr. Kemal Dirik Celâl Dırik (IETT M»tbaa $*fı) Cemal Dirik (Hâkim) VEFAT ourbon Prensı Juan Carlos'un mustakbel îspanya Kıralı ılân edılmesi cumhuriyetçi gençlerin kuçuk çapta gostenlerine yol açmıştır. Madrıd'in kalabalık «Vallecas» ve «Quatro Caminos» alanlarında toplanan iki yüz kadar genç, Kıralıyet aleyhinde konuşmalar yaparak cumhuriyetçi bayraklar asHer ikı grup. polısm müdahalesıne luzum kalmadan dağılmışlardır. Bılindığl gibi tspanya Devlet Başkanı General Franco, oncekı akşam, Juan Carlos de Bourbon'u tspanya tahtının vârisi ve dolayısıyle halefi tâyın etmıştir. Juan Carlos de Bourbon, bundan böyle Îspanya PTensı adını almaktadır. Ispanyol Ulusal Meclısı, Franco'nun teklılıni 19 aleytote ve dokuz çekımsere karşı ezici bir çoğunlukla kabul etmiştir. Franco ve mılletvekıllPri, «Kırallık rejiminin ihya edilmediğini, rejimin kı rallık müessesesi içinde devam ettirUdiğini» oz«llıkle belirtmişlerdır. General Franco, Meclis konuşmasında, «Bunun bir ihya değil, kurulus» olduğunu ifade ettiği zaman, milletvekilleri hep bırden ayaga kalkarak Franco'yu hararetle ve uzun uzadıya alkışlamışlardır. Hele Franco, «Rejimin, bir ulusal hareket monarşisi içinde devamını teminat altına alan teklifimi tasvip etmenizi istiyorum» dedıği zaman mületvekillerinin heyecan gösterisi son had dine varmıştır. Bu arada Franco, îspanyanın başında kalmaya kararlı olduğunu da hiç bir şüpheye yer vermiyecek şekilde belirterek, «Doğa kanunu Devlet Başkanhğını kendisinden alıncaya kadar, tspanya prensinin, veliaht statüsü ile kendi yanında yetişecegini» söylemıştir. Yakan kavuran . NECMİYE DİRİK' ' Cumhurıyet 8960 MEHMET BARLAS Atonı bilgininîn kızı kayboldu Paddock Wood, (Ingiltere) a.a ngiliz Savunma Bakanlığı Füzeler Projesi Şefi Charles Davidson'un 21 yaşındaki kınnın esrarengiz bir şekilde kaybolmast ile ilgili soruşturma devam etmektedir. Babasının yanında asıstan olarak çalışan Dıana Davıuson, Paddock Wood'da krıket maçı seyrederken yok olmuştu. Mülga Zıraat nezareti baytar muduru umumılerinden ve baytar mektebi âlısi muallimlerinden merhum dağıstanlı veterıner Dr. Abdullah Bey ve merhume Şevket Hanım kızı. Sağlık Bakanlığı Hudut ve Sahiller genel mudurlufünden emekli Dr. A\ni Ozbek'in eşi, Aysel Kefeli ve Nılgun Ozbek'in kıymetli anneleri, Şebnem ve Murat Kefelı'nin anneannelen, Cengız Kefelı'nin kayınvalidesı Zeki Hekımhan Pakize Tok'un kardeşlerı: Hakkın rahmetıne ka\Tişmuştur. Cenazesı 24 Temmuz Perşembe (Bugün) oğle namazıru mütaakıp Şişli Camunden kaldınlarak Rumelıhısarı aıle kabristanına defnedılecektır. AİLESt Cumhuriyet 8930 VEFAT İ FATMA MÜZEYYEN ÖZBEK AEG sogutucusu olan korkmaz! Yaz ayları buzdolaplannın imtihan ajndır. Sıcak yaz günlerinde bazı buzdolaplan randımandan duşer. Buz yapamaz. Sıeaklarla başa çıkamaz. Ama bir AEG soğutueusuna sahıp olan. yan gelip yatar... Işte bu mutlu kişüerften birinın mektubu: Yülardan berı haıjal etmiş olduğum isteğım mhayet gerçek oldu Çiinkii AEG gibi bır soğutucuya sahıp oldum AEGsoğıüucum mahaUemıZ' de dığer dolaplar arasında günün konusu otdıı. Konıı komşuya bol bol soğuk su oe buz dağıttığımız ıçın mahalleh her giın evimize 34 defa soğuk su almaya geldığınde, komşu sızde ıkı adet mı buzdolabı vardediklerınde, bızler Hayrola bu soruyu nıçtn sordunuz dedik. Onlar Bu kadar soğuk su ve buzu bu kadar komşulara nasıl yetiştınyorsunuz 9 Onun kolayı var sızın de AEG gibi bır soğutucunuz olursa az masrafla çok oerım elde edebilırsınız dıyerek, kendımde ne kadar ısabetli bır t; yaptığım tçın kıvanç duymaktayttn Cstun Saygıtanmla Yusuf Kâhua 27 Mjyıs Mdtı Gundogılu Sokak. ,İU SOKE Bu mektup, benzeri yuzlerce mektuptan bıridır. Taptaze yemeklerın, soguk suların, bol buzların hasretinı çekıyorsamz siz de.bır AEG sogutucusu alarak.bu mutlu ınsanlanu arasına katıhnız. AEG alan her.zaraankârh çıkar. En DstDn soğuk AEG 'de D. Alman Marşı Batıda çalınacak F Feza Reklâm. 902 8958 (Manajaas; 1B63 8941) BONN, (HA) • ederal Almanya Cumhuriye* Hukumeti, Federal Alma' ya'da yapılacak uluslar&n sporöf müsabakalarda Doğu manya Ulusal Marşı'mn çalır sım ve Doğu Alman bayr? asılmasuu kabul etmiştir.