Katalog

SAHIFE DORT 6 \isan 1969 CTTMHURİYET Demokrat Partinin diyagramı ne vakit düşmeğe başlamıştı? Bu soruya çeşitli cevaplar »erilebilir. Fakat ben öyle saıuyorum ki, 29 Kasım 1955 te Demokrat Parti Grubundaki buhranın iyi değerlendirilememesi ve tam b i r ^ ^ kabine değişikliğine jpdilememesi, bu diyag^P ram duşuşunun başlangıç noktası sayüabilir.. * MENDERES'in DRAMI Yazan: Parti içindeki kavgalar bir bakıma normaldi.. Her fızıkî harekette yıpranma, daha hareketın başlaması ıİ8 başlar denılebılır Bu tabıî kanunu, sosyal geuşmelerde de ızlemek mumkundür Mesela partıler, sosyal teşekkullerdır Ve her parti, daha teşekkulu ıle beraber, hem kendı içınde, hem kendı dışında, kendısı ıle becelleşen bazı guçlen de, ıster istemez karşısında gorecektır Çunkü bır rpartıyı vücuda getıren ınsanla la, bu msanlan bu partıye sevkeden sebepler ve ıç guduler arasında, tam bır beraberlık sağlanması eİDette kı, mumkun değıldır Demokrat Partmın teşekkulu ıle ılgılı kısımda, partinin, ıdealıstten çıkarcıva kadar çeşıtlı insanlar tarafından kurulduğu yolunda yapüan teşhıs doğrudur Kaldı kı bu, butun partıler ıçm boyJedır Çunku hıçbır toplum, standart, janı hepsı bırbırının tıpkısı ınsarüardan teşekkül etmez Hatta boyle bır standartlık, ordularda bıle yoktur O halde her partıde ıç zıtlaşma, ıç gergınlık, iç mücadele ve hatta parçalanmalar, sosyal bır kanunıyetın, kaçınılmaz netıcelerıdır Bu kaçınılmaz kanunu, yalruı partüere degıl, toplumdan çıkan, toplumun mahsulu olan bütün atam, ideoloji ve örgütlenmelere de ay nen uygulayabüınz. Hattâ DÎN' lere kadar. Meselâ o kadar ı.a hı dâvetlere dayanan muslumanlık bıle, daha ılk dört halıfe devnnde, bütün ıç reaksiyonlannı verdi Ve bu dort halıfeden uçu, hançerler, kılıçlar altmda can verdıler llahi akunlar ve teşekküller boyle olunca, sıyasi partılerde ıç mUcadeleler, elbette kı, tabıı netıcelerdır Hattâ bu ıç mıica deleler, ıhtüalcı teşekküllerde, kanlı tasfıyelere ve toptan ol durmelere kadar gıdebılır Mesela büyuk Fransız ıhulMınde, yahut Rusyada Bolşevik Partısınde olduğu gıbı Bütün partıler gıbi, Demokrat Partı içınde de, ıster ıstemez meydan alan ıç kavgalan, hat ta parçalanmalan, bu bakımdan tabu gormemız gerekır luşu safhasında deginmiştik. Me seli daha 1948 dekı Udnci kongrede, müstakıl demokratlar grupu, öz demokratlar gıbı i sımler altmda belıren ve hepsl de daha o zaman tasfıye edılen avnlıklar, bu arada zikredllmışti Bu iç çatışmalar, gızll ve asikar devam ettı, gıttı Iktidairdan sonra da kendı ıçmde kavga ve tasfıyeler durmadı Mesela ve bır aralık Menderes'ın her torende kolundan tutup kendınden daha one ıttiği Fuat Koprülu, Manısa da ilk demokratlardan sayılan Fevza Lutfu yü tasfıye ettı Fuat Kopru lu, bu karan Haysıyet Kurulu Baskanı olarak venyordu Ama bır süre sonra da başka bır Haysıyet Kurulu Başkanı, Prof Fuat Kopruluyu partıden çıkardı Bu arada daha başka isımler de sayılabılır. çarklan ellnde tutanlAr, onu tasfiye edeceklerdır Hatta ıh tılalci ıktidarlarda bu tasfiye ler, bazan toptan oldürmeler halını da alabüır. Ama sonra bır gun gelip, bu bldürülenle rin blrer birer Itlbarlannın iade edılmesı de mumkundür. O zaman bu eskı haınler, yeniden kahramanlar olarak, resimlerı ve heykellert ile üUceyl, tekrar süsleyebılırler Mesela bugunku Rusyada oldugu glbı . İç gerginlik Kendi içinde kavga Demokra* Partmın daha ku ruluş ve ılk muhalefet safhasında ve çoğu aslmda Menderes ın tutum ve davranışlanna karsı olan reaksıyonlardan gelen ılk parçalaTnalara partinin kuru Demokrat Parttd» de iç ger gınlık, bastan sona devam ettı demıstik. Demokratik partilerde ıç gergmlığın harekete geldıği ve gelıştığı ortam, genel olarak parti gruplandır Parlâ mentoda partılenn sıyasi oku lu ve ımtıhan acen&sı, partı gruplandır Bu gruplardadır kı, kapalı çatı ve kapalı kapı arka Kım haklı, kım haksızdı" sında parlamen'o adamları, Partıler ıçı bu gıbı tasfıyeler hem birseyler ogremrler Hem de, her şey sorulabılır ama, bu kendüerinı gostermek ve partı soru sorulamaz Elbette kı, Ikı ıçmde yollarını açrr.ak ımkânı taraf da haklı ve ıkı taraf da nı bulurlar. Bir gün herhangi haksızdı Çünkü sıyasi mücadebir ıktıdar, parlamento Jcursulelerde partıler ıçı bu ayıklansüne veya halkan karsısına, o malar, hak dfivası değıl, partı gıine kadar adı pek işitılmemış lerin o sıradakı zaruretlermden gelen, tabıi netıcelerdır. O sı binni, meselâ bır Vekil olarak çıkarırsa, bu o demektır kı, bu rada çarklar kımı jakalarsa. Di$i Bond MODESTY ( x*x BLAISC TUKUÜ adxn, DaıU ıtlna» ve partı gru punda kendını göstermıştır Yenı lşme ehlıyetıni ıspat etmıştır Çunkü aksı takdırde bu yem sorumluyu, ev\'ela parti grupunun ruhanrtanlsa. kabuJ etmemesi gerekır Denokrat Partıde bu c.araa Ilk gergınlık, partmın ıkndara gelmesasle oelırdı Ve ıktıdara getırılen IIK kabine dolayıs'vla gorüldu 22 mayıs 19oO de la"~ edılen hukjmet astesını evveb parti mılıetvekıllerı \adırgamış lardı Partı ıktıdara gelınce Yonetım Kurulu, bır kabine lıs tesi uzennde elbette konuşmuş tu Bır sure, kabine tanınmış adamlardan mı, >oksa tanınmamış adamlardan mı kurulsun dı ye tartışılmıştı Sonra ıkısının arası bır vol seçıldı Meclıse bu bakımdan karma bır \ eKiller lıstesı sunuldu Ama bu î.ste gozlerl doyuramadı. Ve n te kım Menderes kabmesı, sjk sık tadıllere uğradı Fakat 1850 1954 arasında, y%nnılk seçınüere kadar, iç tergınhk şo>le bo\le ıdare edıldı ÇünKU partinin bu devrede pres tıjı, ıtıbarı tartısma kabul etmez sekılde artıjordu Ama 19o4 den sonra, hera partı artık kendı vucudunu gaçlukle tasıvabılecek kadar etleşmıştı Hem partı ıtıbarmm halk >çmde jnpranı<;ı bpşlamış partı grupunda gergınhkler de, bus bütün artmıştı Çunku 19V7 se çımlen goste'mıştı kı 1954 ten sonrakı partı, aruk 1950 ve 1954 deki partı değılcur Bunu daha dnce ae belırtmıştık. Hüîpsa, gerginlik art\or, her gun bı raz daha zıne noktasına ulaçı yordu MENDERES VE YIRCALI. NÖBET DEĞIŞTIRİLEBtLSEYDl . kıl kursuye çıktı. Kendi şah^ı değışebılirdi Ve yeni bır Başvekil, yenı bır kabme, hem ıçın guvenlık ovu ıstedi' Ganp Menderes'e bıraz dınlenme, bıbır teslımıyetle de grup, ona ıs raz nobet değıştiTne ımkânım tedığı guvenlık oyunu verdı verırdı Hem partı ıçı gergmHalbukı Menderes m Başvekıllıkler de oldukça halıflerdı i n iık devresı aslında ve sıjasi dogru ve en faydalı olarak da mantık bakımmdan fulen sona Menderes i, bır ne\ı değışraez ermıştı O çekılmelı \e onu ça Başvekıl olmak gaflet ve kompğıraaaklan yeni Basvekıllığıne leksmden kurtararak, gelecekhazır.anmalıjdı Ama boyle ol tekı venı hızmetlerı ıçın, ona ınadı Yanı grup bu buhranı, daha sıhha'Iı ımKanlar hazırgereğı gıbı degerlendıremedı. lardı Değerlendıremejmce de, Men Fakat maalesef ojle oımadı. deras ın al n vazısının bır başE\vela grup, \ ekıllerı bırer bıka turlu yurumesıne, kendı gafrer ıstıfa ettırdı Ama sıra Başletıvle katılmış oldu. Ben bır vekıle gelınce, o pek de doğru esenmde bu olayı mcelerken, olmavan bır mane.raja surukgruoun bu tutumunu, Mendelendı Bu ganp manevrayı da res m akıbetınde parti grupu2TUD kabuJ ettı' nun suç ortaklığı dııe jorumMane\ra şajdu Butun Vekıl larım ] ) ler ıstıfa e*tıkten sonra Baş\e Bence Demokrat Partinin ve Menderes in diyağramı, asü bu hatalı davranışla va o gun duşmeje başlar ^ma bu, hem Demokrat Par tı>ı hem Menderes ı ondan sonrakı gehşmeler ıçmde ızleyebılmek ıçjı, şımdı bıraz da Menderes'ın ruh yapısı uzennde Gurmalıyız Çunkü Menderes demek, elbette kı ve bıraz da, Menderes m ruh yapısı demektır (1) Ikinci 4dam. Gruptaki Buhran. Cılt • III. r YARIN lki Adnan Menderes vardı.. Ynoır ELISABETH S. HOLDING NIHfiL YEG1N0BIU Çevırcn: # Bir buhran Gergınlıgın zır\e noktası w tı grupu içınde 9 kasım 19oo de patlajan buhranla kendını gosterdı Ama n^ademkı bır buhran patlamıştı O halde bu buhranın şartlarm n bırıkm°sı ve nıhayet patıana noktasına gelmesı ^çın herhalde daha ru ce zarr.anlardin ben ıçm ıçm ka^najan bır şe\ler vardı de meK ır Daha dogru^u \e aslı aranır sa 19J4 seçımler nın çetırdtğı >enı nılletveknleı artık eskı ınsanlar degıld ler Çunku Demokrat Partı ulavetlerde verleşn 1 Demokrat Pam ıller U de artık sozculerını bulmuş, lıderlermı jaıa'rrıstı Bu lıde' ler kenaı'enm artık, e\\e'^e olduğu gıbı, merkezm destegı ıle sıvrılen merkezm destegı ıle ajakta duran golge insanlar ^ıv mıyorlardı Bu jenı nsan'ar merkezı kendıler rın destegme muhtaç daha aoğrusu merkez ustunde kendüen soz ^ahibı o lan insanlar ola^ak goıuvorlar dı Hemen hepsı kendı çevıe lerınde belırlı bır taraftarlar kadrosuna, janı haık ıcmde destege daianıyorlardı DemoK rat Partinin evvelce $o>le bo' le Meclise gelen eskı mılletvekıllerırun onemlı bır kısn^ı da şımdi kendı seçim bolgelenn de de Meclıs ıçmde de verleş mış, şohretlerını yapmışlardı Kendılerı ıçm daha yuksek tnev kıler dusunmekte kendılemı haklı »oruyorlardı Herkesın kendı bolgesı ıçın bır şejler ıs temelerı, yanı ozel da\aları da almış, yurumuştu Zafen grup içınde, aynca gruplar da bQlırmiştı Meselâ yajlacuar denı len grup, guçlü, hattd bıraz da teşkılath bır guçb^r ı»! arzedı vordu Bu grupun 1 den sanı \orum kı Balıkesır mılleUe'î1 lı Sıtkı Yırcalıjdı Yırcalı. \ jk sek ogrenımını Fran^a'da ta mamlavan genç bır hukutçu^ du Partı Yonetım Kuru'unun da âzası olarak grup ıçmde bır grup başkanı gıbıjdı Hülasa 29 kasım toplannsın da her<.es doluvdu \ e a^tiıt re olaraksa olnaiıydı Bı.nun ıfa desı Menderes tef dahıl olduğ'i halde hukume n gayet sert tenkıdı ve hukjmetm ıstıfası nın ıstenmesı sekl rde belırdı. Bu grupa katılrrış olan bazı eskı demokratların anlattıklan, bu tenkıtler karşısında Menderes ın esaslı şekılda sarsıldığı merkezmdedır H ılasa grup, artık şahsıvetleşmıstı Ve bu aslında Partı içın ovdn ılrcek guv=n lprpk bır oleunlun saretı olmalıydı. \anı kaaıne pekala komıveresim.AYHANBAŞOĞLU i JNTİKAM YEMİNİ Dışa'da şafak sokmeğe başlamıştı. Ortalık avdınlanmış ve bır ayazdır çokmuştu. Genç adam banjodan geçıp Doktor Ponıevskı'mn kapısına vur du Cevap çıkmadı Kapı da k'lıthydı. KUhan ge rı dondu \e korıdora çıktı Sıbıl oradaydı • Ne yaramaz çocuksun sen, John 1 Yatıp uyu tana kuzum'> «Chauverney'i bulmak istıyorum • •Yavrucuğum, Charhe Chauvenev gıttı. d yo rum 'ana. Bavulunu aldı, bır taksı çağırdı, gıttı > • Sıbıl, çıleden çıkarma benı Ne oldu ona » • John mesele mı çıkarmak ıstıyorsun sen7» Kılhan, «Hayır, Chauverney ı bulmak ıstı>orum • dıyerek jenı hazırlanan odasma gırdı Bu oda gun doğusuna bakıyordu Pencereden ufuk göruluyordu Gul renklı bulutlar ufuktan yukselmekteydı msanın nefesını kesecek kadar guzel Gcnç adam bır an her şeyı unutarak, •Aym doğuşu da ınsanı mesteder» dıye duşundu. •Ama ancak guneşm doğuşu nefeslerı keser'» Onun peşınden odaya gırmış olan Sıbıl «Havale daldığın artık yeter» dedı. «Bıraz da uykuja dal» «Uyuyacak vaktım jok benım Chauverney'i bulacağım, her ne pahasına olursa olsun > «Her halde gemısme donmuştur. Pazartesı gunıl telefon eder, oğrenırsm » •Komedı oynamayahm, lutfen Adamcağız can çekışıyordu • «Komedı oynamavacaksak trejedi de oynama yalım lutfen Adam bajgındı Can fekıştığı fılân yoktu Taksıye buıdı, gıttı» •Tek başma mı?> •Taksının şoforu vardı elbef » •Ojleyse bu şoforle goruşeceğım. Hangı garajın taksısı>dı gelen'» Sıbıl cevap vermedı «Kılhan, «Ben bu ışın ucunu bırakmıyacağun, Sıbıl» dedı Kaom seherın çığ ışığmda, uykusuz geçen geceden sonra >orgun ve çırkın gorunuyordu. Ağzı••••••••••• < u IKI ırenarınaa derın ke'k n çızgıler vardı . al nı kırış kırıj. Bır gecede on vaş bırden çokmuş gıbiydı. Kıllian ona bakmağa daha fazla davanamıya rak başını çevırdı. Demınkı o gul pembe bulutlar lımdı altın rengıne donrnüş ve guneş ufuktan çık mıştı. Karşıda, çımlerın uzennde b r adam yuruyordu uzun boylu, nârın, dımd1k Kıllian kendı kendme konuşur gıbı, «Ange'o bu« dedı «Onun burda bulunuşuna şaşardun • şa sacak halım kalmış olsaydı. Ama bu evde olup bı tenlerın hıç bırıne şaşmıyorum artık Ev değıl mu barek. tunarhane'> Sıbıl daha fazla takati kalmamış gıbı bir sandalyeye çokerek «Chauvemey taksvle gıtmedı. dedı •Elly onun bavulunu hazırladı Sonra Erıc Pomevsky'le bırhkte bızun arabalardan birıne bındırdıler ve goturduler.» •Nereye goturduler'» «Bır hastahaneye Buradan çok uzakta bir yere» • Senın çatının altmda öhnesın de nerd» olurse olsun, oyle değıl mı"S • Charhe Chauverney olmeyecek, John. Amı buna kendısmm pek sevmecegını sanmıyorum. Zıra kendısı olmek ıstedi» «Yanı ıntıhar mı, demek ıstıvorsun'» • Intıhardan başka ne olabihr"' Hırsız yt d» kaza masallanna manıyor musun sen9» «Bır ıhtunal daha var, Sıbıl. O da cınayet» «Ne olur, mâkul ol, John! Cınajet i|lıyen kaatıl kurbammn bıleğını mi keser? Turup kesü, dı>elım. Oldürulmek istenılen adan hıç mi sesını çıkarmaz » «Mesele o kadar basıt olmavab hr Farredelım kı câni elınde bıçakla Chauvernej ın ustun» yurudu Bır boğuşma oldu ve Chauverney yaralandı Ama sesını çıkarmadı, kımseyı sjçlarnadı, zıra canı sevdığı bır insandı» •Elly h a ' Elly'nın bıçakla saldıacağuu aklın kesıyor mu senın deh John?» «Elly olması şart değıl kı'» (Arkaat n r ) TEŞEKKUR Kıymetl! esim, canım babam, bıncık ağabeyımiz Tekel Genel Mudurlugu Yaprak Tutun Alım Şubesı Muduru Jnı vefatı dolayısiy'e v»kın »lâkalarını esırgemıj en sayın Tekel Bakanı. sayın Ihrahira Tekm savın Tekel Bak»nhg) muşte^arı sayın Tekel Genel Mjduru cerazesıni Samsnndan getnen mesai arkadaşları ve Tekel camıasına; son yolcıılugunda onu uğurlnanlara çelenV gordermek zahmetındc bulunanlara bızzat eve kadar gelıp Keder mıze ortak olanlara. telgraf telefOT nıektup ve gazete aracılıeı .le acımızı paylaşanlara a>rı a\rı teşekioıre b\ı\uk k»d<"r mi2 mâni oldugunaan şukxan hi'lerımızin gszetemr vasıtasıyle duyurulma»!nı rıca ederız F^ı Kızı, Kardeşleri Bajraksa'an, Dedeoglu, Şeren ve Şıpal aılelcrı H. SEMIH EREL'in ETIBAHK Köy Elektnfikosyonu Doire Baskanlığından 100 Adet Kabin Tipi A. G. Tevzi Tablosu İmâl ettirilecek Şartname re reslme göre 100 adet kabln tlpı A G tevzi tab IOSU kapalı zarfla teklıf alarak imâl ettirilecektır. îhale ile ilgıli şartname ve tekltf isteme evrakı 1 ETtBANK K ö " ELEKTRİFtKASYONÜ DAIRE BAŞKANLIĞ1 Mıthatpaşa Caddesi No. 60/5 TENİŞEHİR / 1NKARA 2 ETtBANK ALIM SATIM ŞUBESt MtJDURLüĞÜ Mesrutiyet Caddesi Asmalımescıt No 241 BEYOGLU / tSTANBUL 3 E K E J ) . BAŞKANLIGI IV BÖLGE BIŞMÜHENDÎSLtÖÎ Fevzıpaşa Bulvan Etibank Şubesi ustıi I Z Mt R adreslennden 50 VL karşılığında temm edılebılir Yaterlık belgesı muracaatlan şartramPde istenılen belgelerle bırlıkte 14 4/1969 tarın vp saflt ın ıy) , a Kadar Ba*!<anlıj}ı mızm Mıthatpaşa Cad No 6 7 adre« nne bulunan Muhaberat D Seı\ısınde bulundurulacaktır Teklıfler en gpç 1 51 K pprşembp gTinü saat ifiOO ya ttsdıı /4 M Başkanhğımız Muhaberat Servısıne venlmış olaraktır Etibank ıhalevı vapıp vaprnamakta vp\a d ledıgi flrmaya uygun gordüğü mıktarda tablo lmal ettırmekte serbestör. (Basm: A. 734313290/37491 CuTihırrı\"t 3760 DIKKAT E=kı knmet'ı halılinnız deger fıjatıjla evınızrfen al ı n ı r . Tel.: 47 3617 48 3151 (Cumhuriiet • 37a8)