Katalog

SAHtFE ÎKİ Ka«itn 1969 CUMHURÎYET NAYASA Mahkemesinin »33 sayıh Kanun'nn bazı önemli maddeterini iptal etmest blr yandan Hükumet ve uygulamayı yiirüten Devlet Plânlama Tefkilâtı, diğer yandan bu kanundan faydalanan müteşebbisler bakımından «njırtıcı tesirler icra çtmiştir. thracatın duraklayacafi, turist dövizlrrinp farklı kur uygnlanamıyaeaği, yatınm indirimi ve krediler yönünden tağlanan teşvik tedbirlerine son verileceği yolundaki tefsirler piyasada önernli akisler yapmif luılunmaktadir. Başbakan ve Plânlama Teskilâtı iigililerinin açıkla;icı bazı beyanlanna rağmeB konnnun kamuoyunda tam bir berraklığa kavusttıamıs oldufu ve tereddütlerin giderilemedlği görülmektedir. Burada, kamuran Anayasa'ya aykınlığı yöniinden iptalinin hnkuki tartışması ve ekonnmik tesirlerine desrinilmeyerek teşvik tedbirieri ııygulaması yönünden ortaya çıkardığı dnnım incelenecektir. YETKİ KANUNU'nun 1PTAIİ I .Sadi TİNAZTEPE AVURAT . MALİ MÜŞAVtR tutanndaıı bir kısmımn vergi matrahlarmrian indirilmesi imkâmnı sağlayan yatınm indirimi, modern vergi sistemlerinde yer alaa bir selektif tpşvik tedbiri olup 28.2.1963'te yürürlüğe gireo 202 sayılı Kanunla Gelir Vergisine eklenmiîfir. tndirim nisbeti genel olarak °«3«. tarıtn ve boige kalkınmasında ' • 4», geri kalmrç bolgelerd* •iâe'dir. S33 sayılı Kanun, Bakanlar Kuruluna, bu nisbetin %Wi aşmamak Uzere tâyini i<in, yıllık Program Karamamesine hüküm koymak yelkisini vermij bnlunmakta idi. Bu sebepte. kanunon İptali. halihazır dururaa eöre, yeni miiracaatlara kanundaki eski nisbetlerin tatbikini rerektirmektedir. $imdiye kadar alınan Indirim nisbetleri ise miite;ebbisler İçin möktesep hak mahiyetlni iktisap ftmi? bulonmaktadır. O GtMRtTC VERGÎLERt TAKSİTLENDtB^ MESİ VE MUAFÎYETİ : Sınai müe»seselere, ithal ettikleri yatınm mallarına att gfimrük vergi ve resimlerinin beş ytla kadar takiitlendirilmesi imkânı veren hükümler 25J.H>*4 tarihinde yürürlttğe (dren 474 sayılı kanunda yer almıs bulundu^u cihetle Yetki Kanununun iptali hu uyırulamada hicbir deği;iklik yapmamıstır. Yatınm maddeleri ve hammaddelfrde tktfsadi faaliyet sektörlerine göre tam veya kısml srümriik vereileri muaflyeti uymılama imkânı veren hukumler de yine 474 sayılı Kanunda yer almıs bulunmakta idi. Bu sebeple. Bakanlar Koral» Gümrük Ciris Tarife Ceneli'nde defisiklik yapaıa yetkisine halen sahip bulunmaktadır. resim ve benzeri miikeilefiyetleri ortadan kaldırmaya. vergi iadesi yapmağa iınkân veren hükümler 5.7.1»631te yürürlüğe giren 261 sayılı Kanunda yer almıştır. S33 sayılı Kanun bnnu turutlerce yapılan harcamalara, döviz geliri sağlayan hizmctlere ve ithal ikamesl sajjlayan mallara da tefmil hu^usunda Bakanlar Kuruluna yetki vermekteydi. İhracatta vergi iadesi i1k jpkli ile devam pdebiiecektİT. TEŞVİK FONtARI : »33 sayılı Kanun, genel ve katma bütçelerden odünç \erme «eklinde transferler yapmak amacı ile «Gelişme ve Te$vik Fonlarr» ihdas etmis bulunuyorda. Her yıl Maliye Bakanlığı hiitçesinde acılan bir böliimün maddelerinde yer verilen bu fonlar, milli bankalar ve kamu nitellfindeki meslek kunıluslan ile kooperatifler aracilığı ile öcel sektöre transfer edilmekte. aynca iktnadî devlct tefekkOUeri ile karma teşebbüslere ödenekler ayrılmakta idi. Devlet butçtsi nzerinden takip ve kontrolu genel esaslara göre yapılabilen bu fonlar jalnıı ötel sektöre dejil kamu te;ebbüslerine de tran«fer dildiği hususu bir yana, fonlann bfitçeden ödenekr aynlması sııretile teşklli dısında narmal banka kredilerinden, yatınm kredilerindea bir farklılıjn olmadı^ı açıktır. 933 sayılı KannDdaki bu maddenin iptali tıyfrulamayı kesin olarak durdurma sonucnnu dogurmuştur. Ancak. anlasmaya bsjlanmıj kredilerin ödenmesine devam olunacaktır. B» Bİ6«R HtfKÜMLER : «33 sayılı Kannnoıı ** »etirdifci diğer hükümleı mahalli idatelere }ehirle?me ve sanavi bölgeleri tesisine yardım, kamulaştirma konusunda 6830 sayılı Kanunun 23. mâddesinin yatınm larda aranmamâsı. atanmalarla ilgili bazı esaslar gibi) bundan böyle uygulanamiyacaktır. Kuyudaki adam lsmet Pasa, Celâl beye verdifi sörf tntt». Adalet Partisitle eleie verip 2Î Mayıs devrimcilerinl harcıyarak yaptı bu isi Esasta İsmet Pasa'nın gncü Ceiâl beyi knyudan çıkarmava vetmezdi. Amı tsmet Pasa tahtınvalli «yunniııı iyi bilir. sözlerini ve davranıslannı tahtıravalliye göre ayarlar. Celâl beyi knyndan çıkarraak için esref §aati seçimlerden sonra çalnnstı. Bövlece Pasa'nın dediği oldn. Tutucu füclerle birlestigi zaman. daha doğrnsu .%dalet Partisinin diimen snynna çirdi^ı zaman, Pasanın yapmı.vacagı sey yoktur. Cünkö nasıl olsa Halk Partisi ekâbiri Pasanın ardından çider.. Bu ekâbir arasında tsmet Pasa'va : Hayır.. divecek kabadayı iki elin on parmatını asmas. Bülent Ecevit seçimlerde : « Du.'enı deâıçtırmek ı«temiyenler haındir • demisti. tsmet Pas* da iktidann vatanı sattığmı sövleraisti. Am» leçim lâflarıvdı onlar Seçim bittikten sonra Halk Partisi ekâfcirivle Adaletçiler ittifak ederek Celâl beyi kuyndan çıkardılar. tsmft Pasa da dfiıeni detistireceiine «dü'eni <ie»iMırmek ıstemr\er hainler» ile birlikte 27 Mayıs Anayasasım Celâl bey için deği*tirmeye yöneldi. Askolsun tsmet Pasava ! Vaktivle tarih kitaplarında «Kuyucn» namıvla mârnf bir Murat Pasa okamustnk. On yedinci yiizvılda vasamıs Kuyuca Murat Pasa .. Anadoluyn kaphvan isvanlan siddetle bastırmıs. yüzbinlerce adamı kuynlara doldurtmn* .. tsmet Pasamıı da knyncnlnfa nereden merak sardı bilemivornz. Onun ömrü de birtakım insanlan kavnlardan çıkarmak ve birtakım insanları knvulara indirrnrkle cecivor Sözgelisı Hasan Âli Yücel Köv Enstitülerini kardu dive mürtecilerin hücumnna ntdavınca tsmet Pasa kuynya itiverraisti Tficel'i . ttis. o itis .. Bir daha knyndan çıkarmak aklına gelmedi. Hasan \lı tribi nice kısiyj knvaya itmekte hir an tereddüt etmrmistir Umet Pasa. . Niee devrimci, nice solen. bir ömür bovunn knvuda tecirmis. Pasanın kılı kıpırdamamıstır. Ama hakoasım ısterseniz. İsmet Pasanın tiicü ne Hasan Ali'vi knvndan (ikarmava yeterdi. ne de üteki Kolcnlan. . 19Cl'den beri *u kadar drvrimci öiretmen knvnva itiimistir.. Hangisini knvadan eıkarahildi Pasa? Cönkü tsmet Pa«a ancak Adalet Partisinin dömen snyana Cirdigi laman knyndan adam çıkarabilir. Toprak reformunn çıkarmak istedi mi. tücö voktur Pasa'nın.. Köy Enstitülerinı açmak istedi mi. rücii voktnr Pasa'nın.. Bankalan devletlestirmek istedi mi. gfieii voktnr Pasa'nın.. Petrolö millilestirroek istedi mi. cücn voktnr Pasanın.. Madenlerimiıe el koyan yabancı knmpanyalara karsı cıkmak istedi mi. siicü yoktor Pasanın . Ama Celâl beyi knvndan çıkarmak istedi mi, bir fücfl vardır Pasanın. Gerçekte bn rücün, tsmet Pısanın rtcn detil. emperyaliM ve tatucu güelerin gficfl oldn|nnn artık biHvoruı. Pasa da bilir bnnn .. Bilditi içindir ki, tahtıravalli ovnnnnn blljili oynar. tsmet Pasa hrrhalde şimdi Celâl beye verdifi »öıö tnttufn için pek memnnndnr. Knyndan cıkarmıstır Celâl beyi.» Ama vanra yfizyıldan beri knyndan çıkaramadıfi bir adam var . Bariüta Mehmet, na\asta Mehmetçik derler adtna. Ravnnnn karanlığında bekiemektedir bn adam. tsmet Pasa knyndan rıkanr Celil beyi * Bu adamı çıkarabilir mi? tsmet Pasa simdi : Ren Celâl beve seni knyndan cıkaracagım diye iöz verdim, ben baskasına teni kayndan çıkaracagim diye i ö ı vermedim ki.. diyebilir, llâhi tsmet Pasamız ! Kn\adan Celâl beyi çıkanrsın ama, s5z versen de verrnescn de knvndan Mehmedi çıkaramazsın. Bilirsin çıkaramıyara*ını da.. rücünün nereye yettiginl çok ivi bilirsin.. Bilirsin Mehmet> toprak veremiyecelini.. bilirsin Mehmefe Atatürkö *otüremiyecegini.. Ve taa 1908'de Yemen'e Mehmet İle birlikte çiden sen. 1945te toprak refonnn yapmava kalkısan sen, 1965te toprak afası yoktur diyen sen, seksen beş yıllık 6mrfin boynnca Mehmet'in bir kör knynda karanlıkta bekledijtini bilirsin Ama itiraf etmeısin. Saytilanmız Milli Knrtnln* SavasımlaMı1ıİE>metleHn üstii .nMir^£>lâj. ta«7i |qq«d»ıı, ç*anaa*.,tt»n *ftvt«Htl«,in«»ıevr* nın *ve o^hidıfın oynnnnon »avtira U»»»4nr vamToktnr Pı sam. Sonuc Tetki Kanunu adıyla tanınan 933 sayılı Kanununun Anayasa'ya aylnn olup olmadığı hususu Anayasa Mahkemesi karannın açıklanması ile yapılabilecek tırtısmalarla bir açıklık kazanaraktır. Ancak. bunun dı«ında bn kanunun. Kalkmma Plânlarile Sngöriilen hedenere olasılabilmesi için yüriitülmp<;i 7aruri calışmalara bir yön verdiği %ni.Atn kanrılmamalıdır. Törk ekonomisinin bellibaslı problemlrrindfn biri OIRU ihracat konusunda, mamullerimize ihrac (riieü verebilmek İçin vergi iadesi kacınılmaz bir tedbirdir. Yine yatınm indirimi. yatınmlann moaryeıı v* hedef alınan sektörlere \e hblgelere yönelme«inde önemli tesirleri olan «elektif bir \ergi teşvik tedbiridir. tstw kamu kurulusu. ister özel sek tor tesebbii<nj oUun. kanunda aranan sartları haiz miites*bhislere kredi lcmini ve sümrük ver giJeri taksitlendirmesi. Kalkınma Plânı ile otasılması öngörülen nisbete olaşmak icin grrekli yatınmlara yön veren ve ekonomiye itici hın saglıyacak teşebbfislere finansman gürü kazandıran kredi muamelelpridir. İĞER taraftan. su hususun O tutulmamasi gerekmcktedir da gözden uzak ki. teşvik ted 3 mize ihraç gücü kazandırmak amacı ilc banlann İhraç fiyatları içinde yer alan verp, İHBACATTA >KKi;i IAUESI: Mamulleri Kanunun mahiyeti *§" PTAL EDÎLEN KANUNl"N MAHÎYETt : Anayasa Mahkemesinin bazı hükümlerini ™ Iptal etmij olduğu kanun. 28 Temmuz 1967 tarihü ve $33 sayılı •Kalkınma Plânının Dyırulanması Euslanna dair Kanun.dur. 1968 yılından itibaren tatbik edilen İkinci Bes Yıllık Kalkmma Plânı'nın hedeflerine uygun olarak (feliçttrilmesi öngörülen ikttsadi faaliyet sektörlerine nyirulanacak teşvik tedbirlerinden. baska kanunlarda evvelce mevcat olanlarm yiiriitülmesi ve ba kanunla eklenen finansman ve tanzim hfikümlerinin uyırnlanması için bir Yatınmları ve thracatı Geliştirme ve Tesvik Biirosn» kurulman derpis olonmuştur. Gerekçesl ve sonrakl uygulamanın seyri. 933 ttyilı Kanunnn, evvelce mevcut tesvik tedbirIerini bir araya toplamak ve ilâve olnnan yenileri ile btrlikte tek merciden tatbikini sağlamak jrayesine mataf olduğunu Rösterrnektedir. Ba •ebeple, kanunnn iptali, başka kanunlarda evrelee yer almış olan ana teşvik tedbirlerini ortadcn kaldırmamaktadır. Sırasile tacelersek göriilmektedtr M: "i TATTBIM frîDtRÎMİ : Bazı kayıt ve şarl•• larla, mütesebbislerin yapacakları yabna * 4 birlerinden faydalan.ıcak projelerde ve l«ebhö» lerde kanun hükümleri Iktizası aranan «artlar. uygıılama\i yıiriiten Devlet Plânlama Teskllâtınca titlılikle incelenmekte ve ıranmaktadır. Plân hanrlama ana fonksiyonunun yanında uyfolama gibi ağır bir görevi vüriiten Tcşkilâfln sü?gecinden (feçmis projelere sağlanan tesvik tedhirleri, gelisme yolundaki ekonomilerde tesehhö'leri triiçlpndirici ve kamu maliyesine sağlam vergi mükellefl yaratıcı modern vergl tesvik tedbirleridir. PTAL edllen Kanun hükümleriİ nin Teniden ve»33 sayılı gözden Keçlrilmesi, süratie kalkmma>"i geciktirid tesirleri bertaraf edebilmek için, devamı zarurî teşvik tedbirlerinin blr sistem hallnde uygulanmasını sağlıyacak dpfisiklifin yapılması eerekmektedir. GUNDEN GUNE Evve'â odam yetiştirelim Camhuriyetin geçen jünkü tnrizm »ahifesinde Haluk Dnnıkal arkadasımız çok önemli bir meseleye dejindi. «Biı diyor. Turizaı endfistrisini gelistirmpk istiyorsak, herseyden, u t ı ı herşeyden ervel, bu endüstiriri isletecek kalifiye elemanl«n haztrlamalıyız!..» Anadolu'nun birçok köselerinde büyük ümitlerle ve devlet kre«itiyle açılan otelleri aradan bir itri yıl eeçtiktrn sonra riyaret ediniz; bakımsıılığın, biltrisizliçin hücumuna karsı koyamamaktan ileri jtelen derbeder bir küskünlük içindedirler. Bo pifc' tesislerin miktan arttıkça onların artışına parrlel olarak elcraan yetiftirmezsek hiç merak etroeyiniz, bunlann çökmesi yatınmlann bosa fntmesi mnkadderdir. Turizm Bakanlıfı bn endfistlriye lâzırn olacak lnsanlan yetiştirecek oknllan yetldsizlik dolayısiyle açamıyor, Milli Eğitim Ba kanbfı bn işin fizerine hem perektiği kadar bilgi ve anlayisla eğilmiyor, hem de bugfinleri öniförmetnis olan mevznatın jasaklanndan kendisini knrtaramıyor. bövlece seneler, seneleri kovalıy<Jr. neticede de btz ihtiyacımız olan dövizlerden yoksun kalıyoruz. ' Turizm gibi, Türkive'yi kalkındıraeak manivelâlardan biri de Wç şüphe yok kooperatifçiliktir. Ne rar ki, bu kooperatirierin ba?an kazamnalan yalnız bilgi ile değil heyecanla da çahsacak elemanlsrın ga.vretine bağlıdır. Biz onlan da vetiştinnenin hâlâ çare*ine baknuyoruz. Teşebbüslerde ve kalkınmada bilıtili ve iyi niyrtll Insana ne kadar muhtaç olduğuımızıı bir misalle gSstermek isterim. Neden mi? Çünlril, Anayasay» Bu ehliyette degiUeniz, devleti konulmuş bulunan Anayasada ıdarede zorlufc çekeniniz. Uer degişıklik yapılmasına ilişkin meselede yzrzı karannı beklerhükümler yine Anayasanm kursiniz. Yanlış takdlrde bulunur1 mak flinacım ,gUttilğü Uerıcı ve ; ısn^ua.»Yetkilerinizin alanını ıçi1 Batı uygarlıgı ailesine bağh topzemezsiniz. Bakınız. HUkuıhet ' lum düşünoesine uymayan bir Başkan orman suçlannı affet ' yönde isletilemez. Böyle bir mamekte «memleket hayn« vardır, asama organını meydana geceraya heves, Anayasa çerçevediyor Memleket hayrını Anayaren bu unsurlartn dört yıl sinde «değısıklik> olmuş olmaz. sanm tayin ettigi yerde rwç kımbo>iı görecekleri bütün işler Değiştırmeye ızın veren Anayase onu tayme kalkısamaz. Anakursuden içtüderı anda uygan sa, kendı kendısinin ıdam feryasanız o konuda memleket haydüşerse meşru olacak. Bu yemın mamna müiırünü basmış olamaz. nnın ne de oldufcunu söylemıs. temsilcivi kamu önünde namus Türkiye Cunthunyeti AnayasasıArtık, baskasıntn taKdlrtne yer smavından geçirir. Kişisel değeözei kazanç fikrini bir kere kafasmdan atnrıs olan n k l bir nın kurmayı amaç tuttuğu • Hu roktur. Anayasa ne demişse o ri büyiiktür. Yemin eden namusidareci ve politikadan sıynlmasını bilraiş olan eski bir tnilletvekuk Devletı» nı yapacağız. Hepiolacak Seçmenler topiuluğu çokâr kalacak, ya da namussuz okili Salâhattin Toker vatandaşlara bizmet için kurduğu Kenet mız bunu yapacagus. Baçta iktiğunluguna veya geçerli oy kullalacaktır. Bu yemin yasama orKooperatifiyle kısa zamanda sessiz sedasız büyük işler sördu. dar olmak tizere hepimizin gönanlar sayısına bakıp da Anayaganmın bir parçası olan Millet revi bu. çünkü, Anayasa bepimiBeş para krfdi almadan on paralık devlet yardunı görmeden yalsa degistirmeye kalkısmak büMeclisı'ni dolayısiyle ilgüller. O zı bagıar. Hepimize hüXmeden nır. vatandaşlann güvenine dayanarak Ankara'da otaz milyona yük hata olur. Türkiye'de seçMecliste görülecek göıevler için yalnız o olacaktır. menler topluluğunun Anayasayı çıkan bir çarşı, Erdekte yine bir o kadar paraya mâl olan bingerekli kişisel şartlann gerçekaegıstlrme yetkisi »erlp »eremeleree vatandaşa ucuz tatil imkâmnı temin eden bir tesis. Alanya, leştirilme aracıdır. Nasıl mllletyecegj şüphelidir. Zira. seçün vekili sıfatını alabilmek için geda, Akçay'da, Bayraınoğlu'nda, Çcşme'de kooperatif yazliklar... sıstemlmlz siyasal partılerden rekli çeşitli şartlar varsa, aynı Şimdi de hummalı bir faaliyetle konutsuz vatandaşlann gıiveniyle bırinin tercihi üstüne kurulmuşsıfatın korunabUmesl için de onlara konut temin etmenin çabasında. tur. Anayasalar ise, siyasal parbir takım şartlar vardır. And Demek ki, biraz iyi niyet, biraz gayret, biraz bilgi ile vatrnntılerın belirli zamanrtaki eğilimile verilen sözün yerine getirilda$ın aradıgı işleri başarmak mümkün oluyor. lerıne göre degistirilemez. Kaldı raesi de onlardandır. Ne yapmalı ki. vatandasta olduğu kadar Hükumette de ba çakı, bir ihtilâl ertesinde milli şuoayı. iyi niyeti. yaratıcilığı temin etmenin çaresini bulmalı. Galiba urun dınamizmi ile kurulmuş Anayasa düzeni geregı gıbi uyevveli ciddiyetle karar vermeli. sonra da o kararı iyi niyetin teenel seçimler arilesinde bügulanmadan müesseselerin degil kerleklerine değnek sokmayacak elemanlan yetiştirecek okullar tün siyasal partiler bildirgedeğişmeye muhtaç olup olmadıkurup yürütmelidir. ler yayınladı. Siyasal iktidağı, aksak yönleri bulunup buiunrın eniden kendisine emanet alt «and formülü» bü« :"«samadığı dahi kestirilemez. Her edilmiş bulunduğu partinin bilma orgamnın bu dönem süCihat Uabun şeyden önce, eldeki Anayasanra resince de ana ödevinin ne dirgesi üzerinde durmak gerekir. îktidar partisi • Anayasa tam anlamıyla uygulanmı? olmaler oldugunu belirtmeye yeter. sı gerekir. Sonra, bu uygulamadeğiştirme» işini programma Şu kadar var ki, Türkive'de devys yıllar boyu devam edecekstmihver yapmışa benzer. Gereklet. günlük yasapşı içinde. finiz Daha sonra da, belirli bir çesinde der ki; devletı etkili kılyasal partilerin birbirine eklenAnayasa hükroünün artık yeni mesinden ortaya çıkmış bir ku mak artık saruret olmuştur; buve Ueri ihtiyacı karsüamaya elnun için de «Anayasa islahatı» maş gibidir. Her si>asal paıti TİNA ve CAN KAYA verişli olabilmek hassasmı kayyapmalıdır. tlslâhat» denilen kendini devlet saymalt efiliminISEN. Oğulları Eşim Nesterenln gerek geşey de baslıca: (T) Üniversiteyi bettigi herkesçe kabul olunacak. dedir. Hele iktidar partisi kenMlBADın dogumunu belik öncesi rahatsızhğını isaYoksa. defciştirmeye gitme teşebgozetim altma almak, ffi TRT'yi dini mülktin tapusuna sanip gömujdelerler. betle teşhis ve tedavi eden ve büsü bir adamın, bir grup kimdenetlemek. (3) Yargi bagımsızrür. Ana muhalefet partisine 5/11/1991 gebelik süresince çok yakınsenin, bir hizbin arsusuna gör» hğınî yok etmek, (İ) Kanun eügelince. o da kendinl iktidar dan ilgilenen, gerek oğlumuz girisilebilecek islerden defildir. Atam&n Kliniği cunde kararnaıneler çjkarmaknr. partisine iktidan. kullanma yolCan'ın doğumunu başanyla Bunlar «Anayasanm dayandığı larını ögTetrnekle görevli bir vagerçekleştiren çok değerli Satemel ilkeleri korumak araacı>nı si farzeder. yın Prof. gerçekle$tirmeK için gereklidir Cumhuriyet 13344 Işte bu duyuş içindeki siyasal Dr. Ertuğrul YENEN'e sorum sahipleri anayasa düzeniNe hazin bir itirat degil mi? ni oluşturan yapısal hükümleri îktidar, devletf, kurucu iradenin aynca doğum asistanı Sayın f değiştirmeyi tasarlamakta beıs emre tigi kurallarla yürütemediDr. Selâhattin Adalı'ya, sıfff İ c r a n ı n müessırlyetini art görmüyorlar. Aralanndaki ayntini söylUj'or. Anayasal ilkeleri cak ilgilerini gördüğümüz Saf f I tırmak» teması tutarlı lık, degişmesini istedikleri hükoruyabilmek için şu ve şu tedyın Dr. Pakize Tarzi'ye ve *•• olamaz. Millî devietin kümlerin sayısuıda imis gibi. birlere ihtiyacım var. diyor. tl53, 54, 55 Dodge, De Soto, Pakize Tarzi Kliniği'nin bütün kuruluşundan bugüne yürütme, Fakat, gerçekte, yalnız bu kadar keleri korumak için fedaya kalPlymouth, Ford, Chevrolet hemsire, hastabakıcı ve dianayasS yapı içinde hep ikinci değil' kıştığı değerler de yukarda sayaranıyor. Tek kapı olabihr. ğer personeline sonsuz minsıradadır. Yürutmeyı güçlendird'.klanmız. tktidar, kendi keyBirçok anayasada blr anavasa20 25 bin. 1000 bono net ve teşekkürlerimizl iufince 's Rörmesine engel olan ne nıek için Anayasada degişiklik ya konulmuş olmasınfl şaşılacak nanm. Tel : 27 88 02 varsa onu fstemiyor. Ve lsteme japılması gerekmeı ki. Dünyahükümlere rastlanır. Bunlann Memdah BALABAN nxn her yennde yarı yuzyılı aşdiği değerleT de devlet anayasal elbet bir sebebi vardır. Belli kın bir süredir «yürütme Ustünkuruluşunun vazgeçilmez temel anayasanm hayatım düzenledı^i lUğü» olayı görülmekte. «Parlâilkelerinden bir kısmı. Cumhuriyet 13359 (Cumhuriyet 13328) devietin özel şartlan o çeşit hümento Ustünlüğü» ne dayanan kümleri gerektirmiştir. İsviçre «Islâhat» sozü türkçeye 1876 Ingiltere'de Anayasa Hukuku bil Anayasası kasaphk hajrvanlann dan kalmadır. Yeni Türk devlegınleri «Başbakan diktatoryası» bıçakla kesilmesini yasaklayan U kurulalıbert kullanılmış deülduğunu iddia etmiyorlar mı? hüküm taşıyor. Türkiye Cumhuyim degildır. Sözlük anlamı düTürkiye'deki durum biraz müriyeti Anayasası Parlâmento zeltme, doğrultma. Biz buna 6235 sayılı kanun gereğince Odamıza kaydolmadan. balâğa ile bu yola gitmiyor mu? Uyelerine en büyük memurun «înkılâp» demışiz. yenilik demiAnayasa Mahkemesi olmasa, mühendislik ünvan ve yetkısile meslek icra edenayüğından çok ödenelc verilmeşiz. Yabancısı değiliı bunun. BiTRT olmasa, Üniversite olmasa, lerle, bunlan çalıştıran özel veya tüzel kişileri Odayecefini ve kendi ödeneklerine iiriz ki «reform» hep daha iyiyasama yetkisini devir yasağı yapacaklan zamlan alamayacakye. daha ileriye, daha mükemmıza bildirmelerini, üyelerimizden. onemle rica edeolmasa halimiz nice olur? tngillarını hükme baghyor. Yahut ta, mele doğru bir yenlliktir. Devriz. YÖNETİM KURULU tere gibi yerde bile sekvi ortaorman suçu affedilmez, diyor. let hayatından Anayasa üstiinlüda. Halbuki, orada bir adamın Parlâmento görüsmelerinin yağü, yargı bağımsızlığı kalkaısa Cumhuriyet 13311 yımı önlenemez, diyor. Bu nevi Ueri mi gideriz dersiniz? Yasa tahakkümunü önlemek için bin bir engel vardır. Bırakımz haldsn knrallar hangi devletm anama yetkisinin vürütmeye biTakılkın harikulâde siyasî terbiyesiyasasmda yer olmuşsa o 3evle*e ması devlefi tekâmüle mi götür.i, bırakımz Ingiliz hâkiminin özgü tarihsel durumda anlammı rür acep? Üniversiteye hükümpt ornek bagımsızhğmı, daha seçibulur. kanşacak. Mahkemelertn verdiği kararlardan o baylann hoşuna me girmeye hazırlanan aday hea'denler uys^jlanacak. Ve biz y men kanun kontrolu altındadır. ir de anayasalann omurşan» de «Türkive'de mahken e Seçim için harcayabileceği para sını kuran hükümler vardır. ••ar'> diyebilecegiz öyle mi? miktan sımrlıdır. Bizde öylemi Bunlar bellı devlete karalc'eya? Yayın araçlannın öğrettigirirü veren hükıimlerdir. Ttir'.cye Cumhuriyeti lâik bir hukuk devayır. Bütün bunlan bır yana ne göre, seçimde yer yer bir leridir, dediniz ml; bu. degişmez oırakın. Unuttın bunlan servet yanşmasıdır ğltmis. BöyFakültemiz Ana ve Çocuk Sağlıgı Klinigl İçin. bir »eydir. Kanunlsr Anayasaya Türkiye Cumhririyett Anava le olunca anayasal düzen soy36 kalem Tıbbî Cihaz ve malzeme satın alınacakaykın olamaz, dediniz mi; bu. sasmda değişmesi gereken bır suzlasrra tehlikesiyle karsılasır. Anayasanm üstünde kural yoktek hüküm yoktur. Marifet, in ParHmento uyeligi bir çıkar lsUr. tur demektir. Herkes, bütün ffüçsanın kendi yetenekleri ölçtlsüne letmeciligi haline gelebllir. 1?Bunlann evsafina ait liste 15'11/1969 tarihller bu esasa bağlıdır. Anayasayı uyacak bir Anayasa yapmaya letmeci düşünc* çoğunlukta one kadar Sotmalma Komısyonunda görulebüir. kaUnşması degll, mlut «Jehanm ıjrM Ansvnssyı değiştirme kokendi tarihı içinde rnratıp orts bıınıı de5i$tiremw <>rgan I*vls4»n;s #*>' gflrHnebllir. HalriTTl va ko^muî oldngu Anr^afsyı Anays.«a ?h>»mpsıni kuran hübuki, Mı m&selemizia boyle (Basuı: D. 44824785/13336J. (tttğl (lbl unulaj4bilB4(pidtr. i» dunım " I I bğını, vatanın ve mUletin bütünlüğünü koruyacağma; milletin kayıtaz şartsız egemenliğine, demokratik ve lâik Cumhuriyet ilkelerine... nâmus... söz...», Radyoda türlü seslerden duyulan bu kimi sürçüyor, kimi durabyor, kimi (egemenlik) yerine (eğemenük) diyor. (Lâik) i (lâyik) diye söyliyen var. Her ses değişiminde değişik ölçüde alkışlar. Türkiye Cumhu riyetinin Millet Meclisi yeni bir yasama dönemine ' i fflt evletin bağıms» YENİ 1KTIDARI SELAMLARKEN YA2AN : Prof. Bülent Nuri ESEN 1 Y Anayasa islahatı Salt (and formülü S 6 TEŞEKKÜR bir durumla Ugısl yoktur. Memleket haikını mutlu kılmayı başaramayan iktidarlann Anayasa degişikliğine gitmeleri normaldir. Bu iktidarlar çogu zaman ya Anayaşa'yı fiilen uygulamazlar, hattâ' anayasal ' hukümlenn aKsıne davramrlar; ya da denjagojmm aldatıcı ve geçici basan gorüntüsune kapılıp (Hitler'in yapmış oldugu gibi) çoğunluk oju ile değişikliğe giderler. Türkiye'de siyasî iktidar halkı mutlu kılabildiği inancmdadır. • •••«••••••»••»••••••••••••••••••••••••••••••••ıııııııııımı Ekonomik gücümüzün bır baska utidar elınde büyük (arkülık gosterıp artabılecegi tahEdebiyat ortanıımızı renklendirecek. edebiyatsevt. .eri nunlen zayutır. Mutluluğun yobekledikleri dergi çüttı: lu ekonomik refahtan geçtıgioe gdre iktıdann bu bakımrian da işkillenmesine yer olmasa gerektir. Kaiıyor, dıs baskı etkısı. Genel seçiralerın sonuçlan, 1960 öncesinın düsük ıktıdarına bağh kımselerin tasıdıklan zıhnıyeYerli ve yabancı en onemli, en çok fatan kitaplan tanıtan tek tin, bugünkü iktidar partisi usdergi... tündeki lalalık ıddıalannm ıflâBütün edebiyat dunysşını: a n ayina fotoğraflarıyla, röportajsım ortaya koydu. Tarihın etlarıyla. incelemeleriyle, eleştirmeleriyle tanıtan tek dergi... sâneye dayanamayacagı bır daAyrıca bu sayıda S. Günay Akarsu. Sabahattin Kudret Aksal ha arüaşıldı. Şu halde, iktidar Selmi Andak. Havati A^lyazıcı. Ilhan Berk. Pertev Naili Borata'v. partismin 1960 öncesınden bekNecati Cıımalı. Eiscnsteın. Knmır Ertnp. Zahir Güvemli. Orhan leyebilecegı veya düşükler ile Hsiçer]ioŞ]u. Do§?n H"lan. Yakup Kadri Karaosmanoğlu. Rauf onların var sanılmış taraftarlarıMutluav, Ö?(ipnvr Nutku. Be'tai Onaran. .Nıja* Özön. Yves Perez, nın muhayyel baskısmdan çekiCema! Siireya. TurhAn Se'cuk. Sf)lyenı»zir. Kemal Tahir, Ülkü Tanecegi joktur. Ote yandan, damer, Turgut Uyar. Hilmi Yavuz. 'Alfabetik sira.) vul, zuma, darbuka, züli maşa, Büyük boy 3C ijfa, 2,5 üra tekbir, dua, takke, nahn ile seçimlere katılanlara Türk seçmeALTIV KİTAPLAR YAYINEVİ ninin dudak bükerek zevkli bir eğlenme duygusu ile bakıp geçtiği de ortaya çıktı. YENİ EDEBİYAT İcranın möessiriyeti Hnsnsi Temiz Şenatçılık yarışını millet bır karnaval gibi seyretti. Bütün saisataiann Devlet müessesesinın ciddiyeti ı!e hiç bır ılgısı oiamayacağı anlaşıldı. Halk, yıne batılı değerlere saygıh, çağdaş uygarlık mmetlerınin Idrakme sahip bir siyasal partiyı iktıdara getırdi. Ve asıl güzelı, tercihinı aym ideallerin mümessili, uygulamacıhklan farklı ıki büyük partı arasında yaptı. Artık, elvedâ komandolar. Elvedâ nâfile namazlar. Elvedâ din iman palavralan. Memleket evlâdı devlet ıdaresinı dın etkisı altına soknjuyor, sokmayacak. Cumhuriyet 13357 yuzyıllarda görulmüş olan sosyal degışmelere benzer bır dönemdır Nasıl burjuvazj'a ve proletarya soylular ve din adam lan sınıflarına karşı dıkilip sonund8 eşıtliğm zaferinı sağlamışlarsa tsugün de sosyoekonomik dengesızlık kurbanlan yenihklere. ilerıciliğe karsı çıkan gericı ve tutucu güçlere karşı savaş verıyor. Inşaat Mühendisleri Odasından: B Diyarbakır Tıp Fakültesi Dekanlıgından: Tıbbî Malzeme ve Gihaz Alınacaktır B HI toplum lâyık olduğu yönehmi bulur, derler. Bu sözü iki ayn vönden değerlendirmeh Once, bu soz kendı haline bırakılmıs siyasal toplumlar için dogrudur Kendi haline terkedılmış sıyasaı toplum siyasal iktıdann anayasal ılkelen uygulamaktan âcız bulunduğu veya uygulamaic ıstemedıgı toplumdur. Bu haldeki devlet geriler, yok olma yolunu tutmustur. İkinci (îlarak, Aj'dm sınıflar sosyal yapı deAnayasasında yer almış bulunan ğişikiiklennı bizzat yapmak ıstemel ilkeleri gerçekleştırme tiyorlar. Seçim sıstemlenndekı çabasındakı bır siyasal iktidara garabetlerden faydalanarak ıksahip devlet düşünülmelidır. Butidan ele geçirebılecek bir azmradp da siyasal toplum lâyık olhğın (reform) adını vereccğı ve duğu yonetimi bulacaktır. Ama, belli bir takım msanlara çıkar o toplumun kendine iâyık gördü 1 sağlayecak manevralarını dT.o ; gü yönetim Anayasasında temelütün bunlar iyi, güzel, âlâ! ratik anlayışa sıfdıramıyoriaı leri çızıimış olan yönetimdir O Cstelik seçimlerde basan gösteLâkin iktidar partisi içinde yönetime erişmek ıçın yapılaöyle bölünmeler var ki, bu rip iktidan da alamıyorlar. Bu rak sey. ülkenın insanım Anaradan da büyük bunalun do>uyüzden hükumet etmek zorlaşı>asada belırtılen yönetime elyor, diye düşünenlere raslanıyor. Batı demokras.iennden ü:j verıslı nale getırmektır. Türkıyor. Endışeye değmez! Once, yade ıse. siyasal iktıdar 1948 çogunun problemi budur. Bızım yukarda yazdıklanmız anlaşıldan şimdiye kadar, bu ödevı yebahtımız, böyle blr durumda ol mıştır. Reaksiyon temsilcileri nne getırecek yerde devlet anamayışımızdır Bızde iktidar ayhiç bir siyasal parti içinde ana yasasım kendi haüerine terkdmı, başka deyışle, düşüncevı >aıwet olamazlar. Sonra, bır çe temsil edebilecek yapıda ve kı "xiilmis olduklan için mistik etşit parti içi koalisyonu her parkiler fçine düsürtilmüs kitlel»re vamdadır. Muhalefet «efendi» iamenter rejimde görtlleoillr göre uyjrulamaja kaymıştır. Bu dır. Seçim zamanmda yükselen şeydir. Nihayet, hiç unutmamatutumdaki tehlike açıktır: TUrfalsolu notaların degersiz oldulıdır ki, Türkiye'de partfler deKiye gibi dünyaya 3enl dogmuş ğu görüldü. Kala kala ınsanlarmokratik düzeni, lâik cumhunve kendine özgü idealler ve iddiarası uygar ilişkiler kaldı. Bu ıyeti, insan haklannı bozacak alar taşıjan bır ülkenin dâvâlişkiler sürdürülebilir. kuruluşlar haline gelemezler. 5ind«m mıiîsffer çıkabilmesi ken dı insanını Anayasasının özlediğl Demek oluyor ki, siyasi iktimsan haline getirmesine baglıdar kendi arzu ve ısteğine göre dır, değil, seçmenleriıun verdiği talimata göre de değil, AnayBsanın Memîeketin bir özelligi olan dayandığı ilkelere göre devleti eraleketl modern, memleanayasal dmamizmi de bunu «eyönetecektir. Anayasayı nereden ketı ileri istıyoruz. Buna rektırır Aksi görüntüler hep geldiği kestirilemeyecek bir tademokrası yolundan varageçicı kalmaya mahkumduT v» kım hevesler© alet etmege kal nagız. Türkiye siyasal ve sosvai toplumu tarihsel gelismesınd» kısmak tarih önündo affedilmez rejiminin temelinde yatan deeeciktirmekten başka sonuç dobir (uç olur. mokratik hukuk devleö yolu ile ğurmaz. Dâvâyı kazanmada oWılmodern devlet olabilmelidlr. Biseçlmleri fle tktilar ve öjtretmenler kadar siyasal zim dâvâmiB (eski) ye dönmefc dara gelen takım ıktıdarm da roMi oldujhı unutuldegil, feskiden çıkış> ı tamam>urdun bunalımını masın. lamaktir. iyic» te$his etmelidir. îçinde yaBir aoı vardır: Her sıy&sal aadıjııruj doncm XVIII. ve XIX. Lâkin. Sonuç M I sox