Katalog

SAHİFE tKt 19 Mart 1968 CTJMHURtTET Fransa'da sollo oşırı solun forkı Dr. Hıfzı TOPUZ günlerde önemli bir anlaşmava varıldı. Bu anlasma, ortanın solu ile aşırı sol arasındaki görüş birliğini ve görüş ayrılıklannı göstermesi bakımından çok ilginçtir. Çünkü Fransa'da şimdi sadece Federasyon diye adlandırılan solcn parti ve knrumlar toplulufu komünist olmayan solcn toplulukların en önemli örneğidir. Bu topluluçun bugünkü liderleri arasında 1958 den önce Basbakanlık ve Bakanlık yapmıs Guy Mollet. Felix Gaillard, Mendes France. Françofs Blitterand, Gaston Deferre, Christian Pineau, Maurice Fanre çibi adamlar vardır. Bonlann birçogu Basbakanlıkları veya Bakanlıklan zamanında antikomünist egilimlerivle. Amerika'ya ve N'ATO'ya vakınlıklarıyla tanınmıslardır. Federasyon valnız Fransız Sosyalist Partisinin vönettiği bir toplnlnk degildir. Radikaller ve ortanın solnnda yer alan irili nfaklı birçok demek ve hirlikler de Federasyonnn iivesidir. Bueün Fransa'da Federasyon nyelerine komiinist demek kimsenin aklından eeçmez. Bütün Fransa jfüler höyle bir seve. Federasvonun bircok liderleri De Ganlle'cülere nasıl hücum edivorlarsa komünistlere de aynı sekilde vfıklpnirler. SoJcnlukla a«ırı solcıılok ara«ınKaki sımrlan köylü d e bilir, Isçl de. okul öğrenrisi de. Bn konnda demagojiye yer kalmamıştır. Fir vıh asan bir ramandan berl Federasvonrntarla komünistler arasında vapılan rörüşmelerden sonra varılan anlasma iki büyük toplulnk arasındaki tutnm birliSlnin ve anlasmazlık konulanmn nerelerde toplandıfını ortava çıkarmıstır. Federasvonla Komünist Partisi arasındaki bn rörüs avrılıklan asaSı ynkan hiitün Avrnpa ülkelerinde sosyalist. sosyal • demokrat veya isci oartileriyle komünist partfleri arasındaki avrılıklardır. Bizde de ikl rjiilm ara«ındaki vakınlık ve avnlıklnr hirbirfne mk sık karıstırılırken Fransa Brnefinin gBzden reçirilmesinde favda vardır. Federasvonla Komünist Partisi arasında has'ıca göriis henzertikleri ve aynlıklan snnlardır : •4* •n'eranvon. hankaUnn devletle«tirilme«inl * savnnmaktadır. Belirli bir alanda tekel kurmus otan endüstri kolları devletin kontrolnna alınmalı ve tröstlerle savas lcin Rrel bir kanun cıkartılmalıdır. Böylece Devlet Piânının eerceklesmesini önleyen engelter «rtadan kaidırılmıs olacaktır. Federasyonculann amseı Ö7e! sektörii sıkı bir kontrol altına alın *»n sektöriin nlnsal cıkarlara yararlı olacak sekllde i«lemesinl saglamaktır. Komünistler tse bankalarla birlikte slçorta rirketlerinin. petrol, ncak. elektronik. klmra, demir ve otomobil endüstrilerinin de devletlrştirilmesini istemektedir. Federasyon da. Komflnlst Partisi de PlSnın demokratiaştınlmasını. bnnnn için de Plânın hazırlanmasına. ySnetimine ve kontrolnna halkın katılmasını saŞlavaeak tedhlrlerln alınmasını öne sfirerler. Her iki toplnlnta «Sre de Devlet isletmelerinin ySnetimine ifçi temsileileri kaMmatt; 8<*T' tşrrtmererln ySrietrmi Tle ç * lışanlann knntrolnna alınmalıdır. ransa'da F rasvonla Solcn Demokrat Sosyalist FedeKomünist Partisi arasında son bütün Avrupa devletleri arasında bir Avrnpa Birliğinin kurulmasına (alışılmalıdır. Talnız Ortak Pazar üveleri arasında bir Avrnpa Birliği kurulursa solcular böyle bir örşütün içinde azınlıkta kalacaklar ve Birlik, sağcı çevrelerin, büyük Avrupa tröstlerinin ve belki de büyiik Amprikan baskı sruplarınm oyuncagı olacaktır. Vietnam konusnnda iki taraf arasında göriiş birlifi vardır; her iki topluluk da bombardımanlann kayıt«ız sartsız durdurulmasını ve Yietnamlılara diledikleri re.ümi «eçme yetkisinin tanınmasım istemektedirler. Ama savaşın sorumln'ağn konasunda anlaşmava varılamamıştır; Komünistlere göre sornmln olan Amerika'dır. Federasyona çöre ise iki tarafta da sorumluluk vardır, Kuzeyliler Güneylilere yardım etmislerdir. Arap tsrail anlasmazlıSında iki taraf arasındaki sröriis hirüsi savasla yeni toprakların elde edilcmivecc»i konusnndadır. tki toplnlnk da fsrail'in tanınmasım, Akabe Körfezinde ve Süveyş'te veni bir düzenin kurnlmasını, Filistin göcmenlerinin derdine bir çare bnlnnmasını isterlrr. Ama komünistler, anlasmamn ilk diirtı olarak tsraillilerin iseai ettikleri topraklardan çekilmelerini öne sürmehtedirier. Federasvon ise. Steki anlasmazlıkların çözümiine Sncelik tanır. Ortak Pazar konusnnda anlaşmava varılmıstır: Komünistler de, Federasyon da Ortak Pazarın varlıtını kabul etmektedir. Ama iki tarafa eöre de hu pazarda bngün kartellerin, tröstlerin, milletlerara>:ı baskı eruplarının ejemenliti vardır. Ortak Pazarın demokratlastınlması zamanı ^elmistir. Knvlü ve isçi örçütlerinin temsilcilerine Ortak Pazarda ver verilmeli, nartilere de, psrlâmentolardaki eücleri oranında, Ortak Pazarda temsilci bulundurma yetkisi tanınmalıdır. ••••••a •••a • •aa • ••• Mtl ••aa. ••«• «•«a •aaa •«*• •••• •a«a • •«• :•:: • llf •••» :::: •••• •••• ••»a • ••• âiiS ••aa aaaa • ••• aaaa • ••• aaaa •«•• •••• •••• •••• •••• a»a* •••S •••• •••• iiii •a Rejim meselesi • ••a • B ejim meselesinde üzerinde anlaşmava va : ••• tta • * rıl»n ve varilamavan noktalar vardır. tki 11 == ıııl • ••• tarafın da istediîi şev Cumhnrbaskanlıtı yetki• ••a • ••a lerinin kısılmasıdır. Federasyon da, Komünist İİİİ Partisi de parlâmfnttva daha ;enis yetkiler verilmesini istemektedir. • •• • Ama seçim sistemi konusunda tarafların eörüsü aynı deiildir : Komünistler nispi secim sistemini savunmaktadırlar. Bn sistem kabnl rdilime komünict millelvfkillerinin sayisı 72 den 105'e yüUselecek. De Gaulle'cüler de Mecliste çofunluŞu kavbedeceklerdir. Fakat Federasvoncular simdiki sistemle De Ganlle'cülerin yarın çok daha büyük bir venileiye ufrayacaklarmı öne sürerek cofunluk sisteminden vazçeçilmesine karsı kovmaktadırlar. Federasvonun elbette bir endise'i de Meolisteki komünist sayısının ar'"iasım rinlpmektir. Miltîleatirmeler Anlasmamn nedenleri '^nsa'da ortanın solu ile asırı sol ara<=ındaki anhsıtııva bakıp da «tste bütün solcular birleşti» demek vanlıs oiur. Bueün Federasyonla Komünist Partisi arasındaki bazı konulardaki avrılıklar komünistlerle De Gaulle'rüler arasındaki aynlıklardan daha fazladır. Ama buna rafmen iki taraf da anlasma volunn uaeçmistir. Çünk.ü.fto anltSlBftnın temeLinde hazı yeni sartlar vardır : 0 Her seyden önce Amerika ile Sovyetler Birliği arasındaki so*uk savas sona ermistir. Kennedy ve Krucef arasında baslayan yakınlasmalar sonralan De Gaulle ile Sovyet liderlerl arasında da devam etmis ve Komünist Partfsi Fransa'da bir umacı olmaktan çıkmıstır. Amerika'nın son yıllarda Vietnam'da izlediği politika da Fransız solenları arasında yakınlasmalara yol açmıstır. # Fransa'da ortanın solunda olan partiler İçin iktidara çelebilmenin ilk şartı kendi aralannda anlasmaktır. Komünist Partisinin desteklemediei bir Federasvonun seçimleri kazanmasına imkân yoktur. Son seçimler, sol partiler arasındaki anlasmaların basarılı sonuclar verdijtini göstermistir. Bu bakımdan Federasyoncular da, komünistler de birbirlerini yıpratmadan, aralarında tadsızlık çıkarmadan anlasma imkânı aramaktadırlar. Son haftalarda yapılan bir halkoyn anketi de solcu seçmenler çofcunlntunun Federasyonla Komünist Partisi arasında bir koalisyon hükumeti istediğini beiirtmistir. • Komünist Partisinin tntumnndaki defi«iklikler son yıllarda hnztarın çözülmesine yol açmıstır. Simdi komünistlere göre Fransa'da iktidara selmek için ihtilâl sart degildir. Sınıf diktatörlüeünden de vazgeçilmiştir. Komünist Partisi çok partili rejimi kabnl ettifini açıklamıştır. ma bütün bn yakınlasmalara ra|men ne ılımlı solcular komünist olmustur, ne de komünistler ılımlı solcu. İki topluluk arasındaki anlasma her seyden önce bir cıkar anlasmasıdır. Bu bir hükumet proçranıı da değildir. Son anlasma olsa olsa ortak bir proçramın ilk batsmatı kabnl edilebilir. Fransa'nm kısa bir Relecekte dcgismevecek olan ekonomik, sosyal ve kültürel ko$ulları altında ılımlı solenlarla asırı soirular arasındaki görüş ayrılıkları kolay kolay ortadan kalkmayacaktır. Sosyal konular ederasyon da, komünistler de bngftnkfi rejfmin isçl haklannı çlfnediğt kanmndadırlar. Anlaşmava göre, solcnlar iktidara geleeek olnrlarsa ücretler yeniden değerlendirilecek, satın alma gficfi gellştirilecek, mesken yapımına hız verilecek ve grev hakkını sımrlayan hükümler kaldınlacaktır. Komünistler, butün Fransa'da dört milvondan fazla işçinin avda 600 franktan (yani 120 dolârdan) az kazandıtını bellrterek asearf öcretlerin 600 franga çıkartılmasını istemektedirler. Federasyon ise fîeretlerin vükseltilmesint lktidann sartlan içinde incelenmesi gereken bfr konn savmsktadır. Ver<rl yükünfin hafifletllmesinl sadamak İçin de ikl toplnlnk arasında gSrfls birligine vanlmıstır. fderasyonla Komünist Partisi arasında en hüvük e3rüs avrılıklan dıs politika konnsnndadır. Komünistler, her seyden 8nce FranRa'nın 1969 da Knzev Atlantik Paktından bü<hütün avrılmasım Istemektedirler. Federasvon İse SoSuk Savas sırasında ortaya cıkmıs olan paktların iptallni dejtil. sadece yeniden pöıden eeciritmesini kabnl eder. Komünist Partisinln tutnmn daha çok De Ganlle'cülerin tntnmnna benzer. Avrnpa Birliii somnn da iki toplalnk arasında anlasmazlık konnsn olmnstnr. Federasyoncalar. Ortak Pazar üveleri arasında nlnslarüstü vetkileri olan politik bir ortanın korulmasıvla bir Avrnpa Birligine eidilmesini i«terler. Federasvon, Avrnpa BirliiMnln nlnslarüstü bir parlâmentosn olmasını ve fiye devletlerin de bn narlâmentonnn kararlanna nyması tezini savnnnr. Romünistler tse hnna karfidırlar. Onlart 1/ân yalnıı Ortak Pazar tiyeleri arasında değil, Dış politika Sonuç Hasan Ali Ediz, «îlya Erenburg'un Hâtıralan» nı yollamıs. Dün gece okudum kitabı.. tadı damağımda kaldı. tnlü yazarın elli yıllık anılarını kapsıyan eser, aslında çok daha geniş... Hasan Alı, en ilgi çekici böüimlerini çevirmiş, ve öncelikle Türk okurnnu duşünerek bir seçme yapmış.. On sekiz yasından başlıvarak Avrnpada ve çoğnnlnkl» Fransada vasamıs Erenburg.. kalburiistü sanatçılarla düşup kalkmış, ünlü devlet adamlarını tanımış, lspan>a lç Harbi ve Paris'in Almanlarca işgalini olaylann göbeğinde izlemis.. Sovyet devrhninin liderleriyle iliskileri olmns.. ve bn yasam zenginliginden izlenimlerini kâğıda dökmiis.. Cumhurivet'te bazı bölümleri yayınlanmıştı Erenbnrç amlarının.. kitap daha genisletilmiş, ve yazarın Aralikle dıs yatınmlan kısıtlayan kenin «resmî ihtiyaçlan» için algon, Andre Gide. Brecht. Nâzım Hikmet, Matisse gibi klşiler ussert ve direkt müdahale niteligi tın talebi ile «özel alış verişier» tüne düşüncelerini de kapsamıs. taşıyanlar dolann konvertibilieçen hafta, dunyanın en ö den doğan altın talebini ayırmak Biz nicedir altın problemi, dolâr işgali, söraürü mekanizması, tesini zedeleyen ve Amerikan ekokolay olmıyacaktır. Yani, bir nemiı borsalarında, elindeki nomJsinin daysndjğı temel felsefe telefon yolsu»ln|u, toprak dâvası, emperyaUzm dolaplan, iiâç Merkez Bankası isterse «resmî dolârdan kurtulmak ve onun soyçunculuŞu sibi herbiri baslıbasma bir uzmanlık isi olan moneter ihtiyaçlan» için diye A ile bağdaştmlması çok püç olan yerine altın almak için hemen kararlardı. Özel teşebbüse inanan ların pesinde kostugumuz icin edebiyattan uzak düştük. merikadan onsu 35 dolârdan alherkes yans halinde idi. Bu, dove onlann serbestçe verecekleri müzce bir roman okumak. bir hikâve kitabının sayfalanna gömültın alıp. bunu serbest piyasada lârdan kaçış.ve «altına hucum» kararların her zaman en dogru mek sanki sucmus gibi geliyor. Palu köylüklerindeki insanların meselâ 45 dolârdan satarak bühareketi. Batı Avrupa borsalarınmektupları masanın üstünde dnrnrken, veya bir yabaneı kumpanyük kârlar sağlıyabilecektir. Bu ve en isabetli kararlar olacağı da güntfe ortalama 200 ton altın ilkesıni benimseyen. hftttâ bu ya daha Türkiveyi sömürmek için Ankaradan izin kopanrken edenunla beraber, ilgili merkez bansaîışına yol açacak karîar önem inançlanru başkalanna da satmabiyat derçilerinin ve kitaplarının peşinde kosmak dogrn degilmiş kalarının isi çok ciddî tutmaları kazanmıştı. Dolârın durumunu sibi bir dnystı Insanı baskı altına alıyor. Nitekim Erenburg'un ve çok samimî bir işbirliğini ka ya çalışan Amerikalıların, özel yasarsan ve Amerıkamn elindeki baneı sermaye konusunda aîmak Hâtıralan'nı bitirdigim geeenin sabahı gazeteleri açınca Ankarada bul etmeleri «»rtıyle «iki bö'.uk altın stoklannın hızla erimesine zorunda kaldığj bu direkt müdatşçi Partisi toplantısının azçınlar hücumuna ueradıfını okudum, altın piyasası» projesi bir süre yol açan bu gelismeler karşısınhale kararları, aslında onlann teeli taslı yaratıklar elbette yukandan aldıkları talimat ve knvvet için ve bir dereceye kadar başada, önce Londra Borsası, Amerimel inançlanha indirilmiş agır üzre kaba saldırılannı yürürlüge koymuşlardı. rı ile yürütülebilir. Fakat, bu takkanın talebi üzerine, kapatılmış bir darbe niteliğini taşımakta dirde dahi, temel soruna kesin Bu kacıncı idi acaba? ve sonra onu diğer bazı ülkeler idi. bir çözüm bulunmuş sayılamaz. Başbakanlık koltugunda oturan Süleyman Demirel daha Bnce irlemişti. Franna Paris Borsasını özel dış yatırunlann kısılması ya Uzun vâdede, bir yandan dolârın Meclisteki saldırıyı savunmustu : kapatmayı reddetmiş ve geçen d^jrumunu güclendirici tedbirler nında, Başkan Johnson'un açıkladı« Bir üve. cumhuriyeti ve onun hâkimlerini hiçe jayarak Nâcuma günü Paris'te altın fiyatlağı kararlar arasında, dıs yardımlaalmak, bir yandan da uluslararaz'm Hikmet'e vatan sairidir demistir. Bunun adına tahrik derler. rı. onsu 44 dolâra kadar çıkmışrın kısılması, gelişmiş ülkelere taYapmayınız..» demisti. tır. Kapanan borsaların ne za sı likidite problemine çözüm ge nınan kredi kolaylıklannın azaltıltiren bir gerçekçi proje üzerinMeclisteki saldırının tahrikçisi trisleri Bakanı Farnk Sükan man açılabileceği. açıidığı takdirde anlaşmava varmak zorunlu ması. dış savunma giderlerinden tada tıpkı Süleyman Demirel gibi düsünüyordn. Çetin Altan'a dönöp de altın üzerintieki spekülâsyosarruf sağlanmast ve turizm gidergözükmektedir. sormuştu : nun devam erfip etmiyeceği helerindeki ai'tısların önlenmesi gibi « Sıze soruyorum: Siz. Türk mahkemesinin mahkum ettiği nüz kesin olarak bilînememekteönemli sayılabilecek başka tedbirler de yer alıyordu. Fakat, bu ted Nâ7'm Hikmet'e vatan sairi dediniz mi?» dir. Bashakanhk ve tcisleri Bnkanlıfi koltu&nna otnrmnş klsiler birlerden bir kısmı çok gevsek ve Bu konudaki gelismelerin. hafTürkiyede bir şairle nğrasıyorlardı. Hem de çoktan ölmüs bir sadece temenni niteliğjnde, hiç bir ta »onunda Washingtonda yapısairle.. ciddi yükümlülüğe bağlanmıyan ka lan ve «Altın Birliği» ne dahil ülSiyasi tarihte bn sov olaylara raslanmıştır, ama demokrasUerrarlar halinde kalmakfaydı. Turizm kelerin Maliye Bakanları ile de de&il. diktatörlüklerde . Nitekim Sovyet devriminden sonraki ve askeri giderlerin kısılması ile il Merkez Bankaıı müdürlerinin luslsrarası Para Fonu (IMF1, proletarya diktatörlüğünde Stalin öyleydi. tlya Erenbnrg hâtıragili kararlar özellikle böyle idi. Çünkatıldıkları toplantıda alacaklın Ortak Pazar Ülkeleri ve Az kü. Amerikalı vatandaşlann dı; çe larında hu durumn anlatıyor : kararlara bağlı olduğu söyleneGelismis Ülkeler Grupu «dünzilere daha az gıtmesmı ve gidince , Mnskovarîa bulunduğum siralarda Stalin : (Mayakovski, bilir. Fakat, uzun vadede, dolâya ödemeler sisteminin» yeniden daha az para hHrcamasını sagFıvscak Sovvet devriminin en yetenekli şairi idi ve öyle kalacnktır) diye nn kaderini yine Amerika Birledüzenlenmesi için, yıllardan be hiç bir ciddi tedbir getirilmiyor, aykonuşmııstu tki ay sonra Pravda ea/etesinde (Müzik Yerlne Curçik Devletlerinin iç ve dış pori, her biri kendi açısından çe'it rıca. askeri giderlerin en önemlisi cuna) b^ıslıklı hir yazı okudum.. Stalin operaya gitmis, Şostako; litikada alacagı kararlar tâyin li teklifler ortaya atmıslardır. olan Vietnam Savsşı iç n giderlerin viç'in (Katerina fzm'ivlova) aâlı operasını seyretnıisti. Operanın edecektir. Birçok tanınmıs iktisatçı bu so kmlması değil. tam aksine. 1968 büt müzigi onu sinirlendirmişti. Herkes Şostakoviç'i (samiml) olmarunun çözümü için oriiinal fıkir çesi ile 25 milyar riolâr gibi rekor makla. hattâ (küstahlıkla) suçladı.» ler ileri sürmüslerdir. Son on vıl seviyede bir harcama önjörülüyor Evet, Stalin ozanlar, hesteciler. ressamiar hakkında yartılara içinde Para Fonu'nun yıllık top idi. vanrdı. Siyasi iktidarın bası, sanatçılar için kararlar vermeye völantılannda bu konu, gündemin neldi mi. bilin ki dik<a ttUimleri başlamıştır. Türkiyede Başbakan Bs«kan Johnson'un bir süreden be »n önemli maddesini teşkil etmis, ri istediji, fakat Senato'ya bir türve trisleri Bakanı mevkiinde bnlunanlar Stalinden beter hiçimde fakat bir türlü anlaşmava varıla lü kabul ettiramediği bir diğnr sanatnlarla nğrasmaya koynlmuşlardır. Birîsini tevkif ettirirler, mamıştır. Bazı ülkelerin ve bu tedbir de vergilere °« 10 zam yin ötekine pasaport vermezler, berikini isindeıı rdPrİT. v e taşlı soarada özellikle Amerikanm görus mak suretıyle Amerikan ekononültın Birliğır.e dahil ülkelerin palı saldınlan açikca destekler, kısUırimıc'lık v?parlar.. lerinrfen ve çık»rl»nndan bir sinde genel talep seviyesini kıshafta lonundg Washington'da Tazımı bitirirken, tlya Erenhurtr'un amlarında Naıım Hikmet miktar fedakarlıgı göze alarak yapılsn toplantırfa görü?tükmak ve bunun dolann iç ve riış hölümünden söz açmak yerinrlp nlacak. Cünkü bazı dogru'ların leri tasarılardan biri, belki de en bir an evvel tutarlı ve etkın hir değeri üzerinde yapacağı olumlu ipucunn oradan yakalamak mümkün.. Nâzım. Sovvetlere kaçtıkçözümü mümkün kılmaları artık etkiden yararlanmaktır. Devlet har önemlisi, «Twotear systeme» adı tan sonra Moskovada Pravda gazetesi karşısında bir raisafirhane kaçınılmaz hale gelmiştir. verilen ve altın piyasasını ikiye camalarında önemli kısıntılar yapayrılmış kendisine.. Ercnbnrg'n oraya davet etmis» SSzfl yazara böimeyi hedef al«n bir uzlajtırıDüny» para sistemini yeni bir mayı öngören bır politika ile hırbırakalım, diyor ki tlva Erenburg : cı projedir. Verilen kısa bilgiler düzene kavuşturabilecek nlan bu likte uygrulandığı takdirde böy'.e « Birlikte geçirdiğimiz o ilk akşam, Nâzım birçok şeylerl »nden anlaşıldığına göre bu proieproielerden biri «Spccial Dra bir politika bir ölçüde başanlı olamadıgını itiraf etti. Büst'ten (Nâzım'ın misafir kaldığı evde Staek labilir. Yalnız. bu takdirde Am» nin esası: dünya altın piyasasını wing Rights Scheme» 'Özel C ' linin bir büstü vardı) söze başladı: "Biliyor musunuz ona bakabiribirinden bağımsız iki ayn ke me Hakları Projesi) adı veriicn rikan ekonomisinde gelişme h;zımıyorum" a*edi, "Bir çirkinlik örneği, düpedüz küçük burjuvalık! nm düşmesi. işsizügin artması ve sime bölmektir. Uluslararası öde ve dünya ticaretinden altın esssıAma elden ne eelir! Ev beylik, ve ben burada misafirim.. (...) Stahattâ bir miktar «durçunlujurj» me aracı olarak kullamlan altın, nı tamamen silip atmayı heHpf lin Yoldasa büyük saygım var. Ama onu güneşe benzetmelerinı yani «moneter altın kesimi» ve tutan ilsinç bir projedir. Her ül ortaya çıkrnası beklenmelidir. okumaya katlanamıyorum. Bunlar yalnız kötü şiirler olmakla kalemtia olarak islem gören, saklakenin. başka ülkelerin merkoz mıyor, aynı zamanda kötü dııvgular da.."» Böyle bir noütikavı ciddi olarak mak için kullamlan altın. yani bsnkalarına belli blçülerde «CP'K benmse^p uyguladıfı Bu satırları okuranlara hatırlatırız, Nâzım'ın : takdirde. «ıtıerkantil kesim». Projeye gore, me hakkı» tanımasını ve hu hak Amerika «dış ekonomik dengesini» Beni Allah değil Stalin yarattı... dedigi iddia ve propagan«nvoneter kesimde» Altın Birligikın dünva tiraretinin gereklı kıl korumak ve doları kurtarmak için da edilir. ne dahil ülkelerin Merkez Ban dıgı likidite ihtiyacına göre ayar «iç ekonom'k dengesi» nden, tam Oysa Stalin'in Allaha degil günese bile benzetilmeslne katlakalan keadi •raKarında anlaşarak lana^ıiimesirii ongörep bu taşarı .ç«lı?Bi«;',ve hızU geHşrasilkelerrı?" "ftamıybrMuş N'aıımU Bakuı doğru'lar nasıl ortaya çıkıyor. ve tam bir işbirligi yapartk bir kabul ediidiği takdirde." altın'ın dcv fedakârlık yapmış olacaihr. ons altınm değerini eski seviye uluslararası para olarak kullanıl Eıiyle bır pnlü:kamn olumsuz sosinde, yani 35 dolârda muhafgza ma olanağı kalmayacağı için. uzun nuclsrı belki Amerikalılardan da edebilirler ve böylece dolârın vadede serbest piyasada altın fi çok diin'anın diger ülkelerini. ökarşılaştığı krizi atlatabilirler. yatlan bugünkü seviyesinin va zelükle Batı Avrupalılan etkileye•••••• ••••••••••• ••••••••••••••••••••••••!•••• ••••••••••••••••••• ••k,^ îkinci kesjmde ise altın fiyatlan ni onau 35 dolann altına riahı cektir. nın serbestçe dalgalanmasına mü düsebilecek ve insanlar bu *\Wr\ «Amerika nezle olduğu aman saade edilebilir. Böylece isteyen, kalıntımn» esiri olmaktan kıırtııAvrupa zatürre geçirmeye başlar» bulabildigi fiyattan. diledıği ka labilecektir. dar altın ahp satabilecektir. MerFakat, böyle bir projenin bıra sozü 1950 lerde iki ekonomi arakantil altın piyasasındaki fiyat kalim tamamen aksi tezi saıoı sındaki sıkı ilişkiyl göstermek 1 çin söylennişti. Bugün, Avrupa edalgalanmalannın ve spekülis nan Fransa tarafından, hu;ün yon hareketlerinin dolârın duru çok güç duruma düşürülmüs bu konomisinin Amerikan ekonomisin munu sarsmasına ve Aroerikan lunan Birleşik Amerika tarafın deki sarsıntılar karşısındaki hassasiyeti, ondan etkilenme derecjsi, Doç. Dr. UMID KIRDAR'ın altın stoklarını eritmesine imkân dan dahi iltifat görmesi ihtimali 1950 lerdekinden hiç şüphesiz çok verilmiyecektir. oldukçs zayı/tır. KİTABINI OKUYUNUZ farklıdır. Fakat, yine de Amerikan Batı Almanvt ve Italy» taraekonomisinde başlatılacak bır fından desteklenen bu proje di<<.es?svonun» Avrupayı, Latin A Jer ülkeler tarafından da benimmenkayı ve Üçüncü Dünyayı rtsenip kabul edildigi takdirde binemli oranda etkılpvecegi muhalcle, basarı ile yürütülmesi son rfekaktır. rece güç olacaktır. Çünkü. her ülPünya para sısterranı yeni bır u durumda Amerika için iki riüzene kanısturmadan ve basta çözüm yolunrlan birini seçmpk Vietnam olmak Uzere Amerikanm zorunlujhı ortaya cılcmakfa dış askeri giderlerinde önemli tadır. Ya altının rfsml fıvatinı sarruflar saglanmadan. dolan yükseltmek. yani dolann devalüCANAN PAKEB asyonuna razı olmak. veya dola kurtarmak için alınacak diğer tedBUTUN KITAPÇILARDA ve ECZANELEROE SATIŞA ÇIKTI birler ya başarısız olacaktır; ya da İle nn durumunu saglamlaştıracak Amerika ile birlikte bütün dünyaciddf tedbirler almak. MEHMET BAKLAS yı yeni bir resesyona sürükliye<;ek 1968 yılmın ilk günü Baskan KvlendUcr. ve yıllardır tngiltere ve Amerika innetoğltT Johnson tarafından açıklanan veBeyoglu 18/3/1M* nl politika ve Ocak ayının orta tafafından izlenen hatalı iktisadl Cumhuriyet 2708 sında bunlara eklenen yeni ka politikanın bedelinl bütün dünya ^^^^^^^^^^^^K«««««««««««««^M^ • •• » • ••• •• • • • •• • •» • » •• • » » • » • • • • » • • » rarlar Amerikanın ikinci yo!u seç çok pahahya ödemek zorunda kaCumhuriy«t 2T07 lacaktır. tiglni göstoriyordu. Buna rağmen devam eden spekülâsyonlar ise • YARIN: Avrupalılann bu yeni politikanın başansına Inanmadıklannı gösteDolar krizi Avukat • riyordu. BİRSEN CA.V ve Türkive • ile Oysa, 1968 yılbaşında açıklanan Avukat yeni kararlann bir kısmı ozel DOLAR'ın HASTALIGI r AL7IN ve DOLAR Erenburg'un anılarını okurken.. Prof. Dr. Besim ÜSTÜNEL 6 Altın fivatları uI diirebjlir de... İkiye hnlünmiis altın piyasası Â COCUK İSTEIVİİYORIVIIİSUNUZ? OHALDE... Doları kurtarma cabaları.., B C1NS1YET MESELaERl ve GE6ELİĞİN ÖNLENMESİ Türkiye'deki irtica feşkilâf.m şeması ile açıklıyor Avnca GÜITEKİN MALKOÇ Ni{»n!andıl«r 1S31968 İstanbul Cumhuriyet 2709 ELEMAN ARANİYOR Yabaneı sermaye iştiraki olan büyük bir Şirketin İzmit'teki Fabrikasının Teknik Bürosu için 64. Sayısı ÇIKTI I • İKİ AY dNCC IİSTASVOMDA 'İKIÜÇ GÜN ENDÜSTRİYEL ELEKTRİK TESİSATLARI üzerinde tecrübesi olan Sertel, N'âzun Hikmeti anlatıyor • Cumhuriyet 2708 ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• Elektrik Teknikeri Ressam aranmaktadır. Şartlar : 1) Azamî 35 yaşında olmak, . 2) Askeriik hizmetini ifa etmış bulunmak, 3) Tekniker Okulu Elektrik Bölümü mezunu olmak, Ücret, tecrübe ve liyakata göre tesbit edilecektir. Taüplerin, P X 5 Personel ServisiMecidiyeköy İstanbul adresine kısa hâl tercümelerini bildircn bir yazı ile müracaat etmeleri. Ueklâmcılık: 1279,2696 S/S Somsun Müşterek Avaryası HakemDispeççi ilânı İstanbul üniversüesi Tıp Fakültesi Dekanhğmdan: Fakültemizin enstitü ve kliniklerindeki açık ve açilacak asistanlıklara isteklilerin yabaneı dil imtihanlan 17 Nisan 1968 çarşamba günü saat 9 da, bilim dalı imtihanlan da 24 Nisan 1968 çarşamba günü ayni saatte Dekanlıkta yapılacakür. İsteklilerin 13 Nlsan 1968 cumartesi günü saat 13 e kadar, dörder regirn ve düekçe ile Dekanhga müraoaatları. (Basın; 12578/2705) Denizcilik Bankası T. A. O.'nın sahip ve donatanı olduğu S'S Samsun gemisinin Izmir Hayfa seferini yapmak üzere Izmır'den hareketini müteakip 3.2.1968 tarihine rasthyan Cumartesi gecesi Kösten Adası civarmda vukubulan oturması neticesı hasıl olan denıı kazası sebebiyle Donatan taraiından müşterek avarya yapılması gerektiği ileri sürülerek konsimentonun 25 nci maddesi hükmüne tevfikan gemi ve navlunu temsilen Av. Rıza Akter ve hamuleyi temsılen de Asliye 2. Ticaret Mahkemesinin 28.2.1968 tarih ve D. İs. 68^212 sayılı karan ile Dr. Av. Sait Önen Hakem Dispeççi tayin edilmıs olduğundan konsimentonun zikri geçen hükmü gereğince hâdisede Müşterek Avarya olup olmadığı, raevcutsa dispeçinin yapılması gerektiğinden bahse konu deniz kazası ile ilgisi olanlarm bu ilânı takıp eden tarihten 7 gün sonra yapılacak ilânı müteakip ve 2 ay içinde Hakem Dispec Biirosy olarak tayin edilen (Karaköy, Rıhtım Cad Tahir Han Kat 2 îstanbui Tiirkiye) adresine taleplerini (ziya, haşar ve masraf seklinde) müsbit evrakı ile birlikte asaleten ve'ya vekaleten veya posta marifetiy'.e göndermek suretiyle yapmalan ve Hakem Dıspeç tetkikatı sırasmda Hakem Dispeç Heyetinin Usul Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki hükümlerle bağlı olmıyacakları husıjsu büfün ilgilüer hakkınrla yine konsimentonun 25 nci maddesmin 2. fıkrası gereğince şahıslarına yapılmış tebügat makamma .kaim olmak üzere ilânen tebliğ olunur. Hakem Dispeççi Av. Rıza Akter (Basın: 1767/2638)