Katalog

Prof, Sadun AREN İstihdam, para ve İktisadî politika Her aydının okuması gereken eserin yeni basımı. 20 lira BİLGt YAYINEVİ Yenişehir Ankara ^ Cumhuriyet 3429 umhuriyeC KURUCUSU: rüNUS NADİ K YAYINLARI lyınevinln nisan başında çıkan Jack London'un ramanı 10 lira , yazan: Nurullah Berk, 5 lira bal'ın ion eseri 4 lira hazırlıyan Muve ömekler 3 lira s&natçıUra lardan ıserAMOK, Stefan , * » lira lerinden biri difcyı KırımDÖNÜŞ, Cengiz Dağ 2 lira da eeçen son Tomanı 44. ytl tayı 15691 Telgral ve mektup adresi: Cumburiyet Istasbul Posta Kutusu: lstanbul No. 246 Telefonlar: 2 2 4 2 9 0 2 2 4 2 9 6 2 2 4 2 97 22 42 98 22 42 99 Cumartesi 6 Nisan 1968 Amerika cıktı Dış Haberler Servisi MEMPHİS (Tennessee) Şiddet aleyhtan ırk kaynaşımı lideri Dr. Martin Luther King'in bir suikasde kurban gitmesinin kışkırttığı zenciler, Ameri lcanın birçok şehrinde ayaklanmışlar, «King, King!», «Kaatiller, kaatiller!» diye bağırarak yakmağa, yıkmağa, yağmacıhğa, taşlar ve ziııcirlerle beyazlara saldırmağa başlannşlardn*. Brisbane'de konuşan rahip Dr. Billy Grahara, «King'in katli onbinlerce Amerika1nun aklî dengesinin bozuk olduğunu göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri, son 100 yü içinde en ciddî ve en tehlikeli yıhnı yaşamaktadır» demiştir. Nobel Barış Odülü Sahibi Zenci Lider Martin Luther King öldürüldü kansMk Johnson'm bombardımanı daha da kısıtlaması bekleniyor ÜThant: «VVashington Hanoi diyalogu çok yakında başhyacak» aygon'dakı Amerıkalı kaynaklar, son 48 saat ıçınde Kuzey Vietnamda 20 paralel yakınlannda herhangı bır yerin bombardıman edıldiğıne daır bır haber alınmadığını belırtmişlerdtr. Bu durum, Başkan Johnson'ın, Hanoı'nın Amerıkavla gorüşmelere hazır olduğunu açıklaması üzerıne Kuzey Vietnamın bombardımanını daha da kısıtlayab;Jeceğı tahminlfrioe yoi açmıştır. Öte yandan tehlıkeh bir hal alan ırk çatışmaları karşısında Başkan Johnson, Honolulu ziyaretinı iptâl ettığini açıklamıştır. AP Ajansmın bıldırdıgıne gore, Başkan Johnson öncekı gun, Amerikanm B.M Başdelegesı Goldberg'ın tavsıyesı üzerine New York'a gelerek Genel Sekreter UThant ile Vietnamda barıs konusunda bır gorüsme yapmıştır. Johnson ıle UThant'ın görüşmelerınden sonra yayınlanan bildirının kısalığı, görüsmenin uzunluğuyla son derece çelismektedir. Bir «nezaket ziyareti» nın bır saat 15 dakıka sürdüğü pek az gorulmuştür. Durum böyle olunca, Başkan Johnson'un, UThant'a, bir Amerikan Kuzey Vietnam dialoğu hakkındakı görüşlerinı anlattığı izlenimı doğmuştur. UThant, Johnson ıle görüştükten sonra gıttıfi Cenevrede, bir Washinçton • Hanoi diyaloğunun çok yakında baslayacagına inandığını» söylemıştir. Bırlesmıs Mılietler Teskilâtına aıt bır bınanın temelinı at(Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) Hayat arkadaşı, «Siyah Gandi» olarak isimlendirilen Dr. King, bir konuşmasında şunlan söylemisti: «Bir rüya gördüm : Benim dört küçük çocuğum, günün birinde derilerinin rengine göre değil de, karakterlerine göre mııamele görecekieri bir ülkede yaşıyacak.» , Liderin ölümü Amerika ıçın talihsizlikler zinciri devam ediyor. Bu deyim aslında kendilerinin. Amerikalılar taliblerınin Pueblo gemisi olayı ile döndüğünü, arkadan Tet taarruzunun basladığını söylüyorlar. Ke San onlara göre zincirin son halkasıydı. Johnson'ın barıs teklifi ve yaptığı açıklamalar, hele Kuzey V ietnamın bn teklifi kabnl etmesi, olaylar yüzünden karamsarlığa yuvarlanan Amerikalı için haylj sevindirici olmuştu. Johnson, Honololu'va gidip temaslar vapacaktı. Harriman hazır beklivorda. Ve son gelen haberlerde ise Kuzey Vietnam'ın Ke San ablukasını kaldırmak üzre olduğu bildiriliyordu. Zenci lider Martin Luther King'in dün Mempbis'te öldürülmesi ise zincir halkalarının tamamlanmadıgını ortaya çıkardı. Anarşist lider Car Michael'in ortaya çıkışından sonra durumu hayli sarsılmış bulunan Martin Luther, yine de milyonlarca sivah deriliye sözünü geçirebiliyor ve gittikçe aşınlığa dogru kaymak istidadını gösteriyordu. Amerikanın nzellikle güneyindeki bevazlar arasında hâİâ siddetini muhafaza eden ırk ayırımı akımına karşı zenciler en az yüz yıldanberi daha çok pasif gösteriler yolunu tntmuşlardı. Kara derililer bu sekildeki direnmevle, eyalet kanun OLAYLARIN AROINDAKİ savascısını anlatıyor s (Dış Haberler Servisi) Kediler de emokratik mekanrama doj| nı diirüst işliyebilmek için ' her şeyden önce seçim mekanizmasının doğru dflrüst işletilmesi sarttır. tizerine gölçe düşürülen, partiler arası dırütılara, sızıltüara yol açan, seçmen vlcdanında giivensizlik duygulan uyandıran seçimlerle ne demokratik bir düzen kurmaya, ne de kurulu bir demokratik düzeni yürütmeye imkân vardır. Yinni yıldır söyliye söyliye dilimiıde ttty bittiği halde şu pek basit gtrçegi kimi iktidarlann hâlâ anlamak istememelerine ne dersiniz? Başbakan Demirel yaklaşan kısmi Senato ve maballi seçimlerin hiç bir kuşkuya yer vermiyecek biçimde dürüstlük ilkelerine uyularak yapılacağını açıkladı. Oysa Sayın Başbakan daha bu açıklamayı yaparken muhalif partiler yeni çıkanlan scçim kanununun adalet ve hakkaniyet esaslanndan yoksun olduğuna dair feryada başlamışlardı biie. Yüzde elliden az oy alan bir partiye Parlâmentoda yüzde elliden fazla çoğunluk sağlıyabilecek bir seçim mekanizmasının yurdu huzura kavuştur.icağını düşünmek elbette boş bir hayaldir. Bu kanuna göre uyguianacak seçimler Başbakaıun dediği gibi tamamiyle diirüst şartlar altında geçse de ortalığı yatıştırmak mümkiin olamıyacak, işin hazin tarafı, gittikçe artacafuıdan şüphelenmediğimiz gürültüler en çok iktidar partisinin huzurunıı borarak, bükümetin salim kafa ile çalışmasını engelliyecektir. Kaldı ki iş bu kadarla da bitmiyor. Seçimlerin diirüst yapılacağına dair Savın Başbakamn demeci üzerinden benüz bir kaç gün geçtiği şu sıralarda seçim güvenliğini zedeleyici bir takım kanun8oz hareketlere başvurulduğumı haber alıyoruz. Bilindiği gibi seçim devresine girildiği andan itibaren, seçim sosuna değin devletle ilişiği olan müesseselerin ve devlet vasıtalarının herhangi bir biçimde propaganda aracı olarak kullanılması, propagandaya âlet edilmesi vasaktır. C.H.P. Genel Sekreteri Sayın Bülent Ecevit'in Yüksek Seçim Kuruluna yaptığı şikâyet de gösteriyor ki, bir kısım müesseseler bu yasağı çiğnemişler, propatranda filimleri oynatmak, propaganda broşürleri dafıtmak, propaganda afişleri asmak snretiyle devlet imkânlan sayesinde iktidar partisini yandan desteklemeye kallaşmışlardır. Dahası var: Türkiye Işçi Partisl yürürlükteki Anayasa düzeni içinde kurulmuş ve her parti gibi vsçim kampanyasına katılmaya hakkı olan bir partidir. Ama ne hikmetse bu kfiçflk partiye karşı iktidar çevrelerinde akıl almaz bir tahammülsüzlük, bir allerji göze çarpmaktadır. Tetkisi oimadığı halde Sayın İçişleri Bakanı Meclis kfirsüsünden T.t.P. i Anayasa dı?ı, gayri miilî bir kuruluş olaıak ilân etmis, onun bu geçersiz (Arkaıı Sa. 7. Sü. 1 de) Dr. King'in kaatilinin bir beyaz olduğu ve tek başına hareket ettiği anlaşılmıştır. Başkan Johnson zen cı liderlerle bir toplantı yapmış, yarınki Pazar günUnii «miilî mâtem> ilân etmiştir. Kara iktidar hareket inln lideri Carmichael, «Zencllerin stlâhlarup soksklara dökülmesüıi» istemiş, aynca bütün zenci liderler, yann sess'z yürüyüşler yapmaya dâvet edıimiştir. Durumun gerginleşmesı bırdenbire patlayan karışıklıklaun yayılma ıstidadı göstermesı üzerine, Başkan Johnson Vietnurn konusunda Amerıkalı ılgıiıier ve müttefiklenyle görüşmeler yapacağı Honolulu'ya hareketinı ertelemıştir. Başkan Amerıkan milletine yaptığı radyolelevizyon konuşmasında, «lyi niyetli bütün Amerikalıların Luther king'in ölümü için duydufum kedere katıldıgından emin bulunuyorum» demis, «Karısıklık çıkarraakla hiç bir şey kazanılamayacağı» ıkazında bulunmuş ve bütün Amerıkalılardan «Her vaUndaşa eşit hak tanınması yönunde isbirligi yapmaiannı» isteraiştir. lArkası Sa. 7. Sü. 2 de) Dr. King'in esi Coretta Scott. »uikastten önce bir Amerikalı kadın gazeteciye, kocası, çocukları ve aile yaşantıları hakkında şunlan anlatmıştır: Başkan Johnson «Amerikan zencilerine uzülmemelennı ve sonunda başanya ul.ışacaklarını söyleraek kocamın görevleri arasındadır. Pakat diğ?r zencilpre iMilmemelerinı söyleyen kocam, geneilikle kendısi üzüjür ve bu üzüntü ve sıktnülarını eve geldiğinde bana anlatır. Sertlik taraftan zenciler «Kara iktidar» deyimini kullanmaya başladıklan zaman Martin çok üzülmüş ve şiddetin, Amerikan zcncilerine zarardan başka birşey getiremıyeceğini soylemiştı. Son zamanlarda bu konu onu çok dusündürürdü. Ben onu tesellı eder ve «Hiç üzülme, bo geçici bir akımdır, fakat senin siddet aleyhtan ve banşçı yollarla mücadele etme metodun ölfimsüzdür ve hiçbir zaman nnulnlmıyacaktır» derdim DR. MARTtN LUTHER KİNG'İN CESEDI BAŞINDA AĞLIYAN BİR ZENCİ KADINI .. (Radyofoto: AP) Çağlayangil: Yardimın azalması kalkınmamızı tehlikeye düşürdü,, (DIŞ HABERLER SERVİSİ) ÜKSEMBl RG Dısişleri Bakanı Ihsan Sabri Çağlayangil, burada çalışmalarına başlayan, Turkıye Ortak Pazar Bakanlar Konseymde dun yaptığı konuşmada, Turkıyenın «Dış yardımlar konusunda duydugu endişe>yı behrtmiştir: Çağlayangıl demiştir kı: «Amerikan iştirakinin önemli ölçüde azalması, iktisadî kalkınmamızın yöneldiği mfisbet gelişmeyi tehlikeye düşürecek nisbetlere erişmiştir. Türk Hükiunetinin böyle bir ihtimalı önlemek için gerekli imkânları sağlayacağından eminiz. Esasen bu lariyle kısılmıs vatandaşlık hak> larından hiç değilse bir kısmını koparmanın mümkün oldutuna, bir gün barış içinde bir arada yasıvabileceklerine inandırılmıslardı. Gerçekten de Lincoln'den sonra Başkan Roose»elt'in izledifi zenci hakları politikası, tkinci Dünya Harbini takip eden yıllarda gerek Demokratlar, gerekse Cıımhoriyetçiler tarafından pelistirilmek istenmis, bn arada müteveffa Kennedy döneminde çıkan zenci beyaz oknl ih(iiâfında Federal kuvvetlerle eyaletler arasında çatışmalar bile olmuştn. Johnson'ın yaptığı hirkaç teşebbüse rağmen mesele yine haliediiemedi. Sadece okul değil, mesken, safIık. istihdam, vergi v.s. gibi birçok problemler ortada dunıyordu. Üstelik birlik taraftarı olan Martin Luther King grupunun karşısına Güneyli bevazlar gibi ayırıcılıgı savunan Car Miehael'in kara kuvvet teskilâtı çıkmıg, ayrıca baŞımsızlı^a dayanan Müslüman teskilâtı da, Amerika içinde bir Zenci Devieti kurulmasını istemeğe baslamıstı. Başkan Johnson'ın. kara derililerin sosyal ve medenî haklarını düze , ne sokmak için kurduğu bir özel komisyon fiç ay kadar 8n••* (Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) Sıkıntılann mükâfatı Sosyal faalıyetlerım çok olduğu halde bu faaliyetlerimin kocama ve dört çocuğuma karşı olan gorevlennı aksatmasına hiç(Arkası Sa 7 Sii » de) L Bölükbaşının gensoru önergesi görüşüldü ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mıllet Meclisinde dun, MP Genel Başkanı Osman Bolukba^ı tarafından verılen ve Avrupa'dakı ışçılerin durumuyla ilgili olarak Başbakan aleyhine gensoru açılmasını ısteyen gensoru onergesı goruşülmüştür. Önerge sahıbınin konuşması 45, grupları adına konusmalar 20 dakıka ile sınırlandmldıktan sonra kürsüye gelen Bölükbaşı, «Seçim Kanunu çıkarken AP'nin kıtayı muntazıra gibi tam techizath Mecliste bnlunmasını» hatırlatmıs ve bu defa AP sıralanndaki ilgısizliğe dikkati çekmiştir. Bölükbaşı, Almanya'da gezisin den dönüste, oradaki Türk işçileriyle ilgili hazırladığı bir muh(Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) günkü tahminler üçünctt beş yıllık plânın uygulanma döneminde, Türkiyenin dış yardıma başvurmak zorunda kalmadan iktisadî gelişmesini, devam ettirmesine imkân vermektedir.» Öte yandan, Bakanlar Konseyi toplantısı sonunda yayımlanan bıldırıye gore uçuncu yıllık çalısma raporu, Konsey tarafından ınaylanmıştır. Konsey ayrıca, ortakhk rejiminin sonuçları konusunda gorus teatılerinde bulunmus ve bu sonuçları «Çok memnuuluk verici» olarak nıtelenmıştir. Bıldırıde, ortakhğın «Ticari alanda olduğu kadar, Ankara anlaşmasına eklenen mali (Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) SEKİZLER AP'YE GtRDİ ilk «Elektroınanyetik» silâhı bulan Selâhattin Tonoz bulıısn ile birlikte. Altta da silâhm «raermileri» görülüyor. (Fotoğraf: Selçuk Aybatar) ANKARA, (Cumhnriyet Burosu) MP'li 8'ler uzun göruşmelerden sonra dün nihayet AP'ne girebilmışlerdir. Bu münasebetle saat 14.00 de Genel Merkez'de bir toren j'apılmış ve 8'lerin giriş beyannameleri Başbakan ve AP. Genel Başkanı Süleyman Demirel tarafından imzalanmı^tır. (Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) Avrupa Konseyi Mahalli İdareciler Daimî Komitesi Bugiuı İstanbul şebri için «Bayrak Ödülü» verecek olan Avrupa Konseyi Mahallî İdareler Daimî Komitesi üyeleri dün Vali Vefa Poyraz ile Belediye Başkan Vekili TaruJt Ilgaz'ı makamlarında zivaret ederek İstanbul şehri ile ilgili bilgi ahnışlardır. Bugün düzenlenecek olan bayrak verme töreninin bundan 8 yü önce yapılması lâzım gelirken çeşitli sebeplerden dolayı zamanımiza kadar ertelenmistir. 29 kişilik topluluktan başka Avrupa Konseyi Parlâmenterlerinden müteşekkil ayrj bir grup da bugün saat 11 de Belediye Sarayı havuzu çevresinde yapılacak törene katılmak iizere dün sabah uçakla şefarimize gelmişrir. Sırrı EnverBalur: «Erbakan'ın isfifası âni ve sürprizli oldu» ANKARA [aj.) Türkiye Odalar Birliği Başkanı Sırrı Enver Batur. Genel Sekreter Prof. Dr. Necmettin Erbakan'ın görevinden istifa etmesi üzerine, dün basında yer alan bazı haberlere değinmiş ve «Başbakanımız hiçbir zaman birliğimizin çalışmalarına ve yönetim kurulumuzun tasarruflanna müdahale ctmemiştir» demiştir. Batur. Prof. Erbakan'ın istifasını •Çok ani ve sürprizli blr karar» ola(Arkası Sa. 7. Sii. 6 da) Sessiz, barutsuz, kokusuz elektronik silâh yapıldı Sessiz, barutsuz, kokusuz ve dumansız jşleyen ilk «Elektromanyetik» silâh bir Türk tarafından yapılmıştır. Üzerinden elektrik akrmı geçirilen dolu bir bobinin meydana getirdiği elektromanyeük alandan faydalanılarak yapılan silah, 50 san üm uzunluğunda ve iki santim ça pında boş bir demir boru etrafına yerleştirilmis bes bobinden ibarettir. Bu ilkel görünüşlü «silâh>, bir Zeyrep AVCl saniyelik elektrik akımı ile beş san tim uzunluğunda boş bir mermı kovanını 40 metre uzaklığa atabilmektedir. Dokuma tezgâhlarında mekiklerin daha hızlı çalışabilmeleri için (Arkası Sa. 7. Sü. 4 deı NADİR NADİ LEFKOŞE, (a^.) Kıbrıs Rum yonetimınin, Kıbrıs Turk Cemaat Meclisi Başkanı Rauf Denktaş'ın adaya dönmesine ızm verdiği dun resmen açıklanmıştır. Kıbrıs Rum yonetıminin bir sozcüsü, Denktaş'ın önümüzdeki Pazar günü veya gelecek haftanın haşında Lefkoşe'ye gelebıleceglnı soylemiştir. Denktaş'ın Adaya dönmesine izin verildi Süleymancılar, Adana Hüflüsünü ölumle lehdH elliler ADANA Son giinlerde Adana Müftüsü Cemalettin Kaplan, «Süleymaııcilar» tarafından ölumle tehdit edilmektedir. Istanhul'dan Üsküdar Postahanesindon \e diğer yerlerden atılan mektuplarda Süleymancılar, kendilerine Anadolu Ajansı 48 yaşında Yurdumuzun en eskı H^ber Ajansı olan «Anadolu Ajansı» oın 48 mcı kuruluş yıldönürnü bugün kutlanaeaktır. Atatürk tarafından kurulan ve başlang.ç ta yalnız teksir makinası ile çalısan A.A. 1925'de Anonım !?irket haline gelmış ve yabanci aianslarla da anlasarak haber alma kaynaklannı geliştirmıştir. ÖZER ÖZTEP bildiriyor mücadele bayrağı açan Kaplan'a cejitli isnatlar da yaj dırmaktadırlar. «Cemalettin denen kaplana» başhğını taşıyan bır mektupta şoyie denılmektedir : «Haber aldığımıza göre, onlarla mücadele etmeğe karar \ermişsin. Eğer sen cvlâtlarıru >e(Arkan Sa. 7. Sü. i de>