Katalog

Lider başka, serdengeçti gene başkadır. Çok ) partili parlâmcnto çatılan altında partiler ' kürsülere, serdengeçtiler değil, liderler ve par A lâmento sözcüleri çıkarmak zorundadırlar.. MENDERES'in Yazan: DRAMI AYDEMIR «Bu süre içinde, büyuk Çünkü 1954 t« Halk Partisinin sorumluluklan omuzlanna MecUse 31 MületvekiU sokabilyüklenmenin verdiği ağır yor mesi, ancak Seçlm Kanununun, funluk, kendini hissettiriyorbir cüvesiydi. Yoksa Parti gedu artık. Devleti flttikçe ve ne, milyonlarc* oy almıstı. Deonun deyimi ile, idare edilmek ki temelde sarsınta yoktu. mez hale cokan menfî propa 1957 nia sonuçlannı i»e aynca gandalar, muhalefetin maha vermiştik. Hani şu Menderes'in: retle teTtiplediği Meclis kav AUah bize bir d»ha bu giikfi diktotörün, bogun haıu lt»l»rı, bazan en yakın arka* nü ggstenaesin, r u n u u çıkarak, vatandas daşlannın bile çösterdiği ahak ve htirrlyetlerinin mfidedigi sonuçlar. Çünkü bu sesık yüıler, Adnan beyin ruçımlerde, hem H&lk Partisi 31 dafii vazUesini üzerine almahunda ekşimelere yol açıyor MUletveküini 178 e çıkannışü. cı gfilünçtür. du. Duydu|u manevî acılarHem de daha 12 ilde yalruz « Biz, millet tradeti ile la, siyasî konusmalan, o gü32.000 oy toplayabilseydi, Mecgeldik. Buna şüphe yok. ne kadar alışmadı|unız bir lise 178 Mebus değil, 299 Mebus Bir içtimaî ve siyasî cereüslup ve edebiyatla sanlıyoryan, coskun sel halinde gela girecekti. Şu halde 1954 den du.» lir, eskiyi yık»r. Eskl vüunsonra. Demokrat Partinin daha tuun bakiyesi. kılıç artığı, once ışaret ettiğimiz yıpranışı Bu içli tasvir, duygulu bir inkendisinl yenen silfthın ne ve partiye karşı bıkkınlık bir san olan Menderes için dogruolduguns, Tattıfı yerden bagerçektir. dur ama, bir Şef, bir Iider ikar. Onu elde edip, tekrar çın, katiyen doğru degildir. Fakat gerek Menderes, gerek varlıjjını devam ettirntek Çunkü Şef, yılmaz.. arkadaşlan, bu defişikliği, yani yoUannı arar. Yattığı yerMenfi propagandalar, tahriltiçten içe biriken bu eriyiş unsur den görüp de, elde etmrk ler, sozler ıse, Demokrat Parlarıru değerlendirebildıler mi? istediğl silâh, hak ve httrtinin savunma lügatmda, daima Sanıyonım ki hayır! Yollann ya riyet stlahıdır. Bunu slılertekrsr edillr. Halbuki bir taraf pılışı, fabrikalarm artışı. baden almak istiyorlar arkaartık baskı tedbirlerine giderse, rajlann yükselisı, onları daima daslar!..» orlî idareler, neşir yasaklan, aldattı. Hele seyahatlerdeki soMenderes'in konuşmalan bu hatta resmî kararlann bile neşkak kalaba'.ıklanrun gösterileri, hava içinde sertleşir: rinin yayınlanmasınm yasaklan oılhassa Menderes'i: « Anlasıhyor U, zaman ması gibi çâresizliklere düşer tşte bakın, millet bisimle gelmistir. Anlasılıyor ki, ka~ se, devletin, az ıleride temas eberaber, der konuşuyor. AnlaaıUyor aldanışının daima teslri altında deceğimiz gibi, sivasî askeri teki kader, hükmünu vrrmek ahhütleri öyle gizlenir kl bunbıraktı. üzeredir!» Halbuki zamanımızda, yollann lardan hattâ ve galiba, Ba« lsmet Paşa hırsı için, yapılmadığı, fabrikalarm kurul kanlar Kurulu da, Başvekil de, bu memleketi ateşe verecek Reislcumhur da haberdar edilmadığı, barajlann yükselmedigi adamdır. Paşa! Teter arbir Ulke yoktur. Hattâ bazı ül mezse, ama memlekete her istık » kelerde bunlar, hem de oralarda tenildiği zaman müdahale yetldHalbuki konuşan, hiç de kasi veren anlaşmalar tek bir Demokrat Partililer de olmadığı der değîldir. Halk Partisi malhalde. başdöndürücü bir hız kişinin ımzasıyle yürürlüğe gilannın alınıp alınmaması da, karerse, o memlekette elbetteki, la >ükselirler. Kaldı ki artık, der tâyin edici bir an değüdir. endişeler, şıkâyetler, menfî pro Birmanya, Seylan veya Afrika Ve görülür ki Menderes, büytıK pagandalar ve tahrikler olacakbile sansyileşmektedir. Bu gelış bir takdir hatası içindedir.. tır. meyi Türkiyede de, kim gelse Paşanm cevapları da onun iyapacaktır. Çünkü İkinci Dünya Hülâsa biz, Menderes'in ikbU Cin bir mâna ifade etmez. Bu Harbı sonrası, her ülke için, erdıyağramının, 9 Kasım 1955 geç bir kjmıldanış çağıydı. grup buhranı İle başladı|ını Menderes'in son konuşmaları hep taşkınlıklarla doluydu Sokaklan dolduran kalabalık tekrar işaret edeceğiz. Siz bu cı, bugünün hissî unsurlanndan lara gelince, Menderes ve arkacevapları «biçareli*ın, aczin, zaçbküntü, isterseniz 1957 seçim da kendini dışarıda tutacağı idaşlan buna, daima aşın değer valhlıgın, gıizel bir mazarısı» clerinden sonra başladı deyiniz. çin. yaşadığımız devrin hem bir vermişlerdir. Bu kalabalıklar, larak vasıflandırır. Ve şöyle Hiç bir şey degişmez. Gerçeic aldatıcı, gelip geçici, ve inanılhaykırmalardan da çekinmez: kaybını, hem bir facıasını, bu şudur ki, nereden başlamış omaz sokak guçleridir. Yerleşaçılardan inceleyerek ortaya se« Yalan! Valan'. Yalan sbylursa olsun, o noktadan bir nömış bir demokraside, iltifat elüyor! . » recektır.. bet degişikliğine gidilememesl dilecek şey'er degildir. Halbuki ve yorgunluğu bu kadar iyi taŞimdi bütun bunlarm, çok bu sokak gösterllerinin artması rif edilen bir zatın, kaderine partili bir parlâmento çatısı alna ve hattâ ıhtilâlden 13 gün terk edilişi, bu neMcede söz ve tında soylendığim düşünurses, evvel Izmirde, görulmemiş bir 1950 seçımlerınin netıcelerikarar sahibt olanlann büyült bır böyle gunün sabahından hahadde varmasma ragmen, iktinin Menderes ve arkadaşları tahatası olmuştur... yır olmıyacağını anlamakta zorüar eskiyordu. Fazla olarak, gitrafmdan iyi değerlendirilemeluk çekmeyız. Bütün bunla r 3 tıkçe sınirleniyordu. Yetkili bir diğini. o seçimleri verirken işaYARIN lürum var mıydı? tktidarının hâtta basından başlıyan bu çı ret etmiştik. Menderes'e ve ar görgü şahidi oldugu için bu Menderes. ruh özellikters geUşmeyi de gene Samet kadaşlanna göre bu seçimlerde kışlar. bu tehevvürler, iktidarla leri. Menderes hikâyeAğaoflundan dinleyelim. Ağaoğmuhalefet arasmda normal bir Halk Partisi ve tnönü «Yıkılırca lu 19571959 yıllan arasından sına» yenilmişlerdi. Halbuki bu sinin ruhudurl parlâmento münasebetine yol abahsederken şöyle yazar: görüs yersızdi. çar mıydı? Ama bana kalsa bunun cevabmı. Menderesin ru. hundan değü, onu bu arenaya, bu glâdyatör sıJâhlan ile ıtenlerYoront den ve onu alkışlayanlardan sor malıyız. Çünkü bu giâdyatörün bir gün bu arenada dize gelişinden. elbette ki, yalmz bu dize gelen sorumlu değüdir... Gladyatörlerden af dilensin isteniyordu Menderesin şuuraltvnda tsmet Pa?a fobisi, onun büüın ürtidan boyunca yaşadı. Bu ruh halinin onda, nasıl bir enerji isralına yol açtıgmı, nasıl sonu gelmez bir Ismet Paşa kavgası halinde süriip gittiğini, daha önceki sayfalarda belirtmiştik. Evet, Menderes hasmını, ikidebir, yerlere serilmiş gibl görmek istiyordu. Yerlere serilmiş, kılıcı elinden düşmıiş, bitmiş, tükenrr.iş görmek istiyordu. İstiyordu ki, bu yerlere serilen yaralı, başında dikilen muzaffer gladyatörden af dilesin. Amâna gelsin. Halbuki işte bu bir hataydı. Menderes, tsmet Paşayı yerlerde tasvir ederken, Ismet Paşa, kar şısındaki Meclis sırasında, sükunetle oturuyordu. Yaşadığı binbir harb ve mücadele sahnelerinden herhangi birindeki bir kurmay gibi, olan bitenlere deger biçmek hesaplan içindeydi. Menderes'in, bu gladyatörler savaşı havasını, hele Büyük Millet Meclisi çatısı alttna getirişi, büsbütün hataydı. Hem hata, hem de bir aldanış... Çolı partili bir parlâmentonun çatısı altına zaten girmeme si lâzım gelen bu ltizumsuz tehevvürlere, Menderes kendıni kaptırdığı zaman, ne yazık ki, arkadaşlan onu alkışlıyoriardı. Ona bir «Dur!» diyen de yoktu. Ve Menderes'in serüveninde büyuk bir tahhsizliği de bu oldu. Evet, Menderes bu kavgada, gür ve aslında yapıcı enerjisinin en coşkun, en bereketli fışkırmalannı, yersiz, lüzumsuz ısral etti. Sukun bulmaz lıiddeti bir dela taştı mı, artıfc kendıni kaybedışlerine sınır tanımıyordu. önlenemez taşkınlığı, baçtan sona böyle gitti. Meselâ ve Halk Partisi mallannın devlete intikali münakaşaları vesilesiyle bir parçasıru verdiğimiz konuşmalarından, birkaç parça daha nakledelim. ÇUnkü aneak bu suretle, onun bu yıpratıcı ruh halinin, tâ baştan f.şkırmalarmı canlandırabilırız. Şu sozler Menderes'indir: « Siyasi hayatımın, belki en cletnli vazifrsini yapmakl» karçı karşıyayım.» « Aksaçlı bir General, Millî Şef ünvanım senelerce üzerinde taşımıs bir insan... « Hayatının bir kısmını muharebe meydanlarınd» geçlrmlş, yaslanmış, akpak olmus bir zatın, böyle bir derkeye düşmüş oltnası, hakifcaten elenı vericidir. Dün DiÇi BotBd MODESTY BLAISE b) KTIR O'OOHHtll Yorgunluğa doğru ELISABETH S. HOLDING N1HAL YEG1N0BAL1 Lider ve Serdengeçü Halbuki bu arenada pekâlâ, glâdyatörler değil, şövalyeler kar şılaşabilirdi. Adalet kaidelerine uyan ve hasitnlann birbirlerini saygı ile selamladıkîarı bir mücadele görebilirdik. Çünkü Menderes, bir lider olarak sivrümiş ti. Ama bu lider, pek çabuk bir serdengeçti haline getirildl. Ve bu onun, ayrıca bir ş^anssızlıgı oldu. Bu neticenin, bu hale varmasımn sebeplerini, hem gerçek sebeplerini, onu ve onun devrVni anlatacak arkadaşlan kamu efkarına, hissl taktiklere sapmadan açıklamak zorundadırlar. ÇünkU arada kaybolan yalnız bir Menderes degildir. Zedelenen, bir milli nizamm gelişmesidir. Bir demokratik düzen. bir tek parti zıhniyetine süraklenmiştir. Ve bu hatâ. büyük bir haU olmusrur. ÇünkU yukanda verdiğimiz derecede sorumsuz sözler ve suçlamalar, ancak bir diktatörlük konseyinde dinlenebihrdi.. Evet, Adnan Menderes, liderken serdengeçtiliğe kaydırıldı. Serdengeçti, istilâ devirlerinde ve eskı Yeniçeri ordulannda kahrarnan bir tipti. Insanüstü le dakârhk istıyen vaziyetlerde kelleyi koltuga alan ve hasmının ka lesine, pervasız, kayıtsız şartsız atılan deraektir. Ama parl&mentolarda, serdengeçtiler değil, liderler ve muvazeneli politikacılar konuşur. Kaldı ki Menderes karşısında bir lider bulnnıştu. Bütün hatft ve sevaplan ile bir lider. 10 yıllık Parlamento mücadelesinde, en sert konuşmaları şunlar olmuştur: Snclularm telişı içindesiniz! Sizi ben bile kurtaramam . Hulasa Menderes denilen o bereketli suyun, yanlış kanallarda akıp hebâ oluşu, onun, evvelâ tıiç şüphe yok ki, kendi ruh yapısının hazin bir etkisidir. Ama ondan başka ve daha da etKill olarals ta, hem de parti gru punda bunu önlemek için gay ret edenlerin bulunmasına rağtnen, birtakım öfkell adamlain, ona hak veren, onu teş• ık eden, onu önlemeyen dalâîetlerinm de eseridir. Ve sanıyorum ki yarın taralsız araştırı Çevıren: . 28 «Bu kuşlar çok akıllı» dedi ve gene içeriye çekildi. Harriet bir sigara daha yakmajj» çahşıyordu ama nizgâr kibriti sdndüni söndürüveriyordu. Killian, «Dur ben yakayım» diyerek çakmağıyla ona doğru eğildi. Ve bakışlan karşılaştı. Genç kız sigarasından derin bir nefes çekti ve »rkasırva yaslandı. Killian, «Eric nerde?» diye sordu. «Dün gece odasında aradım onu ama yoktu.» Genç kız, «Gitti» diye cevap verdi. «Gece geç vakit uyandırdı beni. Jocelyn'in kuvvetli bir dozda bir ilâç alıp uyuduğynu söyledi. Kızm bu ilâcı on dan aldığını iddia edeceğinden emindi.» Killian ayakta duruyordu: «Nerden bilmij Jocelyn'in ilâç aldığım? Mâlum mu olmuj yoksa?» Harriet, «Jocelyn'in odasma gitmiv diye cevap verdi. «Onunla konuşmak, yalvarmak, onu yola getirmek istiyormuş. Onu baygın bulmuj.» «Sonra?» «Sonra gelip beni uyandırdı ifte. Buradan uzak laşacağını ve Jocelyn gidinceye kadar ortaya çıkmıyacağmı söyledi. Jocelyn'in tehlikede ohnadığını söyledi.. Işte benim hikâyem.» Killian, «Neden anlattın bunu bsna?» diye sor du. «Sırf kulağum bükmek için mi?» Genç kız, «Hayır. senden bir ricada bulunmak için», diye cevap verdi. «Yalvarırım sana, Jocelyn'i sl götür burdan.» Killian, elleri ceplerinde, martıları seyrediyor. du. •Dönelim artık» dedi. Harriet de kaptana seslendi: •Dönelim artık.» Motör tatlı, geniş bir kavis çizdi ve karaya doğ ru döndü. Harriet, «Bana inanmıyor musun?» diye sordu. «Senin hikâyen değil bu, Harriet. Eric Ponievs. ki'nin hikâyesi.» On yedi yaşmda bir küçük kız. Bir doktorun bekleme odasında, otel hollerinde ağhyan bir kız. Şantajcı bir aile. Nasıl bir çevrede büyümüş bu yavrucak? Nasıl bir hayat sürraüş Başka türlü bir ailesi olaydı... Bir elinden tutan, bir kolkanat olan olaydı, o da başka türlü bir kız olurdu herhslde. Ama yaşı henüz küçük. Bak. içkiyı nasıl bıraktı? Belki tutunacak bir aaîı olursa öteki kötü huylarını da bırakır. Bırakır mi acaba? Ondokuz yaşından sonra değişir mi? Bir tecrübeye değer mi?.» Motör ok gibi süzülerek iskeleye yaklaşmaktaydı?.» Harriet, «Her neyse, ben söyliyeceğimi söyledün,» dedi. «Şimdi artık hazırhklı olursun biraz, Jocelyn Eric'i suçlayacak. Eric'in onu öldürmege kalkıştığını söyliyecek.» «Neden yapsm bunu kuzum? Eric'i yeni baştan mahvetmek için mi?» «Yoo, Jcorktuğu için. Bu kız sana kancayı takmış,. John. Belki gerçekten seviyor seni belli olmaz. İç yüzünü öğrenerek onu terkedeceksin diy» korkuyor. Böylece bizleri suçlu durumuna düşürmek, bızlere çamur atmak istiyor kı . biz sana bir ?ey söyliyemij'elim. Soylesek bile sen inanmıyacalc suı tabıi » Killian gü'dü: «Sen romancı olmalıymışsın. Har riet Lamb'.» Harriet. «Pekâlâ'» dedi. «Benden paso. Ama sen de tetik dur, John. Duyduk, duymad'.k dems • Motor kayarcasına iskeleye yanaştı ve Harriet bir sarı kedi çevikliğiyle atlayıverdı. • Sağo!. kaptan'. Gene görüşürüz.» Kaptan, «Gene buyurun» dedi. 'Mi^s Jocel>Til de getirmeyi unutmayın. Deyin ki ona, Kaptan seni Kuzey Kutbuna götürecek, deyin. Benden selâm söyleym Kuzey Işıklannırı Prensesine.> i Killian, «Başüstüne Kaptan hoşça kal,» diy» elini salladı. Kaptan da onlara el salladı. Gülüyor. gülüyordu. Harriet ve Killian yan yana otomobile doğru yürüdüler. Genç kız artık konuşmuyordu. Erkek birden: •Korkms, Jocelyn sizin evde ölünceye kadar ka lacak değil a!» diye gülümsedi. «Bir çaresine baka rız elbet. O zaman senin Eric Ponievski de gizlendiği delikten çıkar Evlenirsiniz, olur, biter. Onlar ermiş muradma...» Harriet arabayı çahştırdıktsn sonra, «Sen de kor kuyorsun, John» dedi. Ne kadar ir.kâr edersen et, söylediklerimde bir gerçek payı bulunmasındatt korkuyoreun. Yoksa böyle acı bir dil kullanmazdın, bana ve Aric'e karşı.» «Özür dilerim, Harriet.» «Eric, gizlenmiyor, cancağızım. Jocelyn'le aynı çatı altında kalmak istemediği için şimdilik bir paı» siyona yerleşti. Şimdi uğrayıp göreceğiz onu.» • tstemem.» Harriet, «Ama ben istiyorum» dedi. •Öyleyse sen kendin git. Ben de taksiyle ev« dönerim.» • Çocukluk etme, John.» Araba uçurumu andıran yolu geçtikten sonra sağa, tarlaların arasına saptı. Biraz sonra bir tepenin üzerine kurulmuş. ağaçhklı bir koşkün bahçesine girdiler. Kapınm üzerinde Çınarlı Pansiyon diye bir levha vardı. Harriet. «Şimdi geliyorum.» dedi, «Eric'e, sana her şeyi anlattığımı söyleyeceğim. Bana bak, John, onu buraya getirirsem, gönlünü alacak bîr seyler söyler misin, ne olur?.» «Yok, Harriet, kusura bakma.» «Bu konuyu açmanııza bile hacet yok. Sadece davranışınla belirtebilirsin . onun suçlu olduğuna inanmadığını.» (Arkası var) Tifffatıv Jones ıTIFFANY JONES M£5 SİZ Mİ. V &ENÎ kanu vcresim:AYHAN B A Ş O Ğ L U 1 Î N T İ K A M YEMiNi rcl edem&âl Yardımcı Reklâm Ressamları Aranıyor.. Devamlı veya istek Ozerıne muayyen gün veya Tamanlarda ç«lısmak uteyen yardımcı reklam ressamian aranmaktad:r. Iş îartlan iyi olup bu alanda iîerlemek ısteyen Tatbıkl Güzel üanatlar Grafik Reljlâm Bölümü son sınıf ögrencilen veya diğer ressamlar için corip »artlar mevcuttur. Glzll tutulacak yazılı müracaatların asağıdaki adrese «YARDIMCI» rümuıu ile yapılması rica olunur. P.K.: » 9 îıtanbul / LA N İmar ve İskân Bakanlı^ından: Gecekondu önleme ve ıslâh bölgelennde yaptlacak uygulamalarda çahştınlmak ü7ere 4/10195 sayılı kararname hükflmJerınp göre yevrmyeli olarak 11 adet HARİTA ve KADASTRO Y. MÜHENDİS VEYA MÜHENDİSÎ ile 30 adet KADASTRO FEN MEMIÎRU ahnacaktır. tsteklilerin Mesken Genel MödCrlOgÜ Emlâk İşleri Dairesi Başkarüığına başvurmaları duyurulur. (Basm: A. 734813293/3909^ Cumhuriyet 3914