Katalog

SAHİFE DÖRT 10 Mayıs 1969 CUMHURİYET Ve Harb Okulu yürüyor Harbokulu öğTencilerinden bir grupla I bir kısım subayların Kızılayda yürüyüşe geç' tikleri haberini. Zafer gazetesinde, Demokrat Farti önderlerinden Zühtü Velibeşe'ttin odasmda öğrenmiştim. O sırada Velibeşe; partinin kudretinden, kararhlığından ve gelecek günlerin mutluluğundan bahsediyordu.. Binbaşı Faruk Güventürk, Yzb. Dtindar Seyhan, Yzb. Orhan Kabibay, bu yönde bir çalışma Yakın tarihimizde ihtilâllerin, içindedirler. Bu üçlüye süratle, daima askerden geldigini tekOrhan Erkanlı, Suphi Gürsoyrar hatırlatmalıyız. Askeri mektepleröe ihtilâlci hava ve ör trak, Nuri Hazer, Şükrü llkin, gütlenme, 27 Mayıs öncesinde Ahmet Yıldız ve daha taazüan de bir geleneğin devamı gibıykatılmışlardır. Xecati Üsalan' di. Çünkü askerden gelen amın Üsküdardaki evinde toplantıbisyon adamının hayal ufkunda, lar da yapılır. O zaman Gükuvvetlerin haTekete getirilmeventürk Ba?kan durumundadır. si daima yaşar. Sivil ve aydın Ama gene o sırada, gene Akaihtiras adamının kafasında ise, demide, Talat Aydemir'in başfikirlerin harekete getirilmesi kanlığında da bir grupun çalışvardır. tığı anlasılmaktadır. Ama bu gruplar sonra birleşmiştir. Ve 27 Mayıstan önce de meselâ, Refet Aksoylu'nun Üsküdar'dabi2de en yüksek askerî eğitim ki evinde de toplantılar olur. müessesesi olan Istanbul Harb Akademisinde, ihtilâlci bir ör O zaman Albay olan Faruk Atışdağlı'nın da bu şekilleşmegütlenme çabasınuı başlangıcı 1955 e kadar uzanır. Çok eskide fahrt başkan gibi bir vaziden derledigim bu notlanmda yeti görülmektedir. Genel sekeğer hata etmiyorsam, o zaman reterlik, Dündar Seyhan'dadır. Gene ayrn devrede ye Ankara'da Sadi Koçaş'ın, Osman Köksal'ın etraflannda beliren. İhtilâlci gayretlerin ve örgütlenme çabalannın hikâyesini ise daha önce vermiştik. îstanbul' da 9 subay hâdisesinden sonra, Güventürk grupu sahadan çekilir. 27 Mayısı desteklemekle beraber ihtilâlden sonra ise Güventürk faaliyetini, kumanda hizmetlerine ve fikir araştırmalarına hasreder. MENDERES'in DRAMI Yazan: AYDEMIR lanmasının o gün için kâfi clduğu neticesine varır. Fakat şimdi hayatta olmayan, Veteriner General Burhanettto Uluç, bu defa kalilenin başına geçmistir. Evvelce hesapta olmayan bu durum, insiyatifi elden kaçınr. Hülâsa, yürüyüşe devam edilir. Halbukl Orduevi karşısmdaki Atatürk heykeli altında istiMâl ve Harbiye Marşlan söylenecek ve o gün için, hükumete gerekli ultimatom verilmi? sayılarak, kalile dagılacaktı. Ondan sonra ise S.O.G. Merkez Grupu, ihtilâle fiilen iştirak kararı almıştır.. Ankara'da Harb Okulu Ankara'da Harbokulunda heyeean tansiyonunun, bilhassa Îstanbul Ankara olaylarından sonra hızla arttığı ve bu okul öğrencilerinin, Üniversitede cereyan eden hareketlere katı'vmak için, daha 21 mayıstan önce, birkaç defa teşebbüse geçtikleri ve bu teşebbüslerin önlendiği bilinir. Çünkü Harbiyeli de memnun değildir. Genel Kurmay Başkanına karşı sevgi azalrrnştır. Sebepîer çeşitlidir. Ama meselâ, hele son günlerde, meselâ Eisenhcmer'in veya Nehru'nun Ankara'yı ziyaretlerinde, Harbokulu öğrencileri nln inzibat kuvveti gibi sokaklara çıkarılması, örenoilert üzer. Zaten Harbokulunda, ıhtilâlciier kadrosuna mensup subaylar vardır. Meselâ Türkeş ve bazı arkadaşlan, aynı zamanda orada öğretmendirler. îhtilâlden önce, Binbaşı Hikmet Akmcı, YÜ2başı Yaşar Eaşaran gibi aktif insanlar, vazifeleri başındadırlar. Kaldı ki, ihtilâl kararı gene Harbiyede verilecektir. Meselâ 24 mayısta Sami Küçük, Ekrem Acuner, Sezai Okan, Fazıl Akkoyunlu ve şimdi Orduda vazifeli olan bazı şahsiyetler orada top lanacaklardır. 2526 gecesi için düşünülen ihtilâl kararı da orada alınacaktır. Harbokulu Alayı Kumandanı Albay Mtictebâ Özden (General) ve nihayet Okul Kumandanı Sıtkı Ulay, ihtilâle kazamlacaklardır. S.O.G. nedemektir? S O.G. Sınıf Okullan Grupu demektir. Bu bir teşekküldür. 1959 başında ve galiba Şubat a n içinde Ankara'da kurulmuştur. Ağustostan sonra, yoğun bir hücreleşme ve örgütlenme bâ"?lamıştır. Merkezi, o sırada Dışkapıda, Etlik yolu üzerinde bulunan Ordu Donatım Okulu DiSi MODESTY BLAISE MccGsrf U/ILLİE •••. CCCJ2U . *•••••••••••••••• ••«••••tlf••••••* Tiffcıny flFFANY JONES AYHAN BAŞOĞLU jJNTİKAM YEMlNl ALBAY KEMAL TCFEKÇtOGLl! S.O.G. Grupu ne demekti? öğrenciler, derhal serbest dur. Liderin asla açıga vurulbıraJalacaklsrdır. maması, ilk kararlardan biri Orfi idare ksUucsktır. d:r. Hükumet istifa edecek çalışma hücre usulüdür. Her ve derhal yeni seçimlere gihücrede 3 asil bir yedek üye dilecektir. bulunur. Hücre Uyeleri yeminlidirler. Asil laaliyet, teşkilâtı Teşkilât, durumun mütalâabütün askeri okullara ve ge sından sonra bu dileklerin açıkrekli yerlere yaymaktır. Gaye \ şoyle ifade edilir : ! A Toplum; diizen bozuklu \ ğu yüziinden bir rejim buhra \ nına ptmiştir. Süratle ihtUÂle i kaymaktadır. | B İhtilâl, bir toptanra bu ! vük çalkantılara ve komplikas \ yonlara sürükleyebilir. C thtilâl sonrası, başa çe çeeek iktidann zayıf olması halinde jene rejim buhranları, birbirini takibedecek hükumet 10 darbelerine yol açar. Müfe'tisler müfettişi» güldü. Gene âşıkın o D Bftvlpce de Ordn bütüanda neler düsünebileceğini az çok kestirdiginnü ile politikaya sürüklenİT ki, bu çok tehlikelidir. den: E O halde iki yol rardır: Maraafi, dedi, cesaretinizi kırmak istemem. 1 Evvelâ ihtilâli önleİlk zamanlar yâni cicim ayları, daha doğrusu cimeye ve pasif mukavemrte cim aylanna tekaddüm eden haftaîar, günlerde, feçerek, Demokrat Parti ikinsan hele sırılsıklam âşıksa, müstakbel karısı ken tidannı cekilmeye zorlamak. dine melek gibi gelir. l?te en tehlikeli sıra bu sı 2 Olmadıği takdirdt, radır. Unutraa genç doştum, biz erkekler yuları merkeı grupu ile birleşertk, bu masal kadar »tlı *|»leri»\iıa«? takınır. kllıihtilâle bilfiil istirak etmek. bıklığımızm imzasını böyle hârika sarhoşluklarf» Îstanbul ve Ankara olaylarınatanz!... dan sonra tansiyon büsbütün Uzaklardan kopup gelen bir fayton şakırbsıgerilince, S.O.G. devamlı topnı dinlediler bir süre. Şakırtı. kırbaçlanan beylantılar yapmış, çeşitli kararlar gir nallarıyla civatalanna kadar lâçka külüstür almıştır. Bu kararlar arasında bir arabadan geliyordu. «Müfettişler müfettişi» bu şunlar vardır: şakırtıyı tanır gibi olmuçtu. Birden Kel Mıstığı tktidara «Ordu sizinle hatırhyarak. Sâhi» diye geçirdi, «o olmasın? beraber değildir» ihtarınt ya İster misin gelsin, bir şeye ihtiyacımın olup olpacak gösterilerle iktidarı madığını sorsun?» istifays zorlamak, Gerçekten de. araba pencerenin hcmen al Subaylar yürfiyiişS tertmda durmuştu. Aynı şeyleri düşünmek değil de, tip etmek. Harbokulu yürüpencere önünde bir arabanın durması teğmeni yüsü bu »radadır. meraklandırmıştı. Kalktı, sokağa baktı: Cılız beygirlerle, yer yer boyalan dökülmüs külüstür arabayı tanımıştı. « Hayrola Mıstık?» diye sor mağa kalmadan Mıstık, arabadan atlamış, candarma komutanhğından içeri girmişti bile. O kafayla değil candarma komutanlığı. Cumhurbaşkanlığm 21 mayıstan daha iki gün öndan bile içeri dalabilinü. Nöbetçiler karşılayıver ce, teşkilâta durum bildirilmişmişlerdi hemen. Onunsa gözü ne nöbetçi görüyor tir. 21 mayıs 1960 Cumartesl du, ne de onbaşı, o«vuş, başçavu?, teğmen.. günü saat 3.30 da, Ankara Or Yasak, geri dur! duevi önünde subaylar ve Harb Komutanı görecem, çekil! okulu talebesi toplanacaktır. Çankaya Köşküne dogru yürü Komutanı mı görecen? Niye? necek, hattâ Reisicumhur isti Size söylenmez, bak. cünhalı düşersinir, faya dâvet edilecektir. Albay anam avradım olsun cünhalı! Kemal Tüfekçioğlu, bu arada Tam bu sırada genç teğmen gözüne iliflmis, aktif bir rol oynar. Harbokulu koşmuştu: Temsilcisi Teğmen A.Ç. yi de Tegmenim! yanına alarak, Harbokuluna giYerli yersiz. vakıtlı vakıtsız Mustala Keder. mâl Paşa'nın Yunan'ı Izmir'de denire doktüğü HUlâsa, 200 kadar subay ve günden beri bu mcftnlekette arabacıyun ben!» di 200 kadar Harbokulu öfrencisi ye fort atan Kel Mıstığı herkes gibi genç teğmen 3 30 da Kızılay istikametinde de tanıyordu. yüriiyüse geçerler. îlk istekler Ne var? dedi. Ne istiyorsun? şunlardır: Kel Mıstık ellerine sarılmış, öpmeğe savaşı Tevkif edilen subay ve yor, soludukça da ortalığa mide bulantısı karışık, sarmısak kokulu pis bir sarhoş havası yayılıyordu. Dil ve Tarih Coğrafya Beyefendiyi Savcıhğa teslim etmemişsiniz, doğru rou? Fakültesi Dekanhğına Doğru veya değü. Sana ne? 115 sayılı kanunun 38 in Bana mı ne? Aman tegmenim, o adamm ci maddesi gereğince Fakimliğini biliyor musunuz? kültemiz Beşeri ve EkonoKızdı: mik Coğrafya Kürsüsüne Canım sen ne istediğini söyle. Ne istiyorbir asistan alınacaktır. sun''. İsteklilerin yabancı dil ve İki yanmı telâşla kollayıp sesini kıstıktan sonbilim dalmdan imtihanları ra. sarhoş kafayîa da iyice büyüterek, kurduğu ha. 2.6.1969 Pazartesi günü saat yallerle bilgi vermeğe başladr. Önce Vali' ye çık10.00'da Fakültemizde yapımış. sonra Emniyet Müdürüne uğramısü. Yarın lacaktır. Savcıhğa teslim edecekleri adamın kimliğini iyice bellemeliydiler. Bundan önce de buraya gelmiş, Ankara Üniversitesi Asistan mem'.ekette ne kadar iri memur varsa denetlemiç, lığı Yönetmeliğinin 4. madhattâ Vali'yi attırmıstı. Neden? Çünkü eski Vali desindeki şartlan haiz buşehrin ağasmı. beyini. tüccarını, doktorunu zorla lunan isteklilerin dilekçe ve pokere oturtuyor, kaybederse vermiyor, kazanırsa belgeleri ile birlikte imtiherifleri sovup sovana çevİTİyordu. Şehri bu belâhan gününden evvel Dekandan «Müfettişler müfettişi» kurtarmıştı. Müfettişlıga müracaatlan lüzumu ler müfettişininse, Istanbul'da, Boğaz'daki bir otel. dujurulur. de yakalanıp suç yerine, yâni buraya gönderilmesi Harbokulu öğrencileri ve su baylardan bir grupun bu yuru yü'şü, ifade ettigi hacımdan zı jade, temsil ettigi manâ bakmmdan önemliydi. Bu yüruvuşün elbette ki, dalgalan olacaktı. Bunun yarattığı hava, ihtilâlcüere elbette ki, yeni taraftarlar kazandıracaktı. En mühim olarak da, Harbokulu artık fiilen ihtilâl atmosferinin içine girmiş oluyordu. Daha dogrusu ihtilâlciler bu hava içinde, en emin icra kadro ve kuvvetini bulmuş oluyorlardı. tktidar bu gösteriyi nasıl telâkki edecegi hususunda, tam bir kararsızlık içinde kalmıştır. Ewelâ cezalar, araştırmalar, kovuşturmalar, sürgünîer, ihraçlar düşünülmüştür. Fakat Erdelhun ve Örfi İdare Kumandanhgından gelen bu fikirlerle değil de, Menderes'in görüş ve kararlanna uyularak, isin basit bir mektep vakası gibi alınması yolu tercih edilmiş, tahkıkat çabalan önemini kaybetmiştir. Kaldı ki, bu tahkitot ve ışin İcra kuvveti beliriyor üstüne yürüme ga*rretleri, Harbokulu Kumanda kademesinde de taraftar bulmamıştı. Zaten 2425 günlerinde Harbokulu, fiilen ihtilâlin icra karargâhı haline gelir. Okul Alay Kumandanı ve galiba aynı günlerda Okul Kumandanı Sıtkı Clay da harekete kazanılır. Harbokulu yürüyüşü, böylece, 2"! Mayıs ıhtilâlinin tarihinde, bir öncülülc hareketi, bir alârm hareketi niteliğini alır. Işte ondan sonra okul. ihtilâlin artık îiilen merkezi dir. YARIN: Zirvedeki anlaşmazlık ORHAN KEMAL dümendi. Bilmez değildi ya, Ankara, canı isters» bir yumurtayı kırk kişiye taşıtır, canı istemezse d» kırk kişiyi bir yumurtanın içine sokmağa çalısırdu Genç teğmen kı=a kesti: Sen ne istediğini söyle.. Beyefendinin bir şeye ihtiyacı var mı acaba? Ne gibi? Cigara, kibrit.. karnı aç ır.ı. tok mu? Hiç bir şeye ihtiyac\ yok, müsterih ol sen. Bunlan yann, Savcılık tevkif eder de cezaevin» yollarsa oradan öğrenirsin, haydi. marş! Kel Mıstdc, Milli müeadele askerTiğiıWen kalma bir toparlamşla, gene Kürruluş savâşrndan kalma sert bir selâm verdi. Dengesini bozan sert bif dönü?, tâlim adımlarıyla çıktı gitti. «Müfettişler müfettişi. Kel Mıstık'm geldigini anlamıştı ama. nesine gerekti herife sahip çıkmak Teemen gülerek içeri girdi: MısUk, dedi. Arabacı Kel Mıstık. Tanırsınız tabii . Ha, evet. Delibozuk bir şey.. Ve. anlatmağa başladı: Efendim, geçer. gelişimde arabssina binmiştim. Bende. Ankaradan kenfi kontrol için sureti mahsusada gönderilmiş bir Müfettiş vehmetmisti. Hattâ hiç unutmam: • Teşrif Ankara'dan mı?» di ye ciddî ciddî sormuştu. Teğmen yeniden cigara paketini uzahp çakmağını çaktı: Efendim buntar, yâni kendilerîne süs veren arabacı, şoför cinsinden bazı kimseler, boî atıp dolu da tutarlar. Geçen gelişinizde ben burada değil dim. Anlatıyorlar.. Şıp. kesti. Ne anlatıyorlar?» diye sorabüirdi adam. Ama sormadı. Hâsct yoktu sormasına. biliyor, daha doğrusu kestiriyordu. Teğmenin susuşundaki fırsatı kaçırmadı. neler anlatıldığını sayın dökmeğe başladı: Anlatır'ar efendim. Biraz tuhaf kaçacak ama, memleketimiz acâyiptir. Daha dogrusu memleketimizin insanlan .. Kelle kulak yerinde, bir par. ça da büyük adamlar gibi konuşan birine rastlama sınlar, hemen yakıştınrlar: Ya milletvekili. hattâ ya da Bakan! Milletimizin. yâni fakir fıkaramızın inanıvermek huyu vardır. Scçimlerde oyunu gec çeğe. çıkarlarından yana olana değil palavracılara veriverir. sonra da dört yü. dört koca yıl döğünür dururlar! Genç teğmen bu adamm söyîendiği gibi «Ken dine memur süsü veren bir dolandırıcı> olamıya • nerdeyse varacaktı. Haklısınız. dedi. Milletimizin yüreğinde tuhaf bir korku vardır kelle kıîlak yerindekilere karşı. Beyefendi korkusu. Bu korkunun köklerini 1 saltanatın â derinliklerinde bulabiiirsiniz. Bu korku, korktulc larına karşı hem nefret, hem de def'ibe!â kabilin den sahte bir sevgi tezahürünün doğmasına sebep olur. Bir scçmeni. yahut halk kalabalığına söz söyleme durumunda olan bir koca gobeklivi korkudan. ama kinle alkışlar. Alkış. inanmışlığm tezahürü olroak lâzım değil mi? Hayır. Çünkü alkışladıklarının ardından, kahve köşelerinde falan ana avrat sovdükleri çok vâkidir! Genç teğmense. Belediye Reisinin küçük fcın nt düşünmek istiyordu şu sıta. Nesine gerekti arabacı Kel Mıstık vesilesiyle açılan politik konu? Demek. dedi, sultanlığımın farkında değilim? Siyasi bahislerden sıkılıyorsunuz galiba? Yoo, ama, bilmem... Bilek saatma baktı. On biri gösteriyordu. Ana cığı belki de yemeğini bile yememiş. bekliyordu. Kalktr. (Arkası \tr} Harb Okulu yürüyüşe geçıyor (Basm A 9143 15404)5625 1 LA N Urfa ESO İşletmeleri Müdürlügünden: Belediyemiz Otobüs Işletmesi ihtiyacında kullanılmak üzere 2490 sasnlı kanun geregince kapalı zarf usulu Ue üç adet İNTERNATÎONAL marka otobüs şasesı araba satmalınacaktır Beher otobus şasesi araba muhammen bedelı 120.000 lira olup geçici teminatı 23.150 liradır. İhale 26/5/1969 Pazartesi günü saat 11 00 de Belediye Encümenince yapılacak olup bu işe ait şartnamo her gün mesaî saatlerinde Urfa Belediyesi ESO İstetmeleri Muhasebesinde görülebilir. Taliplerin mezkOr gün ve saatten bir saat öncesine kadar tekliflerini Belediyemizde bulundunnalan postadaki olan gecikmeler ve telle muracaatlar kabul edümez. İlân olunur. Gerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanlığından: 1 Fakültemiz kliniklerinin ihtiyacı olan 3000 kilo Domates salçası ile 200 kilo Sirke 14.5.969 Çarşamba günü saat 11.00 de açık eksiltme Ue satmalınacaktır 2 İhale yukanda belirtilen gün ve saatte Merkez binada toplanacak olan A E.P Komisyonunda yapılacaktır 3 Bu işe ait geçici teminat 581. lira olup. şartname ve tfiğer evrak Fakülte Kaleminde görülebilir 4 İhaleye girecekJerin 1969 yılı Ticaret Odası belgeleri Ue birlikte temmatlannj Üniversite Muhasebe Müdürlüğü veznesine yatırdıklanna dair makbuzlarını Lhale günü Komisyona ver meleri lâzımdır.