Katalog

SAHÖFE DÖRT !n yasaManması beklenen «şofe e Kisını» jaoacan.tı 12 Kasıın 1969 CUMHURİYET EL EZHER'in FETVASI tSHJMAN muhafazakârlan n şapka devnmıne karşı gosterdıklen tepkı, «Mısır Kırallığı Islam Dım Başkanlığı» tarafından yayımlanan bır açıklamada bellı olmaktadır 1926 yılı Mart aymda yapılan t>u açıklama ElEzher Cmversıtesı Rektoni ıle Mısır Baş Muftusu tarafından ımzalanmış ü ve bunda şojle denılıvordu «Musluman olraavanlara benzemek için, onlann kendılerıne özgu givun ve kuşamlannı benımseyen muslumanlar, elbette inanç ve davranışlarında da musluman olmayanları taklıt edeceklerdır. Işte bu vuzden, baska bır dıne karşı ılçi duydupu ve kendi dinini hor forduğu için şapka given her kımse, dupeduz kafırdir Bu, dini butun muslumanlann ortak duşuncesıdır » T r ç s : Hilmi Yavu: ük e i M XJST\FA Kemal çok daha koklu bır degışıklıge hazırlaruyordu Oumhvırıjetın ılanı Saltanatın lagvı \e buna karşıhk Hüafetın muhafazası, dsvlet baskanlıgı durumunda tehlıkeh bır belırsızlık vaatmıştı Halıfe vı meşru bır hukumaar ve devle başkanı olarak gorenlere Meclıste bıle rastlamak mumkundu Bunlar Halıfelıgı, bır çeşıt meşrutî bır monarşı ve ozeilıkle dın m savu nucusu sayıyorlardı Ovsa Mustafa Kemal m başka duşuncelen vardı 1923 ekımı başlannda Mus'afa Kemâl Paşanm Cumhunjet ılan etmeje karar verdıgı yolunda sovıentüer dolaşmava başladı Ekım ayının sonunda onceden ustalıkla hazırlarraış bır dızı sıvasal manevralardan sonra Mustafa Kemâl Mcrl"=te Anavasa ı'e ılgılı bazı degışıklıkler yapılmasını teklıf ettı ve bu teklıflerın sı>asal sısterrdekı belırsızlık'erı \e karışıklıklan gıdereceğını sojledı Bır gece once hazırlanmış oıan değışıklık tasarısınaa Turkıje de^letının ha^umet şeıslımn Curmurıjet oldugu belırtJıjor ve Cumhurbaskanının Buvuk Mıllet Meclısı tarafından ve kendı uvelerı arasmdan seçıîpreğı ıfade edılıjoraj Devrimler ve hl~ hzherin bir açıklaması M anlam kazanmıştı Son yuzyıl ıçınae modernleşme \e reform akımlan, gıyımkusam alanında Musljmanlara ozgu bır orneklığı bozmuş ve batılılaşmış olanlarla olmayanlar arasında, venı bır toplumsal açıklık yarat mıştı Batılılaşmış olanlar vonetıcı seçkmler sınıfmın lâık duşuncelı kesımını, batüılaşmamış olanlarsa halkın gerı>e DEVRİMLER kalanını kapsıvordu. Ama Istanbul un şık ve zarıî gnımlı I S T \ F \ Kemal, buyutc sem dandını bejlerınde bıle, musbohk devnmlerınden bırmlumanlığa ozgü gıyımkusamın cısme kıyafet dev nmıne, bır belırtısının muhafaza edılDoğuda Kurt ısvanlarının bastıdıgı goruluvordu Bu da fes dı nlmasından sonra gırıstı Bır Yuz yıla yakın bır sure once batüı ıçın başa gıvılen bır şejın zorla kaldırılması ve bu Turkıyede gıyılmeve başlanan ve oneclerı «gavur ıcadı» dıve nun yerıne başka bır şe\ın kosert b r dırenmejle karşılaşan njlması gulunç va da cansıkırı fes Turk muslumanlan ıle otegoruneoıhr Ama muslumanlar kı uUelerdekı muslumanlar taıçın bu, temel bır anlam taşırafından Islam gıvınışınm son yor kend.sımn tanh ve toplum \e bırıcık sembolü durumuna ıçındekı yerını belırlıyordu On lara gore Muslumanhk, bır ı gelıruştı Gıyım kuşamda tam nanç olduğu kadar bır ujgarl k bır batılılaşmava gıdılmesıne, t' Elbıse ve ozel'ıkle başa ses çıkanlmaz olmus'u ama ba gıvılen şev bır muslumamn Isşa gıvılenm mutlaıta Is a*nı bır lam cemaatme baglı oldugunu anlam taşıması ve muslumanı gos ermekte bır çeşıt senoo ıtc otekı d nlere baglı olamardan O akşamın saat 8 30'unda uzun suren goruşmelerden sonra bu teklıf 158 ovla kabul edıldı Çekımser kalanlar çoktu ama hıç red oy u çıkmarmştı On beş dakıka sonra saat 8 45 de, mılletvekıllen, Mustafa Kemal ı Turkıyenm ılk Cumhurbaskanı seçıj orlardı. avıncı bır ozellık taşıması ge leneğı muhafaza edılmıştı M Ö\ Turkler donemmde daha tutarlı bır batılılık bılın~ıne varanlar, Batı ujgarlıg ndan avrı bır Islam uygarlığının varlığım kesınlıkle reddetmışlerdı 1911 yılmda bunlar dan bıri, Abdullah Cevdet, «Uygarlık demek, Avrupa uygarlıgı demektır» demıştı Mustafa Kemal de tıpkı bunun gıbı duşunuvordu 1925 yılında olup bıtenler, ge ncı guçlenn Turkıyede hâlâ kok lü bır nufuza sahıp olduklannı, ve bahlılaşma alanmdaki llerlemelere cıddî bır dırenme gosterecek durumda bulunduklannı ortaja kovmuştu Hılafetın kalchrılmas1, bu guçlerı yıldırmanrştı Mustafa Kemal, Turkl vede vasayan herkesı eskı duzenın temelınden yıkıldığına \e onun j e n m bır yenısınln aldı gma ınandıracak sert, kesın goz vıldmcı bır darbeve daha ıhtıvaç oldugunu goru\ordu Fes, mus umanları başKalarından ayıran ve onlara dınî kışılıkle^ını veren son davanaktı Fes' 1 İKTİSADÎ KALKINM4 YIXA Ekım ayında Ne.v York Borsa sırı altust ederek başlajan buyuk ıktısadî bunalım Turkı\ede de olumsuz etkıle'ını gosterdı Batının ozel teşebbuse dayanan kapıtalıst du zenıne ayak uydurmakta guçluk çeken Turkıye, tanm urunlerının fıyatlannm dusmesı üzerme ağır bır ıktısadı darbe yemış olujordu Turkıjenın ıhracatı, buyuk olçude tanm un.ırlerıne dayandığından darbe etkısmı bu alanda gosterdı Yı^ecek alanında neredejse kendı kendme \eteru durumda olan Turkıye, ıktısadî bunalımın korkunç etkılerınden korunmak ve kendı halkını beslemek olanagı n* buldu Ama Turkıye'nın ıktısadî durumu başka bakımlardan çok guçsuzdu Lozan Andlaşmasmm ıktısadî hunumetlerı Turkıye'nın bazı alanlarda gum ruk resrro ujgulama \etkısıni smırlandırmış, Turkı\e\i gerı ve gelışmem ş bır sanayı ıle tehlıkeh bır tıcaret dengesızhğ1 ıçın de b'rakmıştı Turkne bırçok hajatı ıbtıjaçları bakımmdan ılerı sanayı ulkelerınden itha' ettıgı mam ıllere davanıvor bu mamullenn karşıl gı da ıhraç edılen ham madde ıle odenıvordu Fıvatlarda gorulen baş dondurucu duşuş dola\ısıvle Turk onderlerı agır bır ıktısadî bunalrala karşı karşıva kal mış olmorlaraı Mustafa Kemal Turkıyede yasa\an herkesı, eskı duzeııuı temelınden vıkıldıgına % bue nun verını bır venısınîn aldıgina ınandıracak sert, kesın, goz vıldırıeı bır darbeve daha ıhtnar oldugunu goruyordu. Fesın yasaklanması raktı gelmıştı. Herkes şapka gıvecektı. Turkıyeve sermave yatınmı yap rrava karşı buyuk bır ılgısızlık gostenvorlardı Yerlı kapıtaııst teşebbusler, sermaye \e tesebbus a'amnda jetersız savaş, ısgal \e devrım yıllanndan sonıa ellennde hala sermayesı olanlar ıse, yeıu ve alışılmam s teşeobuslere para jatırmakta son derece ısteksızdıler Hukumet de jerh bzel teşebbd su teşvık ıçm pek az şey yapıyordu. Aslına bakılırs8, bır asker ve memur rejımı olarak Turk hukumetı, tıcarete \e tıcaret erbabına geleneksel bır kuçumseme ve hor gorme ıle tepeden bakmaktaydı Ustelık buyuk şehırlerde tuccar smıfı buyuk olçude Yahudılerın ve lurıs ıjanların ehnde bulunuyordu YARIN. YENILGISİ Melih Cevdet Anday Gızlı ernnn ılk once bıze geleceğıni bll n o r mu\uz' ) dıje soraj Yok«a bu emrı bekle\ en ba>;ka merkezler de var mı 7 Sıva etçı Ahmet Gız ı emrın ılk bıze gonderılmesıncîe bır necen olabılır olmak gerekır ve vardır, dedı Arra bız bu nedenı bulup ortava çıkarama\ız Bızım gucumuzu asar bu Her şev bu\uk bır gız] lık ıçınde geçı\or, va da bu\ uk bır açıklık ıçınde ama bız bunun ıçın ne denlı kafa jorsak boştur Dısıplın bunu gerektırır Bas\azar Kutsı ona Doğru ama d n e cevap verdı bızımkı b r par+ı toplantısı degıl, bunu da unutma\alım Muhendıs Fasıh E\e* unutmavoruz, dedı Ama emrı ılk j^gulama gorevı bıze cfuiujor^a bu tnutlu'uk bıze \erıldı ı«e bunun «orumluluğunu da \u<lenmemız gerekmez m ı ' Fazh Sorurrluluktan kaçanın burada ışı yok, dıj e ke^tı at*ı Muhendıs Fasıh • Ag? ndan çıkanı lyı duşundunuz muf dedı ona Başvazar Kutsı• Sakın olahm arkada"îlar, dlvordu, bıze bugun her zamankınden çok sukunet gerek Gızlı emnn ıîk bıze gonderılmesının nedenını tartışamavız, çunku bu konuda hıç bır bılgımız jok. Bunu bıltfığımız halde, dısıplın kaygusu ıle konuşmamak sorununa gelınce, bu bır takım karısık düsuncelere yol açacak nıtelıkte bır sorundur Çunku donup dolaşıp, ınanıp ınanmamak sorununa dayanır. Ben arkada^larımın ınancına guvenlvorum Emrı ılk uvgulama gorevının bi7e dusup duşmivecegı de şımdılık bıhnemez Olavların gelışmesı sırasında ne gıbi «orunlarla karşılaşacağız ve kımlerden \a<dım goreceğız' Şoyle de duşunebılırız K mlerın vardımcısı olacagız' Sna^etçı Ahmet" Bu sorunu ortaya kım attı' dıye sordu sert sert Muhendıs Fasıh • Ben, dedı, sert sert Sıvasetçı Ahmet ıçın va«am, bır filrn senar vosuna çok benzerdı; bu senarvo her zaman meraklndı ve ozeilıkle sıyasetçıler ıçın beklenmeven engeller, surprızler, tuzaklar ve kahramanlıklarla dolu ıdı Bu bakımdan kışının her zaman ıskıl içmde bulunması gerekırdı O, kerdısı, bır arkadaşına telefon mu edecek, cBen Mukerrem» derdı telefonda Ahmet Mukerrem dî adı va da şu semtte oturan bır arkadasımn evıne mi gıdecek, önce ters jonde bır ha\lı jol alır, sonra o jrana donerdı Şımdı muhendıs Fasıh'ın ortaya attığı \e toplantıda bulunanları şaşırtan, onlardaki guven \e ırarcı sar'san bu sorular karşıs nda bi' a« setçı Ahmet, bunun altında ne var acaba dıj» dusumı\ordu Bovle du^unerek Sen, dedı muhend'ıs Fasıh e, yorgunsun. Yorgun bır ınsan, kaldırama>acağı >uklerın a'tına gırmemelıdır Muhendıs Fasıh, ustune yurudu onun Ne demek ıstıjorsun' dı\e bagırdı E^ki bakanlardan Fazh aralanna gırdl o Durun, dedı, gızlı emır gelmeden bır burada bırbınmıze gınvoruz Yazık değü mı» Bırbırlerıne yı\ecek gıbı bakan Snasetçı Ahmet ıle Muhentfıs Fa=ıh, oldukları yere çakılmıslar susuv orlardı Doktor Amıl" Sız karı«mavm dedl e=kı bakanlardan Fazlı'va var olan bır çatı^ma\ı nezanet kuralları ıle onlemeve kalktıak doğru değıldır Yazar Şermın kagıtlannı kalemını çıkardı bır sevler \ azdı Katıldıgı butun kongrelerde bır çck kongrev e katılmıstı onu katıplığe seçerlerdı Yazar Şermın'ın tuttuğu notlann ılerde tanhçıve vardımcı clabılecesmı du'unen Siva«etçı Abmet .Ben t?r he herke«ten daha ıleri olarak çeçmelmm» d ve d'u^undu ve arsla'ina gıren Fazlı's ı ıterek MuhenJıs Fa«ıh ıle burun buruna geldı tster mısm dedı senin hakkmda dusunduğumü açıkça soyhyevırr'' Muhendıs Fasıh tır tır tıtre>erek yakasına sarıldı onun. Soyle, dedı erkeksen sojle' Sıyasetçı Ahmet Yorgunsun dedı alavlı Otekı Bu muvdu bana «ovlıveceğ n ' dıye bar bar bağırarak gırtlağına atıldı Sıvasetçı Ahmet'ın tşte o sırada telefon çaldı Başyazar Kutsı, çok fazla sâkın bır ses'e Alo d°dı Yazar Sermın vazmağa hazırlanmıştı Sıva^etçi Ahmet kapıyı tuttu Vuhendı<= Fasıh tırnaklarını vı vordu Fakat bu sefekı umutlan da boşa çıktı telefon pene basvpzarın evmdendı başvazar Ku' c ı Merak edecek bır şev vok dedı ve kapadl telefonu O zaman e"!k! Ba! anlardan Fazlı Belkı emrı verecek olan va da olanlar emrın duyulmus olabıleceeını dusunerek ozeilıkle gecıktırıyorlard r dedı Savaşlarda da o\le olmaz mı? Karsı canısluk orgutunu şaşırtmak ıçın. Doktor Amıl Bırçokıeden duşunülebıhr dedı Ben bugunkü yemek duzenı uzermde durmak ıstıyorum Y» lokantavı değıştırmelıvız va da vemek >enne bıskuvı çukolata gıbı şevler getırmelıyız Su da duşu. nulebılır, vemeklerı getırtelım, fakat yemıyelım. Yazar Sermn* 7 Nıçın dıve sordu Doktor Amıl (ârkası var) an \e tatsız bır ola>ı onledı Konuveresim A Y H A N BAŞOGLU CASUSÜ KAPİTALİZ1V1 ALEYHDARLIĞI bunalıbunun getırdığı guçlukler, Turkıvede ba^ı ve kapıtalızm alejhdan du\guKnn yenıden guçlenmesme jol açtı Tıpkı bağımsızlık savaşının ılk gunlerınde oldugu gıbı, Tarklerden bırçogu ıçın kapıtalızm ve emperjalızm \fniden gerçek duş man savılma>a başlandı Bunlar, gozu do\maz ve becerıksız Ba'ı nın gerı kalmış ulkelen, bu genlıklen somurerek koleleştırmekte oldugunu soylujorlardı Osmanlı Borçlan, Lozar andlaşması hukumlerı tıcarp* açıkları \e şımdı de bpcprıksız batı nın bır turlu onuııu alamadıgı ıktısadi buralım bır suçu olma\an Turkı\e\ı alabılaı^ıne zarara sokuvordu Kalknma ıçın s°rmaie^e \e teşebbuse oncehkle ıhtuaç vardı Pekı ama burlan Turkneje kım veecek' Yabancı kontrolu \c mudabales ne son vermek ıçın gınştığı muadelelerden sonra \enı Cumhun^etçi reıırr vabancı sermavevı Turkı \eve buvur edecek de&ıldı Aslında vabancı jatırmcılar da l v e I K T I S v n ! BU &ZL\M ILLS2.C>Ö^ ? »••••••••••••••ı ••••••••••••••• • •••••••••••»•• ••••••••••••«•a • • • • • • • • • • • • • • • • •• « • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • • • • « •• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • * • ııııaıaaaaıaiaiaaaaBBaBaaıaBaaaaaiaaıaamaaaaaaaaaaaaaııııııaMinıııııııııııaaailı • • • • • • • « • • • • • • ••« • • • • • • «• • •••• « • • • • « • • • • • • • • • • • •• • • • • • • « ,• • • • • • •« • • « « . •• • • • •• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •« • •«.«, • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • «• • ««».• • • • • • •"••• • MODESTY BLAISE DOKTOR QUWOMUM £izi D E NUM OL.DUM B LEMEZSı <fp SÜREYYA ATAMAL Takslm Sı^^Pinipr 105/4 Te) : «4 51 «4 Denizcüik Bankası T.A.O. Iığından: Hastahanemızde 226 368 46 lıra keşıf bedellı t a dılat ve \e tam r a t ışlerı japtınlacaktır Bu ışe aıt teklıf alma şartnamesı 10 11'1969 tarıhmden ıtıbaren Salıpazannda Fen Mudurlugu Yapı Işlerı Baş Muhendıslıgı Yazı Işlen Servısmde görülebıhr Geci"i tpmmat 11320 00 li'adT Kat)ah teklıfler 19 11 1960 Cuma gunü saat 17 ve kadar kabul edılır Bankarnız 2^90 sajılı kanuna tabı olmadıgmdan ıhalevı yamp vapmamakta \eva dıledısıne vapmakta serbest'ır (Basın 24996 13591) Tüvenan Kum Çakıl Alınacaktır Etibank Genel Müdürliiğünden. Bankamızca Kutahya üının Seyıtömer köyünde kurulmakta olan Elektrık Santralı ıhtiiacı ıçın takrıben 60 000, m3 tutannda tüvenan kum, çakıl alınacaktır 1 İhale 24/11/1969 Pazartesı gunu saat (15 00) de Etibank Genel Mudurlügünde yapüacak olup gecıcı temmatı (75000, T L ) dır. 2 Ihaleye gırecek ısteklılerın, a) Malık oldukları muteahhıtlık karnesını, b) Benzerı bır ışı taahhüt suretıyle yaptıklarına daır belgeyı, O Teklıf alma şartndmesının 6 maddesınde vazılı %esıkalan d) îş yermı gördüklerıne daır Sevıtomer Tesıs Grup Müdurlügünden alınrnış belBu ışe tahsıs edeceklen Makına ve araçlara aıt hsteyı, Teklıflenne ekJemelen şarttır Teklıflenn ıhale günu saat (14 30) a kadar Bankanuz Umumî Muhaberat Servısme verılmış veya gondenlmış bulunması lazımdır Postada vuku bulan gecıkmeler dıkkate alınma?. Teklıf alma dosyalan Sıhhıye Hanımelı Sokak No. 49 dakı Bankamız İnşaat Daıresı ıle Seyitomer Tesıs Grup Mudurlügünde 21/11/1969 Cuma günü akşamına kadar görülebüır. Ihaleve ıştırak için dosya satın alınması şart olup. dosyalar ıhale gunü saat (12 00i ye kadar (250, TL ) mukabılınde Etibank Inşaat Daıresmden satın almabılır Bankamız ıhalev/ı vapıp yapmamakta vey? dıledığıne yapmakta serbesttır (Basın A 17818 247i6 1GD94V e) ««•••••••••••a» •••••••ıııııııı •••••••••••••II •••••••llllllll Garth ••««••••••••••••••••••••••••••L •••••••••••••••••••••••••••••«•••••••••••••••••«•••I • •••••••••••••••••«•••«•• « aBiaiBjaaaı •••••••••«•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••*«| SB aHaH •••••••«••••••a • « • • • • • • • • • • • • « • • • • • •• • • • •••••••••«•••••••••»••••••••••«•••••«••••••••• •• • • • • • • • • • • • •• • • • «• •••••••••••••••••••••••••••••••I ~ • • • . • • • 555î • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ••••••••••••••••••• . / LA N Asistan ve Memur Alınacaktır • ••••••••••• ::::::::!:::::. T i f f a n v v ^ n n » « s :::::::::i::::::i:::i::ii:::::::::i::::::::::ii:::::ii:::::i::i::!::::':: KiıaıtıııııııııüıaMi •••• laaiM» aaıaaıaaıiMaaaaı UJM A N 0 1 E J V 0 E " AAAA & J İslanbu! Kandilli Rasalhanesi Müdürlîî^ünden: Rasathanemızde acık bulunan asıstanlıklara Lrıi\emte \stronomi MatematıkAstronomı, Jeof zıkAstronomı JeofızıkFızık ve Fızık dallan mezunu b) 450 lıra kadro maaşlı Yönetım Memurluguna Ortaokul veva tercıhan lıse mezunu; O Yevmıvelı ücret kadrolanna Lnıversıte mezunu tecrübeh bır jeofızıkçı, Erkek Teknık Öğretm°n veva Yüksek Teknıker Okullan mezunu Tekrmven alınacaktır Askerhğım yapmış ada>lar tercıh edılır Isteklılenn Devlet Personel Kanunu 48 lnci maddesmdetcı nıtelıklerı haız olmalan; 14 Kasım 1969 Cums gunu saat 14 00 de Rasathanemız bınasında \aoilacak janşma sınavında hazır bulunmaları ve bu tarıhten bır gun evvelıne kadar luzumlu belgeler ıle MüdurlOğflmüze baş vurmalan ılân olunur (Basın 24816'13593) a) 3 riFFANY JONES 1 5 AAEvîCJT 0 L JA2 ELAMV, S V 6