Katalog

SAIIÎFE DÖRT 25 Evlu] 1068 CTJMin.îRÎTET kuvabîllrier] Yusuf Kemal bey şöyle anlatı yor «2 eylül 1920 günü, Bekjr S a mı beyın raporu ve parafe edıl mış maddelenn formüllenni, bır muşambaya sarıh olarak gömleğı mın içınde v e Lenin'ın bana sov lemış olduğu sozier d e hafızamda olarak sabamn beşınde Mosko va dan ayrıldım » Turkıye Delegesi, tehlıkeli ve maceralı bır yolculuktan sonra, 18 eylül 1920'de Trabzon'a gelmış, 24 ağustos 1920 gunu Moskova'da parafe edılen müzakeratın metnıni ve Çıçenn'ın söyledıklennl Buyuk Mület Medisi Başkanlığı na, Doğu CepJtest Komutanı Kâ zım Karabekır Paşa'ya bıldlrmıştı özellıkle Lenın ile karşılaşma ve onun soylediklen d e vardı bu raporda Yusuf Kemal beyin yurda don düğünü oğrenen Ankara, Trab zon'a ıkı şıfre çekmıştı 20 9 1920 gun ve 2154 sayılı şıfre, o zaman tcra Vekılleri Heyetınde uye olan Erkânıharbıjei ümumlye Reısi İsmet (Inonu) beyden Trabzon Tumenı komutanma gonderilıyor, «En çabuk vasıta ıle Ankara'ya gelmesı fevkalâde mühımdır, kara yolu ıle otomobılle Sıvas a yollayıruz» deniyordu Dığer şıfre 21 9 1920 tarih ve 116 sayısını taşıyordu, Harıcıye Vekılı Ahmed Muhtar bey, Yustıf Kemal beyi «Mumkun olursa denizden lnebolu \olu ıle, olmazsa karadan beklıyoruz», dıye çağınyordu Lenin, hata ettik biz düzeltcmezspk siz düzeltirsiniz diyor Lenm, bıze iltıfatta bultındu. yatmakta ıken, bır gün uçta buDunjanın en tath ve sevımh alunan ve bızım oturdnjumuz t«damlanndan bırıvdı Bız kendıraftan duvarla aynlmış bır oda' <Bu adam o zamanki Ru«a'nra sıne derdımızı anlattığımız vakıt, ya taşındı. başında bulunan, bılgısıvle Karl Federal Hukümetın o zamanki O sırada îstanbul'dan MoıkoMarx'ı geçen, başka mılletlere hahnı ıma ederek, Ermenılerle va'ya gelmekte olan ve Bekir ftıensup olan fertlerı, aılelen rns bır muahedenın bır zaruret alSamı Bevle ıslerı bulunan K«flıştırmak sıyasetınin ıkı buvuk tında yapılmış a'acagını anlattı. kasyalı gençlerle serbe»tçe koyapıcısı, Çarlıkla Ortodoks KılıSonra, bana doğru donerek, çok nuşmak ısteğınm buna sebep ol»esını yıkan, fıkir ve devrım alehafıf bır sesle, âdeta kulağıma duğunu sonradan anladım. Gençttıınde Cengız'e eşıt o'an «Vılasovler gıbı • dimir tliç Clyanov Lenin» ıdı « Bız O mnahedevi vapnukls Bızı o, koltuklara oturttu Benı haU ettığımızı aoladık, duzeltyanma, Bekır Samı Beıı ve dımefe çalısacağız. Bız düzeltemezğer arkadaslan karşısma aldı «ek sız düzeltirsiniz!» d'edı ve heDaha doğrusu kendısı duvar tamen baska sahava geçerek tath rafma oturdu. Ben sağında oltatlı sozier soylemeğe başladı zoak uzere b;r haîka teşkıl ettık Bız, alacagımızı almıştık, muO sırada yuzune \e gozlcnne saadesını ıstedık Gene tath tatdlkkat ettim Eskı bır Tatar şehlı sozlerle bızı salonnn kapısma rı olan Ejderhan'dan gelen ve kadar goturdu «thç» doğduğu zaman Sımbırısk Kendısınden avnlıp genıs mer«ehrxnde jerleşmış olan eskı Tadıvenlen ınerken : tar aılesının çocuğu olduğu bakı« Lenin'in mvameleierf slee şından ve gozlennden beJlı kimi hatırlattı?» dıve arkadaslaidı (*). ra sordum Hepsi onceden anlat* mış gıbi : Lenin'ın pantolonu utusuzdu ; « Talât Pasaiı » dedıler Hapantolonunun paçası jle çoraplalerle konustukç» o : kıkaten, meThum Buyuk Talât rınm arasından ıç çamaşın go Ben, Çiçerin Ile yalnız baıle kavga etmek ıçm gıdenler, runujordu O zaman duvduğusım» gorüfinek iıtiyerm, dıyorkendısınden >uzunu veya elını muza gore buyuk adamın karıst du l operek aynlırlardı » .bır jandan yazı vazıvor, obur Bekır Sami Bey, Crurcıstan yandan da evın ışlennı yapıyoriçınde Assetın kabilettnd«ndu dı (•*) Bır tabah uyandıgırada, Lenln, kendısini dınlıvenlerı arkadsşlardan bın, <Bekır Samı «onunda rautlaka ıkna eden ve Bev, Çıçenn'le bu gece goruçonlan çekıp surukleyen ateşlı mu;, dondu ve uyumadı Gorujautuklarım Rusça sojılecfikten mek ıçın «enın kalkmam beklı'«onra kelımesı kelımesıne Franyor« dedı. sızca, Ingılızce ve Almancaja « Oturduğumuz bınacfa Bekir Hemen odasına gittim, fevkalitercume edermış. Samı Be>, benımle bır odada de muteessır olduğunu gorunc»; Nen TBr? diye sordum . Bırader, ben Çıçerın ıle gorıiftum. Van'dtn, Bıtlıs'ten Erm*ail«r« y*t Utiyor, dedı Bu m«Mİ« hakkında mmaktrt yaptınu mıT Htrır. Klbttt* yapamıyıı, sonra Buyük Millet Meclisi bizi aıar' N* yapacafı» e halde' YtpacaiuuH »ey «sıkAr Harlciyt KomiMrirUn böyle bır Anlaton : Hİ7MFTİNnF ; HÂ5İI RÂKKİ ÜLÜĞ, dim Başüstüne' dlye eev%p ver Yusuf Kemal Bey yurda dönüyor Meclıse gondereceğı raporun lmzah bır suretıyle, benım bu ışe memur edıldiğıme dair emımamenin de a\nca venlmesmi rica ettım, kabul ettı Emırname şu ıdı Buyuk MıUet *eclisı Rnasetine: 30 Ajustos 1930 LENİN İLE BAŞBAŞA teklifl karjısınd* hep beraber memlekete doneriz. Bunu uygun bulaıazsanut, ya siz beni bırakıp «ıder, Tiziyetl Meclıse arredersı Biz; jrahut beni memur eder, elime bır rapor verirsinlz, ben gidlp o raporu Meclise takdim ederun. Baçka ttiriü hareketia ımkâm yoktur, dedim. Başkan Bekir Sami bey bana: Heyetçe gitmek olmaı; ben de pdemem, sen gıdersuı, dedı. Şimdıye kadar cereyan eden mozakerat ve mfinasebat hakkında dabs zijade mufassal manızatta bulnnmak ve bılhas^a Çiçerin ile olan son mfllâkatımızın muhtevivatını izsh ederek talımatı cedide ve katiye ahzetmek fizere Yusuf Kemal beyi gonderıyorum. BEKtR SAMt [Okurlanmıı 30 agustos 1920 tarihini taşıyan gerçekten tanhl bnemı olan bu raporun metnıru «Vatan hızmetınde» adJı eserde o Meclis Çiçerin'in isteklerini reddediyor Karadan \asıta bulunamayınca, denız yolu ile Samsun'a, oradan Smop Boyabad Kastamonu Çankın yolu ıle 11101920 gunu Ankara'ya gelen Yusuf Ke mal, îcra Vekılleri Heyetıne ıza hat vermış 16 10 1920 günu mJ zakerat hakkmda Meclis Genel Kurulunda beyanatta bulunmuş tu Ertesı günu ise Meclis toplanarak Çiçenn'm teklıfını reddet mıştı Murahhashk vazıfesi bıten Yusuf Kemal bey, daha sonra îk tısat Vekıllıgi görevı dolayısıle Meclisten izin alacak, eşi ıle buluşmak üzere Kastamonu'ya gıdecektı (*) Sa\ın Yusuf Ketnal'ın bu benzetışı, bır gerçeğe davanır, elımızdekı 1934 bask'lı A'manca Vıladünir Ihç Ll.vanov Lcnın ıhtılâlın ılk gunlennde Knaurs Lexıkon u, Lenın'den şo> ie bahseder Lenın «Vıladımır Ihç Uhanov» (10/4'1870 22 1 1924) Rus Tatar aslmdandır 1897 de Sıbır\a\a surulmuş, 1900 denberı memleket dı«ında «ıırgun ha\atı geçıren Rus ıhtılalcılerının bolşevık grupunu yoneten kafa ıtfl 1917 de Alman askeri ıdaresı tarafından Rusjaja geçırıldı bolşevık ıhtılâlıni juruttu ölunceye kadar ıktıdarı elınde tuttu (**) Bekır Samı Beyın aıiesı Kafkasva dan Sıvasın Tfenıhan ı çe>;ının Katrnantaş kojune goçmuştur Musa Paşa adlı bırınin oğludur Halep Valıhğıncfe ve Mılli Mucadelede Sıvas Kongresınde bulunmuştu 1919 da Mudafaaı Hukuk adavı olarak Istanbul Mebusan Meclısıne seçılmış, Buvuk Millet Meclısı kurulunca Harıcıye Vekılı olmuş v« Moskova ve Londra Murahhaı Heyetlerımıze reıslık etmıştı. Bu sefer de Çiçerin Van'dan, Bitüs'ten Ermenilere toprak istiyor YARIN ANKARA'NIN SERT CEVABI Dişf Bond ISTANBUL 06 25 Açılıs Program 06 30 Gunaydın I 07 00 Koye Haberler 07 05 Gunaydın II 07.30 Haberler v e Hava Durumu 07 45 Baglama takımından turkuler 08 00 îstanbul'da Bugun 08.10 Hafıf Batı Muzığı 0825 Beraber v e Solo Şarkılar 08 45 Vıyolonsel Soloları 09 00 Ev Içın 09.20 M Demırkıran'dan Şarkılar 09 40 Arkası Yarın 10 00 Ara Haberler 10 05 Okul Radyosu 11 05 Sabah Konserı 11.50 Oyun Havalan 12 00 Ara Haberler, tlânlar 1210 A Şenses'den Turkuler 12.25 Kuçuk Orkestra 12 40 Yakarçelık den Şarkılar 1300 Haberler, Resmi Gazetede Bugun 1315 R Sonmezocak'dan Şarkılar 1330 Reklâm Programlan 14 00 Caner'den Şarkılar 14.20 Radyo Senfonı Orkestrası 14 45 Dort Ses Dort Saz 15 00 Ara Haberler 15 05 Okul Radyosu 16 05 Ümıt Aksu Orkestrası 16.25 Sarkılar 16 45 Turkuler ve O. Havalan 17 00 Ara Haberler 17 05 Koy Odası 1725 Erkekler Faslı 17 50 Reklâm Programlan 19 00 Haberler, Hava, Yol Durumu 19.30 Kuçuk Ilânlar, Hafıf Muzık 19 40 Anayasa ) 19 55 Bır Varmıı, Bır Yokmuj 20 00 Sonat Saaü 20 15 Denızaltı Dunvası 20 30 Klâsık Turk Musıkisı Korosu ı 21 00 24 Saaün Olaylan, Ilânlar 2110 Hafıf Batı Muzığı 21 40 G Kasacı'dan Şarkılar ı 22 00 Reklâm Programları ) 22 45 Haberler 23 00 Caz Muzığı 23 45 Gece Muzığı 23 55 özetler, Program 24 M Kapanıs 123456789 Tıffany Jones SOLD\\ SAĞA: 1 Karadan ve denızden başka uçuncu bır seyahat vasıtası ıle bır yere gitmek ıstıyenlerın başvuracaklan tarık (ıkı rumundakı uye» anlamına ıkı soz) 2 «Bır çeşıt aptal durumundakı U3e» anlamına ıkı soz 3 Papaz, hasıslerın dunvada yalnız bekçılıklennı yaptıkları şey. 4 Karnı doyurulmamış durumdakı beygır (ıkı soz), bır erkek adı S Tersı «satım» ışının tamamıyle aksı bır harekettır, ıvedılıkle vapılması gereken durumda (eskı tenm) 6 «Şu konutu mesken ıttıhaz et'» karşılığı karma bır emır 7 Çevrıhnce «tren veva ker1 van grupu ele geçır » anlamına ıkı sozlu bır emır belırır 8 Bır kumaşın genışlık tarafı, ıdrarın kana karışması ıle meydana gelen ha«tahk (tıp terımı). 9 Bır erkek adı BBBB s * • X B B a B • • X I •I BBBB Q 3 \X BBT Bfl Q f B B a • • B BB DBBB B 4 flBB BB a / bellennde taşıdıklan su kaTUK%RID\N AŞAĞIîA: 1 Masallarda sayıları kırk bı 7 Parlak cınsten ıpekli tane oldugu rıvayet edılen hay kumaştan vapılmışe k ıbırı elbıs 1 2 3 4 5 6 7 8 9 * ss o z 8 m < l k l dut çetesının adı (çoğul şeklınU ' * y "de) 2 Eve donduğu zaman kında olmabazan çarşıdan aldığını «vurvan kopek» dum1» veya «\akaladim» dıve karşıtığı ıki ovunen kışı (ıkı soz) 3 Çol soz 9 Vuortasındakı sulak kuçuk sahacudunun bır lar (çoğul) 4 «Bırdenbıre veva bır kaç meydana çıkan para harcama,„.,. dan kaçınma hırsı» mana'ina s a k a t kı=ı, babası ıkı soz 5 Bır emır, bır konu da ç o k urerınde ınceleme ışı fi • Ilkel og]u «ekll < kurnaz olan «akfPteın lf X \z 1r I 1•z 1 3 jt DUNKU BULMACANIN HAt.f.KDILMig ŞEKLI NASIL HALLEDILECEK Yukandaki rakamlı bulmacada sad ce 4 tar • araJıtar (ipucu) ve 8 tane sonuç vardır Boş kalarj 12 karenuı içine 1 den 9 a kadar uygun birer rakam koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bolme işaretJerine dıkkat ederek "oldan sağa ve yukanHan aşağıya bulmacada gosterilen sonuçLan bulunuz. Bıraz vaktinızı alır ama, boş vaktinızi hoşça geçırmış oltırsunuz. D BB BB, B BB B •u BB a B a a B a & a • H n n H n Bfl n n H m DENIZ GURBETÇILERI MALİK ARNAS B/\LIKCISI Karabatak, Ah Barut a «Aman oyle gulme, yuzu nun üst yanı kopar da denize uçar' » dıye guldJ. «Ilaiü çocuklar hıç gulesım yoktu. Maşallah dal galar sungerlen koparıp kopanp kıyıya dag gıbi yığıvorlar» dıye ekledı Neyse uzaktan Ateşoğlu yarıya inmış bayragı gordu Depozıtonun n e durumda olduğunu hemen anladı Denızde dalmış olanlara kılavıız ıpıjle «hemen çıkın» ışaretmı vardı Zaten once dalmış olanlar pek az buçuk sunger bulmuşlardı Dne ınenler «Sert akıntıda sankı bır suru kırmızı «a rı bayraklar forslar, flâmalar sessız sessız bel \ı rarak bızımle ala> edıyorlardı» dıvorlardı Bayralclar ve forslar dedıklen yosunlardı Ateşoğlu «Çocuklan boşu boşuna ne ındırıp çıkarajım» d u e duşunuj ordu Ateşoğlu depozıtonun yardımına • etışmce depozıtoyu arkasına bağladı, sonra gıdıp çengelcı kayıklanm da yedeğe almıştı Poyraz Mustafa « Fare deliğıne kendısi guç sığarken kuyruğuna, bır de bal kabağı baglamış» dedı gulerek Çünku dalgıç kayığı kuçük motorü ıle, arkasına koskoca depozıtoyu ve ıkı çengelcı kayığım bag lajinca, kendı kendine saatte sekız mıl vaparken o sert kıble havasmda saatte guçbelâ yarım, j a da bır mıl yapıyordu Koca Numan, Poyraz Mustafaya « Gemi provasmda şapkanı ha.aja at, \avaş javaş kıça vurü, korkma şapkan başına ko • nar Nedır bu aksılık yahu' Ama daha epeyce kıyı var Kımı yol, sefer aksı başlar da ugurlu bereketlı bıter» dedı Motorde bır bozukluk vardı Bır lımana vanlmalıydı da onun nesı varsa onarmalıjdı Ateşoğlu Kılındıre'ye doğru yol alıjordu Neyse o kentın, bır çok guney kıjı kentlerı gıbı burnu dağda, kuv ruğu da balık gıbı denızdeydı Karava uğrama^, her denızcı gıbı eınme gıdıyordu Ama ne yaps ı n 9 Uğrama zoru vardı Karaya varınca kağıt larla, kaptan olarak once yalnız kendı çıkacak'ı Karantuıa memuru kâğıtlara bakıp denızcılerde veba ya da kolera olmadığma aklı resmen yetmceve dek, kayıktan kımse çıkamazdı Çunkü çıkar • larsa Allah sakınsm hastalık ya>arlardı Ama ken tın yanıbaşındakı kov ya da başka kentlerden ka radan her gun gelen olujormuş, o başkaydı 1 H a s talık dediğin, karadan değıl, hep denızden seyahat ederdi Neyse, Kilmdire'deki muhafaza memuru (karantlna olmayan yerde muhafaza memuru karaDttnm lşlne bakardı) lyl bir adamdı, hig zorluk çıkarmadı Tavfalar, ona kumanyalarından hedıyeler verdıler Sonra motoru çozup her parçasını muayene ettıler ^lotoru scğutmak ıçın, s u dolaşımım sağla>an bır boru parçasının çatlamış olduğunu anladılar Bır branda bezıru şerıt ş e r t kestıler, iyıce stokkolayıp sıkı fıkı sardüar. Ama motoru ışletınce, sular faaaşşş diye aktı, ordakı • lerm ustabasısını sınlsıklam ettı O çaHak parçayı Kılındire'dekı bır tenekecıye lehımlettirdıler O da tutmadı Kentte bır tufekçı buldular Bır eskı tufek namlusundan bır parça kestırmevı duşundu ler Ama enı u\madı Çatlağı onarmak ıçın kaynak lânmdı Ama kaynagı va Mersın, va da Ant a h a da \apabılırlerdı O parça alınıp karadan atla mı devejle mı tâ o soylenılen kentlere goturuluD onarılmalı sonra da gene e^ekle mı atla mı devevle mı Kıhndıre\e şet.nİTielıjd Bu oUcak ı ş degıldı Ruzgar ujgun est'kçe, depozıtonun jelkenle gıtmesme, ruzgar esmezse va da t e s eserse depozıtonun dalgıç m o t o ı u ıle çekılmesme karar verdıler Boylece yavas yavaş Antaha'ya doğru ilerlıvorlard Anamur, Gazıpaşa, Alanya ve Manavgnt kiyılarını yokladılar Ama kurıanja paralannı bıle çıkaracak kadar sunger bulamadılar Nerevı arajıp taradılarsa ellerı hemen hemen b o ş donduler Tayfanm suratları asıldıkça asıldı < A <caba sungerlen kaplumbağalar mı joksa sungerlere olet (oldurucu ve jajılıcı hastalık) mı uğradı n » dıyorlardı Neyse, Antalya da depozıton m motoru onanldı Kavıklar çarçabuk karaya çekı lerek kalafatlandı Bıraz umutlandılar, yuzlen şoyle boyle guldu Fenıke açıklarmda ilk kurbanlarım verınce fena çarpıldılar Bodrum'dan Suleyman Tosun dı>e onlara genç bır dalgıç katılmıştı Guler yuzaı, acar bır çocuktu Onu herkes sevıyordu Bır gun, çengelcılerı gbzetlemek ıçm depozıtonun yuksek dıreğının ucuna çıkmıştı tnevım derken elımı kavmjştı ne, dengesını kaybetmış ve başaltı dam buçosunun sıvri koşesıne duşmuştu tkı uç kaburga kemığı saplanmış olacaktı a cığerıne, sol goğsunun j arasından çok kan kaybed'jordu Hemen dokuz saat mesafede olan Penıke'ye yollandılar Kanını durdurmak ıçm, varanın uzenne un jıgdılar Ama yaramn kenanndan kan kopuruyorau. Tosun, yalnız «üşüyorum» dıyebılıyordu titreyerek, battanıyeleri motörün yanmda ısıtarak getırip üzerıne örtuyorlardı Sıcak s u dolu şişeler getırîyorlar ve sağına soluna koyuyorlardı Tosun, onlara bakıyor, ama gene de «üşüyorum» clıyordu. (Arkası var) A N KAR A 06 25 Açılış, Program 06 30 Gunaydın I 07 00 Koye Haberler 07 05 Gunaydın II 07 30 Haberler ve Hava Durumu 07 45 Sabah Muzığı 08 00 Ankara'da Bugun 08 05 Kuçük Ilânlar 08 10 Gonul Soyler'den Şarkılar 08.30 Çeşıtlı Muzık 08 45 Taşan dan Turkuler 09 00 Ev Içın 09 20 Sabah Konserı 09 40 Arkası Yarın 10 00 Ara Haberler, 10 05 Okul Radyosu 11 05 Hafıf Muzık II10 Ozcan'dan Şarkılar 11 30 Konser Saaü 12 00 Ara Haberler, Kuçuk Ilânlar 12 05 Turkuler 12 20 Kıbns Saaü 12 30 Şarkılar ve Oyun Havalan 13 00 Haberler, Resmi Gazetede Bugun 1315 Hafıf Muzık 1330 Reklâm Programlan 14 00 Kuçuk Konser 1415 Turkuler 14 35 Plâklar Arasuıda 15 00 Ara Haberler, îlanlar 15 05 Okul Radjosu 16 05 Yuksel Kıp'ten farkılar 16 25 Oyun Havalan 16 40 Afcumlerden Seçmeler 17 00 Ara Haberler v e Dânlar 17 05 Yurttan Sesler 17 M Koy Odası 17 50 Reklâm Programlan 19 00 Haberler, Hava, Yol Durum 1935 5 Gultekm'den Şarkılar 19 50 Bır Varmıs Bu Yokmuj 19 55 Turk Muzığı 20 25 Spor Dergısı 20 40 San atçının Garıp Dunjası 21 00 24 Saatın Olaylan 2110 Ozkan dan Turkuler 21 25 Çağdaş Turk Sıırı 21 45 Gonul Akın daa Şarkılar 22 05 Dans Muzıgı 22 30 Turkuler 22 45 Haberler 23 00 Gece Konseri 23 45 Gece Muzıgı 24 00 Kapanif Malkoçoğlu Konu ve resım: AYHAN BAŞOĞLU BODIM KOPROSO