Katalog

SAHtFE DÖRT 22 Evlul 1%8 nağmda HuVuîc Fakaitesinde ıküsat dersme gelecek hocamızı Y. Kemal Bey'ı beklıvorduk; 1918 1919 oğretım 3.1lı açılah bir hafta olmuştu o gun ılk dersıne gelıyordu. Kırk yaşlarında, sıhhatlı yuzlu, tertemız gıyınmış, vakarlı adımlarla kursusüne çıkmış : « Efendıler dersımız ıktısat ılmıdır> dıye soze başlamıştı Dılı, hâlâ bıraz Kastamonu jıvesıne çalıyordu. Bız oğrencıler bu hocamızra, Mondros Mutarekesınden sonra, Ingılız gorevlılerının Adlıye Nezaretıne gelerek, Tevkıfhanedekı hırıstıyan zanhlann, mahkemeden geçmeden salıverılmelerı ıstek ve zorlamalarına karsı dırendığını, duşmanlann bu taleplerıne boyun eğen hukumetle çalışmayıp Adlıye Musteşarlığından çekıldığını oğrenmışük, bunun ıçın ona bambaşka bir gozle bakıyor ve ustun bir saygı duygusu ıle bağlı bulu . nuvorduk Avlar hızla geçıyordu, Mustafa Kemal Anadolu va gıtmış Erzurum ve Sıvas kongrelerı toplanmış ve Mebusan Meclısı ıçın seçım yapılma^ı ıçın Padışah zorlanmıştı Yapılan seçımlerde Y Kemal mebus «eçılmış M Kemal 29111919 da Sıvastan bu seçımden duyduğu memnunlugu bıldırrmştı CUMiniRÎYET BAŞLARKEN Çamlıca tepesuıde bugun 90 yajmdm ak nçlı bir mahtcrcn İBMB •tvnyor. Ikl parlak goz, oradaa hâlâ eski fcmlcnnıyla memleket •omnlanmn uzeruıe eğılmış. Bazen memnunlyet, bazen endife lle, an» gayet hassaj butun olaylan Izliyor. tnsan olarak, lhtHâlci olarak, hoca, poUtflcaeı ve mfll! mflcadeknin en buyuklerınden bın olarak şımdi daha hayatta Iken larlhlmizde yöce >erine jukselen, kendı kendıni yetıstinnlf bu Anadoln çoctığo, Tusuf Ketnal TENGÎRŞENK'tir.. Bo yazı diıısinde, bir zamanlann dınamık \e memleketsever genci, Dısışlerı Bakanı Yusuf Tengirjenk'm hayat hikayestaden ilgtaç bir bolumu bulaeaksuıız. «Vatan hızmetınae. Sayın Tengirjenk'in kJtap halınde çıkacak hâtıratı bu aCı tajjıyor . Şımdi bu, onıın, milli mustakil yenl Turkije devletmın (bu ad kovma Ataturk'un Istiklâl mucadelesi parolasıdjr) asırHr bo>u çarpıştığı kuzey komşusuyla giyasal ilişkilerini. nt kadar çetın şartlar. tartışmalar \e çatıjmalarla knrdnjnnu aniatan hatıratuıın bir kısmını vayuılıvoruz. Turklve Cumhuriv eti Delegas>on Baskanı Dışijleri Bakanı Yosuf Kemal'in anılannı ve pek onemlı mujahedelertm ve çlıdiği portrelerı bu serı vazılarda oku> acaksmız Lenin'Ie tanışıp konujmaları, Stalın le 3 aptıgı muzakereler, Ermeni meselesi, Çiçerlnle çatışroalar ve tartışmalar, hepsını .. Saym Ynsuf Kemal Tengırjenk'e uzun omurler dlllyerek y«nlanmıza ba$lı>oruz. Antaton : YUSÜF KEMAL TEN6ÎRŞENK 2 0er teyen: L £ NAŞİT HÂKKI IfUlfi tıp olduğu kanaatıni hasıl etmıjtır Cahıl askerlerm hareketlerınden her zaman olduğu gıbı yabancı casus şebekelerı ve gencılık taraftarlan ıstıfade etmeğe yeltenmıslerdır • Meclıs genel kuruluna getırılmiştı, hatırladığıma gore, bu metrua altını butun mebuslar ımzalamış.lardı Bu mısak, Turk un bağunsızlık beyannamesı ıdı Subatta ve martın ılk yarısında bir yandan Mebusan Mech'inde çal şan hocamız, derslerme muntazam surette gelıvor fakat sıya& hava da karardıkça kararıvordu, galıpler Turkıye vı parçalamak ve mılletımızı joketmek ıstıyorlardı Naşit Hakkı ULÜÖ Kuleli Askerl idndîsi'ntlen Tıbbiyeli Ihlilâlciler orosıno K uleli Idadısı oğrencısı ve sınıfınm başçavuju Yusuf Kemal Efendının bir av gezmesmde elı parçalanır Ehnı kesılmekten kurtararak hastaneden taburcu olan genç Kulelılı, ızınsız ava gıttıgınden bir sure hapıs vattıktan sonra, artık subay olmalc janstnı kaybedınce, hekım olmak teaebbusundedır Yuksek Tıbbıve'de polıtıkaya onculuk edenlenn arauna karıjır Tıbbıye'nın buyuk ıhtılâh dentn hareketle ılgılı olarak hocre hapınne tıkılır. Elının sakatlığı bahanesıle Askerl Tıbbıye'den çıkanlmanuı yolunu bulur ve bu suretl» Fızan'a fürülmek tehlıkesınden kurtulur Uzun ve utıraph yıllardan acmra 1316 (1900) da geçım mucadelesi içınd* çırpman Yusuf Kemal, hayattakı en buyuk dayanağı olan annesım kaybeder, ba yıl, babası Raeı Efendının, onu <kadı> yetıgtıren «Nuv»b> Medresesıne gırmesı ıçın rorladığı, fakat onun Hukuk Mektebıne gırdığı yıldır İstanbul işgal edilince Ankara'ya gîdiş 16 mart 1920 gunu munefıkler îstanbul u bir kat daha akerı ışgallerı altına almışlardı bu kanh gunun erken saatlerınde Hukuk Fakultesı saîormnda top anm ş ne vapmamız Rerektıgını tartısıvorduk Ilk akla gelen ver ver prote»to mıtınglerme başlamaktı bunlar a«keıı ısgal sartları altında nasıl vapı!abılecek<ıI> Guvendıgımız hocaları bekledık gelenlerın ara«ında Y Kemal vnk'u o Çamhca'dakı evınden doğruca Fındıklı dakı Mpbj=an Meclısıne gıtmıştır dıvorduk Gerçekten ondan sonra hocamızı gorememıstık kısa bir zaman sonra 1920 mart'nm son gununde Ankarava gıtmış bulunu\ordu M Kemal 19 mart 1920 de mılletı, fevkalâde vetkılerı olan bir Meclısı seçmeğe dâvet etmıştı Yu«uf Kemal o gun Ankara'ya varışını şovle anlatır « Ankara'va vardığımızda, Mu^tafa Kemal Paşa gara gelmışlerdı Benı lutfen arabalarına a'dılar ve lâjık olmadığım vere sağ taraflarma oturtarak Zıraat Mektebıne kadar goturduler » Yusuf Kema! ıçın Anadolu'nun bağrında hurrıvet ve ıstıklâl uğrunda açılan mucadele ıçınde buvuk kurtarıcmm van'nda yepvenl bir havat baslamış ve parlak bu ufuk açılmıştı. Avrupa'da Hukuk ve İktis at Doktorası Kendısını durmadan vetıştırme ve bılgılerını gelıştırme azmmde olan Osmanlı Mebusan Meclısının genç uyesı Y Kemal o gune kadar oğrendıklerını veterlı bulmamış Fransa'da doktora vapmak kararı ıle Talebe Mufettışlığı gorevı a'arak Pans e gıtmış buvuk ıktısatçı Prof Charles Gıde ın takdırını kazanmış sıyası ve ıktısadı ıhmlerden doktorasmı başardıktan bir yıl Londra'da ıncelemeler yaptıktan sonra, Bınncı Cıhan Savaşı başlayınca, yurda donup Adlıye Nezaretınde gorev almış ve bir muddet sonra Musteşarlığa yukselmışü Yoksulluk ıçınde kendı kendısını yetıştıren parlak hukuk ve ıktısat bılgını 1917 nısanının bırıncı gunu turkçuluğe hızmetlenle tanınan Halıt Bevın kızı Nazlı Hanımla Çamlıca'da evlendıkten sonra «buyuk oluş tamamlanmış», genç Y Kemal'ın butun varlığmı saran bu mutlu bağ'.anış, ona ıstıklâl mucadelesıne karışmasında en buyuk destek, vatan yolunda tehhkelerle boğuşurken. engın cesaret kavnagı olmuştu, Nazh Hanımefendı Hukukçu, inkılâpçı ve mebus... Y Kemal bir yandan hukuk oğrenımı yaparken, geçınebılmek ıçın gazetecdık etmış, Hukuku bıtırınce avukatlığa başlamıs, 23 temmuz 1908 ınkılabuıda, Istanbul u u>aranların onunde rol almıs., Hukuk Fakultesıne hoca olmuş, memleketınden mebus «eçılmış 31 mart 1909 olayında Parlâmento ıçmde cesaretle faalıyet gostermış Haraket Ordusunu Hadımkoyunde karfihyanlar arasuıda bulunmuştur Prof Yusuf Kemal Tengırşenk'In aradan altmış vıl geçtıkten sonra 31 mart ola\ı hakkında kanaatı joyledır « Bu olaylar, bende 31 mart lsyanının Abdulhamıd'ın eserı olmadığı, bunun, tttıhatçılardan ıktıdan alm»k ıçın yapılrms bir ter Millî Misak'ın yazılışı ve kabulünde 1211920 gunu son Osmanlı Mebusan Meclısının duşman ışga'.i altmda Fındıklı'da açıhşını unutamam Padışah hastavım dıye gelmemış . onun verıne Sadrazam Ah Rıza Paşa Meclısı açmıştı Adı «Meclısı Mebusanı OTnanu ıdı ama gelen mebuslar yalnız mıllı smırlar ıçındekı toprakların evlatlan Turk çocukları ıdı Ben o zaman Vakıt gazetesı yazı hevetınde çalışıjor Mechs'ın genel kurulu toplantılannı \e encumenlenn çahşmalarını ızlıyordum Mechsın uzennde durduğu en onemlı ışın <Mısakı Mıllı Ulusal And» olduğunu bılıyorduk. Erzurum ve Sıvas kongrelerının kararlarına uyularak bu mısak encumende hazırlanıyordu, bu encumende hocamızuı da ustun gayretler gosterdığını bılıyorduk. Nıhayet 2811920 gunu, Mılli Mısak YARIN RUSLARLA KARŞI KARŞIYA Ankars Talimgfihının birınci yıldönümü bayramınds Gsıi M. Kemal ile l u ı f Kemal Tenkırfenk (aoldMi ikincl) ve »eyırcıleri lelftmlıyan misafir Bnlgsr Heyeti Reist. Hukuk Profesörü ve Mebus.. Veznecılerde Zeynep Hanım Ko Dişf Bond MODESTY BLAISE tSTA NBUL SOLDAN S A Ğ \ : 1 1958 Temmuiunda Irak'da ihtılal >apan ve Cumhunvetı kuran (ıkı ısım) 2 Fenıke'ılerın tanrılarına verdığı ad Üçuncu şahıs tekıl Kıjamamak 3 Guzel San atların tumu Sırkenın bovlesı kupura zarar verır \unan mıtolojısınde seher tanrıçası Bir nota 4 Bır erkek adı 1845 > ılında olen unlu saz ^aırımız. 5 Bır maddenın ozellığını değıştırmeden bolunebıleceğı en kuçuk parça Üjelerın cemıyetlere odedığı îlgı. 6 \apılması tasarlanan bır sevın orneğı Çogul takısı Uzak 7 Kopek vavrusu Bır şevi muavven ucretle tutan kımse Karşılıksız. 8 Done ılöoe"^. den şey Hayvan temızleme 9 Dorduncu zamana aıt olduğu sanılan bu>uk bır kuş ftsılı Izmır jakınında turıstık bır yer Başına bır harf gelırSe bal yapan olur 10 Üzerınde bır cısmın şeklı gorulen ve sajdam olmıvan duz juzey Sırtı dıkenlı bır hayvan Karakter 11 Yaradılıs Takılmış ad Uçuncu şahıs tekıl. 12 Bazı esva uzerınde ddlgalanır gıbı gorunen parlak çı/gıler Tepelerın alt kısmı (çogul) 13 Bır tarafa vatmıs Yunan sovundan olup musluman memleketlerde oturan kımseje verılen ad Bır lıarfın okunuşu Radvumun sımgesı 14 Bır harfın okunuşu Cerahat Ivıhk 15 bakat Olağanustuluk sayılacak deıecede doğru ve ısabetlı soz veva hareket Bır nefeslı çalgı 16 Kavmalar Istek Çehre TUKARIDAN 1 Yenıçerı ocağının bozul duğunu gorerek onu kaldumak 06 25 Açılış, program 06 30 Gunaydın I 07 00 Koye haberler 07 05 Gunaydın II 07.30 Haberler ve hava durumu 1 07 45 M Akgun'den turkuler 08 00 Istanbul da bugun 08 10 Çesıtlı muzık 08 30 Turk muzığı ^9 00 Hafıf Batı muziği 09 30 Çocuk saatı 10 00 Ara haberler ve ılan'ar 10 05 Yurdun Sesı Kadınlar Korosu 10 30 Bı?ı dınler mısınız' 10 35 Sevılen ^esler, melodıler 10 50 Pazar sohbetı 11 00 Beraber ve solo »arkılar 11 30 Solodan soloia 2 00 Ara haberler ve ilânlar 12 10 Şan soloları 12 25 M Mukadder den sarkı'ar 12 45 Orhan Avşar Orkestrası 13 00 Haberler 13 15 Dans muzığı 15 00 Ara haberler \ e ılânlar 15 05 Hafıf şarkılar 15 20 Sohstler geçıdı 15 45 Konçerto saatı 16 15 M Akkuş'tan turkuler 16 30 Fehmı Ege Orkestrası 16 45 B Akso>'dan şarkılar 17 00 Ara haberler ve ılânlar 17 05 Va<fı Uçaroğlu Orkestrası 17 20 Çesıtlı Turk muzığı 17 50 Rekiam programları 19 00 Haberler, ha%a ve yoJ 19 35 Turkuler geçıdı 19 55 Bir \ armış bir j o k m u ş 20 0 0 P a z a r d a n pazara 20 30 Beraber ve solo şarkılar 2100 24 iaatın ola\ları ılânlar 21 10 Melodıler arasında 2 O 5 Spor Dergısı 21 45 A Şensoy dan şarkılar 22 00 Reklâm programları 22 45 H a b e r l e r 23 00 P l a k l a r arasında 23 45 Gece muzıgı 24 00 Kapanı? BULMACASI 12 3 4 8 6 7 8 910 111213141516 16 isteven ılk vezır (Üç ısım) 2 Erzurum bolgesı halk oyunu Bır ağırlık olçusu Her hangı bır kuvvet alanına, alana dık bellı bır duzlemın bır kısmından geçtığı var sayılan kuvvet çızgılerının hepsı Bır guz rengı 3 Rusça evet nnlamına gelır Konferans vermeve uygun salon Duman «ırı 4 Pavlaşmak Un En kuçuk topluluk 5 Bır harfın okunuşu Akar su 6 Bır cıns halk şıın Başı çıplak Yaylı hafıf volcu arabası 7 Fazla sıcaklarda ter yuzunden vucutta belıren sıvılcıler Bır şeyın asü kendı tutan 8 Bır nota Yoneten (çoğul), 9 Bır peygamber adı Bulmaya çalışır Radyum'un sımgesı îleten. 10 Bır nota Proteını bol bır besın maddesı Dılsız Su 11 Cıldı, yumuşatmak ıçın surulen madde Soru takısı Kıymet Rutubet 12 Eskı Yunanıstanda sıvaset ve t caret ışlenmn konuşulduğu verler Bır harfın okunuşu Palamut ağacının meyvesı 13 ^evp (ıkı kehme) Kotu 14 Tersınden okunursa soru takısı 0lur Hak edılmemış olan Artıştın yaptığı Genıslığı 15 Uzatma Asker avakkabılarının altına çakılır Bır erkek adı 16 thtıyar kadın ('kı kehme) Ikı cısmı bırbımden avıran mesafe Hayret ıfade eder. Tîffany TİFFANY JONES r»" O « TAS £ İ^T ,h Mallcoç Konu ve resım: AYHAN IAŞOĞLU A N K ARA BUDİN KOPRÜSÜ UAVA PW B u z C«5a W 06 25 Açıhş p r o g r a m 06 30 Gunavtfın I 07 00 Kove h a b e r l e r 07 05 Gunavdın I I 07 30 Haberler i e h a \ a d u r u m u 07 45 Sabah muzığı 08 00 A n k a r a ' d a b u g u n 08 15 T u r k u l e r 08.25 Çesıtlı muzık 08 40 CKun h a \ a l a n 09 00 Halk müzıgı 09 30 Pazarın p l â k l a n 10 00 Ara haberler \ e ılinlar 10 05 T Muzığı ozel programı 10 35 Bızı cünler mısınız? 10 40 Sabah konserı 10 55 Magazın 11 05 T Engın'den turkuler 11 20 Pazar sohbetı 11 30 Hafıf Batı muzığı 12 00 Ara haberler ve ılânlar 12 05 G Kasacı dan l a r k ı ' a r 12 30 Yurttan sesler 13 00 Haberler 13 15 Bir reklâm programı 13 30 Avten Zenger ve Ah Şenozan dan şarkılar 14 00 N Bavram dan t u r k u l e r 15 15 Ara haberler ve ılânlar 15 20 O\un h a \ a l a n 15 35 Hafıf Batı muzığı 15 S5 T özek ten çarkılar 16 15 Çe«ıtlı muzık 16 45 A Ekber Çıçek ten turku 17 00 Ara haberler ve ılan'ar 17 05 Incesaz 17 30 Ocak Başı 17 50 Reklâm proRramlan 19 00 Haberler hava ve yol 19 30 Kuçuk ılânlar 19 35 N Tufekçı'den turkuler 19 50 Bılgı koşesı 19 a5 Fran«a dan muzık 20 25 G Tecer den şarkılar 20 45 Çıgan muzığı 2100 24 saatın o l a j l a n ılânlar 21 10 A Gurkan dan t u r k u ' e r 21 2 J Spor Dergısı 2145 M L ğ u r l u dan şarkılar 22 0 5 î l u z ı k Dunvası 22 25 Çeşıth muzık 22 45 Haberler 23 45 Gece murığî 23.55 Gunun onemlı haberlerl, program 24 00 Kapanış DENİZ GURBETÇILERI j MALİKARNAS 26 lç.nden bır acı onu zorluyordu Anne=ının bon bon bakışı karşı^nda dayanamadı Annesme, <Avlonvalı Hamza benı ıstıyo", ona varacagım» dedı Annesı Çakır Avşevı kuçumser jollu «Hav bre ço cuk> dedı Çakır Avşenın onu^una fena dokundu bu «ozler Canı agzma gelmıştı zaten Annesıne ala bıldıgıne açık gozlerle baktı Dudakları bır şey soy levecekmış gıbı bırkaç kez tıtredı Ama bır şey soy lemedı Kaşları çatıldı ellerı gogsune dogru >urudu dık gogu^lerının zorladıgı dugmelere gıttı Tıtre\en parmak'arı çozmedı dugmelerı Bırdenbıre boyunca dıkıldı başmı arkava attı Hamza vla o>nadıgı u>sal kadın maskesını bır vana fırlattı Çevık bır davranışıa mıntanının goğsunu şırakkadak \ırttı Avuçlarıvla memelermı şak şak tokatlavarak «Bak, bunlar ne" Çocuk muMim'. dedı Annesı ıkı elının parmak'arını ba^ma goturdu «Delı kız'» dedı Ama kadınlığı mı tuttu ne ıçınden kıvanç duvdu Çakır Ayşe, o gece goz vummadı Gece gelırse artık onu • bulmak Hamzava duşerdı Çunku Havır, hayır' Bır kaza o'maınıştı O balıkçıjsa balık tutuyorsa Ajse de Kara Hamza =ını tutardı Tutamazsa tutamazsaaa kendısıne kıvardı Onuç vaşında kadın kız olmak amma aa acndı Erkek olmalıvdı kı ışı elıne alsın Bo\le duşunurken, kısık gozlerının ara lığında ofkenın mavı ateşı yanıyordu 'Atına nal olam efem' Bel ne trablus kuşağu, dedıkçe JTJZ buluyorlardı Kovde goruvordu ya hepsını' Belıne, Kara Hamza nm trablus kuşağı olavım da bır gorsun o gununu » dıje dıve sabahladı Ama \ıne de bır kazava ugramı* olmasın dıye ka>gılannordu O zaman ıçınden Kara Hamza'm, bakışıjla vanağımı okşasa yeter bana Onun bır dokunuşu tum gonlumu govdemden ugratır gonlum zavallıya dogru bır atılış olur GogsuTi kend kendıni onun dokunuşuna uzatır Gonlum çıçek gıbı açar, onun bakısında dıye duşunayordu Ne bekhyordu sankı tşte amcasının doru at' «Yonca» vardı, tufeğı de vardı On ları alır gıderdı Atı t^ıfeğı arasınlardı sonra Gun dogdu Ajşe Hamza'nın geleceemı bır umuvor bır «Havır gelmevecek» dıvordu Öğlevı buldu Artık duramnordu jerınde Ik ndı oldu gelmedı YuIU yamru yumru oldu Doru atın n >anına va dı Bır srure mızrak gıbı dımd k du'du Ama bırden bıre ıçınden kaılarına, kaiçalarına tepeden Umağa dek her jeııne •sankı vuz bın voltluk b r elektrık akımı geçtı Atladı Çakır Avşe doru ata Pek kısa bır sje, bmıcıvle bınek mermpr bır he%l e. ımısler gıb1 durakaldılar Ayşe bohçavı unutmuş çıf'evı aİTiı>*ı. Avşenın ata hoplamasıyla be gırı kalça bacak ve baldırlarının guçlu kı=kacma alı ıaai bır oldu b tkle Hayvanı topukladı Bınekle bınıcı bır tek h z parçası olarak çığlık gıbı çıvdı O vah«ı dort na'a ucuş ta A>şe eğılıp atın kulagına, «Ha goıevım senı Se\gılıve gıdı>oruz > dedı Çakır Avşe'yle doru at o\ava tam voUa boaandılar Ayşe'nın alev alev saçları, Yonca nın \eleı\le kuyrugu uçan kanat'ardı sankı At dort nala gıderken Avşenın genış şalvarı atın uçuşuyla vapraklanınca bacaklannda guvercın ksnatlaıı gıbı şakırd vordu Do t vandakı gune^ıe kız mış dağların ateş hohlajışıyla >anan ova>ı, ru?gar gıbı geçtı Alabıldıgine açık burun delık(eıınden Yon ca ve bınıcısı ovavı da onun uzakhk'ınnı da ıçıvorlardı, açık uzaklığın ozgurlugunu tadıvorlardı Kavıkaşııandakı tahta koprunjn uzeıman gok eıbı gurleyıp geçtıler Tozu dumana katarak denızı k 1 ladılar Hurmaiı Bukie CoMa<; Bukur(*jn gounn"»sıvle, tâ arkada kalması bır oldu Ç ft'ık Koyunun tâ gobeğıne daldılar Gıvak cıjak kaçışan tavuk or dek ve kaz kargasalıgı kopek havlavı^larıvla uı ^ek ın^an bakışları orta=ından yıldnırr gıbı a^ıp kavbol dular Kovde herkes «Nevdı o 1 Vay canma'. dıve bırbırine bafcakaldı Kımı kadın, «Yıkavıp <;e'dırım çamaşırlar hep uçup topraklarda berbat oldu . dı e vakındı Bazıları da ıpını kopd"ıp kaçan eseKİermı aramaya gıttıler Çakır Avşe kendısıne doğru gelııor mu d ve ku lak verıyordu uzaklara Çunku Hamza Mezgıt e gıder=e ızlevecegı baska vol joktu Ama kendı atnın, ven davul gıbı gumburdetme^tnden başka bır şey duymuvordu Ayşe, •Gelmıjor» dı>e dusununca tufeğın kundağım avucunda ezercesıne =ıkı\ordu Son ra «Sakın bır felâket oldu, aman yetşeviir dıve Yonca yı daha da topukluvor gozu budaktan sakınmadan alabıldığme suruvordu Hıza bavılır ınsanoğlu çunku ıkı uzaSın a>rıl!gım yok ederek a>rıları bırleştırıp kavuşturan hızdır. var)