Katalog

rŞAHESER ROMANLAR £n Büyük Yozorlann £n Guıe< Yazan: KENYON ALEV ALEV Yeni çıktı »2 5 ( . * Çeviren: V. Gtiltekin Ingiliz Şoiri Byron'un Sonot. Afk. IhHrcts tçind» Al«v Alev Vanıp Tutufan Hoyatı Bu Romondo Bütun H«y K a nıyl« Anlatılmtftır. @ OÛVEN ¥ A * I N I V İ Cumhuriyet \ universite İmthunlarına', tezırlama Kurslan iste'jrinu Osmanbey Hal^skargazJ' Cad. No: 200 Telefon: 47ffi68 İlâncılık: 7953 9989 KÜRÜCUSÜ: YUNTJS NADİ 45. yıl sayı T5834 TelgraJ c» mektup adresi: Cumntınyet Lstanbul Posta Kutusu: tstanbul No 246 Teiefonlar: 22 42 M 22 42 96 22 42 97 22 42 98 23 42 i » O Sa/ı 27 Ağusfos T968 TERH L STESI 30 Ağustos'ta bir üst dereceye yükselecek subay ve assubaylar belli oldu Hür Prag Radyosu'na göre Rus Birlikleri, bazı önemli merkezlerden çekilmeğe başladı ROMANYA, MOSKOVA İLE BİR CENTÎLMEN ANLASMASINA Y A Z I SI Z Ordu terfi listelerini açıklıyoruz Sait Arif TERZİOĞLU ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Yühsek Askerî Şura, VARDI DemireVin haşkanlıgında toplantılanna başladı Modası Geçecek ünya ilerliyor, hem de | h!7.1ı adımlarla ilerliyor. ' Bir milletin, kabuğuna çekilmiş bir halde tek başına bir yaşam sürdürmesi nasıl artık düşiinülemiyorsa, bir milletin daha büyük bir millet tarafından fürckli baskı altında tutulması da gitgide öylece tmkânsızlaşmaktadır. Çekoslovakya olayları yüzünden ortaya çıkan durum hu bakımdan ibıet vcrici niteliktedir. Prag yöneticilerini zorla hizaya grtirmeye kalkıştığı taktirde ABD. nin bu işe seyirci kalmaktaa başka hir şey yapamıyacağını Moskova Hükumeti pek&iâ biliyordu. tklnci C ilıan Savaşından sonra Tahran. Talta ve Potsdam loplantılarında varılan yarı gizli, yarı zımnî anlasmalar gereğince Doğu Avrupa ülkeleri Sovyet nüfuz bölgesi olarak lanınmıştı. Bu ülkeler arasında doğrudan doğruya Sovyet müdahalesi olmaksızın demokratik sistpmi yıkarak yerine komünizmi getiren de yalnız Çekoslovakya olmuştu. Çek Komünist Partisi, Doğu Avrupanın en güçlü Marksist kuruluşlarından biri idi. Alman işgalinden canı yanan halk, komünistlere oy vermek suretiyle Rusya'ya dayanmak ve ileride bir gün Almanya'dan gelebilecek bir tehlikeye karşı varlığııiı RÜven altına almak istiyordu. 1948 hükumet darbesini yapan Komünist Partisi o zaman, Çekoslovakya'nın en büyük Kİyasal varlığim teşkil ediyordu. Üstelik Çckler olsun. Slovaklar olsun, çeşitli tarihsel, kültürel ve etnik bağlar yüzünden Ruslara karşı yakınlık doyuyorlardı. Bundan yedi sekiz ay önce Pragda başlayan, rejitni libcralleştirme hareketinin ne Sovyet Rusya'ya, hattâ ne de komünizne karşı bir ayaklanma hareketi olmadığı meydanda idi. Altında ileri gelen parti üyelerinin de imzası bulunan 2 bin kelimclik mektup bunu açıkça göstermektedir. Mektupta sosyaiizmin yerilmesi şöyle dursun, tersine savunulması yapılmakta. özgürlükler genişletilmekle baskı ve haksızlıkların «idcrilercği. halkın sosyalizmi gerçekten benimsemesi imkâniarınui sağlanacağı anlatılmaktadır. Moskova Hükümeti bunu da iyi biliyor ve bu liberallesme hareketlni silâb gücü ile bastırmaya kalkıştığı taktirde gerek Çekoslovakya'da, gerek Dünya kamu oyuoda Rusya aleyhine uyanacak tepkinin azametini de şüphesiz hesaba katıyordu. Prag üzerine yapılacak silâhlı bir baskı ancak Polonya, Macaristan ve özellikle Doğu Almanva Komünist Partileri yöneticilerinin işine elverir. belki o ülkeler halkları için bir ibret dersi yerine geçerdi. Böylesine kısa vâdeli bir yarar sağlamak uğruna koskoca bir devletin prestijini feda etmeye değer miydi?. Değmez olduğunu her halde Kremlin yöneticileri de anlamış olacaklar ki, bir yandan Prag Caddelerinde Sovyet tankları nöbet beklerken, öte yandan Moskova'da Ruslarla Çek devlet adamlan arasında bir müzakeredir sürüp gitnıcktcdir. Bugün öteki uyduların da kaiılacağı söylenen bu müzakereler sonunda belki işgal kuvvetlerinin geri çekilmesini saglayacak bir anlaşmaya vanlacaktır. Herkesin Prag'da bir kukla hükü met kurulmasını beklediği bir sırada Rusların daha dün lânetleyip tutukladıkları Çek yöneticileri ile masa başında pazarlığa oturmaları Dünya tarihinde eşine rastlanmadık bir olay olduğu kadar, baskı jöntemleri ile küçük milletleri ezmek devrinin de artık kapanmak ıızcrc bu)unduğunu müjdeleyen bir olaydır. Dubçek ve arkadaşları ile anla(jamaz'arsa RuMar yarın Prag'da hir kııkla hükumet uydurabilirler. BM imkânsız hir i; değildir. Imkânsız olan. havsi.vctli milletleri sürekli olarak yabancı boyuntfuruğu altında tutabilmektir. ANKARA 30 Ağustosta bir üst dereceye terfî edecck Silâbb Kuvvetler mensuplarınm terfî listesi açıklanınıştır. Bu listeye göre terfî eden subayların listesi aşağıdadır: Kara Kuvvetleri ALBATLlGA TÜKSELEN PlIADE KURMAX TARBAILAR Ferhat Dikici. Ibrahim San, Doğan Güres, Sabri Yirmibeş oğlu, V. Oktay Kaan, Arif Ö z çelik, Nihat Toprak, Şamil ö z dilli. ALBATLlGA IHKSELEN TANK KLRMAI ÎARBATLAR Alpaslan Demirel, Hami Menzilcioğlu, Mehmet Önder. Yüksek Askerl Şura ."tün sabah saat 9.00 da Başbakan Demirel'in başkanlığında toplanarak günclemindeki maddeleri görüşmeye başlamıştır. Yuksek Askeri Şura toplantısına, Millî Savunma Bakanı Ahmet Topalojlu, Genel Kurnıav Başkanı Orgeneral Cemal Tural, Kara 1 Kuvvetler' Komutam Org^ncra Mfmduh Tağmaç, Deniz Kuvvetleri Komutan Veküi Koramiral O ı â ı i:yiceoğlu, Hava Kuvvetleri Komutam Orgeneral Resat Mater, Bir\noi Crdu Komutam Orgeneral Haydar Sukan. tkinrı Ordu Komuranı Crar.neral Nazmi Karakoç. Üçüncü Ordu Komutanı Orgeneral Refet tigen ,,, alp. Genel Kurmay İkinci Başkanı i Orgeneral Fikret Esen, Yüksek = Askeri Şura üyes' Oramiral H»y r dar Olcaynoyan kattlmışlardır. £ Toplantıya bir siire Başbakan E Demirel başkanlık etmiş, daha son 5 ra başkanlık görevini Milli Sarun ş ma Bakanına bırakarak toplantt S dan ayrümıştır. Ş Askerî Şura üyeleri saat 11.30 5 da Anıt kabre gitmişler ve bir çe s lenk koymuşlardır. 2 6lı Zirve anlaşmaya çahşıyor (DIŞ HABERLER SERVİSİ) Sovyet Çek îkili Zirresl biterken; yine Moskova'da, Varsova Paktının S ülkesi ı Rusya, Polonya, Bulgaristan, Doğu Almanya, Macaristan ve Çekoslovakya) arasındaki zirve başlamıstır. Bu arada, anlaşmaya vanldığı, fakat şartların kesin tesbiti konusundaki catışmaların mevrut olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, Hür Prag Radyosu, bu sabaha karşı Sovyet birliklerinin, bazı önemli merkezleri boşaltmaya başladıklarını bildirmiştir.' Birlikler ve tanklar, uzun konvoylar halinde şehirden aynlarak, Prag'm dışına çıkmışlardır. Bu arada. işgal kuvvetlerl, Prazid^m Başkanlıgı ile Başbakanlık binalarını tahliye etmişlerdir. Sovyet tanklannm Prag'ın merkezinden çekilmesi, Moskova görüşmelerinde kararlaştınlmıştır. îyi haber alan çevrelere göre, Svoboda ve diğer Çek liderleri, baskente; «Prag, işgal kuvvetlerinden annmış bir şehir olduğu vakit dönmekte» israr etmişler ve bu ıs teklerini Sovyet liderlerine kabul ettirmişlerdir. (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) PRAG'DAN GELİYORUZ ALBATLlGA YÜKSELEN TOPÇC KVRMAT TARBATLAR Ecmet Kutay, Turan Ertem, Baha Kadıoğlu, Dogan Güncan, Vedat Ural, Muhittin Füsuno^lu, Necat Akman, Fazıl Yüzbaşıoglu, Hüseyin Topa, Ziya Gü ven, Mehmet önder, A. Tarık Akbulak, H. Sabit Dinleten, Mustafa özkösem, Kenan Güven, Ajhan Beyhan, Turan Celâsun. (Ârkası Sa. 1. Sfl. 3 te) «26 Ağusfos»un | yıldönümünde f ısmef inönü, i Atatürk'ü övdül «2S Ağustos Zaferi nin yıldö S nümü ve Türkiye Harb Malulü E Gaziler, Şehit, DuL ve Yetimleıinin E • Seref Günü münasebetiyle. «Harp jjj Malulü Gaziler. Şehit, Dul ve = Yetimleri Cemiyeti. İstanbul Şu S besi binasında dün düzenlenen tö 3 rende konuşan GHP Genel Bas = kanı İsmet İnönü, •Atatürk'ün si = yasi görüşü, askerî dehasının da üstündedir» demiştir. S 26 Ağustos'un önemine değinen v e Ş anılarını anlatan İnönü, sözlerine E devamla. Atatürk'ün değerinin. 2j değişen dünya ölçüsünde daima X arttığını, Başkomutan olarak de ~ ğil, bir fert olarak bile emsalsiz E olduğunu» söyleyerek Onun, say Ş gı ve sevgiyle daima anılacağını belirtmiştir. E İnönü, daha sonra, şöyle ko ^ nuşmuştur: Ş •Hiçbir memleket, Türkiye gibi E işgale uğramamıştır. Türkiye, Bi E rinci Dünya Savaşından kurtul ^ muş ve hayati itibarım Avrupa'lı ~ lara kabul ettirmiştir. Atatürk, E GENC İTAKTI BU TANK1 20 yaşmdaydı, tıp okuyordu. Düşman gelip yerlememleketin istifade edilebilecek 3 şince Prag'a o da kendince karşı koydu. B i r yolur.u buldu, arkadşgiarmın hazırladıbüliiıı maddî ve manevi kuvvelle rini toplayabilmiş bir kuvvetle E ğıa bir Molotof kokteylini, Rus tankma fırlatıvcrdi. Rus askerlefî önce söndürme> e büyük zaferini kazanmıştır. Onun S y r e t ertiler yangını, sonra yangın tankın her yanını alınca, bırakıp kaçülar. Etrafta için hicbir zafer, bunun kadar de E topl?nan!ar, zafer çığlıklariyla alkış tutuyorlardı. Bu anda Ruslar ateş açtl. Yuvarlanıp ğcrli değildir.» E düşenlerden biri de, tıp öğrencisi genç kıziı.. 6. Fffo'nuıı zîyaretî fartışı/ıyor • Ege Üniversitesi Rektörü «Universite yurtlan bizlere bağlı değildir. Fakat Polis, buralara girmeğe kalkarsa. bana sorması icabeder» dedi İZMÎR, (Cumhuriyet Bürosu) Ege yüksek öğrenim gençliği, 29 ağustosta ümanımıza gelecek olan Amerıkan 6. Filosunu protesto etmek amacıyla Türk milletüıi dün de meşru bir direnmeye dâvet etmiştir. Üniversiteli gençler, dün, şehrin ceşitli yerlerine pankartlar asmışlar ve slogan olarak «Ne Amerika. Ne Rusya! Tam bağunsız Türkiye» ülküsüyle hareket ettiklerini açıklamışlardır. Gençlerin protestosu ile ilprili olarak Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Mustafa Uluöz, «Amerikan donarunasımn Izmir'e gelişleri nedeniyle üniversiteli gençlerin bir direnme gösterecekleri bildiriliyor. Eğer bu direnme olıırsa ve öğrencilerin tstannulda olduğu (ribi gece yansı vurtlanndan polis vafiıUısıyla alınması icap ederse, polis sizden habersiz yurda girebilir mi?» sorusuna şu karşıhğı vermiştir: (*rkas. sa : Sü. 5 de) İRomonyo, orlık IRusyayahücum | etmeyecek E E Ş E E 5 E E Ş E E = = E E Ş = X E (DIŞ HABEKLER SERVİSİ) BüKREŞ Çekoslovakya'nın işgal edilmesinden bu yana, Varşova Paktı üyesi beş ülkeden ikisi arasında süre gelmekte olan polemiğe son verecek bir uzlaşma, Romanya İle Sovyetler Birli&i arasında meydana gelmiştir. İki taraf arasında meydana geldiği anlaşılan «Centilmen anlasma» ya göre, Sovyetler, yakın bir tarihte Sovyet • Romen öostlugu lehinde beyanlarda bulunacaklar; buna karşıUk Rumenler de, Moskova görüşmelerinin sonucu ne olursa olsun, Sovyetlere karşı yöneltmiş oldukları tenkidlerden vaz geçeceklerdir. (Arkası Sa. 7, Sü. 5 de) «Bana sormaları gerek» Büyük Ağabey'i tanıyanlar, gençlerden daha sakindi Selim Jess KÜSEFOĞLU BENHABİB Sıcas js:.v günleri, Orta Avrupanın serlnliğlnde gezmek tatlı oluyordu. Münih'te, bir kahvede soğun biralanaıı;.ı y.ıdumlarken, aklımıza, Çekoslovakyaya gitmek geldi birden.. komünist bir ülkeye gitmek fikri, insanı bır yerde ürkütüyordu ama, Çeklerin anladığımız kadarıyla, öyle pe^ sert bir havaları kalmamıştı. Hem de neler oluyordu bu ülkede, gl dip görmeye, anlamaya çahşmaya değerdi... Ve 'alktık yola düştük. 17 Ağustos Cumartesi günü vardık Prag'a, ilk bakışta, bunca tu ristin neden buraya aktıgı anlaşı lıyordu. Kısacası güzel bir kentti Prag... O gece, meraklı meraklı, Prag' da Hyde Park olarak tanımlanan parka düştük. Genciyle, yaşlısıyla, yüzlerce kişi top!anmış, günün konusu «sosyalizm reformunu» tartışıyorlardı. Dubçek'in yöneti mi ele aldığı "nindenberl, 8 aydır bu böyle oluyormuş. Aynca sert liğ : ile tanınan «Çek militia» sı da bir hoşgörü içindeydi. Kızıl saçlı bir Amerikalı turist, gençlerden birine, kendine özgü (Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) E • İSovyef askerleri, İ Prag'da kuvvet İ gösterisi yaptı! PRAG Sovyetler Birliğinin, Başkent Prag'daki iıir kısım tec rübesiz askerlerini değiştirmesinden sonra, işgal kuvvetlerinin tu tumunda belirli bir sertleşme göz« çarpmaktadır. Çek halkı da SİNİRLİ KIZLAR Praglı iki genç kız Rus tankına = bu sertleşme karşısında, düşaldırmadaı yüriıyüp geçiyorlar, bir yandan da kızgın ^ manlığını alabüdiğine artırmışkızgın .r.gura iriyorlardı Z tır. Cemal Tollu vefat etti D Grup'u kurucularından tanınmış ressam Cemal Tollu, dün sabah Amerikan Hastane sinde vefat etmiştir. Ölümü. sanat çevrelerinde büyük üzüntü yaratarı Tollu'nun ce nazesi, bu sabah hastaneden alına rak. saat 10.30 da yıllarca öğretim üyeliği yaptıgı Güzel Sanatlar Akademisine götürülecek ve bir tören yapılacaktır. Törenden sonra Şiş(Arkası Sa. 7. Sü. X de) (Arkası Sa. 7. Sü. 1 VrURULAN ÇEK GENCİ Çek gençleri, vurulan bir arkadaşlannı, Rus toplarının gü!gesindeki Pra< cad<lelerinde taşırken.. (Radyofoto: AP) flnkara'da 2 yolcu otobüsü çarpıştı: 16 ölît 34 yuralı AINKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başkente İ K Kilcnıctrt mesaledeki Ayaş • Beypazan yol kavşağında çarpısan iki otobüsun içmdeki yolculardan 16'sı ölmüşıtrriir I.'K rakamlara göre. kazadaki yaralı sayısı. 34 !ür. Kaıa dün saat 14.30'da, tam kavşakta vn ku bu!nıuşlur. HJU yara.1 yolcular ve kazayı yakmdan görenlerin anîatlığına göre, Adapazarından Ankara'ya gelmekte oian «Gülhan» Turizm Şirketine ait 61 AC 660 plâ'.ctlı oto^üsün şoförü, önünde gitmekte bulunan yabana plâkah bir otomobili geçmek isterkcn, (Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) NADİR NADİ YARIN CUMHURlYET'te