Katalog

SAHIFE DÖRT 21 Temmuz 1969 CUMHTTRÎYET * BÜSTLERve PORTRELER razan: C1HAD BABAN 1 beyte d* rfltbeslnl Saraym fh•anı zannederek binbajılığa ındiriverdi. BALKAN SAVAŞI Rumelinde bağımsızlıklanna kavufmak için Osmanlı Imparatorluğunu yıkmak isteyenlerle, yani belirll bağımsızlık amaçlan 11* hareket edenlerle, bunlann karşısında ne yapacağını bilmediği için bocalayan Osmanlı hfikumeti gaflet üzerine gaflete »Orüklenirken kendısini Balkan favasının içinde bu!du. Bu »avafta Fcvzi Çakmak tekrar kandiaini töflervnk rfltbeleri bır daha kazandu Tekrardan Miralay (Albay) olmuj, Müşır AU Rıza Paşanın kumandasında harekât jubesini idar» etme jorevini üzerine almiîtL Sava» tabli iyi jritmedi, Ordu Komonova'da boruldu. (1912> Bu boznn, Tevzi Çakmak'ın yureğınde derin ızler bıraktı, savasla büyük yenilginin mutlaka buyuk bır suçlaluğu v»r oldufunu göstermesi bakımından Fevıl Çakmak bu yenilginin sebepleri Ozerinde durdu. Hayatı boyunca, Amainfitfa att ajularnu hep tckraı ptH. Zamanmda etrafma komuta edebilraek için Amıvtrtça öfrenmiftL Gene Karadaflılann ne dedBdertnl •nlar olmuş, Bognaklarla ko•uşaeak hale rebniftl. ÇBküntiiyü gvrdükçe v* sez4ikçe d« hırala tarik Utaplarutı »kunara hıııjlı><ı Boyteee Çakmak oftn Fevtl 37 ronda ifcen Albay «Mu. Bırinci Dunya Savafznda v* ondan «wel Oananlı tmparatorluğu, çöküsün en hızlı devrmi yajıyordu. Sacay lurarsızlık içinde bocalıyo», bütün Avrupa gizJi, açık ehll salip luvaaına kapılmı» Türkiye'yi yıkmanın çarelerini anj'ordu. Çakmak oğlu Fevzi işte böyle bir devirde «mırda dikiii olan ve kurtlann direğinin lçini bo»altmıf oldukları Türk sancagını dalgalandırmaga çalısıyordu Cepheden cepheye koşan kumakidan • ALBAY Fevxl Çskaaak, Mesratiyetin llk yıllarında, politikadan nefret ettigi halde Metraviee'de tttihat ve TeraJtki'nin Bsskanı •lmifta. Bnndaa n&luadı, hem Mkeri, hem sivtl idareyi kontrol eden p»rtiji aracnnda tutmak, biylec» de daroma hâkim olmaktı. nı tahrik edıyordu. Manastırda katledilen Şetnsi Pasa gibl bilgisız ve cabil kumandanlar da cöküntüyü bilhaasa hızlandınyorlardı. Harbin kendisine v»rdijl bu tocrübeyle Mare?al Fevrl Çakmak, Türk ordusunun basında bulunduğu çeyrek yüzyıla yakın zamanda bu orduya polıtlkaya sckmadı. Çünki o Makedonya'nın kaynadığı, Sırp, Yunan, Bulgar mılletlennin Türkler aleyhıne nasıl birlestüclerini gfirmü?tü. Rumeh'nd* köprüler atılıyor, jomendüfer yollan »ökülüyor, nöbetçıler arkadan vuruluyor v» bunlann karfisında Osmanh împaratorluğu lusznaktan baska bır sey yapamıyordu. Dtli ve düşüncesl olmayan bır nltanat uğradığı aaldınlan açıklamaya bıle cesaret edemiyordu. Orduya «iyaset gırraiîti, »ubaylar birbırleri aleyhıne )nyam etzniflerdi. Belki hepsi iyı niyeUi Idi ama. ailâh v» tüfek kabzan tutan her insan gıbi, düfüncesnl hakka •• adalet* değil, kuvvet* dayandırmak lstlyordu Bflyle olunca da hak kuTvetli olanın oluyordu. Albay Fevzi Çakmak, Meşrutiyetuı bBtında fiyasettn nefret •tmesın» rağmen Metroviçe'd* lttihat ve Terakkl Cemiyea ba|kanı oldu Boylec» bir taraftan aakeri diğer taraftan aivU idareyi kontrol eden partiyi avucunda tutarak o bolgede dunıma hakim obnayı duşündü. Bütün cinayetleri, kaatılleri, ta;kınhklan onledı. Fakat îttihat v« Terakkl orduda bylesin* tahribat yapıyordu ki, bır ara artık hiç küîase toz dınlemez olrr.u?tu. Bu kargafalık sıralaruıda Miralay (Albay) Tevzi Çakrnak îstanbul'un da bir azizliğine uğradı, v» Sarayrn bol keseden dağıttığı rütbcleri geri alan Me?rutiyet, Miralay (Albay) Fevzl ÇEŞİTLİ SEBEPLER • ÎSTANBUL'DA hlımet lmkânını kaybeden Fevzi Paşa, 27 Nisan 19ÎO'de Ankara'ya eitraıstl. Mustafa Kemal onun Ankara'y» jelısini Meclis'e haber verince bütfln mebuslsr kendisini karsılamata koşmuşlar, celse de bir s»at tatil edilmieti. Fotofratt», bu ilk Meclis'ten bir sabne görülüyor. Kürsüde Mnstafa Kemal. dolu'da gelijmeye baslayan M1Ilî ATucadele hareketıne yardıma başladı. l'k yaptığı ia, Anadolu'da çesitli yerlerde saklanan sılâhlan, Mustafa Kemal'm enr'ne tahsis etmek oldu. Fevzi Paşa, Mustafa Kemal. Ankarada teşkılâtlanmcaya kadar tstanbul'da ona yardım etmek ısUyordu. îngiLz'lerın şuphesini çekm.şti. Fakat her şeye rağmen dayanıyordu. Nüayet D«nıat Ferıt, Vahdettin'in arzusu üzerine sadrazam olunca, Fevzi Paşa'ya hükumette yer kalmadı. İstanbul'da hızmet imkSmru kaybeden Fevzi Paşa, 27 Nisan 1920 de Ankara'y» gitti. Mustafa Kemal'ın ve bütün mebusların sevgi tezahürleri ile karsılandı. Onun Ankara'ya gelişinl Mustafa Kemal, Mecltsc haber verince, celse bir sat tatfl edildi, bütfla mebuslar onu karş'layıp bağırlarına basmaya gitüler. O caman da ordu v» poliüka çevrelerinde tıpkı bugün olduğu gibi çıkiyetler yapüıyordu, Fevzi Çakmak kendine göre bu bozfunun aebeblerüu şu noktalarda toplamıatı. MUletin de hükumetin de b«lirli amaçlan yok. Dış politikada ne yapbğımıs belli idi, ne d« yapacağunız, lalâm devletler bıl» aleyhimıze dönmuşlerdi. Sadrazamm biri Alman'cı, 5burü îngilız'ci olarak ortaya çıktı, fakat hıç kimse Türk'çü olmuyor, Tu^k'un çıkarını savunmayı düjünmüyordu. Bakan harbinden «vvel Osmanlı ordusu Balkanlann en kuv vetli ordusu idi Oysa haber almı kötülügü, hükumetin gafletl yürunden Balkan harbin in patlamasmdan p«k kısa bir îür» evvel 70.000 Jti»i terhis etmijük. Bu yalnız gaflet degil ahmaklıkti. Aynı hatalara düşmemek için Fevzi Çakmak'ın Balkan harbinden aldığı dersleri, aeneler sonraM m:lli savaj için d» tatbik ettiğıni gorduk. Rumeiı"de uğradıgunız felâket, hiç değıls» Fevzi, Mustafa Kemal, îsmet gıbl büyük kumandanlann tecrübeler içinde yetişmelerıne yaramıs onlar da o tecrübeden milll savafta Türk milletini y«rarlandırmıslardı. Yarın : SADE BIR VATANDAŞ ORTALIK KAYNlYOR Turkiye saaf içınde Rumeli'yi faHcma varmadan yavas yavaf terk edıyordu. 93 harbinden «rora fatjfcm bir ıdare yalnıc bu bölgede kumandan değistirerek hergün bir» daha aczini ortaya koyuyor, bu acızl* hergün bıraz daha düşmanlann iftihaai" 78 Kahkahının tam ıırasıydı ama, h»rır. Kıı* kıı gulerek tdris'e döndü: Yaklassana ulan esşoğlu esş«kl Idris iskemlesinı yaklaştırırken: Ben essoğlu esşek »ozüne kızmam, dedl. Dereden tepeden konusmeg» bışladılar. Uzun zaraın teı çıkmiyınca, « Ulan» demişti Deve, cBu deyymta bir bokluk var. Boş durmaz1» Kudret Yanardag katıla katıla fÜldür Tahmin etmistim. Bımk tahmlni, lekandan bunu beklerdlm desene, ayıl Fakat Devecl|lm, bildigın gibl değilim. Farkındayım. NeyinT N'evın ol«eakT Dört bln dSnümlük çlftli{e konmuşsun! Dortbin besyüı.. Karıvı r.ikâhla bâri de, tsrlalsrin otomatikman tahibi oll Anntmadımî Ya? Yofurtl înekleıme d* tnlat. îdTis'e döndü: Anlat ıu köpefa d» ınissın agasının na adam oldujunu! îdris'in lçindfe Deve'dcn dolayt pis bir huıursuzluk, anlattı: Karıyı nıkâhlamağa lüzum kaîrnadan tekmıl menkul ve gayri matıkulleri efendımize geçti . Deve'nln « f « blr kın» ıçık kaldıt Demeee7 Dedlm gitti. Benim adım Kudrrt oj* luml Pe!d nasıl kıvırdın bu hârika lsiT Din kuvveti, bir de âah ey minel'askl Yâni? Yâni, şer'i ««rif üır» bir Bikâh, iönra az çok ' uzune bakılır dn.itenil, mâlum y«T öğunne köpek, mllum! Geç vakta kadar kahve üstüne kahve içip, cıgaralan bol bol tellendırerek oturdular, Sonra Deve clo*dlleşerek Kudret Yanardag'ın elinl tuttu: Buraya gelmesem, vâri bu kasabava, •enl kıabil degil anhyamıyacakmısım, Sende ecvher varmtf be! Var tabt. Bırak sakavı. bundan adamakıllı favdalanıp, blz de iağlam birer külâh kapalım. Gün buRün, saat bu aaat oğlum. HaT Seçimleri kazanahm da.. Kazandınız gitti ulan. Büyülemi;<ln mll Zor. leti. Kahvede senin llfın, loktntada lenin IIfın, çarsida, pazarda, dükkfinlarda, korkanm evlerde her verde «en, «enin lâfın! Şehlr, ka•abalar böyle, köyler clbette dünden böyledir! îdris: Bu U oldu eanım, dedl. Atı alan Üıkü* dan geçti... Deve ona dondü: Senin Ntanbul'da, o jrece Degü«ta!yon'« daki namussuzluğun nevdi ulan' îdris çabuk çabuk anlattı: Zıfır eibi sarhoştu. îstanbul'da görülecek isi vardı oysa. Aıılmıs da asılmıstı. Mesele bu! înanayım mıT lster Ir.an, ister inanma lan, deyvus. Aramızda gelmls geçmi? var mı' Onca yıl karde« kardej adam soğuslemedık mi ? Benim mak •adım Semâ'vı gormek, dâva'indan vazgeçirmek, elinden bir dilekçe koparmaktı. O orospu da yan çızdl yaa... MODESTY BLA1SE oevn'a w efa. **• 33 TON BO VEMI DENI2 •OMTBOUJ . >U£H. TCMtU S J CEPHEDEN CEPHEYE Çakmak oglu Fevzi, 1915'd« Bejinci Kolordu Kumandanı olarak pafa oldu. Hemen kolordu«u lle Çanakkale harbine katıldı. Bogazlarda kahramanca ddgu?tu. Bir yıl sonra, onu K»fkaslar'da çarpısırken gördük. 1917'd« ordu kumandanı oldu. Doğu cephesinde Rus*larla pençe pençe harpler yaptı. Fe\zi Paşa cepheden cephey» koşuyordu. Kafkastan Surıye'ye Beşıncı Ordu Kumandanl.ğına geldi. Fakat îttihat ve Terakki elındekı, Osmanlı devletınin kaderı artık ıyıden ıyıye kötulemijti. Müttefiklerin tek başlarına barı; istemeleri dayanma gucümuzu busbütün yıktı. 1918 de Mondro* mı'ıtarekesını yaptık . Osmanlı Imparatorluğu artık batmış, Tjrk vatanı esaret altma duşmujtü.. Beyoğlu'nda, Şisll'de rahatlannı duşunen ailelet, Ingillıierle hoş geçmmenin çaresini anyorlardı Padışah istilftcılardan yardım bekieyen haliyle hiyanet çukuruna gıt gıde batıyordu. Gorth «O AM4. l'LİM UkSZUNÛ. OLDUIt *•••••••••••••••• ••••••••••••••••••^••••••••••••••••••••••••••••••••«•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••I (ll(«MIIIMIItllllllllllMIMIItİI>ltMIIIII<>l*IIIIIIIIIIIIIIIIIIIM«tllllMIIHlHIIIIII««|| TIFFASY JONES GİZLİ YARDIM Boyle bır zamanda Fevzi Pafa, îstanbul da, Genelkurmay Ba?kanhğını kabul etti; Ana Emin Fidanoğlu SÖNNETÇİ 5AİM LOKMAN BeşiVtaş' Mohil yam E.» : 4817 73 Tel i B 43 95 Reklimcılık 2226 8832 İNTİKAM YEMİNİ • Tarık ?. KırdakanH t j 4 • DKHI 8AÇ r» ZOHREVI ^ HaataJıklmn Mfltehaasıs ] [ l«ttklAi CML Parnuüüupı { Na « lWt M U TS J ; • • • • • • • • •• • • • • • • • • • » • • OO K1O U t Kudret Yanardağ gururla: Ister mlsınız bir tel çekip getırteyımî Kimi» dedi D«v». Semfi'yıl Zor. NiyeT Bir Lübnanim var onun şimdl, gif ne, Zebellâh bir Arao. para dersen bojıına Amerikan doları harcıyor deyyuı, ıu gıbı. Onu bırakır da tana... Bahse gıriyor musunî Bir tel çekec»* Jim, en geç oburgün burda N« dersin? Deve duşüncTü diisundü: Boşver. dedi Sen, ben, îdrlj k«fi hittâ vâfiylz. Nerde çokluk, orda bokluk. Hele is« karı kancık da kanştı mı, koyuver yakasını! Bir de Dürdâne hamfendı'm var benim. Anlatmıstım fstanbul'da ama, bllmem unuttun mu? Altmıslık. Lâkin mal, mulk, nakıt, esham ıu bu dolu. Anlasılan kocası mürtekibin biriymis O da mektup vardı. benımle evlenmek şartiyle herşeyini üstume yapmaga hazır! Ne duruyor'unT Ne yapavım? Patlat bir şeriat niVShı d» ona.., hıa, ulan îdris. Sen de evlenmlşslnT Kahkahalarla giiltîuler. Kudret YanardaJ: îstersen «eni de evlendiretlm! Var mı öyle maliı mulklıi bır «eyT Çook. Çok haT Çok tab. Birlm kbroğlu, çocuklar n'olacak ya» İstanbul'da efendımıze duahan olacak» lar, burdaki de... EvetT Mah müîktl. cilve«l kadınlığıyla „ Hizmet edecek ha? Tab! ve beli! Derıın bir ıç geçirdikten sonra: Düçünellm, dedi. Bence uzun uzun düsünmeSe hacet voV. Yapacsfın nikâh şeri|t n'kâhı Şenatın canı •ag olsun. Çeriatın kestıgı parmak acır mı0 Aeır arkadaş. Boşver ham ervah «af* satalarına ö^'e acır ki hem de. in^nnın anaıını bile heller' Kudret Yanardag'ın gozlerınde bırden şltnsek çaktı: Dur vahu Deve.. Eli sertçe kalVtı: T Deve deme, bozulurtiTr, ee ffedan! Şakavı bırak, ^ana berım Durdâne'vi v«plm, hıî îfakat Durdâne hanım, pardon hamfendi! Yâni senın altmışlıgı? Ben hurdacî mı* yım lan' DeSll mısin ulan? Sen kendın hurdastn deyyus. Yasın kaç? Ne bakıyor^un yaş"na? Ben erkeğe ojlum! Ne zamandanherı' Anamrian dofdum d'oîalı hpm bpn.. Pekl ppkı 0u'ı,n ne cıçek n'HuSjr n hiJırir. Şaka bı vana. karı bıldığın gıbı dejll, adamaki'lı hızlı! Deve goz kırptı: Ne hılıvorsun* Tpcrubemle sâb t o$lum' Yâni bana metre<;irı peşkeş ha? Serıat nikâhıvla be' Geç bır vaprak. Pezevenk mnım hen taş arabası' îstanbul'da Meserret kahvesi, ya da yazıhanede filân olduğunca Idns'ın ağzından kaçiverdi: Değil mısınT (Devamı var) • • • • • • • •»•• • • • • • • • »» » Bayımlırlık BakMİıgı Karayollan Genel Mü^riügö Karayollan 3. Bölge MHdüriyğanden: Tahmini bedell 196.145.50 lira, geçid temlnatı 11 057.28 lira olan 140 kalem muhtelif ebatta çelik civata, 20 kalem muht«lif ebatta çellk somun ile 32 kalem metrik civata ve 2 kalem metrlk somun satın almacaktır. Ihalesi 2490 sayılı kanunun 40 madded geregince 28/7/1969 Pazartesi gunu saat 16 00 da Bölge Müdürlü£ümuz bmasında toplanacak Ihale Kormsyonunca kapalı zarf usulO ile yaDilacaktır. Şartnsme ve ebat listelen, mesaî saatleri dahilinde Ankara'da Karayollan Genel Müdürlüğü Malzeme Şubesi Müdürlögünde. îstanbul'da 1. Bölge Müdürlügü Malzeme Amırlıği ile Bölgemiz Malzeme Amırlı$ınde pörülebilir Taiıpler, 1969 yıh tasdiklı Ticaret ve Sanayi Odası veya Esnaf belgesi koymak şartı ue haarlıyacakJan teklif mektuplarını ekstltme saatinden bir saat öncesine kadar makbuz mukabilinde Konya'da Karayollan 3. Bölge MudürlüğO thale Komisyonu Başlcanlı^ına vermlş olacaklardır. Postadakj gecikmelenn kAbul edilmiyecegi duyurulur. (Baua; K. 18731) 864S) INKfiRA IlNDARMfA SflTINBLMfl KOMİS70N BAŞKfiNLIĞINDAN Jandarma Genel Komutanlıgı birlikleri ihtiyacı için eksiltm«ya konulan 7500 kilo Balh Fıstık ezmesi ve 7500 kilo Çikolatalı Futık ezmesi 15000 kilo Föy'ün ihalesjne is'eklı çıkmadığından yeniden kapalı zarfla eksiltmeye konu muştur. Muhammen bede. 105.000 lira olup geçici *eminatı 6500 llradır. lhalegi 8 Agustos 1969 Cuma günü »aat 15.30'da J. Sat Al. Komisyonunda yapılacaktır. Şartnamesi, Ankara ve îstanbul J. Sat Al havi teklif mektuplannı ihale saatinden bir saat evveline kadar komisyona vermeleri ilân olunur. Postad» «eciken mektuplar kabul olunmaz. • (Basm: A • 12332 • 19211) 8850) Sankamış Malmüdürlüğünden Hükumet Konağmın 45382 80 lira keşif bedelli 3404 lira geçld teminatlı onanmı 24 7J969 günü saat 15'te Malmudurlüğunde kapalı zarf usulö üe ıhale edılecektır Sartname hergün mesai saatlerinde Malmudurlüğunde görülebilır lsteklllerin ihale gunünden üç gün evveline kadar Kars Bavmdırlık Müdürlüfünden alacaklan yeterhk belgeleriyle teminat makbuzunu hâvı kapalı teklif mekrubunu ihale saatinden bir saat ev\e!int kadar komisyona vermeleri. (Postadaki geeikmeler kabul edilmeı) ÜAn olunur. (Basın: 18085) 8847