Katalog

SAHİFE ÎKİ 15 Eklm 1969 CTJMHTJRtYET regli Demir . Çelik Fabrikalannda nygulanan grevi, tek basına bir isçi eyleml olarak ele alamayız. Çiinkü öyle ele alındıgı takdirde, gürüp giden olaylara bir anlam vrrmek \e nygulama alanında gördüŞümüz grevcilik oynnnna ciddî ciddi egilraek olanağını yitirmiş olnrnz. Aslında, cok genis bir düzevde nvgnlanan oynnun bir parçasıdır bn olay.. Bir işçi knrulnsn, yasalara savgılı olabilir. Yasalara göre knmlup, bnna göre islemek zornnlnğnnd» oldnğundan, yasalara uynyor diye hiçbir zaman kınanamaz. Ama. aynı knrnlnş, nygulamasını daha olumln sonuca nlastırmak icin yasaların kendine verdigi ve mahkemelerin onayladığı yetkileri kullanmaktan kaçınırsa, o zaroan amacın bir an 5nee anlasma değil, oynanacak ovnna gerekçe hazırlamak olduğu ortaya çıkar. Demir ve çelik. tfim sanavi ürünlerinin ana maddesidir. Bn vüzden, demir çelige yapılacak herhangi bir zarn. sanayi ürünlerinin tiimünde yansıyacak, bir genel pahalılıga »eden olacaktır. E GREV MIYDI, YOKSA OYUN Mü? Erol TOY kararlanndan bıri, çelik zammını onaylamalc oldn . Bn yiizden, demir çelik zammının M|* lam gerekçelere davanması gerekir. özellikIe, nluslararası piyasanın üstünde satıldıgı yerlerde. Tekel hakkını elinde tntuvor bile olsa, zam nedenlerinin kamn oynnca kabnlünii saglamak bir zornnlnluktnr. îşte bn zonınlulok, Ereçll'de oynanan oytrnnn temel nedenidir. Ve buna araç olan isçi örçütleri, nygıllamayı büyük bir ba>sarıyla götüren işçilere karsı suç islemislerdir. Çiinkü, grevi isverenin istediçi yönde götürmüslerdir. Bunnn neden bfivle oldugunn da vine olaylara bakarak açıklamak mümkündür. v Bir toplu is sö'zlesmesinde uyasmazlık bascösterdi mi. isçi sendikası anlasma vollannı \asanin gösterdi£i prosedür içinde arayacak demektir. Bu yol bir kez greve dayanıne», artık Sendika için tek çörev vardır: Grevi yasanın verdifı haklar içinde en zorlayıeı biçimde götürecek, bir an önce sözlestneyl imza latmak.. masından vazgeçerek, toplantı çafrınnd» bnlnnmastar. Sonra, toplantının olamanı conaçlandıgi gerekçesiyle, yeniden nygnlamaya girişilmis, ama fabrikanın yöneticilerinin katı tntnmu yüzfinden sürüklendi|i zararı engellemek yiikümü, işçilere yükletilmiştir. Bu, tam anlamıyla bir komedidir. Ama. derindeki nedenleri araştmnca, aslında Türk halkına yfiklenecek »ğır yfikfln hazırlı|ı oldnğn açıkca »ıntmaktadır. Grev yüznnden. demir çelik karaborsa«ı yaratılacaktır. Taratılmıştır da .. Erdemir imalâta geçtiginden ba yına, ithal yasagi vardır. Fabrik» Türkiye'de tek satıcıdır. Karaborsa, irter istemez gelişecektir. Zaten, spekülitörler. hazırlıklannı çoktan vapmıslardır. Fiatlar, «labildigine artacaçı. yüksek fiatlarla bile demir çelik bulma olanag^ kalmıvacagı için, aatı* başladı£mda. aldıtı malın fiatını dfifünen olmayacaktır. Bnlnnması bir nimet haline gelen ürünün fiatı düsünülmez. Kendi başının çaresine bakacak rdemir (Eregli Demir Çelik Fabrikalan), yükıek mallyeti vfizünden. vlnalararası demir çelik piyasasımn üstünde fiatlarla satıs yaptıgı halde bile zarar etmektedir. Ortaklara, Hazineden verilen kâr payı gelecek yıllarda verilmiyecektir. Yananın süresi sona ermektedir. Ve Erdemir belki de kendi basınrn çaresine bakmak zornnda kalacaktır. Bn dnrnmda simdiden. bazırlıihnı yapmı» olmalıdır. Tani, demir ve çelige kâr saglıyacak oranda zam yapmalıdır . Ama, »anayinin ana raaddesine öyle dnrup onrnrken zam yapmak kolay değildir. Sade bizde degil, baska ülkelerde de degildir. örneğin Amerika'da, 1965 yılında baslannda V. S. Sleel ve Erdemir'in en büyük ortaklarından Coppers'in de bulundujo çelik trösileri '«10 oranında bir zara yapmavı kararlaştırdıklarmda Başkan Kennedy. yasanın kendine verdifi yartılama yetkisini kullanarak, bonun önüne geçmisti. Sonradan bllinen olaylar meydana geldi. Ve Baskan Jobnson'ın iik E rarcrken, dab» pahalı bir malı almak, aaeak devlet zoruyla mümkündür. O sor da ortadan kalkınea, yerli sanayiin ortadan »ilinmesi, en azından donması ve verini menta.ja bırakması kaçırulmaz bir sonuç olacaktır. Çünkü montaj üretimin kullandıgı çelik, zaten Erdemir'den defil, daha ncnza satıs vapan yabaneı firmalardan, yabancı ülkelerden alınmaktadır. Terli »anayi de aynı yola eitae, döviz darhgı daha da artacaklır. Bu yüzden bir taşla ikâ kvs vorulaeaktır. Hem, Erdemir ortaklannın daha t«k kSr transfer etmesi saglanacaktır yeni zamlarla, hem yerli sanayiin üretimi. şimdiki maliyetleriyle bile rekabet olanaklarından yokson üretimi. büsbütün yükseltilerek, piyandan çekilmeye zorlanacaktır. Clusal ekonomive büvük önera verdiğini belirten sendikalann, böylesine çapraşık, ama, kaba bir oynnun içinde, ba? oynncn olarak görünmesi, bireysel paylar kopardı^ı düaflncesinde nygnlamaya bütünüyle katılan isçileri de araç etmesi, hiçbir zam an bagıslanamaz. Ve böyle bir oynnn sahneye koyan isveren karşıtında fedakârlık yapmak. sendikaya düsmez. Sendikanm ödevi, üvelerine alabildifi oranda yüksek ücret ve hak koparmak. işvereni bnna zorlamak İçin tüm fırsatlardan yararlanmaktır. Hem de bonn halkının »ırtmdan defil, isverenin karından koparacaktir. öyle olnnca da, isverenle birlik olnp, flretime tam gerekçesini hazırlamak çabası, bilgi«izliğe verilemez. Mahkeme eli ile aldığımız TEKZİPTİR NATO'nun lâğım çukuru Savm İlhan Selçuk. 28 Ağustos 1X9 tarihli u > » . iı ' ' e b u başJıkf. vazımzı dikkatl* okudum. grcekleri yanl,s »^" " >"" z,n.zda bana da tarizde bulunuyorsunuz. Devnmeı Turk Ordn«n« mensup bir suba> olarak 19S5 >ümda verdiğim be>anat, kend. dusu1 nüsiinüze «öre konu yapmak btediğinh polit k > « » ' » " T » * ^ rak almanız her devrimci ,fibi beni de üzmuştur. \ azınız kamu ^ u nu yanıltıcı mahiyette olduğ»! için cevap %ermek mecbunyetınde * ÂTb'av Zeki Utku şimdi mütevazi koşesinde vatanma mdsbet >olda hizmet etmenin idraki içinde emekli hir suba^ olarak hızmetıne devam etmektedir. Samimi inanclanyla şu tavzihi yapma>ı da bir bizmet anla>ışı kabul eder. . . . Peşinen sovlenıeliyim ki o beyanat politik maksada matuf degıldı beyanatın verilmesine tesir eden âmiller hiç de sizin iddıa ettışımz gibi değildir. Olamaz da ne icin bunu istismar ^âsıt a sı olarak kullanmay'ı uygun buluyorsunuz? ,.,.,. ,, ı Gercek de\rimcileri rencide eden nokta. bu şekıldekı başlık altında Turk s u ba>mı küçük düşurmek arzusudur. Size ^ akıştıramadım doğrusu. Bugün de soylüyorum Indrlik Hava t s s ü Komutanlık görevjni orada bulunan Türk Komutanı yapar. Hiç bir zaman Turk topraklarında Amerikan egemenligi kabul edilemez. Hiç bir Turk subayı da lohmet altında bulundurmak istediğiniz şekilde vazifp aormez cok rica ederim vatanseverlİRİ tekelinize almak hevesinden vaz geçın. Konuva acıklık \ermek için sadece bir %akıayı size duyurmak istiyorum. Komutanlık ^aptıglTn tarihlerde Adanada Amerikan Konsolosu Mr. Davis admda hir zattı. Bir »kşam üzeri kendi^ine mı«afır gelen başka bir Amerikan Kon>=olosuııu ü*«e setirivor. Onceden bu zat icin girij müsaade*i almmadığından nİ7.ımiyedeki nobetciler mısafiria girişiııe tnusaade etmiyorlar. Amerikan Birliği Komutanına muracaat edilKor. Buradan bu müMadenin Türk Komutanına ait olduğn cevahı ıerili>or. Durum bana aksediyor. Ve musaade bu suretle alımyor. Sa*ın Sclcuk. hu sekildeki ia>ııılanni7 Mılli mcnfaatlara u>srun duşmuyor. Mushet u^armalannızla Memleketc daha lararlı hİ7mette hulunmuş olursunuz Müştcrck gorev gbrulen bu gihi jerlerde taraflar krndi hizmetlerini kendileri KÖrıırler. Amerikalllarda bıı hirmetler TIMPANE Sirketi tarafından Ifa pdilir Bu böyle oldıığ» halde. barada tekrannı abe* sorduğüm hizmetleri Türk a'îkerlnin sordüfcünü kamu oyona blldirrnekten ne sibi bir fa>da umuyor*onuz. Ben bu maksadı ihraç ederoedim. Hic bir Türk a«;kerine terel kıneı görevi hic bir kııvvet zor kullansa dahl yaptıramaz. Sayın Selçnk. «izden rlca cdiyorum Türk Ordusu mensuplarını bundan böyle maksadını/a göre politik konusu yapmayuıız. Bn §ekildeki yayınlannız bıiyük mahsurlıır doğurduğunu kabul ediniz NATO konusuna gelinee ben. «izin. Türkiyenin NATO dısında kalmasını arzuladığinızı sanmı\orum!. Türkiye serefine halel getirmiyecek şekilde NATO iltifakında kabnalıdır. Bugünün icapları bnnu âmirdir. NATO içinde buluna rak biitiin komsularınıızla iyi müııasebetleT tesisi ve bu tarzdaki münasebetlerimizin devamı millî menfaatlarımız icabıdır. Türk top raklarında egemenlik Türk milletinin elindVdir. Turkivevj VİFTVAM gibi cormefc vevn «o«termek kimsenin haddi değildir. Sayın Selçuk. «izi idiülist bir >azar olarak tanıyor ve vatanper>erliğinİ7den aıla süphe etmiyorum n« olur siz de bizlerden şüphe etmeyiniz. Saygılanmla. S.9.1M9 Zeki UTKlı Emekli Hv. Alb. •••••S •••IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIII • • • •ııııııııı» uk rdak S h Sonııc B Orso... v«a Erdemir'de bövle olmamıştır. Grev karan bir kez n\ ^nlanmış,fiçsaat lonra, gezideki Bakanlardan İmza alınarak erielenmif, sendlka hemen bnna nymnstnr. Bir avlik erteleme Danıstavca ds nygnn görüldtiffinden, grev bir av sonra yeniden başlama olanafı kazanmıs. Hükuraet bann da ertelemistlr. Danutay bn kez. ertrleraeyi dnrdnrma karan almıg, ama, sendika grev İyi bir gerekce 5çilerin, çok fazla zam istedikleri gerekçesiyle yaratılan bn vapay darlık. satıslar basladı(ı andaki zamlı fiatlar için ıvı bir eölge olacaktır. Kaldı ki, zarar bu kadarla da bitmemektedir. Ortak Pazar sorunnnnn bir çözüme gittigi iilkemizde, ana malın dünya piyasasından çok yüksek degerde olmasının yarattıgı pahalı üretim, gürarük du\arlan indtrllmif bir piyasada hiç müfteri bulamıvacaktır. Çok daha nruza yabancı üretim du O 1 n ynzden olaylan iyl degerlendirmek gereklidir. Türk isçi eylemini isverenin kânnı sağlayan bir nnsur olarak kollanmak onu baltalamaktır. Eretli grevinde bu vapılmıs. erevden bemen sonra yüksek fırına bir sey olmadıjı anlasılmıstır. Ama tammı haklı sösterebilmek için hazırliklar kasten uzatılmaktadır. Madem ısciler için istenen hak ve menfaatlerin 48 maddesinden birden vazgeçmek mümknndn, bn, bastan neden yapılmamıstır da. grev basladiktan tonra düsünülmüs ve nvgnlanmıstır. Ve neden anlasma daba öneeden isverenin hazırladıgt taslak üzerinden imzalanmıstır? Bn toruların cevabı Erdemir gTevinin niteliŞini ortava koymaktadır. Seçmen, seçebilendir! «Oy vererek yaptlan seçme». Küçük Laronsse, aeçira maddesinde böyle yazıyor. Seçim, bir seçmedir. Demek seçmen denen yurttas bir seçme yapacak: iyivi kötüden, doğrnyn yanlıştan. yararlıyı rararlıdar ayıracak, daha doğrnm aytrmasım Hlecek . Kolay mı bu? İyi nerde. kötü nerde. yararlı hangisi zararli hangisi? Doğruyu yanlıstan nasıl ayırmalı? Seçmen olmak bir ejfitim işidir. Seçmenleri, belirli bir kültür. bir Sğretim düzeyini asmamıs ülkelerde yapılan seçimlere bir bakın! Demokrasi adı altında oynanan bir komedvadır. Bilinçsiz, bilfisiz yığınlardan oy koparmak sar.atını bilen politikacıların yıllat yılı serbestçe at oynattıklan görülür oralarda. Gerçek anlami'le seçmen denebilir mi, neyi. nasıl, niçin seçtiğini bilmiyen, olaylann, düsnncelerin içine giremiyea, anlamını çözemiyen kjşiye? Bir seçim yeni bitti. Eski tas eski bamam ber şey! tktidarı rtinde tutan parti gene sandıktan çıkmayı başardı. Tek basına ikttdan dört yıl daha elinde tutarak. Dört yıl almyazunıza 13 Ekim seçiminde zaferi kazanan partinin liderleri yön verecek. Hiç merak etmeyin, dört yıl çabuk geçer, 19*3 yılında yaşarsak görüriız. gene bu iktidar partisidir sandıktan çıkacak olan . Seçmen yığmları kendi yarannın nerde olduğunu bilinçle düşünemezse, anlayamazsa hep iktidar partisi çıkar sandıktan! Halkının yandan çoğu okumasız yazmasız ülkelerde bu hep böyledir. Boyle de gidecektir. Seçimle iktidara gelen bir partinin seçim kaybettiği görüleme' bizimki gibi toplumlrrda. İşte geçmiş yıllar Seçim kazanarak iş başına geçmiş hangi parti seçim kaybetti? Ne D.P., ne de A.P. Bir C.H.P. dir seçim kavbederek iktidan kendi eliyle bırakan. Doğu ülkelerinde geri kalmıs ya da geri bırakılmış ülkelerde bir benzeri yoktu bunun. Hem CJI.P. iş başına seçimle gelmemisti zaten. Yurdu knrtarmış insanlarm kurduğu bir partiydi. Bugünkü anlayısa uygnn bir seçim yapılsa C.H.P. iktidarda kalabilir mi\di? Başında Atatürk de bulunsa ilk genel seçimde bilinçsiz seçmen çoğunluğunun oylarını alamaz, tepetaklak düşerdi. Serbest Fırka serüveni hattrlanmalı .. Önce «seçmen» adı verilen, kendi yarannın nerde oldugunu bilcn, gören bir vurttas çoğunluğu yaratmak gerek. Seçmek, seçebilmektir. Bu, hir yetenek işidir. Ağzı kalabalık politikacı bilinçsiz yiğınları bir daha bir daha aldatıp durur hep. Nabzına göre şerbet vermek, tutucu yanını oksamak veter oy denen değerli nesneyi elinden almay... Her zaman yetti, bu gidişle her zaman da yetecek Okumasız \azmasız milyonlar at, aslan, kartaı, fcoç, ok, başak, hilâl resmine bakıp mühür basacaklar, böylece kendi yarariarına çahşacak insanları seçip is başına getirecekler! Seçmek'. her şeyden once «insan» seçmektir. Bizde insan değil parti seçiliyor. Hem de düşfnüşüne, programına, yaptıgına yapmadıgına bakılarak degil. bilerek, anlıyarak değil, türln duygusal nedenlerle, kültnrce geri kalmıs ülkelerde halâ geçer akçe olan oy avlama yöntemleriyle... Buna seçim değil oy avcıügı demek daha doğru bence! Olctay Akbal aldor'a göre. ikti sadi kalkınma konusundaki vergileme meseleleri birbirinden t a m a m e n farklı iki ayrı görüş a ç ı s ı n d a n e l e ahnırlar: Teşvik tedbirleri v e kaynaklar. Y a t ı n m l a r m ve kalkınm a n ı n yetersiz oluşu n u n asıl sebebinin gerckli teşvik tedbirlerinin yokluğu i n a n c ı n d a olanlar, k a m u gelirleri üzerindeki o l u m s u z etkisine b a k m a k s m n , ver gileme meselelerini teşvik tedbirlerini a r t t ı n ^ cı ve ıslâh edici a ç ı d a n * incelerler. *•* Yatınmlann ve dolayısiyle kalkınmanın seviyeBinin düsuklufunun esas itıbanyle kaynakların kıtlığının bir sonucu olduğuna ınananlar ise, körletici tesirler bahasma da olsa, meseleyi, ilâve verplerne volu 11e yatırılabileeek kaynakların arttırılması yönünden ele alırlar. Kaldor, iicınci görilşü bemmsemektedir. Yani. vergileme meselelennl teşvik edici veya engelleyici tesirlertne bakmaksızın, sadece vatmlabilır kaynakların arttınlması açısından ele almanm ısabetme inanmaktadır. Bu takdirde. vergilemede, sosyal, psıkolojik, teknik.. ırki v.s. gibi faktörlen tamamen ihmal etmek prekecektir. Cünkü. bunlann bıri veya birkaçı kaynaklann arttırılmasınm gerekleri ıle çehsebilirler; hattâ neticede artışa mâni de olabilirler. Kaîdor. rneselenin bu yönü ile ilgilenmemektedir. K KALDOR NELER TEKLİF ETMİSTI Y AZAN : TEŞEKKÜR Ailemizın dejferli varlığı, levgıli dır. Verginin Mil fonksiyonu her şeye ragmen malidjr; yani devlete gelir sağlamaktır. .Toprak reformunu gerçekleştıfecek çok daha tesirll ve rasyonel bas ka çareler mevcuttur. Kaldı ki, vergı tazyiki altında satıs» çıkartılacak büyük araziyi künler satın alacaktır? Topraksu köylü mü? Türkiyenin gerçeklertni bilenler bunun böyle olamıyacagını ve muhtemelen satışa çıkanlacak topraklan. belki de daha büyük arazi sahiplertnm «lacağıru teslım ederler. Ooc. Dr. Halil NADAROOLU halli idareler tahsıl ederler. Randımanı duşuk olan arazi vergısım, devletler genellikle, loplumun mahalli karakterdekı ıhtiyaçlannı karşüayan tl ve Be'.ediye gibi mahallî idarelere bırakmışlardır. Bizde de. bu vergıyi lHer tahsil ederler. Kaldor gelir vergisinin, kendi tâbiriyle €Türkiye gibi memleketlerde ziraatin vergilendirilmesi konusunda verimsiz ve sakar bir âlet oldugu» Inancmdadır. Bu sebepledir U, «Osmanlı devrinin âşanndan, Cumnunyet devrinin arazi vergisinden» tamamen farklı yeni bir arazi verEisi t«klif etmektedir. Kaldor'u biraz sonra açıklayacağtmız tarzda nevi sahsına mUnhasır (sui generis) tamarnen yeni, henüz hiçbir yerde uygulanmamış yeni bir arazi vergisi teklif etmeye teyvik eden sebep, «Sfiratli bir sanayilesmeyi gaye edinen herhangı bir ekonomik plânın ziraî prodfiktiviteyi yükseltmeğe maruf tedbirlere mutlak öntelik vermesi mecburiyetidir..» Kaldor'un teklil ettiği verginin esasları ve özellikleri neierdir?.. Şrmdi de bunu belirtslim. düktit bir sekilde ısletilemeyen topraklar, bunlan daba prod'iktif bir sekilde işletenlerin eline geçecektir. Kaldor'un t&mriyle, topragın Terimsiz ellerden, verimli ellere transferi büyük olçüde artacaktır. DOĞAN NADİ'nin Vefatı dolayısıyla, gerek ebedi ıstırahatgâb.ına.^evdıinde hazır bulünarak ve çelenk gondererek, gerekse telgraf, telefon ve mektupla veya bızzat gelerek derin acımızı paylaşan, Cumhurbaşkanı Sayın Cevdet Sunay, Başbakan Sayın Süleyman Demirel, C.H P Genel Ba<kanı Savın Ismet tnönü. Içışleri Bakanı Sayın Ragıp Üner, Dışislerl Bakanı Sayın thsan Sabrı Çağlıyangil, Maliye Bakanı Savın Cihat Bilgehan. Mılli Savunma Bakanı Sayın Ahmet Topaloğlu. Senato Cumhurbaskanlıgı Kontenjanı Grup Başkanı Sayın Cemal Madanoğlu, M.P Genel Baskanı Sayın Osman Bölükbası. T.t.P. Genel Baskanı Sayın Mehmet Ali Aybar. Y.T.P. Genel Başkanı Savın Yusuf Azlzoğiu, Cumhurbasksnlıgı Genel Sekreten Sayın Cihat Alpan, Vali Sayın Vefa Povraz. Beledıve Baskanı Sayın Fahri Atsbey, 1. Ordu Kuroandanı Sayın Org. Kemal Atalav. tstanbul Ünıversıtesı Rektörü Savın Ekrem Serıf Egelı. Senatbrler, Milletvekilleri, Üniversite Ögretim Üvelerl. Basın Müe<:<eseleri, çesıtli me«lek tesekkülleri ve mensuplan, mesiekdaslan, yak'.n (îost ve arkadaşiann» te5ekkurI«"ımi7İe hıriik'p «nkranâınmiTi tunanz Kaldor'un taklifi uygulanabilir mi? B Ziraatin vergilondirümosi Arazi vergisi Y • LAROLSSt BÜYÜK, LÛGAT ANSİKLOPEDİ MeydanLarousse cıktı! ManajBHs: 3047/12432 20. fasikül UKARIDAKÎ temel len hareket eden KaldorMn ılen sürdügü flkirler içinde en çok tartışılanı «ziraarin vergilendirilrnesi» konusundald teklifidir Meselenin esası. kendi tâbirıyle. «tanm sektörünün» r e şekılde verpılendirileceğidir Bu konuda bugüne kadar uygulama aianına intikal etmis oelliba$lı ikı usul vardır: Bırıncisı ve en vaygın olanı, ziraî kazançlann eelir kadrosu İçinde verfilendin'mesidır. Bu Körüş şayet ana prensip olarak benimsenirse. uygulamnda. prensibi bozmsmpk kaydiyle. çok çeşıtlı ve o anm gereklerine uj'gun. degisik tarzdakl birtakım verglleme usullerine başiTarmak kaabil olabilir Meselâ. tanm sektörilnde çalışanlann sosval ve ldllttlrel durumlannı gözönünde bulundurmak suretivle, bunlan bilfarz tiraret sektöriinde çahşanlara na zaran daha basit birtatarn lor malıtelere tâbi tutmak. istisna ve muafıyetleri bu sektörün icaplanna göre ayarlamak p b i Fakat, bütıin bunlar, vukanda da belirttigimiz üzere, ftelir vereisi kadrosu içinde kalmak kavdiyle vapılacaktır. Gelir verçisı ise şahsidir, sübjektıftir, müterakkîdir ve günümüzde artık tericedilmiş sedüler gelir vergilen hariç, vergi mükellefinın vergiye tâbi lrat ve kazançlannın oet toplamı üzerinden hesap olunmaktadır. Ü I NLÜ iktisatçının teklif ettiI gı verginin matrahı, her bir bölgenin ve her bir arazi tıpinin ortalama sâfi zirai hâsılasıdır. Müterakki tarifeye Rörs uypulanacak bu vergı, çiftçinın sahip olduğu arazinin miktannı da hesaba katacaktır. Ancaic. bu vergi. herhangi bir toprak r w çasının fiilî hâsüasmdan zıyade «potansivel hâsılası»na dayanacaktır. Potansivel hâsıla ile basdedilen husus, topragın vasat bir müessiriyetle isletilmesi halinde \;arataca*ı hâsıladır Bu vergi, şayet uygulanırsa. Kaldor'a göre iki önemlı "voruç verecektir: A Ziraat. sayet sâfi ziraî istihsale ait restni tahminler doğmva yakmsa (aynen bu ifadeyi kullanmaktadır). Busun için vasıtanz »ergilere 100 milvon ile istirak etmektedir. Ovsa ki, veni Arazi Vergisi 1000 milvon hâsılat «arlavacaktır. A Bu vergi sayesinde. toprak reformu knnusunda da çok önemli sonuçlar elde edilecektir Sövle ki: Biiviik arazive sahip olanlar ile arazisini eereği kadar prodüktif bir sekilde işletemeyenler. bn müterakkî vereinin tazyiki altında, arazilerini kısmen veva tamamen satmak rornndi kalacaklardır. Bn snretle hem hüvük araziler parçalanacak. hem de geTeği kadar pro U yazının hacmi ve gayesi, meseleyi vergı tekniği sçısın dan tartışmaya mânidir. Ancak. şu kadannı söyieyebiliriz kı, Kaldor'un teklilini, teorik yörüngesine çoktan oturtmuş bulunan «vergi ümı ve tekniginnin icaplariyle bağdaştırmaga pek ımkân yoktur. Potansivel hâsılaya dayanan sahsi ve mUterakki bir vergiyi, fiskalite açısından yeni bir keşif diye nitelendırmek gerekir. Filvaki, Kaldor'un ilmi tutumunda, uygu'aırmya hic bir şekilde intikal edememis venilikleri savunmak egilirni vardır. Daha önce Mill, Fisher, Marshall ve Pigou gibi yazarlar tarafından da ele almmış olmasına ragmen. kendisi tarafından teorik plânda önemli bir sekilde geliştirilen «harcama vergisi» buna bir misal olarak gösterilebilir. Ancak. Türkiye herhalde bu nevi veniliklerin tecrtibe alanı olmamak gerekir Bunun ne geregi, ne de favdası vardır Arazinin matrahını teşkil eden potansiyel hasıla nasıl tesbit olunacaktır? Bu, Batı Ülkelerinde dahı gerçekleştlrilmesi son derece güç bir iştir. Nitekim Kaldor da. rapomnda. «Bütün sistemin hakkaniyetle islenmesi için her vilâvetin safl liraî hasılasmın çok giivenilir. tefernıat. lı istatistikf tahminlerinin vapılması gerekecektir» demektedır Türkiyede bu vapılabüir mi? Neumark Kaldor dialogn aliye llminin gunOmUzdeki ünlü simalanndan biri de Prof. Neumark'tır. meml» ketimizde de uzun vıllar hocahk yapan, Türkiyeyi yakından t«nıyan, TUrkçeyi hftlft konusan Neumark'a, Beynelmilel Maliye EnstitüsünUn iki vıl önee Pragda yapılan toplantısında rastlamıştık. Avni otelde kaldığımız için de sık sık konusmak imka M ANNESt. KSİ. ÇOCIKLAR1. KAROEŞLERİ. YE.NGESİ VE ENİŞTELERİ nını bulmuştuk. Bu konusmalan n birinde Kaldor'un raporundan ve bunun Türldye'deki akislerinden söz açmıştım. Prof. Neumark bize bu konuda aynen sunlan soylemisti. «1963 de Viyanada toplanan Dünva tktisatçılar Kongresine Kaldor da katılmıstı. Az gelismiş ülkelerin kalkınması ve bu nun finansmanı ile llgiM btr ko nnşmasında Tfirkiveden ve Tür kiveve vaptıfı tav^ivelerden hahsetti. Derhal s ö ı alarak. Tfir kivede ne kadar zaman kaldı einı. Türkive hakkında hanri ko nularda ve hsnei ölçülerde ne cibi bilsiler edindiğini sordnm »ncak on beş rnn kaldiğını ifa de edince. vîrmi n l kaldırım dilini konustuğnm ve hâlâ da zaman zaman irtibatımı mnhafaza ettif> Türkive hakkmda bu kadar kesin varnlara varmava benim hile ce«aret edemireceSimi ifadc vt tav^lvelerini teker teker tenkid ettim. Kaldnr' tın »edici eevaplar. zannede rim tatmin edici ve rnandıneı olamamıstı..» ( C u m h u m e t : 12442 TEŞEKKÜR Gtzetemız sahıplerır.den. değerlı «evgıh arkarfaşımız yazar v« DOĞAN NADİ'nin vefatî dolavısıyTa. çeıek tevannae nazır buiiınarak ve çeienjt gonoerereS, eerekse telgraf, telefon ve mektupla veya bızzat gelerek denn acımızı paylaçan. Cumhurbaşkanı Savın Cevdet Sunay. Başbakan Sayın Süleyman Demirel, C.H P Genei BasJtaru Sayın tsmet tnönu. Içışlen Bakanı Sayıa R«£ip Üner, Dı«ışlerı Bakanı Savın th«an Sabrı Çağlıyangıl, Maliye Bakanı Sayın Cihat Bilgehan, Millî Savunma Bakanı Sayın Ahtnet Topaloğlu. Senato Cumhurbaşkanlıâı Kontenjanı Grup Başkanı Savm Cemal Madanoâlu M P Genel Başkanı Sayın Osman Bolukbaçı T.l P Genel Baskanı Savın Mehmçt All Avbar. Y.T P Gene] Baskanı Savın Yusuf Azizoğiu. Cumhurbaşkanlısı G»nel Sekreterı Sa\ın Cihat Alpan. Vall Savın Vefa Povra/. Belefıve Bajkanı Savm Fahrı Atabev. 1 Ordu K'inıanrtanı Savın Org Kemal Atalav îstanbul Unıversıte«ı Rektorü Sayın Ekrem Senf Eaell. Sensthrler Mllletvekıllerı Cnıvçrsıte ÖSretım Üvelerı Basın Mııesc e«plpn cesıth meslek tesekkuPerı vr mensuplan. meslekdaşltrı, yakın dost ve arkadaşlarma teşekkürlerımızle bırllkte şukranlanTii7i sunanz CCMHURÎYET AtLESt M asrın vergisi. artlk sadecek devlet masraflan• nı karşılıvan bir nitelige sahip degıldir Bugün vergıden ıktisad! ve sosval gayelerin gerçekleştirilmesinde de bir araç oîarak favdalanılmaktadır Da ha âdıl bır gel;r dagılımı. n flftsvon ve defiâsvonla mücade le. tam istihdamın temini v.s de olduSu eib1 Bu açıdan bakıhrsa, Kaldor ur vergileme yolu ile tnprak reformtınu gerçekles tirmek istemesı haklı gibi görülebilir. Ancak bütün bu veni rasıflanna raSmen. vergi, tek basına böyle bir gayeyi temin edebilecek güçte bir araç degii YARIN, Kaldor'un tenkitleri ve tekliflerin düşündürdükleri S ADEC1Î teoride kalmayıp bizde olduğu Ribi diger ülOğlumuz CTGAR'm dogumunda bilinçli ve kelerde de uysrularnava intiraüşfik yardımlannı esirgemeyen Alman Hastabakal etmİ5, tanm fsaliyetleri ıle nesi doğum kısmı sefi irtibatlandınlabileeek bir dıger mükellefıvet de arazi versrtsidiT Bu sonuncusu. gelir verjrisıne nazaran oldukça farklılıklar arzeder. Meselâ gelir vergisi sshsi re eşi Sapn Doktor HATRfNNtS4 ÜSTÜN ile ebe arazi vereisi avnîdir: gelir verEMEL KONLK. Schwester ZtEGRtD, tLSE ve GERgisi sübiektif arazi vergisi ise ob LİND'e aynca Alman Hastahanesinin kıymetli idalektiftir birincisiraüteralckı.sorecilenne sonsuz teşekkOrlenmızı sunarız. nuncusu nisbîdir. Ve nlhayet hemen her memlekette nr»J kaTtlRCAN ve OKAT aileleri trelir verjrist kadresu reılendiriîen kısmmı Cumhurıyet 12438 devlet, srazl vergisini İse ma TEŞEKKÜR MEVL1T Ölumu ıle bızlerı sonsuz »cıl»r ıclnde bırak an (Cumhunyet U44J) ÜÜ Sayın Profesör Dokior ZİYA ÜSTÜN HASAN VEDAT BALTACI'nın 52 ncl gunune tesaduf eden 1S 10 98!» Perçernt)» gtnü 8ğ!e n«mjzırdan «onra Sultsnahır.et Kapıağası carhnde Mevllt okunacaktır. Arzu eden akrab* dost v* dın karri^lprımizin buyurmal»rını ricı »deriz. BALT4CI Allesl Cumhurlyet 12421 Sahıbı eliyle. ÇanKaya'da 140 metrekare. 3 oda, buyük L salon çıft balkon. çırt tuvaıet. genıs mufak, 4 kat. şahane msnzarah. Telefon: 17 63 03 Cumharıyet 1244! Ankara'da Satılık Şahane Kat