Katalog

SAHÎFE DÖTÎT 24 Mayıs 1969 CUMHÜRÎYET Kennedy'mn «tlmi Dampnanlar Komitesi> ne gırdi Bir yıl «onra tekrar NASAya dondü ve uzay gemısıni fırlatma konusunda çalışan Komıtenın başkanı oldu. Bu komıteje bir »üre sonra Golovin Kotnıtesi denmeye baslanmıştır. Komlte «Nova» füzesı uzerırde çalıçırken sık sık Huntsvılle'deki Von Braun ekiblne danışıyordu. Von Braun'un ekibi, «Nova» projesını pek tutmuJordu. Bu proje onlara gore pek gerçekçı değılcTı ve ustelık zamamnda tamamlanabıleceğı de süpheliydı. Çeşıtlı fikırler one sürulüyor, bir türlu goruş birliğine varılamıyordu Öte yandan, başka bir NASA komitesi de «Nova» mn zamanında hazırlanabıleceğını rapor etti Fakat Von Braun'un tavsiyesı üzenne «Nova» projesı terekdılinmeye baslandı. Von Braun neden boyle davranmıştı' Aslında Von Braun'u bu yone iten teknik nedenlerın yanında psıkolojık sebepler de vardı.• Almanlar otuz yıldanberi uzay uçusu hayali ile >aşıyorlardı. lkinci Dünya Savaşı sııasıncfa yaptıkiarı askeri fuzelerle de bu alanda buyuk tecrube sahıbı olmuşlardı. Fakat uzay konusunda da çahşmak ve ağırhklarını hisgettırraek ıstıyorlardı. Onlann kendi planlan vardı ve bu plâr.a gore «Nova» fuzesinden çok da Golovin Komitesi Ay'a 15 insan gönderılırse aralarına diş de çekebilecek doktor katmak gerekecek • Bir gün Merihe gidılebilineceğıne ınanıjor musunuz' 0 Merıh yolculuğu bir başka mesele. Ay yolculuğu ile Merih yolculuğu arasında beüibaşlı faık, Merıhin çok daha fazla uıak olmasından doğuyor. Bu >üzden de gıdiş çok daha fazla zaman alacak. Merihe gittnek Aja gıdiş gelişte olduğu ribl sekiı gunluk bir piknik olmayacak. Fevkalade bir ekip kurmak gerekli. Fe za problemleri hakkında yuz defa daha fazla bilgili olmak zorun da>iî. Meselâ kozraik radvasyonlar uzerinde o kadar az şe> bili>oruz ki. Sonra gerçek bir sefer hazırlığı >apmak, cok daha onem li gruplar teşkıl etmek gerek. Me «elâ duşunun: Aya onbe? y« da daha fazla sayıda insan gonderdinlz mi aralanoa, gerekirse onları tedavi edebilecek, lcabı halınde bırinin dişini çekebilecek bir de doktor katmak gerek. Bir astronot korkanç bir di$ ağnsma tutulursa ne yapnn? Kumanda>ı bırakacak mı? Kısacası teknolojık yonden Aj yolculuğunun gerektirdiğinden çok daha iler» bir se\iye>e ulaşmak zorundayu. Merih yolculuğunu ononbe? yıl dan önce duşunebilecejimlzi san mıyorum. • Yânı Menh'e 1990 yılına doj ru mu gidebüiriz divorsunuz' • 19S5'e doğru. Pek mi uzak gö rundu size? • Yok tam tersine, son derece yakın goründu. Pekı doktor Braun sız de Merıh'de ha\at olduğu duşunce?ınde mısınız'' 0 En ciddi astronomlann gozlemleri. Merihte her şejin gorunuşleri mevsimlere gore defişen bitkiler var gibi cereyan ettiğini gosterdi. Hiç değilse en basit şek li ile Merihte bir hıyatm varolu şu bana şiıphe gotürmez gibi gorıırıuyor. Dunyada vapılan denemeler. Merihteki kadar duşmanca bir ortam içinde;' atmosfersiz, ya rıva indirilmiş bir evrensel çekimle, \e son derece alçak ısılarda bazı bakterilerln yasayıp, çoğalabileceklerüıi hiç bir »uphe golgesi olmaksızm ortaya koydu. Kuzc> kutbuna gittiğinizi ve kutbun yirmi bin metre kadar uzerinde uçtuğunuıu düşünün: Merih iklimüıi bulacaksmu orada. Tabiî Merih'teki hayartan M Z > ederken blzim dünyamızdakinden çok farklı bir tıayat tarzını kastediyorum. • Insanı andınr herhangi bir yaratık bulunabıleceğini sanmıyor musunuz? Eti ile, kemiği ile, vucut yapıları ıle ılle de bıze benzeyen, kol baca'K nıyetıne dokunaçları. goz kulak, ağız yerıni tu tan dehkleri bulunan canlılar duşunmuyorum Ama hareket eden , zekâdan nasıbı olan bir seyler duşünuvorum. • E\et... Merihte reki >aratıklar \ar mı? Çok zamanlardan beri tartışılıyor bu. Belki bizim ıçin pek pek eski sayüacak bir ge^mişte Merihte üstun uygarlık şekilleri mevcutmuş. Ama bugun ancak bitkilerin. belkl de hayvan larm basit şekillerini bnlabiliriz ancak. Bana sorarsanız, ben Merihte kiiçucük yeşil adamlar bulacağırnızı hiç, hiç mi ama hiç sanmıyorum. Ama bununla bera ber, havır bu sorular uzerinde çok kesin konuşmak istemem. Her sey oUbllir, her şey beklenebllir. Gen« aya dönsek ml doktor Von Brsun? Sizce Amerlkalılar aya ilk olarak ayak bas mak içın Ruslardan daha lyi durumda mıdırlar, bunu söyleyebilir misinlz bana? Siîin bır gun bir gazeteclye verdlğiniz cevabı hatırlıyorum. «Ay' da ne bulacagız» sorusuna; «Rus larm diye cevap vermiştıniz. Rusl»nn ay problemlne kendilerinl ne derece verdlkleri ni bilmiyonım. Onlann da mali problemleri var. Rusların feza progTamlannın pek cfiretkâr olduğuna inaruyorutn. Cüretkâr derken kararlı demek istiyorum, dinamik demek Htiyorum. Ama aya mümkıin olabildiği kadar erken ayak basabilme>e birim kadar önceiik verijorlar mı bilmiyonım. Yalruz şunu da belirtmeUyim', Bizce nemli olmaz. Kıaacafi Aya İlk y% da iklnct olarak inmek hiç de en onemli olan husus değildlr. Teza uçuşları hakkında ;unun ya da bunun kapasitesi hakkında bu tarz bir dlçü knllanarak hükma \arılamaz. İki adam denize açılmak için İki gemı >apsa. bunlac dan biti bir adaya, öteki bir bagka adava gitmeye karar verse şura>a, >a da buraya ilk kim varacak di> e bir endije, bir merak ko nu^u doğabillr mi? Önemll olan herbttinin tesblt «Uikleri hedefs vannaiıdır. BUmem ne demek i» tediğimi açık olaıak anlatabiliyor muyum? Gayet açık anlattınız. Anu gene de butun dunyanın gozlerıni yarışçılara dıktığı bır koju var ortada. Hedefe kım ilk varırsa alkı;lanacak ve herkesın gi>zunde ıtıbarı artacak. Bu soşlediğımın bılımsel yonden şuphesir hıç bir değerı yok, ama ben ınsan Çalışma Grupu çıkmazda Şimdi ortada baska bir problem kahyordu • Bu da uzay gernısını fırlatacak olan fuzenin yapımı ldi. «Apollo» çapmda bir uzay gemismi Ay'a gonderebilmek için, aşağı yukan 5000 ton ağırlıgmda bir dev fuzeye ihtıyaç vardı. Oysa, Amerikanın elindekı en buyuk füze olan «Atlaa» fuzesinın agırlıgı 600 ton dolaylarında idi. Vzmanlar derhal yeni bir füze üzerınd'e çahşmaya başladılar. Bu fuzenin adı «NOVA» ıdı. NASA yetkilılerı bu fuzenın yardımı ıle Ay'a ulagmayı umut edıyorlardı. Apollo'nun komnta kısmında aatronotlar feıa> elblıelerini giymeden çahşabileoekler Uzay progranu r»k»t NOVA fuzeti, zımanında tamamlanabilecek mi idı? 20 Temmuzda NASA ve Savunrna Bakanlığı tarafından, tum fuze programı ıle sorumlu yeni bir komıte kuruldu. Komite'de iki başkan bulunuyordu. Bu baskanlardan Nıcholaj E. Golovın, gelecek yıllards uzay programında önemll rol oynajacaktı Golovin aslında NASA'ya yeni girmlş değıldı. Bu orgute ilk 1959 da katılmış ve fuze programı konusund'a orijinal fıkirlerıyle gote çarpmıştı. Fakat Golovin kısa bir süre sonra «Merküri» programı uzerınde çalısan diğer mühendislerle çatısmaya başlamıştı Fikirlerl bırbırlerıne uymuyordu. Sonunda istıfasım verdi ve Başkan Teknik sebep Satum I, rampadan fırlarken ha ufak fjzelerle A>'a ınsan mdırmek mumkun olacaktı. Alman plânı, «Dünya îörünfesinde Bulusm*» teknığin.e dayanıjordu Von Braun'un plânı Von Braun'un plânına gore 75 tonluk Apollo uzay aracı, «Nov»» fuzesının yarı buiukluğünde iki «süper Satürn» tarafından ıkı parça halınde a>rı ayrı Dunya yorungesme fırlatılacak ve bu iki parça Dunya yorungesinde kenetlendıkten sonra Ay'a cToğru yol almaya başlayacaklardı. DiSİ Bond MODESTY,' BLAISE •C6ŞUTTB B U U J K CUM . . . y e Ufi Yörüngede buluşma Aslında, «Dünya îörunjesinde Bulnsma» projejır.ın onemlı sakmcaları vardı. Ikı dev luzenın aynı zamanda ateşlenmeleri ve uzaya peşpeşe araç gondermelerı çok zor olmıvacak mı ıdı? Üstelık, ayn ayrı fırlatılacak olan İkı aracın yorungede buluşabilmelerı de o zamanlar çok supheli ıdı. Başka fikirler öte yanda başka fıkırler orta\a atılıvordu. örneğın, Uzay Çalışma Grupu, başka bir pı<n one suruvordu Bu plâna gore, yorungede buluşma olmadan Ay a doğrudan <Joğru>a ınıs yapılacaktı. JTakat bu projenın de çok guç yonlerı vardı. Ay'a ıniş bu guçluklerın basmda gelıyordu Astronotlar hıç tanımadıkları, bümedikleri bır duzeye, uzav gemisının ıçmde, altlarında ne olduğunu goremeden nasıl ıneceklerdı'' Astronotlann eektlğl, ayın vüzeyinl önemll olan ay'» inmektir. Ne pahasın» olurs» olsun ilk olarak inmek pek önemli değil. Ay, bizim teşebbüsümüzün tek amacı, programunııı yönelttiği miz tek konu değildir. Ay bu program içinde pek kısa bır devre, bir çeşit egzersiz sayılır. gösteren fotoğraf John C. Houboult «Uzay Çalışma Grupu» en scy nunda bu ısın içınden çıkamıyacağını anladı. Bır turlu olumlu sonuca ulasamıvorlard'. Bu konud'a yeni fıkırler getırecek yeni bır kısıye ıhth açıarı vardı. Onu ararnaya başladılar, ve sonunda buldular da Bu kışı, o zamana değm var gucu ıle sesmı duyurmaya çaba'ayan fakat kımse\e kendıni dınletemeyen John C. Houboult ıdı. açısından hattâ polihk açıdan değerlendirİ3Torum olayları. Savaş tehlikesi fliillfiiiiiiilü' Tifffany Janes TIFFANY JONES Kendi halinde Şimdi kır saçlı, 49 yaşında ve NASA'dan ayrılmış olan Houboult, 1960 vılında Vzay Çalışma Merkezınde kendl halınde bır muhendıstı Uzay Çalışma Grupu'nun toplantılarına katılır ve dığer uyelerle, uzaytfa randevu konusunu tartışırlardı. 1960 vılında gene bbyle bır toplantıdan çıkarken, Houboult' un aklına ânı olarak bır fıkır geldı «Ay'ın yörüngesinde bnlnşmak». Houboult ıçın yeni bır dunya doğmuştu artık... Gece • gunduz bu fıkrı dusunuyor, onu ıslıyordu Bir yıldan fazla bu konuyu en ufak avrıntılarına kadar hesapladı, durdu. îşte biz de bakışlarını bize çevirenleri duşunduğumuz için AM sertik zaten. Herkes Ayın na olduğunu, nerede olduğunu biliyor, Otaya gitmekten sozettiğimi* Farklı aşama zaman sozlerimizi herkes anlıyor. Yani Ruslann aslında da Sızce doktor Braun feza fe. ha uzaklara gltmelc nıyetınde tıhlerı savaş tehl.kesını srttırır olduklaruu mı söylemek ıstıyorrrn, azaltır mı dersınız? sunuz? Işte korkunç bir soru. Hiç bir muhendis. hiç bir bilim ada < Farklı asamalar seçebilirler mı, hiç bir duşünür asla cevaplıdiyorum. Ne daha önemll, ne yamıyacak bu soruyu. Ama bana daha at önemli olan asamalar. sorarsanız ben fezada gidip geleMeselâ Ruslar diyebilir • bilme imkâmnın savas tehlikeslni ler ki: «Biz içinde insan azaltacağını urnuyorum, hattâ bubulunan bir feza istasyonu kurna son derece inancım var. Tehlimak istiyoruz, ve bu program m ke fezada dolaşma imkâmnın sagerçekleştirUmMİ bizi Aya inmek vaşı anlamsız bir hale getirdiği ten daha fazla ilgilendiriyor.» Eh, olçüde azalacak. bana da sorarsanız boyle bir tesebbus Aya inlsten daha az ö(Devamı var) konu ve r7sim: AYHAN BAŞOĞLU j j K T İ K A M Y E M İ N İ Büyük avantaj «Ay yorungesinde bulusma» projesınm en buyuk avantajı şu ıdı : Ay yorungesmd'e buluşma sayesinde gerek ağırlıktan, gerekse fuze gucu ve yakıttan buyuk tasarruf etmek mumkun olacaktı. Çunkü bu şekılde, donuş yolculuğu içın gerekli muazzam vakıtı ve daha birçok aracı Ay a indırmeğe ve sonra tekrar kaldırmağa luzum kalmıyacaktı Uzaj gemısını, «No\a» fuzesınin yarı buyukluğundekı «SatürnV» fuzesı fırlatacaktı. Ay'a mmek ıçın de kuçuk bır araç japılabılır ve astronotlar bu araçla Ay'a gıttıkten sonra, kendılerını yorungede bekleyen ana kabme donebilirlerdı tşte, Houboult'un one surduğu tezm ana hatları bunlardı. Gerçekten de sevınçten goklere uçabilir, hungiır hüngur ağlıyabılırdı. Bu ne inanılması imkân sız şeydı' «Kenef karı> demek kendibğmden razı ol muştu aynlmağa? Nasıl oldu yahu? Nasıl razı olur? Rüyasını gördümdü uç gun once, ajTilmam da ayrılmam diye bas bas bağırıyordu. Bu kadar kolay, böylesıne tereyağından kıl çeker gibi... peki annem ne dedi bu ışe? Idrıs bo5 bulunarak: Annen mı? dıye sordu. Annenden haberin yok mu? Müfettişler müfettisi bir şeyler sezerek baktı: Yoo.. ne var? Idris kendıni toplarmştı ama, ij ıjten geçmıs, ok yaydan fırlamıştı. Ne oldu anneme çabuk söyle Büıyorsun sanmıştım... Neyi yahu' 7 turdum. Vali o zaman odasında gızlenmiş, ara pencereden seni Vali muavinıyle konuşurken gormüf. Yânı o seni tanıyor ama, sen onu tanımıyorsun! Kudret Yanardağ elıyle alnma vurdu: Şımdı oldu. Demek. vay anasını, ıserdeymSf ha? îçerdeymiş. Demek benden sonra emekliye aevk «tmif Etmişler. Senden bilmiş. Semâ seni savcılığ* şıkâyet edınce, mesele memlekette çalkalanmağa başlamış. Tabi Valmin haberi olmu?. Savcı ile göruşmüş. Soruşturmayı genisletmisler... Netice? Orası belli değil. Esnaflardan bânlannm ifa« desini almışlar. Şımdi bırak, ben buraya, bir dah» Istanbula dönmemek üzere geldim. Hani bir zaman» lar. nıifus dairesınde kâtipLk ederdin ya? Mufetüşler müfettişı'nin gdzleri parladı: Evet? Gene oyle, tezgâhımızı kurup.. bütün mesele, seni buradan çıkarmak' Peki, Deve'yle ötekiler ce oldu? Ne olacak? Onlar yeni ekiplenni kurdular bile. Benim yerime kimi aldılar? Tammazsın, ben de tanımıyorum ama kalıp kıyafet yerinde bir başkası kendıliğinden düjtü. Boşver. Biz kendimize yeteriz! Yeterler ki yeterlerdi! Bir zamanlar olduğunca gene Idris, Kudret bey adma sağda solda konuşacak, gene «Erbâbı mesâlh» çevrelerinde fırüdak gibi dönecek, gene lokanta ya da meyhanelerde ıçkılerın danıskası içılip, y« mm yıyeceğın çeşıdi yenecekti bcdavadan. Butun bunlardan başka, koylüler tereyağı, kaymak, bal, bahçeciler turfandalarm envaını getıreceklerdi hediye olarak. Ve annesı . Bırden annesıni hatırlayınca, gözlerindeki ışık âdeta sondü: Demek annem? dedi. Sen sağ ol. Haberin var sanmıştım, boş bulundum.. (Arkası • Yann Gaipten bir ses... DOKTOR Op. Ürolo| SÜREYYA ATAMAL Tatatm, Sıraselviler 105/4 Tel : 44 57 44 KAYIP Altunızade Ortaokulundan aldığım pasamu kaybetura. HUktımsüzdür. Tamer Ayli (658) (Cumhunyet: 6333) Demek haberi yoktu annesinin ölümünden? Ama nasıl olur? Şoyle bir düşündü, ölçtü biçtı.. ka rısıyla o müthış kavgada, ya da hemen sonra olmuştu kadıncağız. Evet evet, haberi yoktu Kudret Yanardağ'ın. Kavgadan sonra çekıp yazıhaneye gelmış, ordan Boğaz'dakı otele baskın yapmışlar, daha sonra da tutuklanıp buraya postalanmıştı. Büıyorsun sanmıştım. Doğru. O gün işte, hani yazıhaneye gelmiştın ya? Boğaz'dakı otele gıtmıştık, baskına. Daha sonra (îa olanlar olmuş, seni tevkıf etmişlercli.. Haa.. îhban yapanı öğrendım! Mufetüşler müfettiji bir an, annesinm ölüm ha berini unutarak Kim' dedi. Otelın iki sahıbinden biri, emekli bir vali eskısı' Vali eskisi mi? Geçen gelışinde burada vahyroıs. Sonra emek liye ayrılmış, bacanağı bir emekli hâkunle o oteli açmışlar.. Şöyle bir düşündü, sonra: lyı ama, dedi, o zaman vilâyete geldığimde Vali mâkammda yoktu. Vali muavinıyle konuşmuştum. Tamam. O da öyle söylemîs şurda burda. Seru tevkıf edıp buraya sevk ettıkten sonra otele tekrar gittim. Beni tanımadılar tabii. Sordum, soruş