Katalog

SAHİFE DÖRT 16 Mavıs 1969 CUMHURİYET bsmın «iktlsnd! müsaviri olmadı^ı» «mucacieie şiarları yanhş ve yetersiz olduğu» ve »Serbest Fırkanın fikir adamının Ağaoğlu Ahmet bey oldugu» seklındeki hükumlerinize temas etmek istiyorum. Babamın mUcadele şiarlannının yanlıs ve yetersiz oldugunu söylerken, dadaha evvel, mensup bulundugu neslin tarifinde kullandıgınız vasıflarla (idealist, mücadeleci, mesratiyetçi, ve hepsinin üstiinde atılgan, yenllgi kabul etmeyen, hayal ufuklanna son olmayan) bir çelismeye düştUğUnüz intıbaı içindeyim. tktisat mUşavtri olmadıguu söylerken de, iktisat kültüründen mahrum bulundugunu herhalde kastedlyorcunuz. O lamanld askeri egitimlnln sagladığı kültür kayda deger oldugu halde, babam bununla da yetinmemiş, hayatı boyunca okumaya ve kendi kendini yetistirmeye devam etmiştir. Malta'da hapishanede bulundugu senelerde Ingilizoe öğrenerek, tngillı iktisatçı Keynes'in «Sulh Muahedesinin tktisadî Neticelerl» adlı kitabını Türkçeye çevirmesi, günün iktissdî sorunlannın derinliğine inme arzusunu göstermektedir. Serbest Fırkanın ana fikir ve istıkametleri, babamın demokrasiye olan inar.cmın mahsulüdür. Bununla beraber şüphe yokki Ağaoğlu Ahmet beyle birçok fıkirlerde birleşıyordu ve aralannda bu fikir birliğinden dogen karşılıkh saygı ve dostluk baglan vardı. Bu açıklamanın Serbest Fırka hftdisesine biraz daha aydınlık getirecegini Umid ederim. Saygılanmla. Osmaa OKTAR MENDERES'in DRAMI'NA CEVAPLAR Fethi Ohyar lıttlhmmayı çarelerini aramıştır Sayın Şevket Sttreyya Aydemir, «Menderea dramı» altmda Cumhurlyet't* neşretmekte olduğunuz tefrikayı ilgl lle takip ettim. Tefrikanızda, Serbest Fırkaya ayırdığıruz kısımlarda, bu Fırkanın faaliyetlne ve Uderi merhum babam Fethi Okyar'a alt değerlendlrmelerlnlzde, paylaçmasına lmkan bulamadığım flkırler vardır. Şu satırlan yazarken, nlyetim siyasî doktrinler uzerinde bir münakaşa açmak değlldır. Nlyetim, yakın tarihimizin en önemU hâdiselerinden biri hakkında, kamu oyumuzun salimen hüküm vennesine yardım etmektir. Serbest Fırka kurulusunun esas gayesl, memlekette sıyasi demokrasiyl yerleştirmek, o zamana kadar murakabeslz kalmıs iktidarın kontrol edılmesınl saglamak ıdi. Atatürk'ün, Ismet nönü'nün ve babamın nazarında, kuruluşun asll manası bu idi. Slzin yorumlannızda bu temel gaye ikinci plâna atüıyor ve Badece fırkalar arasında lktisadl program farklan üzerinde duruluyor. Böylece, Serbest Fırkanın rolünü değerlendirirken, o sırada liberal özlemli bir fırkanın kurulmasının yersiz ve zamansız oldugunu beyan buyuruyorsunuz. Bir kerre, Serbest Fırkanın kısa hayatı esnasında berilen lktisadi felsefesi, hlç bir şekilde, 19 uncu asrm aşın ferdıyetçi liberalizmi değüdi. Fırkanın, bır nesle birkaç neslin yüktinü yüklemek konusunda yaptıgı tenkıt, devrin afır vergi ve butce masraflan polıtikası ile ilgıliydı. Demıryolları siyaseti yerıne karayollarına onem verilmesi ısteği, memleket ekonomisinın bir bütün haline getirilmesinl istihdaf ediyordu. *kinci DUnya Harbınden sonraki gelişrneler, bunun kalkınmanın kaçınılmaz şartı oldugunu gösterdi. Yabancı sermaye mevzuunda ise, otedenberi Atatürk ve Halk Fırkası ıktidarlan, memleket kanunlarına nayet ettiği takdirde, yabancı sermayenin gelraesl lehinde olduklannı ifade etnıljlerdi Fethi Okyar da ayni pıen sıp içtnde kalarak, konuya daha fazla önem verilmesini talep edıyor ye böylece kalkınmamızın hızlandınlmış olacagını soylüyordu. İkinci Dünya. Harbinden sonra, bUtlln hükumetler bu yolu takip etmişlerdir. Serbest Fırka lideri tarafından İfade edilen bu tuturn fartom, «her önüne gelene el «çaa bir Urtissdt hsTsiyetsizlik» sekllnde tavsif etmeniz, hem gerçeğe aykındır, hem yerslz bir ithamdır. Serbest Fırkanın zamansız v« yersiz olduğuna dair görüşe gelince, sayın înönü'nün bu hususta âlenen ve hususî sohbetinde sarfettigi sözler, bilâkis «Serbest Fırka denemesine d e v a m edebilseydi, lyi olurdu, çok vakit kazanı • lırdı» seklinde olmustur. Serbest Fırka denemesi, kısa sürmekle beraber, memleketlmizde ilk defa halk seviyesine inen, başarılı bir demokrasl tecrübesi olarak, slyasî hayatımızda önemll bir merhale teşkll etmiştır. kinci Dünya Harblnden sonra siyasî demokrasıye geçışimizi hazırlayan, hattâ mümkün kılan bir merhale. «Serbest Fırka tecrübesi olmasaydı, Ege'de Demokrat Partiyi kurmakta çok güçlük çekerdik» sozlerini Demokratp arti liderleirnden sayın Fevzi LUtfü Karaosmanoğlu"ndan duymuşumdur. Konuyu bitirmeden evvel, ba Bir açıklama ve bir soru Değerli yazar Şevket Süreyya Aydemlr «Menderes'in Dramı» adlı hâtıra yannnın 7 mart tarihll kısmında Fethi beyden bahsederken: «Fethi beye gelince, onun mücadele siarlan hem yanlış hem yetersizdı. İktisatçı bir müsaviri de yoktu. Istanbul Liraan girketinde idaresizhk olduğu gibi basit ve ancak bır tek müfettişın kovalıyabileceğı şeyleri, millî bir dâva gıbi ele alıyordu» demektedir. Serbeşrt Fırka progTamında «tstanbul Liraan Ştrketinde idaresizllk olduğu» defil, Llman tnhisarlannın lâğvedilmesi ve Liman ijlerlnln serbest olması maddesl vardı. Bir noktayı merak ettim: Sayın Aydemir, aynı (fünkü yazısında tsmet Paşa'nın Sivas'ta verdlfi nutuktan söı ederken bir yerinde bu nutkun 29 Ağustosta, bir başka yerinde de 30 Atnstosta verüdiğinl yarmaktadır. Acaba hangisl doğrudar? Saygılanmla Vskl Istanbol Liman Şirketi L'mum Müdürfi Ahmet Hamdi BAŞAS Yazar a Teşekkür dürustlügu, âlimlıği, çalışkanl». Pek muhteram Şevket Süreyya beyefendi; ğı, memleket ve mılletseverliginl Merhum amcam Ziraat Tica efkân umumiyemize aksettıren ret Nâzın, Ankara Hukuk ve kıymetli satırlannızla ruhunun Mülklye mektepleri îdare Hukuşâdolduğuna inanmaktayız. ku Profesorü, Burdur mebusu Pek çok teşekkürler eder, hürîktisat Vekili, Bütçe Encümerü metlerırr.ın kabulunü istırham Reısf Prof. Mustafa Şeref Ozkan edeı sthhatlennizle alâkalı mtv için gerek «îkincl Adam» ve geseleleriniz için künigimın daım» rekse «Menderesin dramı» seri hizmetlennize amâde bulundiımakalelerinizde göstermiş olduğunu bildirmekle şerel duyanm ğunuz yakın alâka ve hakikatleefendlm. n aksettiren yazılannız biz yaMerhum"un ağabeyl merhum kınlan ve sevenleri İçin lftlhar vesilesl olmaktadır. Opt. Dr. Zekâi özkan o|!u Opt. Dr. Hamdi özkan ölümüiKİen otuz sene sonra KÂĞITCI 16 Az sonra kapıda bir çekijmeydl ba|l*dı. K«l Mıatık bin dereden bir su getiriyor, nöbetçiys» Nuh diyor, peygamber demiyordu. Çekifme «ürüp gider ken posta eri koşup gelmi» olacakh. Cigaralan onun aldığı »nlasılıyordu. Nöbetçiyle de bir ikl çekistik ten sonra komutanın gelmesini beklemege karar ver düer. Günef doğmus, dünya lyice aydınlanmıstı. Çok geçmeden gelen Teğmen, üç paket cigarasıy la kıbritini verdı, kahvaltı yapıp yapmadığını sordu. Bir iki nazlandıysa d« Tegmen posta erine p«ra vererek, çay söylemesini, ka»ar peyniriyle ekmek, y« da simit almasını »öyledi. Sonr» da dostça: E, nasılsınız bakahm Yerinizi yadırgadına mı? •Müfettı^ler miifetti«i, uzana ona daha çok y« kısacağını belll eden »akalh yüzüyl» hafifçe güldü: Gayet rahat yattun. Yalnız... Şikâyet gibi olmasın ama, gece benl tuvalete bırakmadılar. Fena sıkıştım. E, mâlum, aAerlik. Sonra nobetçılik boru degil tabi. Mamafi suç bende. Nöbet değişirken çavufa ricada bulunmalıydım. Bir de, cıgaram bitiverdi.. düşünün, bu hep sinden berbat. însan süufirM oturur, yatar, ken dini zorlar. Cigarasazlık y», öyle mi? l Haklısınız. Dün geç vakit Savcı'yla karsıllastun, buradan ayrıldjktan lonra. Dftvetten gellyormuş, ayaküstii siıden bahsettik bir nebze «Müfettişler müfettiji» heyecanlandı: Benden ha? Evet. Durumunuzu aordum, dolaıan (Sylen ti'.er çeşitli dedi. Ondan önceki Savcı ztunanında bir ihbar üzerin» «pyabl tevkif karan almıjlar. Tevkıfinizin sebebi bu.. îçeri atacaklar mı dersiniz? Bilmiyorum. Biz birazdan Adliyeye yollarız. Üst yanı mâlum ya, Savcılığm ifl.. Doğru. Bu sızın meselenin esası ne? tftira mıî Birden kafasında simsek çaktı: Hiç îupheniz olmasın, dedi. Mürtect bir yobazm azizliği.. Tahmın etmiftim. Ne i«le mefguldünüz? Efendım Cağaloğlu'ndaki büyük if hanlarından birnde yazıhanem vardı. Üci gazete çıkarıyo'dum. Belkı rastlamışsınızdır. Biri Esnafın Sesı, öteki îş ve lşçi Haberleril Genç teğmen duvmamıştı ama bozmamak lçim Güzeel, d«di. Peki? Efendim bızim esnafın çoğu gericidir. Dikkat ediyorsumızdur, Demokrasi modası çıkalıberi, muhtel.f partileri hemencık dolduranlar rüccar ve esnaf takımı. Hattft buna ısçiieri de katab.lirsıniz. Dokuz jüz otuzl»rdaki Serbest fırka mâcerasını unutmuş gözüküyorlar. Kubilây kaatil ler: gene kımıldamağa başladı... Genç teğmeni tavladığını anlıyordu. Ya d» ona öyle gelmişti. Ateçe devam etti: Maksatlan ne' Besbelli: Fırsat bulsalar yıkılmış, yerle bir edilmiş Âli Osmân'ı ayağa kaldırıp, m.lletin basına bela etmek! Birden sıırfu. Karçısındakinin politik meçrebi ni bilmıyordu. Teğmendi, Ordu'ya bağlıydı ama gene de fazla ileri gibnemeli, tadında bırakmahydı. Hakkında fesat çeviren zât böyle blriydl işte. Mesele de nedir bilir misiniz? Halk çıkarına, hflkten yana olarak, gazetem tahrir heyetiyle bırlikre bu tıp müesseseler nezdinde yaptığım ânl baskınlardan a'dığım ilhamla onları gazetemde teşhır etmekliğim. Yalan yazdımsa aç hakkımda dâva! Hayır. Adaletin karjısına çıkamaz. Gözleri kamasır adaletin ışığmdan. Mâdem yalan yazıyorum, aç dâvayı, imanımı gevret değil mi efendim? Demek sebep bu? Savcı da bir ihbar demis Kim tarafından ihbar edildiğimi bilsem. »»• b«bini de olanca netliğıyle «çıklıyabilirdim. M*« mafi anlajılacak elbette mahkeme huzuruna çıköi gımız zaman... Çaylarla simitler gelmijtl. Kaıar peyniriyl» J«» dller. Sonra kısa bir vedâ, arabacı Kel Mıstığın a n ba*ıyla Adliye'ye yollanıldı. Candarmalardan te»lim alan Savcı, bu şehre tâyin edilelıberi çeşitli hikâyelerini duynp meraklandıgı «damı karşıstnd» bulunca, hıç şaşmadu Demek buydu o? Anlatıldığına göre, tavır ve hareketleriyle büyük bir raemurmusçasına davranıyor, karjısındakileri etkisı «J tına alıyormuş. Ama işin bu yanı onu ilgilendırmeı di. Gıyabt tevkif karan alınmıj bir insanın durumunu aneak sorgu hâkimiyle, sonradan işe el koy* cak mahkeme tâyin ederdı. Gdrünüşe göre heybetli bir adamdı. Gene söylendiğine bakılırsa Ankaradan bililtizam yollanmıştı ama, laftı bu. Öyle ols» gerekli yerlerden kendisine, daha doğrusu makau gerekli bilgi gelirdi. Savcı üzerinde fazla durmsdı, evrakmı tamara layıp cezaevine yol'.anması için candarmaya tesiim etti. • Müfettış'.er müfettişi», Adlıye'nin alt katındaki candarma nezarethanesine olanca heybetıyl» girdi. Gayet lyi biliyordu ki burada, bugunku mu hakemeleri için getirılmiş tutuklular vardı. Enl konu gideceğı cezaevi buradan başladığma göre, kendini buradakılere saydırmalıydı ılkın. *»AlIah kurtarsın, dedi. . ... Y*n yatm;}, duvar dıbıne çömelrais, ya da sıra. da oturanlar « Allah kurtarsın!» dıyen adama bak tılar. Bakınca da, ellerinde olmıyarak ayağa fırladılar. Kimdi bu? Savcı yardımcısı, savcı değıl de Bassavcı mıydı acaba? Hafifçe sakalh yüzu olmasa da «Ağır ceza reisiyim ben..« dese hemencik herkes inanacaktı. Sağ ol! Sağ ol bey Sırada oturanlar yer verdiler ama, kimdı? Neeiydi? Burada ne içl vardı? O: Rahatsız olmayın, dedi. Kader, kısmet. »lıa yazısı.. ne derseniz deyin. Bütün mesele, felâketler ien gereken ıbret dersıni almak, alabilmekte' Cebinden sabahleyın Kel Mıstıeın geiirdıği Yenice paketini çıkarıp dağıttı. Paket bitnlısü. Davrtnanlar olduysa da: Zahmet etmeyin kardeşlerım, diye yenısınl çıkardi Müslüman mah ortaklık. " Herkes birbirine soran gözlerle bakıyor. adamın klmliği üzerindeki kuşKularını gidermeğe çalıgı yorlardı. Çakılmak lstenen kıbrit, ya da çakmakları da engelledıkten sonra kibritini çıkarıp, oradak:lerin cigara.arını yaktı, kendininkini en sonra. Buyur bey, beyefendi şöyle buyur Sıradan kalkmıs eenç adamın ikram ettıgi yer» gitti, oturmadan önce: Sen henüz çok gençsin delikanlı, dedi Mamafî, benim yaşıma geld.ğin zaman yer verenlerin çok olsun! İki hırsız, bır yankesici, bir kaati!, bir güneş& karşı işemi? yâni baştakılere soğüp sa.vmakan zan lı, iki de çocuk çevresını alıvermısti O. çevresini slanların onemle dikılmış bakışlarından memnun, kendine poz verıyor. verdığı pozla da Çok onemli adam. kanısnı yaratmaga çahşıyordu. Gerçekten de, oradaki be? büyük, iki de küçuğun nazarında hemencik kazanıvermiştı bu pjyeyı. Kazanıvenniş ti ama, gene de kand.? N'eydi? Neciydı? Tutuklu mu? Bunu en uygun şekilde cevaplayıp, çevresinde. kıleri i«ine en gelecek biçimde kazanmak için sota sını^bekhyordu. Beklediği sota gelsin ya da gelmesin, o yaratırdı bu sotayı. Nitekını yarattı da K dedi çevresindekilere, siz de bana A.lah , kurtarsın desenizel (Arkası «ar) FETHİ OKYAR Tarti|mm konnsu olan iktlsatçı SSSSSSSSİİİS S88HÎÎÎ UZUH O U p EPEÜM, aün>ı ! Tarık Z. Kıröakar: • * • Uen 8a« »e ZHhrevi • • • rstlklâl Cwl Parmakkapı o No » I>l: 44 10 73 ^ ••••»•»•»». >••••••••• 1 (» K «> uo • • » • • » •»•••«nn.» • •• • »• î LA N StLlVRt ASLIYE HTKUK MAHKEMEStNDEN: <TIFFANY.JONES YEMİNİ 969 11S Fatıh mahallesınden Fıkret öney tarafından hazine ve Belecüye aleyhine açılan tesrll dâvâsı mUnasebetile: Dâvâcı: 1 Feteköyyolu mevkiinde Şarken Ibrahim Argıç, Şımalen Âdil Dındar, Garben Huseyın Kâzımbey, ve Cenuben Ahmet Çevril ile çevrili 8 dönüm miktanndaki tarla lle, 2 Yarlar mevkıinde Şarken Muharrem Karabiber, Şımalen Yalıyolu, Garben Şenf özden ve Cenuben Yarlar ile çevrili tarlalann (3 donüm mıktarında) iktısabi mururuzaman sebebüe adına tescılıne karar verilmesini istemekte oldugundan, bu arazıler üzerinde hak iddiasmda bulunan varsa vesikalariyle bırhkte mahkememiz 1969'115 esas saplı dosyaya müracaatlan ilin olunur. Basın 3611 5913 A U T O * 0UUA..I SUUTAN Sondaj Delici Malzemesi Satın Alınacaktır Tekliflerin kapalı olarak en geç 22/8/1969 akçamına kadar 208PÎM/516917 dosya işEretinin yazüarak Şubemiz Muhaberat Sernsindeki teklif kutusuna atılması lâzımdır. Şartname SatınalmB Serrislnden temin edllebilir. ETtBANK İSTANBUL ALIM SATIM ŞUBESİ (Basın: 15803/5922) 16ooo m3 kazı yaptırılacak ve taşıttırılacaktır. 1 176.0O0. TL. kejlf bedeUı kazı yapılması ve tajınması ışı, kapalı zarf usulu ile eksıitmeye konulmuştur. 2 Eksıltme 23 5.1969 Cuma günü ısat 16.00 da K. Çekmece Istanbul (Avcılar koyü Haramldere civarı) da Grup Müdurlüğümüz binasında yapılacaktır. 1 Eksiltme »artnameıl Grup MÜ*ürlü6«Tnüzde mual laatlermde görulebilır. 4 Eksiltmeye gırebilmek için isteklilerin a) 10.050. TL. lık geçicı teminatını, b) Müracaat dilekçelerıyle bırlikte verecekleri, «kıiltme şartnamesinde belirtilen ve usulüne göre hazırlanmıs olan belgelen ibraz suretiyle Grup Müdürlüğümüzden alacakları yeterlık belgesini teklif mektuplarıyls bırlikte zarfa koymalan lâzımdır. 5 İMeklilerin teklif mektuplannı 23.S.1969 Cuma günü saat 15.30 • kadar makbuz karşılığmda Emanet Kotnisyonu Başkanlığına vereceklerdır 6 Yeterlik belgesı alınması ıçın «on müracaat tarihi 22 5.1969 Persembe gunü saat 17.00 ye kadardır. 7 Telgrafla mür»caat ve postada vâki gecıkmeler kabul edilmez. 1 Etibank 2490 iayıh kanuna tabl olmayıp ihâleyi yapıp yapmamakta veya diledigine ihâle etmekfe «erbesttir. (Basın: 15752) 5314 Etibonk Anbarlı Tesis Grubu NUdürlüğünden Ist. Dz. Tek Mlz. Sat. AI. Koms. Başkanlığındaıt. 1 Kapalı zarf usulü ile 61 kalem demir Te pirinç çatal pim satm alınacaktır. Muhammen bedelı 63.042,96 TL olup O. teminatı 4.402.15 lıradır. 2 Şartnameleri Komisyonumuzda, K.K K. Ankara ve İzmir Lv. Amirliklerinde görülebilir. 3 İhalesi 6 Haziran 1969 günü saat 11.30 da Kasımpaşa'daki Komisyonumuzda yapılacaktır. 4 İsteklilerin 2490 sayılı kanuna göre hazırlıyacaklan teklif mektuplannı ihale günü saat 10,30 a kadar Komisynmımuza vermeleri. (Basın: 15488/5919)