Katalog

SAHİFE DÖRT 11 Kasun 1969 CUMHURÎYET Sovyet/er Birliğinde rakamlar milyonla başlıyor # Moskova'da Tsiovkorski anıtı. Kostantin Tsiovkovski, Sovyetlerin uzay ilim adamı. Betondan yaptlmış muazzam bir füze ÖDfinde heykeli var. sansör durdugu zaman «tşte» dedım «Azad'ın gazetesine de geldik..» Ve asansor kapısı açıldıgı zaman karşımıza Azad çıkıverdı'.. Azad, yakın zamana kadar Izvestıa gazetesımn Ankara muhabıri ıdı. Sevimli, cana yakın ve mesleğı nın erbabı bir gazetecı.. Kendısını tanıyan meslekdaşları Azad ı çok severdı Ankara'da.. Azad, Baku'lu ıdi.. Nitekim bu sevgı, saaece meslekdaşlan ara sında değıl, sıyasî polıste de varnuş! Azad Tıirkiye'de 4 yüını doldurmuştu. «Anam yaşlı» diyordu, «durmadan, artık mem Iekete dönmemi istivor. Bırakacağım gazeteciliği. Bakuya yerleşeceğim» ve Azad eşıni ve ço cuklanru, bir sabah Ankara'dan kalkan Il18'e yerleştirir, tam o sırada ıki siyasî polıs mensubu kendasini dâvet eder. Uçak kalkmak uzeredır. Polisler, bu dâvetın neden yapüdığını bılmediklerini söylerler. Tam bir saat, oraya telefon, buraya telefon, herşey çâresız'. «Ve olur, bir hafta misafirimiz olun. haf Gazete ve dergilerin toplam tirajı 250 milyon A taya kalkacak uçakla gidersiniz..» •An» neden?» diye sorar Azad. Daha büyüklerı, hık ırııktan sonra «Siz Diyarbakır'a gitmişsiniz.j» derler . Azad «gitme dint» der. «Siz Turkiye'de para dağıtmışsınız» der. Azad, «Kime, nerede, ne zaman?» der.. Cılveler devam eder, sonra «Güle güle» derler . «Madem ki ben kannn dışı darranışlarda bu lundum, neden o zaman sonışturma yapılmadı?» diye sorup duruyor!. Ve devam ediyor, «Madem suç işlemişim, neden bıraktılar?» Bir cevap vermek gerekıyordu, «Seni çok seviyorlardı anlaşılan ayrılığına dayanamayacaklannı anlamış olacak lar, sonradan bağırlarına taş basmayı uygun bulmuşlar.» duyar.. Izvestia'ya gırdığimiz zaman da böyle oldu, rahatlayıverdık. Meslekdaşlanmız; uluslararası konular redaktöru Kassıs, Avrupa konulan redaktorüki Tıirkıye de bu masaya dahıl. Volodm ve dış haberler yazv işleri müdüru yardımcısı Boris Chekhonin, Azad, bir ma sa etrafında toplaştık.. îzvestia buyuk bir gazete Pravda'ya nazaran. Aralarında bir buçuk milyon tiraj farkı var. İzvestiya 8 400.000, Pravda ise 7 000 000 satıyor! Gazete hak kında bılgi verdiler, okurlardan gelen şikâyet mektupları konusu dikkatımi çektı.. O günlerde en çok şikâyet mektubu «Ay'a neden önce biz gidemedik?» imış. Okuyucu her zaman haklıdır. «Acabat» dedım, «Bir şikâyet mektubu da ben yazsam, ko>ar mısınız?» «Tabii» dedıler, «Bu bizim frörevimiı». Şikâyetımı once şılahea yaptun 6X9 fotoğraf fılmı bulamanuşUm! Chekhonin çıktı glti. Döndügun de elinde bir paket vardı, «Tnrkiye'ye geldiğimizde de bis siz den alırız ve ödeşiriz» dedı.. Fılm 280 ASA idi ki Dünya ölçulerinia hiçbirisine uymuyordui îçindeki tarifnamelerin bep sıni çıkartıp atttm. Hayretle bakıyorlardı.. Ola ki sonunda «Rusyadan yurd» sokulması ya sak beyanname getirdi» falan ışlemine tutarlar, neme gerek! Nasıl anlatırsın «Yahn bu fotoğ raf filminin tarifü.» Korkulu rüya gdrmektense uyanık yatmak lyıdır sozünü oldum olası severim. Biz Larousse'un da soruşturma konusu oldugunu bi len bir demokrasinin çocuklan yız. îzvestia 33 yere matris olarak sevkediliyor, dört yere de fototelgraf usulüyle gönderiliyor matris. TTçak, inmek imkâmnı bulamazsa, paraşütle atıyor matrısi ve gazete basüıyor. Uzun süre kaldık İzvestiya' da, meslekî tartışmalar yaptık. En behrli benzerlik, İzvestiya' nın da makınada dızilıp rotatıf te basılmasıydı! san bu uçağa bınerken DLÜyor ki, muhakkak sağ salım ayağını basacak yere AMERİKALILAR H BİSKASET otograf malzemesi satan mağazaları allak bullak ettım, kasetli film bulamadım ! MUyonlarca turist gelıp gıdiyordu Moskova'ya ve fılm tuketimi de o oranda fazlaydı.. Mağazada fılmı elime alıvor «Kaseti?» diyordum, yani «k«setli» ve aldığım cevap hep avnı oluyordu «Biskaset», yani «Kasetsiz.» Bu iki kelıme 06rendiğım Rusça iki kelime oldu, o kadar çok tekrarlandı kı'. 35 mm.iik ftlmler kasetsiz satılıvor. Fılmi alıyorsunuz. dukkânlarda telefon kulubesine ben7er kulübeler var. dört taraftan da ceket kolu gibi kollar «arkıyor. bir elinizde fılm, dığer elınizde kaset sokuyorsunuz o karanlık kulubeye kollannızı, fabnkanın vapmtdığını «ız >apıvor ve filmi sarıyorsunuz !. Gulmekten bayılıyordum bu usule, kahkahalarla guluvordum ve Ankara'ya dönduğum zaman yerli fotoğraf fılmının orneklerini gördum, evet bızim ilk fılmlerimiz de «biskaset..» yani kasetMZ ! Bo«araıdemis atalarımız, «(ülme komsuna gelir baaını» diye.. Bo«a denemi>!İer tabıî.. Lzaya doçru >ol alan betondan fıize anıtının bir başka yontlen görünüçü ıçın özel besıkler var uçaklar • var. TU114 dört motorlu 220 yolcu alıyor, hızı 800 kilometda, fileye tereyağ paketı bırare saatte, 11 bin kilometre ukır gibi bırakıyorsunuz bebeçabilıyor. TU124 çıft motorlu leri.. 14 günde 40 saat uçtuk 56 yolcu, saatte 1000 kilometSovyetler Birliğinde, çeşitli ure. İL62 ddrt motorlu, 186 kiçaklarla. Sovyetler uçmayı seşılik, saatte 900 kilometre kaviyorlar. Daha rahat, daha uçıyor, TU144 sesüstu, denemecuz geliyor uçak.. AN14'e Küleri bıtmış. Bunun da hızı saçuk An diyorlar. 7 kişilik çıft atte 2.500 kilometre!.. motorlu bu uçaklar 6080 metrehk bir düzluğe inip kalkabiKim ne derse desin, ben, İLliyor. AN24 çift turbo, 50 yol 18'leri sevdim. 120 kişilık, sacu, saatte 500 kilometre sürati atte 700 kilometre hızı var. In F ava limanlarına ınıp kalktıkça Sovyet yapısı çok çeşıtlı uçaklar ve dev helıkopterler görüyorduk.. Bunlardan bir tanesi C130 Herkul naklive uçağına çok benzıvordu, Amerikalıların.. Bunu açıkladığım zaman, S c yetler Birliğinin hiçbir şeyini tutmayan bir arkadaş, «AnterikalıUr vermUtir» rfedi.. «Ikinei Dönya Savasında az mı nçak. malzeme verdi?.» Ses çıkarmadık. Zıra goıdüğümüz uçak, jet motorluvdu ve motorlar Ikinci Dünî'a Savaşından çok sonra oturtulmuştu uçaklara!. Ve mihmandanmız «evimli Viktor, oknmakta olduğu bir dergivi sevinçle uzattı. «Bakınız efendnm» dedi. «bir Amerikan ajannndan alınan bir haberi yazıyor bizim havacılık derrimiz. Divor ki, biyim veni yaptı^ımiT TU144 »üper«onik nça&ımızi Amerikahlar satın almak i'tivor. Bu bizim uraiımıı Moskova'dan Montreal'a be» «aatte fidecek..> Her lâfınm basına «biıim» kelimp^ini kovan «bizim Viktor»'umuzun gözleri ısıl ışıldl bu siparisten.. Yani Sovyetler, fılm ka=etine harcıvacaklan mal^emevi, ucnk parcalan icin kullanmayı tercıh edivorlardı. YARIN : ' «Görüyorsunuz ki biz insan yemiyoruz» D ünya'nın neresınde olursa olsun, bir gazeteci bir gaze teye gıttığı zaman rahathk Melih Cevdet Anday 19 O bizı ilgılendırmez, dedı. Biz sadece çıkışlara bakanz. Sayın direktör soylemedı mi size? Burası AC Çıkışlar Bolumüdür. Gerçekten gıtmek istiyorsamz dort numaralı odadan çıkış kâğıdı alacaksınız. Dört numaralı oda nerede? CadJeye çıkın, diye tarıf etmeye başladı tabancalı memur, noterin yanından sola sapın, birincı değıl, ikinci bina, besmci katta. Kadm bir adım attı. O zaman dürbünlü memur ağır agır başım kaldırdı okuduğu evraktan. Dort numaralı oda ek çalışma yapıyor bu aksam, dedı. Kadın: Öyle ıse? diye sorarak durdu. Bekliyeceksiniz. Ne katfarî Dürbünlü memur: Bılemem, dedı. Siz buraya geleli kaç gun oldu? Kadm: Bu akşam geldim, dedi. O zaman üç memur, önce birbırlerine, son» ra ona baktılar ve islerine daldılar. Kadın: ' Ben geneleve gideceğinı de... dedi. Tabancalı memur: Ht.. O başka, dedi. öyle »öylesene... Hangisinde çalışıyorsunuz? Daha yeni başlayacağım, onun lçin bilmiyorum, dedi kadin, direktör bulacaktı. Tabancalı memur: Öyleyse oturun bekleyin, dedi. Bu evlerin yetleri boyuna değişiyor. Biliyor musunuz hanımefendi, genelevleri kapatmasalardı daha iyi olurdu bizim için. Neden derseniz, adresleri değişmiyordu hiç bırinin, kolaylık vardı. Bu kadar işimiz arasında bir de bu güçlükle karşı karşıyayız şimdi. Dun gece Yengeç birlığine karşı Atmacalar bir hastahaneyi basıyorlar, yetişiyoruz, puskürtüyoruz, bir de ne görelim, hastahanenm alt katında genelev ka dınlan çalışmıyorlar mı? Bnaz durdu, sonra ekledi: Diyeceğjm, işiniz güç sizin. . Allah kolaylık versin. Başka bir iş bulsaydınız diyecektim ama, direktör ehne aldı ise bir kolayını bulur. Çok zekidir. Merak etmeyin! Ben genelevler isine çok baktım. orada çalışanların hepsini tanırım. Ama sizi hiç görmedim bugüne kadar. Direktör bunu anlarsa küplere biner. Belki sicilime bile işler. Sızden rıca ederim hanımefendi. sorarsa, beni eskiden beri tanıdığınızı söyleyin lutfen. Kadm: Yeni başlayacağımı söyleraiştim demin, dedi. Ben şimdiye kadar genelevde hiç çalışmadım. Adam: O'ısun, biz gene bozmayalım, ne olur ne olmaz, dedi. rak. MtlllCOÇOğlia Konuveresim:AYHAN BAŞOĞLU CASUSU Dürbünlü memur gene: Allah Allah, dedı, okuduğu kâğıtlara bak». Tıraş olan memur: Gene ne var? diye sordu. Ne olacak, dedi dürbünlü memur, meyhaner ler erken kapatma kararına itiraz ediyorlar. Ne diyorlar, biliyor musunuz? Olaganüstü bir durum yokmuş artık, bundan otüru de erken kapatma kararı kalkmalı imiş.. Olaganüstü durum yoksa bıx neci oluyoruz? Tabancalı memur: Hakları da yok değil, dedi. Sokak çarpıçmaları, baskınlar, toplantılar, yüruyuşler fılân olağan artık. Künsenin şikâyet ettıği yok. Ama biz bir türlü olaganüstü durura kararından vaz geçmıyoruz. Vaz geçmiyoruz da ne oluyor? Bir şey değişiyor mu? Ben direktör değilim, poîitıkadan anlamam, ama eski bir memurum, bana sorarsanız olaganüstü durum karan halkı bu baskınlardan. hu ateşlerden, bu çarpışmalardan daha çok rahat1;!* ediyor. Eder elbet, çünkü olaganüstü durum bu kadar uzun sürmez, surmemelidir. Olayların sonu gelmıyorsa. artık gelmeyecek demektir, öyleyse olağ«n<fır. Niçin tedirgin etmeli insanlan. Halk bir az da ettenmek istiyor camm. •" • Tıraş olan memur: Eğlenmekde hak. dedi. Ama A.Y.O.T. nin buyrukîannı yerine getirmek de bir gorev. Öjle değıl mi? Dayımgiller, burada korktukları içın bütun bütün çadıra çıktılar™ Altı ay oluyor... Geçen akşam onlara yemeğe gitmiştik, öyle eğleniyorlar ki, sorma. Gürültü patırtıdan, tabanca, düdük sesinden kurtulduk diye bayram ediyorlar. Vur patlasın, çal oynasm. îmrendim vallahi yaşayışlarına. Çadırda yaşamanın guçlükleri var elbet. eve benzemeı ne olsa. Ama insanm kafası rahat oldu mu her guçluğe katlanır. O akşam baktım da, kentin kırında ba>ınnda çadıriar çoğaldıkça çoğalıyor. Çadırlı mahalleye belediye elektrik götürmek istemiş. mahalleli jazı olmamış. Yol da istemiyorlar. Dayım bir at edinmis, çocuklarm da eşekleri var... Gel keyfım gel' Xe dıyecektim'' Şimdi A.Y OT çadırlı mahalle lerde tedbir almağa kalkmca bunlar diretiyorlar, bızım rahatımız yerinde diyorlar. Gel de kızma! Gerçi bugün oralarda çarpışma. çatışma. baskm ö lân yok, yok ama. belki ilerde olur. Bugün yok diye A Y O.T. tedbirlerini almayacak mı? Tabancalı memur ilerde muhakkak olur, dedi. Sözgelişi, benim nglamn bıvıkları çıktı bu yıl, oysa geçen yıl çıkma mıştı. Ne yapsaydık yâni? «Bunun bıyıkları yok, demok ki çıkmayacak» mı deseydik? Tıraş olan memur: Olur mu canım hiç? dedi. Zaman ilerliyor, durmuyor ki... Bıliyorsun. «işçi kızlarm tramvayla rını koruma ser\'isi« kurulmadan önce, bu tramvay lara hiç saldın olmuyordu. Servis kurulur kurulmaz başlavıverdi olaylar. Demek ki zar zor yetiştık. Her şey plâna gore... (Arkasi var) MİLYONİSTAN S attasrndstVtr bs.Mva.rn Se.. p ovyetler Birliğinde rakamlar, anlaşılan milyonla ba?lıvor. Gazete ve dergilerin toplam tiraıı 250 milyon!. 1966 rakamlarına göre nufusun 125 mılvon 800 bini kadm. yani 0 D54 2>i . 37 milyonu milli ekonotnive katkıda bulunuyor. her 100 kadından 46'sı endüstride, sofyal organizasyond'a co71'i çahşıyor, bunların o,o6O'ı da us1a. vani diplomalı.. Sovvetler Ikinci I>ıinya Pavajmöa 20 milyona yakın kurban verdiler.. Azerbaycan'da petrol üretimi 20 mıîvon ton. bir o kadar da Sıbirya'da elde ediliyor. Petrol ve tabii gaz borularının u7unlu^u 70 milyon metre ! Tabii gaz üretimi 30 milyar metreküp, elektrik üretimi 545 mil var kılovat saat. . Sunı gübre üretimi yılda 65 milvon ton, =entetık iplık üretimi 2 milvon 300 bin ton, et üretimi 6 mil\on 200 bin ton. bahk ise 8 milvon 500 bin ton, süt 16 milyon ton. tere>ağ 1 milyon ton. toz seker 10 müyon ton, yılda 120 milvon çift ayakkabı! 7 milyar 7 yuz milyon metrekare kuma; dokunuvor, bunun da 5 milyar 700 milvon metrekaresi pamuklu, 500 milyon metrekaresi yünlü ve keten, 869 milyon metrekaresi ipekli . Yine 1966 rakamları; 5 milyon 800 bin radyo alıcısı, 4 milyon 400 bin televizyon alıcısı, 2 milyon 200 bin buzdolabı. 3 milyon 900 bin çamasır makinası, 4 müyon bisiklet, 32 milyon 400 bin kol ve masa saati yapılmış.. Tarım alanı rakamları da milyonlu, örneğin 74 milyon 900 bin ton tahıl, 60 milyon ton parauk, 69 milyon 700 bin ton çeker pancarı, 9 milyon 300 bin ton yerelması, 7 milyon 900 bin ton çeşitli sebze, 4 milyon 400 bin ton meyva, 6 milyon 500 bin ton kasaplık hayvan 11 milyon 600 bin tane yumurta, 380 milyon ton yün eUe edilmis 1966 yılında.. 1970'e kadar 3 milyon hektar arazi sulanacak, 6 milyon fazla sulak arazı ıse kurutulacakmış!. Ulaşım rakamları da bunlara benziyor, trenler yılda 250 milyon yolcu taşıyor, buna banlıvo trenleri de eklenirse, bu rakam 2 milyar 500 milyona varıyor!. Şehirlerarası otobusleri de yılda 1 milyar 500 milyon kisi taşıyor, Havayo'.'arı i«e vılda ortalama 47 milyon ki?i. Ulaşım servislerinde 32 milvon 200 bin eörevli var. ••••••••••••••a* «••«•«•••••••••a •••«•••••••••••• ••#••••••••••••• DiSi B o n d • • • • • • • • ••••• •• •• • • • • • *•••••••••••••I • • • • • • • • •« » « •• •• • • • • • a • • • • «• • ••• •• • • • • • • • • • • • • • •• •t • • • • • • • • • • • .»»••••••••••••a «•« •••••••••• f • ••••••••••••a « « • • • •••••• •• n ı i H ı ı t ı m ı i M •••••••••••• « • • • • • • •• ••••• • •••«••««•••••••••«••••••••••• *••••••*•••«.'•••••• • • • • • • • ı*« • • • • • V « « «••«•••••••«•••••••••«•«••••••••a* ••••••••••••••••«••••••Mltll ÇEDE BULLüJAM MBJDÜİMV2I SıZE EKE İOÜIIİIİIIİ!! Jones Istediğiniz mamulât nedir? New York Eyalefi Ücrefsjz Yardım Servisi islediginiz mamulâlı size bulur fazladır, ve bunlar, akla gelen her seyi ımal ederler. Gayet kısa bir sure içinde, New York Eyaletındeki ihracatçı sirketlerl» tıcarî munasebetler kurabılirs.nız. Mektuplarınızı, lutfen. |u adrese gonderiniz: The New York State Department of Commerce (New York Eyaleti, Tıcaret Daıresi). Dept. L B \ L Internatıonal Dıvısion. 230 Park Avenue, New York, N.Y. 10017, USA. BEŞİKLİ UÇAKLAR H % • • > »* • • • • »• •* • • * *••••••••!«••*•• »•••••••Ulirrıl • « • • • •• • •• • • • » • a oparlörden konusan hoste:li uçağa Moskova'dan Leningrad a giderken bindik' Jet motorluvdu uçak.. Bebeler Garttı ••••••••••••••••••••••••••»•••••••••••••••••••{••a••••••••••• • ••••••IIIIIH ! • • • a ma „! ••••••••••••••••••«•«••••••••••••(••••••*••••••••>•«••••••••« • ••IIIIIIII •IMIIIII1III MIIMIIIIIIt İIMM • • • • • • • •• • • • • • •••••••«••••• • • • • • • • . . • • • a^ • • • • » • • . « • • Ss • • • • • •• • • • • • • a • • • • • « • • • • • • •! •«•••••••••aaaaaaaaaaaaa!,S Aynı zamanda, banka referanslarınızı gondermeyi lutfen unutmayın; ve bu Bütün yapacagıntr. kendi başlıklı mamulâtı kendı hesabınıza mı, yoksa kağıdınızla bıze yazarak, ithal etmek Kurumumuz teknik elemanbaskaları hesabına mı satır. almak sstediğıniz nramulât veya teçhizatı lanndan istedığiniziaçıklayın. târif etmekten ibarettir ingilizce Nazım Girginer yazarsanız, muracaatmız bittabi daha Iste butün yapacaçjınız bundan ibaret. Biz, mektubunuzu alır almaz, hangi Erzurum'daki görevınden cabuk muamele gorür, ama herhangi Ankara'ya donerken yolda mamulâtı istediğinizi derhal gereken bir dılde bize yazabilirsiniz. Arzu vefat etmis ve cenazesı Animalâtçı firmalara bıldiririz. ve ondan ettiğinız marrulât ve bunları hangi kara'ya getirilerek 19 Kasonra. imalâtçı, arzu ettınçjınız ıslerde kullanmak niyetınde sım 1969 Çarşamba günu öğmamulât hakkında doğrudan doğruya olduğunuz hakkında ne kadar fazla le namazını müteakıp Hacı sızeyazar. New York Eyaletindekı tafsılât verirsenız. biz de sıze o Bayram Camiinden kaldırılmış ve toprağa verllmıştir. imalâtçı fırmalann sayısı 40000 den nıspette dana etkılı tarzda yardım Deferli mesaı arkadasımııdebılırız. za Tanrıdan rahmet, kederü aılesine bassaglığı dıleriz. Türkiye Radyo Televizvon Kurumn Genel Müdürluğü (Basın : 25750 A • 18350) 13937 Acı Bir Kayıp NEW YORK EYALETİNİN 2DAKİKALIK ARAŞTIRMA SERVİSİ, ISTEDİĞİNİZ MAMULÂTF BULMANIZA YARDIM EDER. (Basın ilüii); 1.J939)