Katalog

SAIÜFE ALTI 13 Temmuz 1969 mrrrnrrrrırırrrnfTrıifrffrfrrrnfnfiifrrrffn^ SANAT HAYATI J Ekrem Reşit Rey sanat hayatına çoeuklağunda Türkçe ve E Fransızc* şiirler yazarak atıldı. Şiirle birlikte resim>y»pm» me = rskı d» erken gelişti. Sonr* roman •anatın» yöncldi ve ilk ro = roanı Frsnsızca yazdığı «Le Tnrban Denooe» (Çözülmfiş Ssnk) = (inlü edip Msurice Maçre'm büyük hayranlığını çekmesine rağ E men, eserin ikibin sahifeyi bulnşa, genç bir yazsnn llk eserl E için nrun sayıldıfından bask» bir romanla ortaya çıkması uy = irnn görüldü ve «La Nonvelle Revue Française» in sahibi Gas = lon Gallimard kendisiyle beş roman ve iiç tarihî wer için an ~ lasm» yaptı. llk olarak «Desoriente'e» romanı Gallimard Tayın E larından çıkarak o um>nın gazetelerinde ovüldn ve geniş ilgi 5 gördü. Sonra dört yıl iizerinde çalıstıfı «Barbarog Hayrettin'in S Havatı» esfri Gallimard'm «t'nlü Adaralarm Hayatı» koleksi 5 vonanda yayınlanarak bfiyfik yankı nyandırdı ve Ekrem Resit = Rer hayatınm sonnna kadar serefle tasıdığı ve kendisine bsş E kan Gaston Ragreot'nnn teklif ettifi «Franss EdebiystçıUr Der nrfi» fiyeliğine seçildi. Eser Çince'ye vanncay» kadar çefiüi = • dillere çevrüdi. Aynea Fransa'nın •Palme* AeademkFtes» fin j= ranını aldı. E OPERALAR : Ekrem Eeşit Rey'in kardesi Cemal Reıit.Rey = lle birlikte yasdıklan ilk Türk Optraları, operetleri re rövöleri H polifonik Türk müziğinin 1leri ömeklerl olarak ölümsüzdürler. E: Bnnlar: 1917'de «La Fuçitive» (beş perdelik opera), «Le Petit = Châperon Kouge» (Dostlar arasında özel olarak oynatılan ope = ret); 1922'de «Snltan Cem» operası; 1923'te Montecarlo operası E İçin Leon Jehin'in isteğiyle «L'Enebantement» operası; 1928'den S Itibsren yeni Türk operası «Zeybek» (Folklor tizerine bn ope S ranın neden hSIS oynanmadıfı sonılnr?) ve 19î9'da köy Sykiı = lerinden alınan «Köyde Bir Fâcia» (1 perdelik opera). 1944 = 194rdeyaıdrklan «Çelebi» operası ise manznmdar ve rynan E mamıştır. E OPERETLER: «Üç Sa»t» (1932), «LflkOs Hayat» (1933), «Deli E Doln» (1934), «Saı Caı» (1935), «Maskara» (1936), «Hava Cıva» = (1943). = RÖVÜLER: «Adalar» (1935), «Alabanda» (1940), «Aldınna* E (1941). = Ekrem. Reşit Rey »yrıca müziksiz olarak Şehir Tiyatrolan = na iki •piyes yazdı ve bunlar geniş ilgi nyandırdı. En çok sev E digini ıdyledigi «Saadet Sarayı» ise henfiz oynanmadı. E J Ölümünün 10. Yıldönümünde lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Cumhuriyet 13 Temmuz 1930 tarihll Cumhuriyet'ten Cemol Reşil Rey ağabeyi Ekrem irtica horeketi son bulmuştur Reşit Reyi Selmi ANDAK On yıl önce bugün, 13 Temmuz 1959 da Türkiye ve dünya sanat âlemi büyuk bir edebiyatçı, şair, tiyatro adamı, eleştiricl, radyo 3 ayınları uzmanı, pedagog ve aynı zamanda kardeşi Ceraal Reşıt Rey'in bestelediğı ilk Turk opera, operet, rövü ve müzıkli oyunların «libretıst»i olan EKREM REŞÎT REY'i kaybetmişti... Evet, Ekrem Reşıt Rey böylesıne çeşitli bölümlerdekı ustalığı ve derın yabancı dil bilgisiyle eşı ender bulunan sanat adamlarından birıydı. 59 yaşında kaybettığımjz bu degerin yeri kolay kolay doldurulamaz... Ekrem Reşit Rey, 1900 yılında îstanbul'da doğmuştu. Babası eski Dahiliye Nâzırlanndan Ahmet Reşit Rey, Türk edebiyatında «H. Nâzım» lmzasıyla un kazanmıştı. Annesi Sadrazam Ethem Paşa'nın torunu Fethıye hanımdır. İki tazkardeşinden ablası Samirae Kemal Saıt (Sadrazaın Küçük Saıt Paşa'nın gelini) ve küçuk kızkardeşi Samine Argeşo ise bir süre bnce sona eren hayatının sonıma kadar Istar.bul Şehir Orkestrası'mn viyolorustiydi. Erkek kardeşı Cemal Reşıt Rey, hepimızin tanıdıgı ünlü kompozitör ve orkestra şefı'dır. Üç yıl Galatasaray Lisesinde okuduktan sonra 1913 yılında aılesivle birlikte Paris'e yerlesen Ekrem Resıt Rey, orada iki yıl cBuffon> Lisesinde okumu^, fakat Osmanh De\leti'nin Fransızlara karşı savasa gırmesi uzerıne, gene aılesiyle îsvıçre'ye geçerek Cenevre'ye yerleşmiştı. Orada «Saınt Antoıne» Kolejinden sonra Üniversite Edebıyat Fakultesine giren E. R. Rey, aynı zamanda Cenevre Güzel Sanatlar Akademisi Resım bblumüne devam ederek «Bırinci Ödul» kazanmıştı. ANKARA, 12 (**) men tebliğ olunur.» tran hududundan 20 Haziranda geçen kuv vetli çetelerin faaliyeti ve tahrlkâtı ile Zeylan nahlyesinde vukubulari siyasî re irtical mahl yette kıyam (ayaklanma) hâdisesi sona ermiştir. Âsiler, bu zaman zarfında Muradiye Taga, Bayzı, Pantos ve bilhassa Ercis tnerkezlerine taarruz etmişler ve kıtaat bulunmayan yerlerde bizzat ahall Cuınhuriyeti müdafaat etmişlerdir. Ercişin kahra manlığı zikre çayandır. Anlaşıldığma göre Jandanna ve askerin bulunmadığmı zannettikleri ve aşiretlerin relslerl Iranda bulunan ve bu mmtıkayı intihap etmişler ve bilhassa Ercişi ele geçirerek kıyamı tevsi etme ği ümit etmişlerdir. Hariçten ve dahilden olan âsilerin yekunu 1500 ü geçiyordu. îranın Haiikanlı aşiretlprinden 2 fclşi Ercişte ve 60 Mşi Zilanda rnaktuller arasında olduğu bildirillyor. Pek çok rtiesa ve eşkiya kâ milen imha edilmiş ve tahmlne göre çetelerin az efradı trana kaçabibnişlerdir. Şişmanlık ııifimmıırıııııımııımıııııııııırıııııım^ Deliler doktoru Mazhar Osman bey, özellikle yaz mevsimin de basit gıdalann çok faydalı oldugunu, sebza ve meyvelerin gıdaî kıymetlert oldugunu lzah etmi? ve sözlerini şu cümle ile bitirmiştir. «Aa çişmanlılc belâhat, fazlası komiklik getırir», HalbuM kendisi de «yılı *İ9manlanmizdandır. • Şikajrodan bfldtrildifirM före ncaUardaa 80 kisi daha SU müstür. • Hindistandakl kargaşahklarda 500 Mşi yaralanmıştır. O Yunan hükumeti iki sen» faırfında teslim edilmek üzere İU yeni torpldo mohribi sipıris etmiştir. • Halk bilgisi Demeginden bir heyet dün Anadoluya hareket etmiştir bu seneki gezi Antep ve civanna münhasır kalacaktır. % Tanınn%s tngiliz casusa Miralay Lavrens'in Hacı Meh met tâkma adı De Bağdatta o > tonnakta oldağa Snriye çazetelerinde okunmustnr. Cemai Reşit Rey (sağda) agabeyi (merhum) Ekrem Reşit Rey'e ait hâtıralannı arkadaşınuz Selmi Andak'a anlatıyor. larak çalıştı. Banka kendisini 1925 yılında Londraya staja gondermişti, fakat bir yıl sonra cığerlerind'e ârıza olduğu görulerek Paris'e nakledıldı. Bu ara Isviçre dağlanndan «Davos»ta birkaç ay kür yaptıktan sonra sağlığına kavusarak Paris'e ddndu. Paris'te Türk sefaretinde enıştesi Fethi Okyar'ın yanında ataselik ödevi gördü. Avnı zamanda Fethi Okyar'ın «Serbest Fırka» zamanında onun kâtibi olarak da meşhur îzmir gezisine katıldı. Ekrem Reşit Rey, îstanbul'a dondükten sonra da bırçok defa Pans'e kıtaplarınm yayını konusu için gıdip gelmişti. Ekrem Reşit, yorulmak bilrnez çalışma gucuyle dolu, kuîtiir ve sanat hayatı vanısıra, saelığı fakımmdan ıstıraplı giınler < e ya1 şamıştı Ama o her şeyi buyuk bir sukunet ve olgunluk içinde karşılamıştı... tSTANBUt 06 25 06.30 07.03 07.05 07 30 07 45 08 00 08 05 08 10 08 30 08 50 09 30 10 00 10 05 10 30 10 50 1100 11.30 12.00 12 05 12 30 13 00 13 15 •13 30 15 00 Açılış, program Günaydın 1 Köye haberler Günaydın 2 Haberler, hava durumu Oyun havalan tstanbul'da bugün Küçük ilânlar Solistler geçidi ÇeşitU müzik Türk muziği Çocuk saati Ara haberler, Hânlar Hafif Batı rnüziği R. Rit'den şarlolar Ünlü Türkler Konserlerimizden seçmeler Yurdun sesl korosu Ara haberler, ilânlar Batı müziği Beraber ve solo sarkılar Haberler Dans müziği Reklâm progrEmlan Ara haberler, ilânlar Açılış Günaydın 1 Köye haberler Günaydın 2 Haberler, hava durumu Sabah müziği Ankara'da bugün Küçük ilânlar N. Tokatüoğlu'dan şarkılar Hafif Batı müziği Halk müziği Oyun havalan Hafif Batı müziği Ara haberler, Uânlar Türk müziği B AkartürkteTi türküler Magazin M. Yıldızdoğan'dan sarkılar Bizden sesler Ara haberler, ilânlar A. Yavaşça'dan şarküar Küçuk ilânlar Yurttan sesler Haberler Bir reklâm programı Pazann plâklan Oyun havalan Reklâm progTamlan 15.05 15.30 15 45 16.00 16.15 16 30 16 45 17.00 17.05 1750 17.50 19.00 19.30 19 40 19.55 20.00 2100 21.10 21 25 21.45 22.00 22 45 23.00 23.45 24.00 15.15 15 20 15.35 15 55 16.15 16 45 17 00 17.05 17.30 17f>0 19 00 19 30 19 35 19.50 2010 20 30 20 40 20.55 21.00 21.10 2155 21.45 22.10 22.30 22.45 23 00 23 45 24.00 Solistler Ege Orkestrası N. Çamlıdağ'dan türküle» Keman sololan G. Ersel'den şarkılar V. Uçaroğlu orkestrasj C. C. Çiçek'ten türküler Ara haberler, uânlar Parista bir Amerikalı Çeşitli Türk müziği Reklâm programlan Haberler İlânlar, haflr müzik î . Doğrusöz'den şarkılar Bir varnuş, bir yokmus Haftadan haftaya 24 saatin olaylan N. Bayram'dan türküler Spor dergisl M. Demlrkıran'âarj şarkılar Reklâm programlan Haberler Plâklar arasında. Gece müziği Kapanif Ara haberler ilânlar Y. Çınar'dan türküler Hafif Batı müziği T. Tokyay'dan şarkılar Çeşitli müzik T. Alpdoğan'dan türküle» Ara haberler, Uânlar Incesaz Ocak başı Reklâm programlan Haberler Küçük ilânlar K. Karasüleymanoğlu'n dan türküler Fransa'dan müzik N. Ersöz'den şartalaı Hafif Bah müziği Hafif Batı müziği Bir reklâm programı 24 saatin olaylan N. Akol'dan türküler Spor dergisi Semra Ersoylu ve Hüseyin Gökmen"den şarkılar Müzik dünyasından haberler S Can'dan türküler Haberler Gece konserl Gece müziği Kapanış. Ekrcm Reşit Rey (sağd») kardeşl Cenıal Reşit Rey'Ie birlikte «Çelebî» operasnu yazdıkları grünlerde. Ç a h ş m a dolu b i r h a y a t 1919 da aılesı yurda donunce E. Reşit Rey Turkçe ve Fransı?ca sıırler yazmağa devam <»tti ve bunlar çeşitli dergı ve gazetelerde yayınlandı. Bu arada Osmanh Bankasında memur o Ağabeyini anlatıyor Onun «sanat ve ıstırap dolu hayatı» nı, onu canı kadar seven aynlmaz kardeşi Cemal Reşit Rey'm ağzından dınleyerek belirtm^ye devam edelırn: «Rahmetli biraderim, M36 yılında şiddetli bobrek sancılanndan muztaripti. 1938 yılında merhum Ali Çetinkaya'nın arzusu>laAnkara Radjosunun acılışını yapmak üzere Radıo Temsil Seflifine ta\in edilmişti. 1P39 da ünlü Profesör Nissen, kendisini Cerrabpaşa hastahanesınde ameliyat ederek bobrek taşından kurtardı. Ankara Radyosundaki ödetinr döndü. Fakat bu sırada hançi ödevin başında bulunduKiınu şimdi hatırlayamadığım helim Sarper'in idaresinde radyo kadrosunda vapılan tensikat Ekrem Reşit Rey, sanata olduğu kadar tabiata da bağlıydı. Ona çek serdiği sandalımla dinlenirkea g'örüyomz.. bahanesiyle hem Ekrem Reşit'in temsil şefliçi, hem de üzerimde bulunan Batı Müziği Sefliçi başka bolümlere bağlandı. Bunun üzerine iki kardes Îstanbul'a dönmevi uygrun bulduk. Ekrem Reşit, bu ândan hayatınm sonuııa kadar İst.inbul Üni%ersitesi ve Teknik Üniversite'de Fransızca bğretmenliği yaparak, değerli öğrenciler yetiştirdi. Merhum bdylece pedagoji sahasında da faalijet göstermişti. Radyo skeçleriyle de tamnaa Ekrem Reşit Rey, bir zamanlar Istanbul Radyosu'nda sevdiği sanatfilarl* birlikte.. AN K A R A 06 25 06 30 07 00 07 05 07 30 07 45 08 00 08 05 08 10 08 30 08.45 0915 09 30 10 00 10 05 10 35 10 55 11.05 1130 12 00 12 05 12 25 12 30 13 00 1315 13 30 14.00 14.15 Ekrem Reşit Rey ı lörenle anılacak Merhum sanatçı Ekrem Reşit Rey, 10. ölüm yıl | dönümü dolayısiyle bu ' gpiin saat 11 de Edirne f kapı Şehitliğinde törenle I anılacaktır. • Son yolculuk 1956 yılında parmaklannda ba;. lıyan bir ârıza, miiteaddid tahlil ve ıstırap verici denemeler sonucıında acı bir gerçeği ortaya çıkardı. Ekrem Reşit amansn bir hastalığa: •miyopati» yani adaleleria progressif erimesi hastalığına tutulmuştu. Bu hastalıfın ilk ânından berl kendisi ıstırabının mahiyetini bilij'ordu ve bunu doğuşundan beri son derece sağlam olan din'e bağlılığından ve derin inancmdan ku\\et alarak büyük tevekkül'le kabul ctnıişti... Bizler son iimitle kendisini bir dostun refakatine bırakarak Almanya'ya Hamburgtaki Prof. Pette'nin Noroloji kliniğine göndermiştik. Üç ay sonra. Prof. Pette'nin, İstanbul'da biraderimin doktoru Prof. Kenan Tükel vasıtasıyla ümitslz dnrumu bize bildinnesi üzerine onun yurda donmesini uvçun bulduk. Kendisi son bir defa çok sevdiği Paris'i tekrar görmek istedi, Paris'te bir hafta kaldıktan sonra bir Türk vapuruyla tstanbula döndü. Geldiğinde hicbir hareketine sahip değildi. Yemeklerini dahi başkası yediriyordu. Amma bir tek defa şikâyet ettiğini Jıatırl;ımıyornm.'.. 13 Temmuz 1939 giinü akşamı kollarımızda ruhunu teslim etti...» BüUVIACA Bacak kurlaran SOLDAN SAuA: 1 Dokuzuncu Osmanlı Hükümdarı, 2 Aza En küçük topluluk Ek. 3 Allah tarafından tâyın edildiğıne ınanma ve bu inanışın şekli Bir cins pamuk Beraber, 4 Üye Bezginlik Bundan başka, 5 Yabancı Bir cemıyetın timsali Genislik Lityum cisminin simgesi, 6 Çoğul tak:sı Gelir getiren mülk Bır nota, 7 Yernek Kaleye top girmesi Su yolu, 8 Bır sayı Sinırli. 9 Ka*aden:z sahilinde bir kazarnız Su Bır kadın adı. 10 Büyük binaların üzerindeki işaret Buraya gıren terler Anlatıs. 11 Bulmaya '^m"' " t'î, 12 Safkan Bir erkek JI Bir scyı d mnk ve tanıtmak için vapılan, 13 Car'n vonsra^ıdır Kan Utanması olmayan, 14 Armi'dun ivı5 i i y..r Mülkün temelidir, 15 * îifP", .talık sebebi ile facı dökülmüş Bir renk, ]B Uzak Ömrı'i hovunca. TTKIRIDAN AŞAGlTA: 1 Haritalarda arazinin de nız üzerinden olan yükseklığini gostermek için verilen renk 2 Avuç içi En azından Üzerinden tren veya tramvay geçer, 3 Ayrılış Bir kadm adı Kaplıca, 4 Ezlyet Ba şına bır harf gelirse su yolu olur llâve, S Kânn ortağıdır Su Uzaktaki şeyleri görur., 6 Bir nota Camn yongasıdır Saraya mensup, 8 Benekli kır Yalvarma bildirır Çoğul takısı, 9 Açık d"eniz Kısırlık, 10 Katıyen Yunan mıtolojisinde •;eher tanriçesı, 11 Bu işler el övünur (Çoğul hali) Bir vere birikmiş pislik Bır har fın okunusu, 12 Bir nota Içkı Keder, 13 Elem vericı Faydası olmayan Bir har fin okunuşu, 14 Eski zaman larda zengınler çocuklannı okutsunlar dıye bunları evlerine ahrlardı (Çoğul hali) Esenlik, 15 Ç buk Son Bir renk, 16 Bir harfin oku nuşu Vücutta birleşme yeri Bir erkek adı. Tukandald fotoğrafa bakar bakmaz herkein aklına «Gina Lollobrigida şimdi de miyop mu oldu?» şeklinde bir soal gclecektir. Oysa föılük biçimindeki bu şey asUnda plâtin bir teldir ve geçen ay yıldızın hanlan diz kapak kemiklerini kaynatmak İçin doktorlar tarafiDdan başarı llc uygTilanmı«ıtır. Büîndiği gibi yıldız b'r araba kazası geçinnişti. Şimdi kendisini sakatbktan knrtaran teli kntsal bir bâtıra olarak saklayacağmı söyleoıektedir. Gelecek ay 42 yasına basacaği bildirilen Gina'nm hafif mflzik türündeH ilk plâğı yakında satışa çıkacaktır. NOBETÇI ECZANELER BAKIRKÖY: Bilge, Merkez (Yeş. Koy), Aydıa (Osmaniye), Kuçukçekmmece , BEŞIKTAŞ Ihlamur. Dilek (Ortakoy), Arnavutkoy, Yeni (Levent) BEYOĞLU: Gunes 444368, Tan San 494706. Gunseli 494954 EMİNÖNÜ: Şafak 221467, Peykhane 273918, Esnaf 271805, Mesdr 226666 EYÜP:: Yeni, Saadet (SağmalcıUri. Yeni rRami). Silâhtar FATTK: Yeni Ivk, Bal. Şehremini Merkez, Aksaray Merkez; Hulusl Dııyar (Cemhpa^a, Samatya, Fener , GAZIOSMANPAŞA: Yonca, Sıfa (Ku. Koy) KADIKOY: Merkur, Buyıik. Dortyol. Çığdem, Çıffebavuziar Tanyer Dılek ıFikırtepe) KARAKÖY Itimat KASIMPASA Bahrıve, Haskby SAHIYER: Mete; Boyacıkoy ŞİSLI: Buyuk Barbaros. Hurriyet, Sargın. Ümıt (Mec. Koy), Gultepe; Okçuiar (Ok. Mey.) ÜSKÜDAB: Ömer Kenan, Çiçekçl, Merkez (Çengelkoy); Ürnraniye ZEYTINBURVü: Hayat SICAKLARDA ÖMÜR ÖMÜR AYRANI HARARETı KESER TERLETMEZ TESİSATVETİCARETLTO.ŞTİ. Deniz kenarında çok büyük bir sınal montaj şantiyesini tedvir etmçk üzere İngilizce veya Almanca büen ve ağır montaj işlerinde İlâncılık: 3453/8561 UAHİ1İYB MOTKHASSISl Dr. Kâmran Şenel ni/B Tel: 44 BB 14 Her «fla 1518 Almarj Hastanesl T«ni KİR^LIK Çiftehavuzlar, Cavitpasa Sokak 21/1 Dairo 3. Tamamı marley, fcaloriferli daire. Tel.: 27 66 00 27 66 M Abditlkadir Ceylâni MAKINE MUHENDİSLERİ anyor. Alâkadarlann tercümeihaüerı üe çok acele P.K. 852. Kaaköy İstanbul adresine yazı ile müracaatlan. Eh vet ve tecriibeye göre gayet tatminkâr ücret verüecektlr. M acaatlar gizli tutulacaktır. > BeklAmcıHJt: 2420/8544 tecrübell INTERNATIONAL BUSINESS MACHINES TÜRK LIMITED ŞIRKETı Genç, dinamik Bilgi tçlem Satış Mümessüler] aramaktadır. İngilizce lisanına iyi derecede vukufu ve askerlik hızmetiiu tamamlamış olmak şarttır. Maa? liyakate göre tâyin olunacaktır. îsteklüenn ingilizce olarak yazacakları müracaat mektuplannı p.K. 839 Karaköy, Istanbul adresine göndermeleri rica olunur. İlâncılık: /8563 IBM