Katalog

SAHİFE DfiRT 27 Şubat 196*) yt ıreTn«j ai. Her geçen gun, ^dnan bıraz daha toparlanır. Az zamanda anlaşılır kı, hakıkaten, en ıy: atlax onun olacaktır t n ıyı ekın, en iyi pamuk onun tar lasında yetişecektlr. Yanında da, hajale değıl, ışe, gerçeğe kıjmet veren btr artadaşı var dır: Etem Ama Etem de se zıvor kl, bu çıftlığin bır de has talığı vardır. Ve bu hastahk yoluna konmadıkça, Damoklesın kılıcı, her zaman başlarırun ustünde asılıdır.. CUMHURtVET MENDERES'in ; DRAMI Toprak, hem sayfalan açık, önümüze serilen bir kitap gibidir. Hem de bir muanunâdır. Toprak Tannçası ancak, bu muammâyı çözene tesllm olur. Eğer onu çözemezsek, Toprak bizi yener. Bence Menderes Mucİzesi, Menderesin toprağı yenlşidlr... A AYDEMIR Narin ve cılız çocuğun hayatında üç bölüm Çu lözler, Menderes'indir• Ben; hem bn çittllfi, hem bnnnn etrafında yasa Sınırlar hep oynaklır Toprak, sınırsız yaratılmıştır Tanrırun yarattığı toprakta, sınır çizgüeri yoktur. Toprağa sınırlan biz çizerız Toprağı bız böler, biz parçalar, bız sınırlandınrız Ama bu, ne çare kı, insanlann toprağı işlemek içın, ona ilk yoneldıklen gün den beri boyledir Ve toprak üstündeki kavgalar da, gene insanoflunun toprağa ilk yoneldiğı günden beri, bu sınır çızgılerl etrafında, sürer giderler. Çakırbeyli çıfthğınde de, elbette sınır meselelen vardı Bır defa bu çıftlık, 30 000 mı, 40 000 mi, yoksa 50 000 6*1000 donum muvdu bu belli defıldı Hacı Alı Paşamn gücü ve soru nerelere kadar enşmışse, çıftlığin smırlan da oralara kadar yayümış, gıtmışti \ma Hacı Alı Paşa oldürülunce9 Evet, toprak ve sınır içın Anadoluda adamlar daıma oldünılur Ve Hacı Alı Paşayı dahı oldurenlerin, şımdı bu topraklara yıllarca sonra donen \e Buralan benım malım diyen bu cılız dehkanlıyı bağışlamalan ıçın, ortada hıç de garantı yoktur. Çünktı kırlarda \e dağlarda, dağların kanunu geçer Halbuld bu yakışıklı genç süvan tse slmdi atlara bırup, her g\ln bu dağlarda, kırlarda dolaşmaktadır O halde bu be\le ko>luler ihskisine, en lyısi bır emnıyet unsuru katmak, en doğrusuydu öyle yapılır da Evvelâ, arada geçen yıliar zarfında, koylulenn işledıkleri, işgal ettıkleri, bağhk, bahçelık, zeytınhk hale getırdıkleri dağ toprakları ve meralar tıılen onlara bırakılır Bunlann pesme duşülmez Sonra daha verımli yerlerde, bazı çehşmeli topraklar vardır Onlar da gözden çıkarılır Hülasa ilerlde ve bızzat Adnan Menderes ten dınleyeceğız kı, 1944 1945 toprak reformu dâvaları safhasında o, çıftlığınden bahaederken, belki de 5060 bin donümlük bır çıftlığı, 3 500 donüme indirdığini soyleyecektir Bu son topraklar, hep sı de Menderes suyu vadısınde, bugünkü duz, taban, suiak arazıdır. Toprak sevgısi yaşla gelışir Çocukluk ve ılk gençlık çağla m y»n lnsanlinn dostlugunu kszanmak içın mnv»ff*kıyetimı, artık gozfi gönneyen bir nınenin, gergefte nakıs MODESTY BLAISE islemesi gibi, b&tfln dvygnltnmı vererek Işledlm • Bu sozlerde bırşeyler dıle gelır Bu sozlerde dıle gelen, Toprağa vonelıştir Toprak kı, hem butun sayfaları açık onurauze serilen bir kıtap gıbıdır Hem de b.r muammad.1 Eğer bu muamma>ı çozemez \e toprağı fethedemezsek, bunun son ubır >enılgıJır Ben Menderes ın Istıklâl Sa vaşından sonra Çakırbeylı'i e donuşunu ve ondan sorrasmı, •sıl bu «Topr»|ın Fethi» savaşı ıle ozetlerım Eger toprak, *ten dısı ıle boğu^an n kendısını ve neceğını anlarsa, ona kend nı teslım eder. Zaten Menderesin ha%at hlkâvesıri bırtakım safhalara bolmek istersek bence onu uç salhada almak hata clmasa gerektır Bu safhaların bın, onun doğuşundar, Istıklâl Savası sona enp de Çakırbevlıye ıkıncı defa donusune kadar o!an safhadır Bu safhada Men deTes Tuzgârlara kapılmı» bir japrak gıbıdır Oradan ora\a savrulur Bu safhada Menderes'ın ıradesı değıl, kaderin kor emırleri ışler Ve bu kader onu, bu guzel lakat nânn, cı hz, mukavemetsız çocuğu bınbır ağır ımtıhandan geçırır Onu daha ılk \aşlarmda \alrız bırakır Onun ruhuna \enemeveceğı korkular komplek'îler yerlestınr Onu en ağır hastalıklarla \erden yere serer Sankl basıbos bır japrak gıbı havalarda da savurur Bu safha, Menderes'ın Dramının garıp, karışık ama duşundurucu bır safha^ıdır Tam 22 yıl surer Başıboş yaprak GÜMCEÜ u s njaa.iLE. <sta UASrlNU <ESEB< İ Toprağı seviş îkmcı safha onun topraga donuşudur Hıç beklenmedıgı halrfe topraga sarılışı, topraja hakım oluşu %e hepsmın u«tunde Topra^ı sevısıd r Berce bu oluş, bır Menderes Mncızesi dır Bu çekılsız ınsan nasıl şeklıni a h r ' Nasıl huvıvetını bulur"" Nasıl şahsıyet ıkt sabe; deut... Bentr ama tUtU»| ra, jenı derslere başlamı^tır Bevın tarlaları herke* ten a\rı olacaktır efendı Beıın tarlasında bov atan ekını, kımse baska tarlalarda goremeyecek' Beyın da \an, sıÇın dendı mı, tâ karşı dağdan tanınacak' Be Mn atlarına es mı olur VJhu' Hele bey atma bmınce, yer jennden sarsılmalı îsler galıba da o\ le olmaja doğru gıder Çıftlığe cıvarın en vığıt adamları, en guçlu kabadaMİan alınır Menderes'ı de ad'amakıîlı beslemeye bajlarlar Etem zaten kendını çabuk toplar Ama, Adnan'ın, daha bakıma ihtıjacı vardır. O da yoluna gırer Adnan hatta ufak tefek haşarıhklara da başlar Gerçı henuz bır mavzerı uzun bo>lu taşıyamay»cak kadar cüızdır Ama mavzerlere, tabancalara hevesı canlanır Koyluler de şımdı daha uvsaldırlar Yardıma koşmak ıstevenler çıkar Ama, Memı^oglu tetıktedır Elbette koşacaklar, elbette çalışacaklar Allah, beyı bey, koyluyü kovlu yaratmıştır. Sen gelenı kabul edecek, ama kımseve teşekkür rtmeveceksın. Be>, valnız Allaha şukreder. Kojlu mılletme çok yuz verme rmda, lhtiraslı bır topraK baghbgından pek bansedılemea. Menderes te de öyle oldu Ama acaba nasıl oldu da bu delıkanlıda bır gün bu sevgı on« ceden tahmın edılemeyen bır guçle alevlendi Benım araştırmalanm şunu gosterir kı bunda, değerli bır kadının etkısl vardir Bu kadın, babaanne Fıtnat hanımdır Fıtnat hanımın, Adnan'ın anası, babası bldukten sonra onun tek koruyucusu olarak kaldığını bılı>oruz Bu kadın pek topraktan gelmijordu ama, Adnan'a kalan toprağın, onun hayatında ergeç tek dayanagı olacağını gonıyordu. Onu toprak sevgısi ve toprağa aıt nasihatlarla besledı Oğlnm, sen bana tek yadlgârsm. Oku, oğren, yetış. 4m» senın asıl ekmek kapm topraklann olacaktır. Toprağmı çiftliğini unutma. Onu eller elina bırakma. Toprak nankor deçıldır. Ne ekersen onu fazlasıyla venr. Sen toprak beyı olacaksın oğlum, toprak adamı Bu> nn unutma! Fıtnat hanımın, torunu Adnan ustundekl bu telkınlerl hakkında, çok şeyler dınlemisimdır Bunlardan küçük Adnan birşev anlıvor muydu bılınmea. Ama bunlar onun bir kulağından girıp diğer kulağından çıkarken bır taraftan da şuur altında (bilınç altında) ister ıstemez bınkıvor ve orada uvuvordu Nıtekım punü gelınce, suuraltında u\nıyan hazmeler, Menderes vadısının ruzgarlan ıle ujanmaja başladı gene Adnan kendını hıç farkına varmadan, toprağa \e toprak sevgısıne hazır buldu . Menderes kendi gelışmesınde bu buyuk kadının etki v» telkınlenni, yakınlanna daıma anlatmistır Ama yakınları derken, daha şımdıden şunu ışaret edelım Ve bu yakınlar arasında, kendısi gıbı romantık bır mızaca sahıp olmayanlarla kendısi arasında bır gonul bağlılığı galıba hiçbır zaman olmamıştır Onlarla Menderesin jakınlığı, sanıyorum kı, bır siva. set arkadaslı^ı sınırım, hiçbir zaman aşmadı Stmdi gene şu toprak bahsms donehm Hulasa, Menderes'ta toprak bağlılığmın uyanısında, babaanneden dmlenip, o zaman bır kulağından giren ve diğer kulağından çıkan telkınlerın çok etkısi olsa gerek Ve bana oyle gelıyor ki Menderes Çakırbeylide gelişen bu topralt sevgisıni, blr gün, meselâ şuUTIU bir toprak reformu dâvasma değil fakat, romantik vm memleket dlçüsunde bir toprak dujgusuna çıkarmıştır Pazartesi Romantik vatanseverlik ve altın bir nesiL V o™ vcrcsim:AYHAN BAŞOĞLU İ İNTİKAM YEMİNİ o kendını kolay teslım etmejen en kudretlı varlığın fethıne koşar Ve toprak, nasıl ona teslım olur' Menderes ın hajatında bu safha, ancak sekız yıl surer 1922 1930 Ondan sonra son safha başlar Şu po1 lıtıka devrı Politik«cı Menderes! Ve nıhavet ıktıdar ada 1 mı Şu halkın sevgılısı1 Ve hattâ bazan « Men'em, dığer nîst! » Yanı, «Ben'im' Baskası \ok!» diyebılen adam' Bu son satha, ne bır zafer, ne de bır muc»ze<ftr Çunku zafer olmak içm, hesap ve mu\azene, ve mucıze olmak ıçın de, devam unsurundan joksundur Bu sat ha, gerçı başdondurucudur. Arıa Menderes'in Dramının, sadece son safhasıdır Şımdı, hıka\emıze devam edelım IHTIYAR GENCLİK 81 lşm kotusu, baba kızar, baba darılır, baba dover Durup dururken parlar, obnadık bır nedenle smırlenır, ortalığı kırar geçırır «baba » Sonra kapıları çarparak kendını dışarı atar Hıç gırmedığı sokaklara dalar çıkar, saatlerce taban teper, nereye gıttıgınden \e ne vaptıgından habersız, dolaşır durur Goz \aşları akıp gehr ıçınden, ama kendını tut ma>a çahşır Hemen gen donmek, hırpaladığını se. Mp okşamak ıçın yanar tutuşur yureğı Donmelı ve sonsuz bır alçakgonullulukle ıçtenhkle ozur dılemelıdır Ne kı bu dılek bu ıstek kendısınde ne ka dar koklu ve guçluvse donuşunde o kadar uzlaşmaz o kadar ters \e buruk suratsız, çatkın bırı olur Içlerınden ja nız bırını hırpalamış olsa bıle, donuşunde hepsıne dargın, hıç bırıyle konuşmadan, kendıne bır baş vastığı bır jorgan, ya da bır battanı>e alır, gıder dıvanda yatar Ikı uç gece orada yatar, bu cezalandırıştır gerçı ama krmdır cezalandırılan, onlar mı kendısi mı' Bu kuskunluğu, kırgınlığı 9uzatan, surduren nedır 7 Kokenı. kaynağı nerededır Kımme ısteverek karıştığı, kımine istemeden kanştırıldığı olavlar gereğı, a\nhp kavuştular mıy dı \a"amaz \e za\ f karakterh oğluna oğutlerını eksık etmemejı vıcdanma borç bılmış analar mısalı sesınm en vumuşak en hatır gozetır tonuyla «Ku zum Allahaşkma bu son ol=un • der karısı ona «Avaklarınm al'mı opev^m Goruvorsun yetışme çagmda çocuklarımız \ar Nene gerek el âlemın dort kovunu\la ıkı keçısı' Hadı kendıne acımıyorsun barı çocuklarına acı bızlere acı Yazıktır, gunahtır • Bojlece anlatabılıyor muyum, «baba»nm karşiama da get.rır çocuklan dıker Bır dışı, bır erkek arar elbet Edılgin aranışlarında yoluna çıkmışım Duşu duşunce^ı evınde bar kmda olan adamlar vardır Pıcamalarını terlıklerını gıyerler bas koşeje kurulurlar sırasında mutfağa dalıp bulaşık yıkar sırasında kadm'arını ağrıjan dızlenn sırtlarını ovarlar Her şey karıları ve çocuklan ıçındır Bu daracık dunya yetmez bana Arkadaşlarım gelırler, konuşurlar, karımm canı sıkıhr Anlamak ıçın sozlere kulak verır, on'ara kaülmak ıster, katılamadığını, katılamıvacagını anlaymca busburun sıkıhr Arkadaşlar evden kestıler ayaklarmı Bılme cemsı anlasılmaz olçude juksek konularda dolaşı9 yoruz ondan mı Değıl Konuşulan konular kendısi nı ı gılendnnıj or Ustelık, başından geçen dene>lerle, bu konulann bırtakım tehlıkeler gızledığını, huzurunu bozacağmı sezınh>or. ' * • MFHMFT «• Bey, bey olunca Menderesle Etem, gene çıftlıge donerler Kahva MemışoŞlu gene işbaşındadır. Gerçi Menderes, tıpkı ısgal oncesı donduğu gıbı gene zaMftır, ha'sı^dır Son hastalığın etkılerı hala \uzunden okunur Ama artık çok şejler değışmıştır. Yabancı duşmanlar çekılıp gıtmıslerdır Dağlarda eşkıvaların, artık onemı, ıtıbarı kalmamıstır Şımdı harplerden darplardan, >:algınlardan arkada kalan mıüete, bır toparlanma, b.r çalışma gayretı gelmıştır Hukumet de artık kendını hıssettırmektedır Çıftlığe gelınce odalar badanalanmıştır Menderes'ın odasının duvarlanna sılâhlar asılmıştır Çıfteler, mavzerler, karadağ tabancalan Ve Menderes şımdı artık çızmelerl ıle dolaşır Halıne bir başkalık gelmıştır Sankı bevlığını o da an lamava başlar Yas 23 tur Ve sırmaları çıkarılmış subay kalpağını, bıraz sol kaşına eğık olarak gı\er dolaşır Kahj a Memısoğlu ıse, jenı nasıhatla Dışardan bakıldığında nıce zekı gozlera perde çeken bu ıç sorunlar daha kotu durumda jaşajanlar \arken, bu «bızen ne, bız ıjı vaşamaya çahsalım çocuklarımızı buyutehm» ozlemının bınkımı bu degıştınmler, bu gızlı açık; çekısme nedenlerı bırden patlak \ermez Ancak zamanla olusur buvur \oğunlaşır, «baba»yı bas tan sona haksız kılıcı şekılde dokulur ortava. «Havatım carım şekerım, ıkı gozum, bugun, yolda neler gordun, «enın daırede neler olduT hıç anlatmn or^un Otur anlat bıraz «Dıveceksın O jemekle bulaMkla çamasırla uğraşırken ona yardım \e ona eglence sazetedeki polıshk ola>ları «sos^ele dedıkoduları»nı, ınsan oldurme haberlerını tarajıp ona ıletecek<:ın. «Allah Allah bu mıllet ıvıce azmıs \ahu Herıf çıoglu karı^ını dlnlı>or musun benı hanım, gul gıbı aılesını 42 \ermden bıçaklnor Bak =u za; %allı kadının kanlar ıçındekı resmıne Meğer gozu kor oHun dısarda metresı varmı' » Eve gelınce denılecektır kı hadı hazırlanın, sınemaja gıjıvoruz Çabuk hazırlanın, Ahmet üstun'un kon^erıne gıdı>oruz Yazhk sınema\a Abrakadabra gelmış Abrakadabra'\ a gıdı« r \oruz Hazırlanın Emı gan'da ça\ ıcme\e m» dnoruz Bu Cumartesı Ksnhca'\a gıdehm Pazar gunu bana plâja geNenıze Oradan çıkar Kuçuksu ça\ ında dola^ırız ha%a alır^ınız mısır \ersıniz Karımın sesı oteden, sevgısının se\ıncının ağırhgı altında tıtre\erek 5 uk^elecektır «Şekerım, kahve yapavım mı sana7» Gezmeler hava aldırmalar çocuklarım n se\ıncı Ben bu dururrda çevreft saat. bılemedmız \arim saat mutluvumdur Bu çoluk çocucu gezmelere goturmenın onlara hava aldırmarın ta«arlanı«ından ıbaret bır mutluluktur. Yoksa ka\na\an mısır kazanının ba«ıncfa sıra bekle^ırlerken bırbırlenne 5e=len»rek \.apura gırer \e vapurdan çıkarlarken zıhnım çoktan ba<;ka \erlere gıtmı<; dağı]mı=tır Karım o aece vatakta bara 'okulur Basını getırıp omuz çukuruma ko\ar ve orada uyur Çoruklar gıbı bırden dalar ve u\ur Yavasca ıtelerım ^a":tığa ka\dırırım basını Onunla ılgı«t olmavan uzak \abancı şevler duşunurum Apansız gunun bınnde gene bu \atakta onun soluğuna ve Mcakhğını duvmadan %ap\alnız \attığımı ta«arla\mca aklıma bunu ge'mnce butun tuılerım dıken dıken olur lArkası var) FRUKO OYNADILAR KAZANDILAR 4. Zaharia Menevidia Kuyulubağ No. 121/3 FERİKÜYİSTANBUL Ahmet Çıloğlu GüneşH K6y Çayır SOK. NO. 6 BAKJRKÖYİSTANBUU Günduz Guda Çemberlita? Sitesi No 2 3 ISTANBUL Mehmet Alı Yapan Cemal Gürsel Cad. 68/3 CEBECİANKARA