Katalog

8AHÎFE DÖRT «8 Mart 1969 CTTMHURİVET MENDERES'in Yazan: AYDEMIR Menderes Başvekil oluyor Mand«n» kftntflde KopriUav aülıjot. Daha 5nee, 14 ma\u 1950 « • çimlen lle 27 yılhk Halk Partisi lktidannın sona erdığinı v« Demokrat Partının buyuı» bır çoğunlukla ıktıdara geldığıni behrtnnştık Fakat Adnan Menderes'ı bu iktıdarda on plana, Hukumet Başkanlığına ulaştıran aşamalan ızlevebı'mek ıçm onun Demokrat Partlnin kurulus safhasından başlıvarak ılerledıği voldaki başlıca basamaklan, Adnan Menderes'ın zuhurunu takibetme>e çal'stık Yanl 14 Mayıs 1950 zaferınden oncekl D P ve C H P çatışmala y«xdıjı bir tezk*r« 11* turul»bildi Bu tezkeresinde Cumhuı^ baskmnı, lstanbul Mılletvekilı Adnan Menderes'ın, yeni Bskanlar Kurulunun tejkıhne memur edıldığıni blldirdl Menderes'in kendısıyle beraber 1 7 Vekılden teçekkul eden kablnesı o tarıhte kurulmuş oldu Bu Bırıncı Adnan Menderes Ka bınesı, kendı ıçınde bazı değı«iklikler olmakla beraber, Menderes'in başkanhğ'nda 8 Mart 1951 tarıhıne kaJar devam ettı O tarıhe, Ikmcı Menderes Kabıne'i kuruldu • 14 Mayı» leçimleri Ue memlekette, şlmdiye kadar yapılanlarla Slç&lemiyeeek ehemmlyette mühlm bir lnkıl&bın, «n mühtm merhalesi aşılmıgiır.» Bu sozlerln üıerlnde duracağız. Ama daha bazı cümleler verelım • «Biz aynı partlnin, birblrtni takıbeden hukumetlerinden değılız. Millet iradeslvle iktıdara Relen bir partiyiu» «MiIIî r e sivası mnrakebeden mahrnm bır ıdarenın çok nziın vıllar sürüp gıtmesi, bırçok hataların ırtıkâbına, bırçok ısratlara ve ıfratlara yol açmıstırj» «Bövlece ve zamanla, mfldahalecı kapıtalıst, burokratık \ ( inhısarcı bır de\let tı pı ortava çıkarmıstır.». Ondan sonra Butçenm kabar dığı borçlann çogaldığı, ormanların kotuje ı^ullanıldığı hajatın pahalılastığı, 1947 de Bu're aç ğının Marshall Pla nır lan, vani vabancı vardım dan ^ana+ıldığı 137 ton alt n stokumu7un 4 tonunun vabancılara rerın edıldığı ve saıre glbı konuların tenkıdı suretıvle Menrferes ın hukumet nut ku devam eder gıder Her gelen bukumetm kendınden oncekını vetersız bul ma=ı kadar tabıî b r hal \ok tv.r HattS kendı \aadettığı sevlerı sonra kendısi tahakkuk ettıremeyıp eskısınden daha ko tu netıcelere duş=e bıle Mesela Demokrat Partı, borçlanmada, hayat pahalılığını yukseltmede Halk Partısı'ni geçecektir Altın stoku 130 tondan 19 tona lnecektır Hele orman • «Dag senln, orman senin, keçi senın, el ne karışır !» olçulerı ıle \ağmava verllecektır Ama, bızım burada ışaret edeceklenmız, bunlar değıld"ır Bızım burada a«ıl ışaret etmek ıstedlğımız, Mendereg'ın bu nutku ıle, arkada kalan koprulerın artık vıkılmış olduğudur Bu nutukta \*aturk adı, bır tek de'a bıle geçmez Bu nutuk+a 14 Ma•MS seçımleri «gelmiş çcçmı? butun ınkılâplann en buyuk aşaması» dır Bu nutka gore eskı devır ve Halk Part sı ıdare Olgunluk yaş! I Veııdercs'in lıem zafori, hcm veniigfisi, bence 29 Ma>ıs 1950 clıki ilk Hukuroet nutkundan başlar. Çunkü bu ııutuk, arkada kalan bııtun kopTuleıi jıkmıştır. Ataturk ve rievri Ue, butun taıihî ilıskileri krsmiştir. 14 Mayıs seçinv lerini \e yeru iktîıları, «gelıuış, peçmiş butun inkıl?nların r n onemlisi» olarak ilân ctmiştır w n lle, bu yıllann kapsadıgı önemlı olavlara goz attık Ş^racîı tekrar, 14 mavıs 19o0ve uiaşmış bulunuyoruz Artık, daha ılerije doğru ıncelemelenmıze de\ara eaebılırlz Çunku Adnaı Menderes in mıllî havatın aKişma mudahalesı, asıl ondan sonra baslar Yanı adma Devlet Çartcı dedığımız tezgâhta Men deres ın kaderı asıl ondan son ra dokunma>a başlar D P gerçı 14 Mavıs seçımlenvle çoğunluk kazanmıştı Fakat mılletvekıllenrın toplanması ve dığer formalltelerle D P hukumetı, ancak 22'5 1950'de jeni Cunv hurbaşkaru Celal Bavar'ın Tur kıve BuMik Mılle* Mech«ı ne Di$i Bond MODESTY BLAISE Hulâsa Menderes artık Basvekıldı 51 yaşında% dı Artık gerç savılmazdı A n s bu •vaş, clgurl^k çagm n a tın • sşıdır > \ e Eflatun'un, olgun bır de\let aaamı olmak ıçın taıf ettıgı çağın, e^ıS'dır. Yani bu vas gençlık saMİmasa da geclkm slık de saMİmaz Bu \asta ınsan, bırtakım eğretı değer olçu ennden kendını kurtarmış o abılır Bu vaşta m<:an, ne kadar aş rı ol«a da ıht ra«larını artık, azçok dızgmlemıs ola bıl r Kench'i\le \e ejretı değe'lerıe artık hesaplaşmış olabıl r Hulasa bu >aş, bır «Kema » \aşıdır Gerçck olgunluk \a>;ıdır Mu\azene v( hesap u sıdır Hulâsa 50 >as, bılgehk, vanı hıkıret vasıdır denılebılır Işte Menderes, bu^uk ımtı hana DU \aş'a gımordu Bu imtıhan oremlıydı Sonu lse >a zafer va venılgı olacaktı Çunku Menderes, Başvekıllığe, sıradan bır parlâmento adamı oıarak gelmedl Turkıve yenı bır n'zama gırı>ordu Çok partı ı parlamen*o rızaraına ' Bu nızamın zemınını ve kaıdelerınl gerçı ondan oncekı reııra haıırlamıştı Demokrat Partıye bu *eç m zaferını »ağ a\an kanun Demokrat Partının değıl, C H P 'nm ve bılhassa Inonu'nun eserı idı Bu kanunu o ıstem ? o hazıtlatmıştı. Affl» çok par' ll demokra>:ının ba\rağı simdı o*ıu uvgulamak me\knne geçn^ıs olan >enı partının omuzuno*a olacaktı. Bu partının başı ı«e a'tık Adnan Menderes tı Çunku Celal Ba' a ' CUTIhur^eıslığne seç'lmıştl Artık bır ne\ı tarafsızhk tahtına oturmuştu Burdan sonra soz ve sorumlnlnk, artık Mendere^'ındı Bu sorumluluk onera11 bır tarıhî mara taş^ordu Çurku T j r k h e , tarıh! b r donum noktasındavdı Yuklenllen bu bavragı \ere dujumemek ve onun ıtıbarını korumak vazıfesı, asıl Menderes e duşuyordu •1, müdahaleci bir kapltallztndir Her turlu sıvasi murakabeden mahrum, hatalı, lrtıkâpçı (yanı luıutımallerle dolu) »• Israîçı bir ıdaredır, v b Pek ıvi ama, bu yenı ıktıtfar n bjtun onderlerl, hele Devlet Baskanı Celâl Bayar, eski ıktıdann bas sorumluluk mevkılerınde ve parlamentoda degıller m n d i ' Bayar, burada tenkıd edılen iktısadı polıtıkanm yurutucusu Iktisat Vekılı \e sonra Başvekil aeğıl mı\dl' Ba^ar, o devrın burada tenkıd edı en sıvasetırl parlamentoda «Tuce Direktifler» ve onların u^gularmasını da, bu \uce cfı rektıflerm programı olarak al mamıs mıvdı' Menderes avnı renmın Bu'çe Encumenı Soz cu'u de olarak, 20 vıl mılletie9 kıli değıl mıjdı Koraltan i e dığerlerı, on plânda eski adam 7 lar değıl mndıler Sonra na «ıl olur da e'kı ıdare mtıdahalecı bır kapıtalizm olarak adlandırılabılır'' Bu, «müdahaleci kapıtalizm» denılen reıımın ve sivasetin, vıllar yılı Iktısat Vekılı ve hattâ bır sure Başvekıh şımdi ^ enı ıktıcfann Devlet Reısı Ce? lâl Bavar olduğuna gore Halbukı \enı bır devnn başlangıcı olan çok partıli iktıdar, Ataturk demokrasısının bır evrımı, b r tekâmulu olarak pek ala ahnabıhrdı B J topraklara halk hakımı\etını getıren Saltanatı, Hılâfetı, artık olmus, değen kalmamıj teokratık mue^seseleri 51u mazlvi tasfıve ed*n A f aturk ınkılâplarma, bır cum'e ıle de olsa, pekalâ ver verı'ebılırdı Ve 14 Mayıs seçımleri, gelmıs geçmıs butun ınk lâplann en onemh aşaması değıl de, ı'en, fakat o inkılâpların evrımıne, tekâmulune bağlı bir aşama olarak pekâlâ gosterilebilırdı Ve nıhayet Ataturk'un de bu gehşmede, herhalde bır payı vardı Ve onu anmak şukran borcuvdu Halbukı Celâl Bavar bıle, Millet Meclisı'nın dokuzuncu devre» nı açarken, eski gelışmelerd'en ve Ataturk'un adı, yalnız bır defa ve o da «Tnrtta »nlh, cıbanda ıulh» formulune işaret ederken anıldı Hulâsa yenı iktıdar.n ılk gunu, pek ıyl başladı denılemez Hem Ataturk' un, hem gelmı? geçmış ınk lâplann, \aln'z hatırlanmavışı de» ğıl de, bır nevı mkar edılısı, ıyi bır ba«lang ç sajılama/dı Çun» kd bu suretle arkada ka'anlar» la butun bağlar kopuvordu Bıi> tun kopruler yıkılıvordu San vo'jırı kı bu bağların kopuşu, bu kopruîerın bo\le":ıne yıkılışı, Demokrat Partı iktıdarını \e Menderes'ı, memlekett» ve parlamentoda >ıllar >ıh olgunlaşıp gelen tanhi gelişme" nm bıraz dı<!ina atmıstır V» onlara, jenı bır o*e\'in, ^enl bır nızamm, ancak şıradi, vani kendılerıvle başladıgı gîbi \anlıs bır benlık şuuru vermfştır. Başvekılliğe Vadar normal yol» lar'a gelen Menderes'ın bu ılk ve aşın çıkışı, o^le sanıyorum ki lq50 • 1960 arasmdakı çatı»maların ve sonuçlann mevdaa ali'inda onemh bır sebep, bir faktor olsa gerektır .. D Nntknn tam metni: Tot«nak Derrısi, 9. C. I., 8. 24 \ e : Turkıve Cumhurıvetf Hükflmetleri ve Progran*. lan. Kâzıro Oztörk. YARIN: Mılletin asıl leuı^Pcîsi kimdir? Yoıoır ELISABETH S. HOLDING NİHAL YEĞİNOBfiLl Çertren: Köprüler yıkılıyor! Bu sebeple, Menderes'ın okuvacağı ılk huKÛmet programının, a\rıca \e tarıhı bır mânası olacaktı Turkı\ede ÇOK partılı demokrası rejımı, j a bu nutukla temınat altna alınacaktı Yanı Turk'je'de bu reıira, ondan evvelkı aşamaların bır de\amı, ras\cnel ve raantıkî b r hamlesl olarak almacaktı Yahjt c*a, tnılle*ın gelışme^mde^ı tabı z^ncırleme kopacak ve tarıhı mantık verırı «uoıektıf şahsî hukumlere b.rakacaktı Bek enen nutuk, 29 5'1950 de okundu Yanı Buyuk Mıllet Meclı^l o gun toplandı Hukumet be lı oldu Menderes, kabınesının lıste'inı Mechs e »undu Lıs'e kabul edıldı Alkıslandı Şımdı soz, »rtık Başvekılıncı Başvekıhn nutkunu okudjğu gun, hatırlanmava değer Meclısm salonunda Demoıtrat Partlnm 408 mıllet\ekılne Karşı, eskı ıkMdarm ancak 69 temsılcısı olmak gerekı^ordu Yanı bu Meclı« te %enı adamlar, eğer ış sajı kalabalığından alınırsa eskı ıktıcfarı \alnz alkışlannın «eser\le boğabılırlerdı Nıtekım Menderes kasuje, bu alkıs dalgaları ıçınde çıktı Boile bır alkış tufanı karşısında benlık guuru lle bılgelık nuvazenesın dengelı tutabılecek adam azdır Ama şımdı Tu^kı^erır tarıhı ondan bu muvazene'.ı bekhvordu Muvazene sağlanabıldı mıT Iste bir sual kı, • a n z o gun, ( orada vanı 29 5 1950 tarihll toplantıdaiii hjkumet programı nutku ıçın değıl ondan «onra dâ ve 10 vıllık ıktıdar bovunca zaman zaman, sık sık sorulacakt r (1) Mend'eres'ın nutku daha İlk ctımlesınde, Meclısın nıtelığı içın, başka turlu bır değerlendırme getirdi Ve valnız soldan, yanl Demokrat Par*ı kanadm dan alkışlandı Bu cumle>l vermelivız • m Büvflk Millet Meclisı1nin muhttrem âzslan ' Doknzunca Turkıve Mlüet Meclısının mıllî tarıhımızde slacağı yer, her bskımdan çok mühim olacaktır. Tanhimız de ilk defadır kl, Tuksek He vetlniz, mıllî iradenin tam ve serbest tecelllsi netıoeıınde millet rankadderatına bâkım olmak mevkiine gelmiş bnln nnyorsnnm. Dokurancn Millet Meclislnln tzalan olan ılıleri, Türk milletinin haklkt mumeaslIleriDİ lelâmlamakla derın bır gnrar ve lftıbar duymaktavızj «Şiıphe Tok M, 14 Mayıs bir devre ion veren ve yenı bır deiir açan müstesna ehemmıvftte tanhî bır gun o larak, daıraa anılacaktır.» Adnan Menderes, hukumet nutku uzerınde açılan eorı.'m" ler »onunda, >u>tar!'iskı gorjşUrini d*ha da p«rçlnleyecek 16 Guzel bır banlı>o kasabasından geçıyorlardı Sâkxn bahçe er ıçınde mukellef koşkler Kıllıan, «Cınayetı kımm ışleyeceğınl d» yazmi| mı barı7» dı>e sordu Harrıet «Mektubu ben okumadım, diye cevap verdı» Uvey babama yazmış, ama her halde kımden korktugunu de belırtmıştır » Kıllıan, «Heyecanlı bir |ey» dedl «Roman gıbı» «\e>se, onemh değıl Jocelyn'ın basına yolculukta kaza fılân gelmedığıne gore, unutabılırız her şev ı Işte geldık Mr. Kıll an » Koruluk bır parkın araba yoluna sapmıslardı Kıl lıan ıçınden, «Tam bır mâhkâne burası» dıye geçırd Ev henuz goranur'erae voktu Ancak volun bır donemecını dondukten sonra karsıdan gorundu •Koşk degıl konak yavrusu bu. Hattâ konağın tâ kendısi » Evın cephe<=ı cılâlı gıbi ısıldayaa san ve b« yaz tuglalardan yapümaydı Önunde boylu boyunca bır teras • Sımdl Luther Beü'i goreceğım nıhayet Kım oluyor bu 7 Mr Beıl kuzum* Jocelyn'ın nesı olujor, acaba ne \azdı o mektubunda Jocelyn ona' Ba n m adımı vedı raı7 Nasıl sorarsın bunu ona 7 Jocelvne sormalı Ama boyle bır soruyu sorduktan sonra onun vuzune nasıl bakabıarım Numa^a yap ma Kı ıan Şımdı nasıl bakabılıyorsan ovle bakarsra gene Senı yuzune karşı cınayete teşebbusle suç laaı Euıa rsgmen nasil baktın onun yuzune Buna ragmen sevıvorsun onu, evlenmejı bıle duşunuvorsun onunla Ona kol kanat olursan, ona yardım edersen aeaışeceğını serserı'ıkten, avarelıkten, ayvaşhktan vazgeç°cegırı umuvorsun Neden olmas n ' Topu topu ondckuz vaşında DU kız. Yolunu »asırmış k msesız bır zavallı javru » Bır erkek uşas terasn o genış vassı basamakla rjıdan koşarak ındı ve arabanm kapılarım açtı, hep sı d.şarı çıktılar Kıll an hemen Jocelyn m janına gıttı Merdıvenı berab°r çıktılar ve tam o sırada te rasa aç lan camlı kapıda bır adam gorundu. Luther Bell olsa gerektı bu. Irı van, kalantor bır aaam Genış omuziu, yakışıklı, be>az saçiı, vakur eda ı Patronlann patronu olduğu bellıydı. «Ben de bır basıt memur» dedı Kıllıan ıçınden «Emır kulı ıle patronlann patronu karsı karşıya.. Jocelyn ona ne yazdı acaba7» •Mr Kıllıan7 Hos geldınk, oğlum Noel babai nın evıne hos geldıruz Durun sıze bu adın hıkâye»mı anlatayım Çok yıhar onct lcuçucuk yeğenlerımden bırı buraya .lk olarak geliyordu Hava kar [ hvdı Kuçuk oğlan kar altındakı çam ağaçlaruıa ba jıldı Annesme «Bunlar Noel ağacı mı7» dıye sor 1 du Annesı «Evet» dıye cevap vennce bızım mınık, «Öylevse burası da Noel Babanın evi olsa gerek» dedı Tatlı bır hıkâyecık değıl mı7» KJlıan başını haiıiçe arkaya atarak güldü v« bu Luther Bell'ı pek hosnut etti «Hamet, kızım, terasta oturalım, olmaı mı7» Hamet, «Mısafırler once ellenni, yuzlerınl, rıkamak lsterler herhalde > dedı «Öylaysa 15 dakıkada toplanınt» «Yanm saat dıyelım babacığım.» T if f any Jones TIFFANY konu vcrcsim: AYHAN BAŞOĞLU | JNTİKAM Y E M İ N İ Harrıet mısafırleri ıçeri aldı Jocelyn'ı bır ort« hizmetçısme, Chauverney'le Kılhan'ı bır erkek hi» metkâra teslım ettı ve Elly'jı d» kendısi teslım aldı Gajet tabu, sâkın becerık'ıvdı Uşak bır kapıvı aça^ak K llıan'a «Odanız bey* efendı» dedı Genış mukellef hır oda Grıler ve m* Mİerle doşenmış, jerde luks bır halı Duvarlard» yaglı bo>a tablolar «Bu telefon benım odama bığli dır efendım Herhangı bır şe\e ıbtı\acırız olursaBura<a da bamoruz efendım » Uşak banjo kapı^mı açtı \e banvoda bır adam oldugunu gorduler Be>az ıç donuvla avn=ının S* nunde duran de\ \apılı b r erkek Boea kafa=ı gıbl irı bır başı, adalel aslan g bı bır >apı^ı vardı Ba aaşırmış kuskulu kızmış ha nle kpfe=te b r vahjl havvanı andınvordu Uşak, «Affedersınız doktor bev. dedı ve banvo kapı^ını çarcabuk kapadı Sonra Kıll an a donerek «Banyonuz D Ponıevskı vle muşterektır e'er^ım» dıve açıklam Ua bulundu. «Kendıs» varınızdakı odada kalıyo'lar» *** Uşak dısarı çık'p da jalnız kalcı5 zatıan Kıllıan «duşjnmem ge"e^. dedı kendı kend ne \m« nevı duşunecek*!"1 B l=rııvordu Bır «ıga'a \aktı \% odanın O'ta verınde durdu Baki'ları bır ban\o kapı^ına kavıvordu, bır de hole açılan oda kanısmda. îçı s m«ız bır teh ıke duvgu'uvla dopdoluvdu Ken dı kendme «zırvalama» due bır azsr çarotı am«» nafıle Kurtulamıvrıau o ı teh ıke hı^sınder •Dj'iınmeliMm Farzedelım kı JoceHn rrektubunaa Mr Bel1 e berırr adımı verdı Benım onu oldurecegınTİen bah«ettı N» çıkar vân ° Olmedi j a bu kiz' Dıpdı»' ıste Den ze kszara d ^ UTI dıve ıfade de ver<?ı Bır sev vapaTazlar bana «Ne guzel bır oda Sahane bır ev Nef s bır gun. Bak'iana çok vuzu mavı guneş parlıvor mutlj ol« sana' Arıa ben korkuvorum Tam olarak btlmıvorum neden korktueumu ama Vorkjvorjm Sısler ıçınde gıbıjım Tanrım ne oldu bana 7 Nedır b j ÛS tume gelen hâller7» Kapıva vuruldj Kıll an dudaklannı ıslatarak, «gırm» dedı Şofordu gelen «Bavuîlannızın hepsınl getıreyun ml efendra7» «En kuçuk ıki tanesmi getır Buyükıeri kalsı» yarın gıdıvorum n ^ılsa » Şofor gıd nce Kıllıan banyo kapısına VTirdu Se« çıkmavmca kapıvı açıp gırdı ve vıkandı Saçlarınj tararken alıcı gozujle baktı yuzune ve d»hşet ıçınde kaldı Bır azap ma^kes vdı bu Çukura ba*mi| gozler, avnrdu avnrduna çokmus yanaklar kısık duran b r ağ z îç nden gere «Ne oluyor bana7» dı>e bır fervat koptu «Eski benl ğım, eski havatım nerelerde^ınız Gelın v» beni kurtann kurtarın » Hepsı terastavdılar, ellermde ıçkıler Kıllıan dışan çıkmca zavtf sarısın bır kadın avağa kalkarak ona doğru ilerledı Ince vuzlu genış çer=nydı P« ni panl dislenyle gulumsıyerek(Arkası var) •••••< ••»••+•••••••••»•••»•••••••»•••••••••••••••»»•••••••< Değerli Okuyucular, Yarın 29 Mart ve vıne servet dagıtıyor Bol şanslar dılenz >•••»••»»•»»•••••••••••••••••••••»•••••»••••»•••••»••••»•••••»•• iBasin: 12342/3212) YARIN ÇEKÎLIYO 29 Mart sızın ıçın tarüıl bır gün olabılır Bılıyorsunuz: Millî Pıyango