Katalog

SAHİFE DÖRT 14 Ha7İran 1989 CTTMHURÎYFT Anzmvur •yaklanminnm genîj lemeginin ve uzun »üre bastıriiSmamasımn bajlıca g«rekçesi, Saray ve îngilizlerin, ayaklanma bölgvıinl para ve bazı elemanlarU bealemeleri, bölge halkının bir takun din adamlannın Padilahtan yana olmalan. Anıavut çctecUerina Kuvayi Muhammedlye adını vererek halkı ve erleri kandırmalan ve ajkert kuvvetle rta ınereutlannm çok az, hareket Te manevra niteliklerinin rayıf obnan, 1* görecek milll güçlerin düjman cephesinde direnmelere devam etrnesi ve Anzavur kuvvetlerinin İJ« çevüc «atlı» bulunmaları, çete »ava«lan vermeleri idi. Bu »ebepledir ki, aynı karakterde olan Ethera kuvvetleri ayaklanma bölgesine Çagnlmıstı. Çagn telgrafına olumlu karfilık veren Ethem, hemen harekete koyuldu. Kuvvetleri parça par ça trenle Balıkeslr'e gönderildi ve kendi.ii de ilk grupla Balıkesire geldi. Burada Albay Kâzım ile görüîtüler, toplanan birlikleri beraber teftijj ettiler. Ethem kuv vetleri Balıkesir'de milll vüvari bölüğü ve Merkez Komutanı Bin başı Salim kimutasmda bir müfreze ile güçlendirildi. Hepsi 2.000 kişiyi buldular. 15 Nisan 1920 gunO Ethem bu kuvvetlerle Susığırlık yönünde hareket ettl. Anzavur. kuvvetlerinin çojhanlueu ile Susığırlık'ın kuzevinde Yahya kövü civannda bulunuyordu. 16 Nisan günö «abahtan ak?ama kadar süren ?id detli çarpışnnalardan sonra, isyancılar Millî Kuvvetler karsısında yenildiler. darmadağınık bir halde kaçmaya basUdılar. Ah met Anzavur, bu ağır yenilgi sonunda ikinci bir çarpısmayı göze alamıyarak Karabıga'ya ve oradan da limanda bulunan düsman savas Eemilerı arasında demirli duran Istanbul Hükumetine bağ h bir Türk gemisine binerek lstanbul'a kaçtı. tsyancılann bir kısmı çarpısmalarda öldüler, bir çoğu da aman dilediler ve sığındılar. Bu sırada y&ni yeni çarpışmalar devam ederken Anzavur çeteyinin ikinci gnıpu Gâvur tmam komutasmda Gönen'den hareket le Balye üzerinden Balıkesir yönüne yollanmıstı. Buna karsı da mill! kuvvetler Sebepli köy bölgesinde »avunmada kalmıslardı. Böylece Gâvur Imam'm sol kanat tehdidini durdurmuslar, Ethem kuvvetlerine yardun etmislerdi. Bu milll müfrezelerin ba»mda Partl Pehlivan (Pehlivan Aga\ Kako Mehmet ve Mehmet Ali Çavus bulunuyorlardı. Bunlar iyi bir «avunma yapmayı bm Padişah Hükumeti Anzavur'a yardım için subaylar yolluyordu î Mart'dan 15 Nlsan tarihine kadar bölgeye gönderilen çeşitli birlikler ve millî müfrezeler Arutavur çetesiyle uğraştüar, çarpışmalar oldu, fakat tenk,*lde başan gösteremediler. Ayaklanma gittikçe genişledi, kanlı olaylar, yağmalar, çarpışmalar deram etti. Bu nrada Mustafa Kemal Pa•a konu ile ilgili olarak asagıd»kı bıldırıyi yayınladı: «Itilâf Hükumetleri taraiından îstanbul'umuzun isgall ve memleketimiz hakkında hiç bir tarihin kaydetmediği tahkırler ve tecavuzlere cür'et edılmesi üzerine tekmıl Anadolu ve Rumeli'de bir fanan ve vıcdan bir'.iğı ile feveran eden ve Milll Istiklâli kurtarma gayesine inhisar eden azml milllyı ıh'.âl içın düsmanlarunızın en önce girismek istedıkleri çare dahilî nıfaktır. îste sırf bu haınan» Millî Mücade/e'de Em. Gnl. KENAN ESENGIN Anzavur'un baş ••••••••••••••• kaldırması 16 Şubat 17 Nisan 1920 maksadın tatbikatı cttmlesinden olarak gerek tstanbul'da düşmanlarunızın emellerini tatmın için teekil eyledikleri Terit Paşa Hükümetini ve gerekse bioat Anzavur'u tesvik etmişler ve bunun netıcesi olarak Gönen ve Bıga ha valisinde fesat çıkarmaya tecebbü» eylamialerdır. Aydın cephesinde Yunanhlann taarruzu püskürtülerek bu cephe nin durumu emniyetll bir gekle girdiği, Kilikya havalisini de isgal kuvvetleri tahliye ettikleri, Mersin, Tarsus, Adana, Haçln mevkiındeki isgil kuvvetleri d» kamilen muhasara edildıği bir zamanda Anzavur'un Gönen havalısindeki teşebbüsleri doğrudan doğnıya Yunanhlann menfaatlerine hizmet ve yüksek mıllet meo faatlerirıe sarih ve faal bir hiyanettir. Bu canıyane tesebbüs, dü» manlarunızın Istıhdaf ettikleri (a yeyi teminden pek uzak olup hiç bir kuvvet ile de teselsule uğrata^mıyacak dereced* kavi olan azmi miıM karsısında, pek yakıada imha ve hainler mÜatahak olduklan adîl ctnaya girirUr edileceklerdir. vam ettirmek için çalısrmyacak veya çahfabilecek olan bilumum mulkiye ve askeriye memurlan hakkında eurmün derecesine före azil, hapis, idam gibi her nevi cezalan tatbik için fevkalade »elahiyet verümijtir. Milli Istiklftl ugrundaki müeahade ve vazifemizde her zaman ol duğu gıbi bundan sonra dahi Allahm yardımma mazhar olacağımızdan eminim. Cenabı hak birimle beraberdir.» Mustafa Kenval'in bu bildiriri yurdun her yerinde halka kuvvet vermıs ve komutanlara da kılavuzluk etmişti. Anzavur'un üzerıne gönderilen birliklerle tenkili mümkün olamamif ayaklanraanın geniılemesi ve bölged* tehUkeli durum yaratmaa üzerine 61 inci Tümen Komutanı Albay K&zım da büyük endifey* düsmüstü. Bunun Ozerine Salıhh direnme bölfesinde bulunan Ethem'e 10 mart 1920 de aşağıda Kâsım Özalp: «Son lta&t edecek *rim kalıncay» kaki fifreli telgrafı çekti: <Her tarafta kara cephemize y» kın ve geri bölgelerınde vaziyet had ve vahim bir şekil almıştır. Biga civarında kuvvetlerimizi box maya muvaffak olan Anzavur melunu birkaç gün Snce Gönen üzerine ilerliyerek Yarbay Rahmi alaytm yenmii, Alay Komu tanı dahil olduğu halde bazı subayların şehit olması sonucunda ku\\etlerimiz dağılrms ve âsiler Gönen şehrine ve civanna hâkim olmujlardır. Anzavur bu aefer daha mahır ve desiseli hareket edıyor. Esır ettiği »ubayları, askerleri Halife adına yemin ettiriyor. Kuvayi Milliye aleyhine tahrik ediyor. Durumu tehlikell forrn Kolordu Komutanımıı Yuauf Izzet Paşa Bandırma'dan çekılmij, Anzavur ise mukavemet»iz bulduiu Bandırma'ya girmiıtir. Bandırtna'da kalan bazı subaylar ve bir kısım halk tarafından Anzavur karşılanmıştır. Anzavur kuvvetleri ?imdi iki koldan Balıkesir üzerine yönelmijlerdir. Bır kolu Balye yönünde ilerlemektedir. Bu kuvvetler Gâvur Iraaraın komutasındadırlar. Bunlarm kar;ısında Edip bey (Sarı ISfe) varsa da, kuvvetlerinin moral bozukluğundan sızlanmak tadır. Diger kol, yâni Anzavur'un idaresinde bulunan asilerin bir mufrezesi dün Karaeabey'i i;gal etmistir. Âsılerın BaUkesir'i ellerine geçırmeleri, Yunanhlarla irtıbat temın etmelerine imkân verecektir. Bunun ne kadar vahim bir netice doğuracağmı tahmin edebilirsiniz. Ben son itaat edecek erim kalıncaya kadar dövüşeceğim. Pakat maksat şahsi şeref değil, ortak ve mukaddes bir jçayedir. Durum muhatarahdır.'tten likelıdir). Bu bakırndan bizzat v e kâfi bir kuvvet ve sür'atle Bahkesir'e hareket edaniz. Kuvvetlerin Akhısar istasyonundan trenle Bahkesir'e kadar sevki mumkündur. Bu süratle gelmeni le yardım eder. Telgraf başında muvafakat cevabınızı bekliyorura ... Bunlar ne acı vesikar ve anılardır. Düşman Izmir'e çıkmış, Anayurdun ijgali içın hanrlanıyor, yurdun öz çocuklan ise birbirleriyle dövüjüyor, duşmana yardım ediyor, endişeli gunıer yaşanıyor, birbirmden yardım istiyor v« kara kara düjü nüyor. Fevkalâde selâhiyek Binaberin. fevkalâde Mecliai MilU izasından Ankara'da toplanmi} olan ırıurahhaslar ve mebuslann rey ve karan inzimam ederek, 61 Inci Türaen Komutanı Kizun Beye (Özalp) Karesi S»n cağı, 56 ncı Tümen Komutanı Be klr Sami Beye de Hüdavendigâr Vilâyeti dahilindekl tekmil mülkiye, askerıye ve Milli Kuvvetlerin deruhde ederek memleket 1çinde ihdas edilmek istenilen tef rikaya mâni olmak İçin., her tedbire tesebbüs edebilmeleri ve mıllî istıklâl ve vahdeti boğmaga tesebbüs edecek vey» vahdeti de Mustafa Ketnalpasa Anzavor ve arkadaşlan lçin «Hainler, dlyordu, müstahak olduklan adll cezaya glrlftar edileceklerdlr.» sarmıjlardı. Kako Mehmet v« Mehmet Ali Çavus'un fehit olmasına karşüık, Gâ\ur ttnam'ın âsıleri yenümeye ve Gönen, Agonya üzerinden Biga fenel yonunde çekilmeye baslamışlardı. Anzavur kuvvetlerinin yenildıği ve perijan bir |ekilde dağıldığı haberi yayılınca, Gâvur tmam kuvvetleri üferinde moral çökün tüsü basladı, bunlar da bozguna ugradılar ve Biga'ya varmadaa *ağa sola dağıldılar. Yakalananlar Biga'ya gdtüriildü ve böylec» bir hiyanetin kanlı ve acıkjı dra mının son perdesi kapanmıs oldu. Bolge huzura kavujtu. Diçf Bond fteiZd • Y a rı n: Düzce ayaklanması KAĞITÇI Kuıun bakma abiciğim, yeniden demledjnt de. I îy* ya, bırak furaya.. | • ı i Çaycı çaylarla limlUcri masanın özerine bıVakıp çıktı. Deve çaylara »ekerleri atft, kanstırmağa basladı. Kudret'in yeni yeni voliler pesinde olabilecegine inanmak yanı ağır basıyordu. Onu îdris'e bırakmamalıydı. Daha doğrusu, İdris'e kaptırmama lıydı. Semfi da dâvasından vazgeçeceğine göre, herıf olabilirdi ki delil yetersizliği, ya da hukuki bir takun kaskarikolarla fırlayıp çıkabilirdi Onun fır layıp çıkması demek, para fabrikasmın yeniden ça lışmaya baslaması demekti ki böyle bir fabrikanın musluklarından faydalanmahydı. Yoksa Orhan Bomba, (U, bu onun yerini tutamazlardı, tutamıyorlardı da. Semi da postahaneye giderken hemen hemen aynı şeyleri düıünüyordu. Daj dağa kavusmaz, in aan insana kavusurdu. Herif karısından da aynhyordu hazır, önce biraz par« yolhyarak hatınnı sor malı, arkadan da atlayıp gitmeliydi. Barlarda, pavyonlarda lı kalmamıştı. Gerçi henüz üstünde tutuluyordu ama, birkaç »ene sonra ne olacaktı? Her gün çeeitli erkeklerin çeşitli soluklan altında çekilmez bir hayatı sürdürmek kolay mıydı? Kudret beyin o gece, otelcinin evinde karsüaştıgı ânı düsündü: « Adam beni görünce çarpılmıstı âdeta. Sevmisti beni canım, biliyorum, sevmişti ama, ben. öfkede akıl olmuyor iste. Allah belismı versin blleziklerin. Galiba bir parça tamahkar yanım mı ayaklanmıs; yoksa hayır, tamahkar yanım filân değil, yazıhanede kansıyla karşılasmıstık da, beni aldattıgını sanmıstun. öyle ya, bana bekir olduğunu söylemisti. Neyse canım, »Lrr.di iki aatır ve biraz parayla aranm olur biter. Daha sonra da atlar giderim oraya, mahkemede lehine tanıkhk yapanm, dtvamdan da vazgeçerim...» Onunla evlenebileceğini bile düjünmege ba»la mıştı. Hâlâ pek çoklarının yanıp •tutustuğu, bayıldıgı bir kadındı. Kudret'i ise «Kenef kansı» bile bosuyordu. İki satırla gönlünü alır, para yollardı. Zavalh adam, belki de hapisane koselerinde be» pa raaz inim inim inliyordu! Postahane kapısındaki aatıcıdan suslu bir zarf la kağıt aldı, içeri girip heyecanla döktürmeğe basladı: « Canım, canımın içi, bir tanem! Dün akşam arkadasın îdris bey geldi beni buldu. Senden uzun uzun konustuk. Duruma göre, ben bir dilekçe verir divamdan vazgeçersem kurtulacakmışsın. Bu iş bu kadar kolaysa, senin için, hiç durur muyum? Demek benim canikom benim yüzümden yatıyor hapislerde? Vah şekerim, vah tontonum benim. Hiç merak etme. Dilekçeyi vermez belki de mahkemeye koşar gelirim. Öyle, ya da bdyle, seni mutlaka mutlaka kurtaracağım. Tel havalesiyle üçyüz yollu yorum. Gelince görüsür, seni paraya boğamazsam bile ihtiyaçta bırakmam. Bereket versin içerdesin. Dışarda olsan karı kancıklar yakana sarılırlardı. Ben çelinceye kadar disini sık. Hani bildiğin gibi değilün. istanbulTular pesimde, böyle. Ama sen varken fîlm artisleri bile umunımda değil. öper öper öperim! Senin: Sema» Parayı da yatınp postahaneden çıktı. îçi lçine «ığmıyordu. Bir ara atlayıp «Kenef karı»sım gönneİe gitmek geçti içinden. Yüzü burustu. Ebânumla fa lan az yatıp yuvarlanmamıştardı. Üstelık >ülüğ« benzeyen «Kenef kan.nın ona nasıl tutuluverdiğini de unutoiamıstı. Şimdi gen« herhalde • Vay Sema Cığun! Gökte ararken yerde buldum seni!» diye sarüacak, ahp ebânıma götürecekti. « Yoo..» diy« geçirdi. «Ebânuna gitmem. Apartmana ?Öyle bir u j rar. hftlini hfttınnı «orar, asıhrsa isim acele derim, baska gün için randevu verir, sonra da randevuma gitmem» Aklına iyic» yarh. Vakti boldu bugün. Gec» •arısına kadar sağda solda oyalanacağma, gider «Kenef karı.yı görür, hiç haberi yokmuj gibi davranarak bosanma işini ondan öğrenir, yanına gidince Kudret'ciğine bilgi verirdi. tstanbul'dan disine dokunan havadisler götürmeliydi! Apartmandan girdi. Nemlı los merdiveni çabuk çabuk çıkarken, üçüncü katın açık kapısında alt miflık ama kendini halâ genç sanmaktan gelen dav ranışlar içinde bir kadınla karjılasıp üzerinde durmadı. Çiy bir kırmızıyla boyalı dudaklan cıyak cıyak bağırıyordu sanki. Sırtındaki genç işi, kısacık geceliği öylesine şeffaftı ki, tenine giydiği kombinezon gözüküyordu. • Deli s»rayh!» gibilerden geçirip, dördüncfl kata çıktı. Yüreji kötü kötü çarpıyordu. Göriiverince kimbilir nasıl saşacak, boynuna nasıl sarılacak, bir erkeği hatırtatarak yanaklarından, dudaklarından kimbilir nasıl öpecekti'. Zile ikinci sefer basmağa hficet kalmadan, kapt açıldı: Orta yaslı bir kadın, daha doğrusu bir hanım, hanuncık: Kimi aradınız efendim? Şehvar hanım burada orurmuyor muî Kadın söyle blr düşündükten »onra: Yoo. dedi. O halde özür dllerün. Demek çıkmışlar? Merdiveni ağır ağır lnmeğe basladı Gene o Jeminki kadın, gülümslyerek bakıyordu. Beıkl de Şehvar gibi, bacaklarına bakıyordu da, konusma kapısı açacaktı. Merdiveni üçüncü kata lnmişti kl, geng > ••ntisl için kınm kınm kırıtan yaşü kadın: Kimi aradınız acaba? diye sordu. Şehvar hanımı aramıştım... Kadımn sıvanmışçasına pudrau yUzünden sı> bntının gölgesl geçti: Nesi olursunıu Şehvar hanımın7 Hiiç, ahbabı. Yaşlı kadın Semâ'yı yukardan aşağı, aşa*ıdan yukan süzdükten, « Herhalde Şehvar"ıo •evgililerinden» gibi düşündükten sonra: Onlar buradan çüEtüatt dedi. Nereye acaba? Arka sokakta Ebftnımı var onun Haa evet. Oraya mı çıktılar? Oraya kendisi çıkta. Çocuklan da her bU ri bir yere dagüdılar.» Yaa, vah vah... Kadın Jcuşkuyla sordu: Mftdem ahbabısmız, neden baslanndan geçen felâketi? Pelfcket mi? Ne felaketiT Kudret beyi, Kudret beynfendl'Tj da tanırsına herhalde? (Devamı rar) iüTiffcıny Jones «• • •• •• « • • • • • « • • « • « •• • • • • « TEŞEKKÜR Sevgül Eşlm ve Damadımız P. Bnb. (953 49) Vefatı dolayısiyle unutulmaz ılgi ve insanüstu gayretlenyle acunızı paylaşan Denız Hastanesı Başhekimi sayın Tabıp Alb. Sedat DERlNSU'ya, sayın Tbp. Alb. Rezmi TUNÇ'a, sayın Tbp. Alb. Faruk TAPTIK'a, sayın Tbp. Bnb. Erdoğan AYDOĞAN'a, sayın Tbp. Tğm. (Doçent) özgür POLVAN'a, raemleketimizın medarı lftihan Ord. Prof. Sayın Arif Ismet ÇETÎNGİL'e, Servlş Hemşiresi •aym Semiha KOCAER'e, sayın 66 ncı Mknz. Tüm. K. Tümgeneral Flkret KÖKNAR'a, sayın Tüm. K. Yrd. Tug General Şahap YARDIMOĞLU'na, sayın 33 ünctl Mknz. Alay Komutanı P. Alb. Samim METÎN'e. Gerek Hastaneda bulundugu stirece, gerek cenaze merasiml sırasında llgilerini eslrgemiyen hastane personallyle vefalı sllâh arkadaslanna, dost ve akrabalarımıza tesekkür ederiz. Esi ve Kajnapederi 1. HAKK1 AKÇIL'ın konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU İ J N T İ K A M YEMİNİ İMAR DURUMU MÜSAİT SATlLIK ARSA Kadıköy, Tuğlacıt .sı mahallesi, Şehirkâhya Çıkmazında kaın ve Tapunun 147 Pafta, 585 Ada, 117 Parsehno!e kayıtlı 800.50 metrekare. ar«a 16/6/1969 Pazartesı gunü »aat 15'te Şijli Halâskârgazi Caddesinde 291 numarah binanm ikinci katmda 101 numaralı yerde açık p&zarlıkla satılaraktır. Tafsilât, Telcfon : 4S 08 75 (Cumhuriyet 7299) EKONOMIK VE Halk Sıgorta İ SOSYAL ETÜDLER İ Türk Anonim JKONFERANS HEYETİ Şirketinden • J • X • «> • X • <> X X I İngilizce, Fransızca, Almanca dillerinden ikisine bilhakim vakıf, bu iki yabancı dil ve bu dillerle Türkçe arasında SİMÜLTANE TERCÜME YAPABİLECEKLER İÇİN KÜRS AÇILACAKTIR. Cazıp ücretle görevlendirilecekleri Uluslararası Konferans ve Seminerlerde ber zaman vazile almaya durumları müsait olan isteklüerin 30 Haziran 1969 tarihine kadar bir adet vesikahk fotoğrafla şahsen tnuracaatlan rica olunur. Yuksek öğrenim yapmıs bulunmak ve ekonomilc konularda bilgi sahibi olraak tercih sebepleridir. Müraciat: 9 00 . 13.00 arasında Cumhuriyet Cad. Adlı Han 279/8 • Harbiye İstanbul KIRALIK VılLA Kadıkoy Caterağa Şıfa Sokak Ko: 3/1 de büyük bahçe içinde manzaralı kat kıralıktır. Gormek için ajnı •okakta 6 No.'lı bıkkala. Oörüşmek için Trt.: « « 8 » X Telpfon: 48 65 70 •••••••••»•••»•»••»••••••••»»•••••••»»••»»» Cumhuriyet 7303 Şirketimiz namına sigorta isleri ile iştıgal etmek ve Beyoğlu 4. Noterliği tarafından 2/6/1969 tarihmde tav dik edılen vekâletnamedekı yetkiler verılmek uzere tstanbul'da Fatih, Ecnmekapı, Fevzıpaşa Caddesı 247 numarada tıcari faallvftte bulunan Bay AHMET SOLAKLAR acenteligimize t»yın edı!mi$tir. Keyfıyet sigorta şirketlerinin murakabesi hakkındaki 7397 sayılı Kanun gereğınce ilin olunur. (Radaı Reklâm: Ö76/73U6)