Katalog

SftHİFE l^art 19fl9 CTTMnTTRITET I Parçalanmalar, hcr sivasî fartinfeı kaderidir. Birinci Mıllet MorlUmi te^kil eden Müdafaui Hukuk Parüsi tCenıı>cli) bilc bu parçalan* malaruı en sett s.ckil1erine sahne oldu. tştc bu çibi baüerde so/, bu parçalanmalar arasında yolunu bulahilcn \c ana teşekkulden ay A nlmadan, en onde jol alanındır.. w MENDERES'in Yazan: DRAMI AYDEMIR Memlekete yayılan Arîstidis kompleksi H«>tan bıkkınlığı Mendereı'e kazandınyor, lnonu \e ka>l>ettıri\ordu. leri, etMlerinl devam «tirdi. Ama şu btr gerçekti Id, zaman D P. içın çaiışıyordu. Halk Par tiıl'nin kendl lçlne kapamsı, halktaa gittikce kopusu da ger çektl Gerçi Demokrat Partı o nrad& teskilat olmaktan zıyade henüz bır atmosferdi Yani havada esen, faiat önüne geleni sürükleyen bir ruzgardı. Sosyal kaynaklan, durumlan, CMrlert, görttsleri, tnançlan, aempati ve antıpaulen bırıbinni tutmayan ınsanlar. iktıdara karjı haklı veya haksız, bır B ı k k ı n l ı k içındeydıler. Memleket, sankl blr Arıstıdı» kompleksıne, gitıkçe daha faz1A kendıni venyordu. Anstidis kompleksi nedirî Aristıdıs, zamanımızdan 2»00 yıl kadar bnce Atına da, ltıbarlı bır hâkımdı. Her »eçımde o »eçılıvordu Alejhınde kımse bır şev soyleıruv ordu Çunkü kusursuz bır ınsandı Bu jıllar boyu böyle devam edıp gıdıyordu Gene bir seçım gunü \e de Aristidıs, seçim alanına gıderken, bir kbylü elinde bır mldye kabuğu lle Aristıdıs e yaklastı Bunun içıne usuıe gore, »eçılecek bınnın adını yazmasını nc* etti. Arıstidıs'ı tanımıyordu Arlstldıa sordu Kimın adını yazayım? Arıstıdıs'i yazma da kimi yusrsan yaz! Nıçin? Aristidls'in buyük ançları mı var? Meclis'e glrerken, bos kalan muhalefet sıralarına, bıraz sıkıntıyl* bakmsya basladılar. Nüıayet Cumhurrelsi Inonu arava girmek luzumunu hısse'ti Bır sıra temaslar ve aracıUklar başladı. Menderes lse Meo hs dışında, canlı bir d renış \e protesto bayrağı halinde dolaşıyordu Hulasa, Ba>ar \& Koprulu'yü davet ederek onlarla konuşan înonJ, 20 aralık 1946 da bır beyanname yavınladı Tarafsız b r turuırfa, muhalefetın Mechse donmesını Demokrat Partinin hızla yol «ıma Meclıste ha>ra alısı gıbı, Menderes ın de hız gağladı ser^ soguk ve gergindi. lhtila kendıne yol açışı artık goze laf ise çözülmemıştl Yaz aygorunen bır haldı Butçe konuşlan da çok gergm geçıyordu masında Basvekıl Recep Peker' in Menderes e ağır çatışı, Men çekıçmeler, memlekete yayüderes n değ 1, Pekeı'ın alejhı D11 ne oldu Demokrat Parti evvela Bunun Uıerine înönü 7 hazıran sert bır d,ren'şe geçtı Meclıs e da tefcrar Bayar'la gonistu 14 gıtmedl Ama bu, onlar Meclısi hazıranda da, Başbakan Recep terkederken arkalarrndan Peker ve yardımcısı lle Bayar 1 Vğurlar olsun, gule gule karşılıklı blr masada topladı dlye bağıran Halk Partısı satTartışmalar 2 5 »aat kadar surlarında b.le bır tedırginlık vadu Ama her sey, gene başlarattı. Meclls"e toplanan'.ar dığı verde bıttı Inonü, 17 hazlranda tekrar Bavarla ve scnra da ıkı öeîa Başbakanla goruştü Basbaten jumaşamıştı Nornıal münasebetleîe soz verı>ordu Reısıcumhur bunu da Bavar'a bıldırdı Ama btont tnönü've gore de, aradakl dugüm çöıulmermşti Nıhayet tnönü. 12 temmuz 1946 da meşhur beyannamesını vayınladı Reısıcumhur, bu beyannamesınde, «Çözulmeven dügumü çoımeye çalısacağını» açıklıyordu Yani ıkı partı arasında normal munasebetler kumlması çabasındavdı. Çunku memleket kanşıktı Hattâ tronu'nun beyanma goe, «övle lamanlar oldu kı. mera lekette, Hukumetın mtvcut olmadıçı dahi süphe goturdu» Durum hakıkaten böjleydi Ama 12 temmuz bevannanıesı, Reısıcumhura ve Hükumete h'ç b r şey kazandırmadı Ama bu be\ anname Denıoltrat Partl kadrosunda tedırginlık yarattı Menderes, uzlaçmaz kadronun, g^lıba en başındaydl 9 eylul 1046 da ise, Recep Peker Baş•seteUıkten çeküme yonında kal dı Çünkü hem muhalefetle normal ılışkıler kurmaraıştı, hem kendı parti grupunda, 35 ler adını alan bir genç dalganm dıren\şı ıle karşılaşarak, çalışamaz hale gelmıştı Sıyası ha>atı da, boylece tıılen sona erdi. Yenı Basvekıl, Hasan Saka'idı. Hmyır, u u artık bıktık! Hep Aristıdıs! Artık bu değısmeli... Evet, Haüt Partlstnde iktidar yorgunluğu ve halkın çogunlu ğunda ıktidara karşı bıkkınlık, memleketin havasında, artık bir rüzgar gibi esıyordu.. Peker'in siyasî hayatının sonu BUvük Millet Mechslnde Menfleres ın, muhalefet adına illt batçe tenkıtlerınln yarattıgı ha dıse, yani Başvekü Recep Peker ın Menderes'l pslkopat, yahut ruh hastası olaralc vasıîlandınşı, D P. mllletvekillerinin toplu olarak Meclısi terkedış edılenler, Menderes e karşı cep helerde yer alanlar oldular İKı kademede ve en ilerl gelenlerm den, e\velâ 6 üye atüdı Sonra, hem de Gene' tdare Kurulun d?n d ğer 6 uve konsre kararnla partı dısı bırakıldılar Me selâ General Sad'k Aldoğan, Yusul Kemal Tengırşek, Alrp»t Tamat lıç, Ahn et Oğuz, Hasan Dmçer \e diğerlerı bu arada sav lab lır Bu ilk ve bnemli parçalanma>dı Her partmın kadermde j'azüan, Demokrat Partinin de, daha ilk adımda baçına gelmışti Araa Demokrat Partinin havasında, bılhassa bu parçalanmalardan sonra, artık Otorıter bır ha\a esraeye başlar Yani Halk Part.smden Demokrat Partıve geçen ve Halk Parısinın, tek partl ge'eneklerı ıle yetışmış olan öncu kadronun, tek soz sahibi olma alıskanlıklan, partinin yüksek kademesmde \e bılhassa Bayar'ın tutura ve da\Tanışlannda gıttıkçe yerleşiyordu Dişi Botıd şuuse MODESTY' kunı BsTar*ın blr harekeilni tasvip etmemif, bu toplantıda hepımız şıkâyetlerı raiıi, acı acı «oylenuştık. Bayar o jun hiç konuşmadan sadece dınlemiş, «Ben cevaplanmı yaruı verece£ım» demifti. Biıler o kadar hcvecanlı ldlk ki, B v yar'ı valnız bırakarak, toplantıdan çılrtık, cittlk. Ertesi aksam Bayar konuştu Hem de bizim saatlerce sürmüs sozlenmıze ancak blrkaç cümle Jle cevap verdı: «4rkada?lar! Ben K y»smdavım. Memlekete, het mevkide hizmet şerefine erijtim. Şahsım için nlçbir ihtirasım kalmatnıştır artık. Şimdj terçrklrjmfsinl istedifcira tek bir emelin) var. O ds, sızleri memleket hızmetlerinde, lâyık olduğunuı yerlerde görmek! Vatand» toplanacak bflyflk kongTeden, gene sizleri seçmesbıi rica edeceğim. Sonra, milletveldUeri seçimJ yaklasrı. Karanacsjhmııa vfizde vüz inanıyonım. \rkadaslarımı da o z t m u , kabılıvetlerlne Kore çalifabilecekleri islerin basında pönnek tstiyorum. Işte size vereceJtliB eevap, Gerçi o gtıne kadar, hem gibundan tbarettlr..» denler hem kalanlar aras'nda Samet Agaoğlu »byle devara ve arasıra Ba^ara ka'51 direneder: mek, toplu cephe almak mısal«Bn iefer Bayar, tek söı leri vardır. Meselft böyle bir •&ylememe blle meydan bımısah, boyle bir direniş sahnerakmadan çıkıp gitti. Parti sıne kanlan ve sonra partiden merkezinden Menderes, Kop çu ^rılan bır uveden dinlemirulu ve ben, Ankara Pala«s şmdır Aynı sahne Samet Ağadoğru vaya yfirutneye başlaoğlu'nun «Arkadaşım Mendedık. Menderes'e «KuvvetU rps» ısunli eserinde yeT almışAd»m» dedim Cevap \erdı: tır Bu sahneyi en iyısi oradan nakledehm. Hlkaye 1949 Hem de çok.»* da, Is'anbul teşk^atındaki kay Acaba Menderes ve Ağaoğlu* naşmalara baglıdır nun bu teşhıslerı, bu değerlendırmeleri, hakıkatın kendısl «Bu kaynaştnalarla llgili rrfiydi' Bı? teshis, eksUuız olahır mevle vuzunden bista r*c doğru muydu? Bunu zaMenderes, Knnılaa büyuk Zaman bazan acı konuşur r man gosterecektl Ve bır gtfn geldı zamanın düi çok a a konustu Aynı sayîada Samet Ağaojflu da Menderes'ten ve karşü&sv lan dar geçıtlerden şu cüml»lerle bahseder. «Bavar'ın partiyi 1910 y kadar cötürmrsl kolay olmadı Partı buvük sarsıntıUr geçirdi. Gün geldl, 60 mUJetvekilinden 28ı, blrdra partiden çıktılar »ey« çık«nldılar. Butün bu dar geçitlerde Adnan Menderes, kendı varadılısırun çerçevesinden, hepimizden daha süratle »yrılıyordu. Diyebilirım M, Menderesin bu kabilivcti, Bavar'ın hfdefin» varmak içın gösterdiğı büvük socukkanlılık, gerektiRinde, hatti Genel tdar* Kurulnnda ve grupta, ken* dısıne en bajlı olanlara karsı bile hislerinj bir vın« iterek, ktıllanacajrı yollan. seçrne cesaretl olmasaydı, Demokrat Parti 1950 ye vararaaz, en «zından, aeçinıl blr zafer seklinde kaıanamazdı .> Bu tasvirde, aydınlatıa b«B şevler vardır 5'mdi bU, Menderes ın bu kanşıklıklar ve ayrılmalar safhasındaki mücadeleleri Ustünde biraz durmallyız. YARIN: p spvrlmeye inanılabilir m i ? Gorth Yoznr ELIŞABETH S. İHÖLblNG NlHfiL YEGlNOBflLl Çevrren: İlk parçalanmalar Tiffany Jones TIFFANY JONES Demokrat Parti ilk kongresinı Ankara da 7 ocak 1947 de top ladı. Kongreye 906 delege katıldı Bu beklenmeyen bır ılgıydı Delegeler her batamdan, umulmaz bır dısiplin ve isbırlığı içınde çalıştılar Bu kongrede ve on kademede îk rekabet beUrtilerl başladı Ama parçalanma olmadı Kongre, «Hıiniyet Andı» olarak anılan bır de be\ anname kabul etti Anti Demokratık kanunların kaldırüma sı gıbi, partinin iktıdara geldıkten sonra elıni dahi surmeyeceği taahhütleri de içıne alan bu bey&nname alkışlarla kabul edıldl Kunıcu ve muteşebbıs kurucu üye olan Menderes, bu kongrenin bır yıldızı olarak parladı Yeni Genel Kurul'a da oylece girdl Ama bırınct kongTede şoy l e bojle ortelenen rekabetler, ikıncı kongreye kadar irce gelıştl. îkınci kongre, 1948 haziranı içınde toplandı Ve daha ilk toplantıdan itvbaren, havada şımşekler çakmaya başladı. Çunku bıraz gozü açık olanlar anlamaktaydı ki, parti iktldara gıtmektedır. O halde bu partinin on kademestade yer almak lâzımdır ve bu yerler içın, kavga edilmeye değer. Nitekim Öy le oldu Ve goruldü ki, partinin kendi içınde bir « ö ı Demokratlar Psrtisl» türemistir. Bir «Müstaldl Demokratlar Grupn» türemiştlr. Kenan öner ve arkadaşlan îstanbul çev resinde demokraslye adetâ şıra dıden sahıp çıkrnışlardır Ve bır Menderes kuşkusu ve onun hızlı srvrılışıne engel olmak çabası, bu gayretlere hâkamdl Ama bu çatışmalarda tasfıye bs^ c a f c'svı V/ır suçla ariuprdu.Çârşı y Kıllıan kamaras^ra ind', Jocelvn orada, onu bekhjordu Hezaren koltuğa bırakıvemnıştı kendıni O narn, bıç mlı bacık an one doğru uzanmi5 kolları •vere doğru sarkmış •Kapa kapm» aedı ve Kıllıan kapıyı kapadı. Jocelvn kollarını r açarak ona doğru uzattı. Kıllıan onu kucakh\a' ak a\ağa kaldırdı Kız, cılgınca, can havl^le sarıldı ona, tırıl tırıl tıtrıvordu Dud?klar bır'e«t Tek \ucut gıbı oldular. Içlerınde muth ş bır acele bır telâş, b>r sabırsızlık Sank bır an son'a dunvanın sonu gelecektı. Jocelvn, «Affet benı. dıje ağlıyordu «Kendım« hâkın olaınıyoruın bazan Bılemıyorum ne yaptığiTiı » Kıllıan, «\ğlama> dıve f sıldadı o uçuk parl»k 8»çlavı O\?\arak c^elama «e\gıhm • Genç kız hıçkınklarla sarsılarak ona sokulmuş darmcrdu Onun ayağına gelm şti sonund» Te«;ellı ıçn v ard m ıçm ona ko*muştu. Amâ erksğın du\duğu hıs bır »evmç, bır rafer hıssi değıldı şu anda, s?dece bır şefkat kı ıstıraba çok benznorau, onu şaşi'tan sarsan, butun benl'ğın» hâkım olan b r şefkat «Sevgılım se\gılım benım, ağlam» » «Senı c~le sevıvorum kı, Jocko'.. Baçk» hıçbir şev umurumda değıl. Başka hıçbir jeyın oneml yok » • Hakl sm» dedı Kı'lıan «Başka hıçbir şeyın Snemı vok » Bırıbırlerme sanlarak ya+ağın üzerine oturdular Genç kız başını erkeğın omuzuna yaslamıştı «Vaktimiz o kadar az kı,» diye fısıldadı cHazır f'rsat bulnuşken mesut olalım. Aldırıs etmeyelm djnva\a » Kıllıan, «Aldıns eden kim zaten'» dedi v» yulünu o sıs E bı «ac'ara gomdu BESINCI BÖLÜM KaMaltıda K' lıan Angelo'\a dolgun bir bahliş verd Fazla corre't savılmazdı ama dolgun. Sonra guverte\e çıktı Fırtına dınmış, taptaze, panl par 1 b *• Mavıs sabahıjdı tnsanın canına can katan br ha\a Kıllıan zıhn ni topar'avıp duşünerrıvordu bır turlü Ajna duşunmevı de lüzum»uz goruvordu BIT sıgara vaktı \e gıdıp küpeştev» yaslandı Bırkaç kısı durup onunla konuştu Her kes sevınçlıydı Yenıden hayata karuşmak uzer» olan hastalar gıbı «Mutluyum bu sabah. Sevdığun kız nerde9» Ve tam o s rada sevdığı kız gorundu Sırtında sıvah bır ta^vor, tavjorun gumuş tnkı yakası kızın o harıkulâde guzel, sıızgun >\ızunu çerçevelıjordu. Prense'ler gıbıydı bu sabah Babasının sarayından ilk olarak dışan çıkan bır kuçuk prenseı gıbı hem urkek, hem gururlu bır halı vardı. «Jocko1"» «Herşejin hazır mı, sevgılım7» Jocelyn, «Bahşıs verecek param yok» dedl. •Butun param, o gumuş gece çantamdajdı O d« denıze duçtu benımle beraber » «Sen otur Ben şımdı para bulurum sana..» Kıllıan gıttı ve gemı kâtıbuıe bır çek bordurdu. Genç kız .Bahjışlen sen dağıt, Jocko'» dedL «Ben hıç bılemem ne kadar verıleceğmı • Kıllıan, bahşijlen dag'üp donance «Pasaportun nerede, Jocelyn?» dıye sordu. «înış kartıa hazır mı'» «Bılmem » «Kart olmadan ınemezsın ama » «Chauvemev ıcabuıa bakar elbet.» «Sen ara bakalım, çantanda mı1*» Genç kız çantasını açtı Ka^t orada duruyordu. Onun bu dalgın, durgun halı karşısında Kıllıan kaygulanarak* «Ivısın ja*1» dıye sorda <Hasta filân değılsın ya » Jocelyn, «Karaya çıkmak ıstenuyorum» dıy« fısıldadı «Korkujorum Jocko » Kıllıan onun ayak ucuna oturdu Ona bir sigara verıp yaktı ve lâfa tutmağa çalıştı Bu sabah kızın hıçbir halı, hıçb r sozu batmıyordu ona. Omrunde kım«eye karşı sabır gostermemı? bir ın» sandı ama, şımdı bu kızın her hahne sonsuz bır sabırla boyun esebıleceğını hıssedıyordu «Korkacak bırşev vok kı'» dedı >avaşça. «Bell'lere gıtmek ıstemıjorum » «Gıtme ovle\<;e » «Mecburun gıtmeğe Ne olur, Jocko, bu bususta soru sorma bana Mecburum 15te » «Hıçbir şey sorduğum vok zaten Jocelyn.» Kız ona gozunun ucujla bakü bır an. Okunmaz bır bakış Sonra: (Arkası rar) ts!A KAPAK. SAVA? İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN Şehircilik konusunda ihtisas sahibi, Yüksek Mühendis Mimar, Yüksek Mimar, Mühendis Mlmar veya Mimar alınacaktır. Bankamız Merkez teşkilfttmda Yevmlyef Personel Yönetmeliği hükümlerine gbre yermıye lle lstibdam edilmek Uzere, şehircilik konusunda ihtisas sahibi (tercihaj askerlik görevini yapmış) Yüksek Mühendis Mlmar, Yüksek Mimar, Mühendia, Mimar veya Mimar alınacaktır. Elemanlanmn istikbaUerini bünvesindelsi sosyal Kuruluslar vasıtasiyle teminat altına alan teşkilf^nnzda çalışma1 lstiyenlerin Bankamız Personel Dairesl Reisliftine müTaca«la.' ics olunur. İ B « * I Û : A. 892812639/3103). TURK HAVA YOLLARI ANONİM ORTAKLIG'NDAN Gene Makina Miihendisi ve Yüksek Mühendis Alınacaktır 1 Askerliğini yapmış olmak, 2 30 yaşından küçük olmak, " Teknık neşrıvatı tskıp edebılecek kadar îngüızce üsanına vâkıf olmak Müracaatların bızzat veya tnektupla Teknık Müdülük Yeşılköy adresıne yapüması NOT: Dah" önce müracaat eîenlerın tekrar muracaat etmemesı rica olunur . 127^/3126)