Katalog

SAHİFE DÖRT 10 Mart 1968 CUMHTTRİYET enderes'le Muhalefetin iki mensubu arasında, 1954 haziranında başlayan bu gayri resmî ve sofrabaşı buluşmalan ondan sonra da bir süre devam eder. Meselâ; Marmara Köşknü'nde böyle bir toplantı yapılır. Safa Kılıçlroğlu da beraberdir. Gene bütün teferruatı hatırlar. M Verimsiz çabalar Bir Milletin tarihine tesir eden olayların akışında, şahıslar ve tarihî yetlerin şuur veya şuuraltlarında gular kadar, galibâ kader'in şahsiyaşayan ve zaman zaraan yüze çıkan ard duy görünmez eli de müdahalelerini yapıyor... Usküdar Cezaevi'nde geçirir. Fazı hayranlannın ona gbtürmek için hazırladıklan yaş günü pastası, onu taşıyanlarla tstanbul polısi arasında bir kovalamaeaya yol açar. Gene o günlerdc ıfade edıldigine göre, Cahit'in yaşı ve sıhhati dolayısiyle hapisten çıkarüması kararı, Menderes tarafcndan hazırlandığı halde bır türlu Hiilâs» bir ?er eli, milletin kaderi üzerinde bir fitae kazanım durmadan karışünr. Bu şartlar içinde arasıra ve neticesız temaslar, iktidarla muhalefet arasında tâ Şubat 1955 sonlarına kadar sürer gıder. Netice, denebilir ki, sıfırdır. Yahut o kadar da değil. 19501960 devresınde ve iki taraf liderleri arasında gerçi bir buhışma daha olmuştur. Atna; ruhsuz, maksatsız, hayal kırıcı bır buluşma! Öyle denebilir ki, kaderın elinin bu dügümleri bir gun bir 27 Mayıs Ihtilâli ile koparıp atmasının fal tal örgüsünde, bu son ve dâvet sahipleri için biraz da taksirli buluşmanın, galiba bir müdahalesi vardır. Çünkü, Muhalefet Partisi Lıderı, o kUçük ve son ümit lunntısını da, sanıyorum ki, asü o gece kaybetmistir. 1954 Haziranındanberi sürüp gelen çabalar, aradan bir seneye yakın bir zaman geçtiği halde, yani 1954 Haziran 1955 Mart arasında, iki şelin bir defa olsun bir araya gelmelenni bıle sağlayamamıştı. Evet gerçı 1965 Nısan Mayıs devresinde ve garip bir hava içinde Inönü ve Menderes iki defa karşüaştılar. Hattâ bunların biri, bir yemek davetiydi de. Ama bir davet, ancak bu kadar soğuk, bu kadar sıkıntıh, bu kadar zoraki olabilirdi. Ve hıç olmasaydı. elbette daha iyi olurdu. înonü'yle Menderes arasında ve özel surette bir araya geliş de bundan ibaret kaldı. Bu garip toplantı, Meclıs Reisi Refik Koraltan'ın evinde oldu. Ve bunun dilden dile dolasan yankılan, Ankara'da günlerce söylendi, durdu. Sonra aradan geçen bir sıra kırgınlıklara ve hoş olmayan olaylara rağmen, Kılıçhoglu, Adnan Menderes'e, bugün de o gunku kadar bağlıdır. Onun adını anarken gözleri yaşarır. Hülâsa Kılıçhoğlu herşeyin ıyı olmasını ister. Hattâ bır defasında Adnan Menderes'in resmî ıkâmetglhında detil de, Sağlık sokatındaki evind« de toplanılır. Halbuki çarklar hep bilinen yönlerde döner durur. Fhliyatta olumlu sonuç elde edHemez. Basküar, gazeteci tevkifleri, Parti Genel Sekreteri Kastm Gülek'e karşı alınan akıt dısı tedbirter yürür gider. Hüseyin Cahit Yalçın, 80 inci yaş gününü İki çakır keyif!,.. Bu toplantıya öncelik eden bir sahneyi, o sahnenin görsü şahidinden, yani Metin Toker'in kale minden nakledelim. Çünkü bu sahne nakledilmeye değer : 1.1) «Herhalde 1955 yılı Nisan ayınm 16. cumartesi gecesini kolay kolay unutamam. O sırada bir Irak Parlâmento Heyeti Ankara' da bulunuyordu. Cumartesi gece* si bu heyet şerefine Bnlvar Palas'U bir ziyaiet verilmişti. Inönü de davetliydi.» «Biz de Çankaya Pembe KSşk' te mismfirdik; vskit geçti. Inönü gelmedi. Ancak, geceyansi nrasında kapı çatandı. Ben açtım. Açtım ve hayretten dilimi 511tacak gibi oldum. Karsunda tsmet Pasa ve Adnan Menderes beraberdüer. Gayet neşeli halleri vardı. Emuıim ç»kır keyiftiler. Birbirinin kollannı tutuyorlardı. Ad nan Bey : « Nasılsın Metin?» diye sordu. îsmet Paşa. Bashakandan içeriye girmesini, Utedi. Fakat Menderes: İsmet Paşa evine döndügii zatnan daU tın. düsünceli, kötümser ve ümitslıdi.. Ama işte bu ziyaiet bir lürlil yapılamaz. Hem o günkü, hem ondan sonra gelışecek şartlar ve memleketin kaderi için, buluşmaları, konuşmalan. basbasa kalroaları o kadar şart olan, gerekli olan, birbirlerini ikmal edebılecek olan bu iki insan, bir türlü yalmz kalamazlar. Bir türlü başbaşa veremezler. Refik Koraltan'ın evindekı yemek toplantısı ıse, ruhsuz, maksatsız, zoraki ve başbaşa olmayan sıkıcı bir toplantıdır. Yenilir, içilir, laklak edilir. Fakat o lânetleme siyasetten, memeketin kaderi üstünde gıttikçe kördüğüm olan o siyasi keşmekeşten ve bu düğümlerin çözülmesi yolunda, tek kelıme bi le konuşuimaz. Sanki görünmez bir el, her kadehte biraz daha şenlenmiş gibi görünmeye, sankı karşısındakinin boynuna sarılacakmış gibi görünmeye çahşan Menderesin dilini, adeta baglamış tı. Gecenin geç saatlerinde lsmet Paşa evine döndüğü zaman ise, dalgın, düşünceli, kötümser ve Umitsiidir. Evet, o son «ufak bır Umit. de uçup gitmişür. Yalnız kendi kendine söylenir: Bu da başka bir tertip! Baska bir tertip! Halka beraber oldufumuzu, arada bir ihtiiâf olmadığını göstermek istiyorlar... • • verecefimiz gizli bir mesajdan da seçmek mümkündür. Hülâsa, iki taral arasındaki yaklaşma, anlasma çabaları, böylece bitti. BUtün bu çabalar bir verim vermeyince, tabıî şimdi ortada bir suçlu lâzımdır. Yani partıyi bu temaslara götüren birı. Suçlu bulunur da. Gerqi Mart 1955'de Nihat Erim, bir talıh dene mesi daha yapar. Ama. netice degismez ve İnönU, artık kırgındır. Erira'm Halkçı gazetesi de 30.VII. 1965 te kapanır. Biraz sonra Yenı Ulus gazetesi çıkacaktır. Yani, Nihat Erim'in, yasanılan çok partili demokrasi sisteminde, bir siyaset haline getırmek ıstediği ıktidarla normal şartlar için kollaborasyon çabası yalnız parti ıçi direnişlerle degil, iktidar partisınin ve lideıierinin anlayışsızlıklan ile de, tamamen basansız kalır. (1) Metin Toker : lsmet Paşay. la 10 yıl. Cilt: III. Disi Bond « Ba$km sefere.» dedi. Şfmdi Cumhurbaşkanına çı kacakmıs. «Saat geç oldu» diye ilâve etti. lsmet Pasa biraz oturabileceğini söyledi. Menderes itiraz e t t i : Davet ederseniz, meramınijetle gelirirn. dedi. Paşa sordu : Sö« müî Menderes keyifli bir tarzda: Höı. dedi Başbakanlık şoförfi kapıda Çadillac otomobilinin kapısı açık bekliyordu. Menderes arabasına bindi. Pencereyi açtı. lsmet Pas» kapıda misafirini geçiriyordu. Başbakan : Rahatsız olmayın Paşam. Estagfurullah..» Şimdi bir suçlu lâzım! Hulâsa iki Şefın ılk ve son ma sabası sohbetlerinin hikâyesi bu kadar hazindir. Gerçi iki parti mensuplan arasmdakı gtiya siyasî buluşmalar, 1954 hazıramndan, 1955 martma kadar sürdürulmeye çaiısüır. Ama netice sıfırdır. Hattâ sıfırdan da asagı Şimdi ben öyle sanıyorum kı ve içten gelen bır sezi ile öyle sanıyorum ki, bu temaslar Inömi' yü değil, Adnan Menderes'i oyalamak için boylece ve bır sure surdürulmüştür. Çünkü Menderes. gidişattan, bu kırankırana gidısattan pek de memnun değildi. Bu ışin sonunu iyi görmemiş olabilirdi. tsmet Paşaya karşı içinde ve zahirdeki bütün huşunetlerıne ve saldınlanna ragmen, eski bır partihnın, eski ve daima üstün gördüğü Şefme karşı duydugu, gızli, fakat saminıl bazı duyguları vardı. Bunu, aşagıda İSTANBDL GartK B Perşembe günü Menderes'ten İnönü'ye gizli bir raesai Tıffany Jones Acılıs. oroeram Gunavdın I Köve haberler Gunavdın II Haberler ve hava durumu Ijtanbuldı bueün Ilânlar ve haflf muzik Ovun havaları Cesitli müzlk Bavram aohbetl IsUhler Cocuk saati Ar« haberler ilinlar Levlegin ömru Biei dinler mislnlz' Törküler ve O. havaları Konser nakli Gecen hafta İlânlar ve hafif mü7ik Yurdun Sesi K. Korosu Haberler Haflf Batı müziM Reklâm Drocramları Ara haberler ilânlar Mac nakli T Yakareelikten sarkllar Türk vorumcuları Ovur havaları Ara hsberler. ilânlar İsmet Sıra) orkestrası tH Turk müıiSi Peklnm oroeramlan Haberler ve hava durumu Hafif Batı müziil Hafta sonu 24 saatin olavUrı. ilânlar Turküler «ecidi Soor dereisl M. Demirkırandan sarkılar Beklâm Droeramları Haberler Plâklar arasında Özetler Drocra'n kaoanıs DUNDEN BUGÜNE 11 Başanya ulasacaktı. Mutlata uiisacaktı. Ç'inkü başan, eşitti bilgi, artı dürüst bir çahşma. Küçümsenemiyecek bir de şans faktörünü eklem^k gerekir, elbet. Ama talih insana hep küsecek rteğil ya... Üç ay, on ay, bes yıl, onyıl, belki ugrasırsuı, boçuna. Gozün korkmaz, direnirsen. sonunda yeniUr; yardım eder! Eline kalemini aldı. tlk amaç, bu imtihanı da ötekiler gibi iyi vererek son sınıfa gecrnek. Smn nml... gelecek yıl bitiriyor teknik üniversiteyi. Diplomasını alacak. Yüksek mühendis olacakl Gene derslertne giristL Kitaplan kanştınyor, notlar alıyor, hesapUr yapıyor™ İyice dalmıştı. "pey zaman geçmış olacak. Bir ara, holde ayak sesleri işitti. Kapısınm önünde konuşmalar.» Annesi soruyordu: Niye bu kadar erken geldin? Müdürü toplantıya çağırdılar. O gidince, ben de çıktım. Kaçtır böyle yapıyorsun. Gene bir lş geiecek basına! Aldırma... 700 liraya bundan tazla çali'jılmaz. Ne kadar para, o kadar salata! Gelen, ağabeysiydi. Şimdi koridorda kansma sesleniyor: Nerdesin >cız. Kocanı karşılasana.Az sonra, Seher hanım ayaklannın ucuna basa basa, gene Sungur'un odasına girdi. Sessizce serfire yerlestl. Dikiş kutusundan iğnesini, ıpliğım çıkardı. Sevuıcin kirli entarisinl onarmağa lcoyuldu. Yüzü sert, kaşları çatıktı. tçinden kavga ediyordu büyük oğluyla: «Me kadar para, o kadar salatayrruş! daha fazla ayiıgı haketmiyorsun ki versüıler. Bütün gün uyuklarsjn, dosyaların üstünde. Gelsin çay... gelsin kahve... Müdür arkasmı döndü mü de, fırlar, kaçarsın. Dairedeki arkadaşlannın hepsi şef oldular. Sen hâ:â yerinde sayarsın!» DUdade hanımın kocası, baba dostu diye yamna almıştı. Ne oldu? Üç ayda pasaportu verdi. öteki şirkette de dikiş tutturamadı. Herkes iş ister parasırun karsıhğında. Boşuna adam kayınrlar rm?! Sonunda devlet babaya kapılandı da, kim kime yuvarlanıp duruyor. Ama böyle giderse, orndan da atacaklar. Orta mektebi zor bitirmiş; okıımuslugu yok; nesine güveruyor?! Kendisini tutmustu, bunlan söylememişti ona. Evin içinde tatsızhk çıkarmaktan başka neye yarar söylemek? Eskiden tartışırdı. Kızar, danlır, zorlar... şimdi susuyor. Anlamıştı, biliyordu artık: ldmse lâkırdıyla, ögütle, düzelmiyor. Huvlu huyundan vazgeçmez! Tembeldi, büyük oğlu; tembel. Kanında vardı cembellik. Bunu degiştiremezsin. Böyle gelrais, böyLe <ndecek! atyi ki babaağun bize AyvalıkUkı zeytinlig! bırakmış, kardesim de basında duruyor da, on»da.ı birkaç kuruş alıyoruz. Yoksa zor geçindirirdi kansıyla çocugunu!» T Sungur'a bakü: önündeki k&gıda eğUrolş, blı takım çizgiler çiziyor. Masasının üstünde kalın kahn kitaplar... Sabahtanberi uğraşıyordu. Günlerdir, günlsrdır hep böyle. Gecenin ikilerine. üçlerine kadar. (Arkası var) ANKARA 06.25 06 30 07.00 07 05 07.30 07.45 08.00 08 10 08.40 08.50 09.20 10.00 10.05 10.25 10.40 11.10 11 15 12.00 12.20 12.30 13.00 13 15 13.30 14 00 14.15 15 15 15.20 15.40 16.00 16.25 16 55 17.00 17.30 YÜKSEÜŞ KOLEJİ ve YÜKSEUŞ MÜHENDİSLİK ve MİMARUK ÖZEL YÜKSEK OKULU Sayın velilerinin, sayın öğretim kadrosunnn ve çok sevgili öğrencileri ile yakın dosHarının Kurban Bayrantım candan kutlar, sağlık ve başarılar diler. 17.50 19.00 19.30 19.35 9ayın <Dost ve ftlusterilerimizin Açılış. program Günaydın I Köye haberler GOnaydın II Haberler ve hava durumu Oyun havaları Ankarada burun Dinlevici istekleri Bavram sohbeti Türk M. Ö oroeramı Dinlevici istekleri Ara haberler. ilânlar Maeazin Ovun havalan Karaeöz Bizi dinler mislniz' Dilekleriniz Sectiklerimiz Gecen hafta Hafif müzik Yurttan sesler Haberler Bir reklâm orocramı Sarkılar ve O. havaları Olkeler ve cocukları Reklâm Droeramları Ara haberler. ilânlar Türkuler eecidi A Melikten sarkılar Cesitli müzik Türkuler ve O havaları Ara haberler. ilânlar Incesaz Ocakbası Reklâm nro*ramlan Haberler ve hara durumu Kücük ilânlar Sallh Uvffundan tOrküler BUei kösesi Türk M Ö. Droeramı rJ Türkce taneolar 24 saatin olavlan. illnlsr O. YörükoHudan türkuler SDOr dercisi • Bir bestectniz var Müzik D. haberler Yerli orkestralar Haberler Gece konserl Gece varısına doSnı Özetler. oroeram kananıs tstanbul Halk Oyunculan Aydın Engin DEVRİ SÜLEYMAN SUCUKSALAM FABRİKALAR! Samanyolu \ | • • : ; ; : • (Müzikü, politik güldürü) K. Hittlinger ANKARA KÜÇÜK MEYDAN^ SAHNESÎNDE 16 Mart • 10 Nisan İlâncıhk: 5548/242<;( Arcmıyor \ Saatte 10 ta* üstünde verimli bir adet yeni veya kullanılnuş vaziyette konkasör aranmaktadır. MÎMAŞ Mühendislik Inşaat ve Madencflik A.Ş. Atatürk Bulvan 77/3 Müracaat: Yenişehir • Ankara VEFAT Osmanlı Bankası Umum Mu durlüju, eski Umumi Kâtibi Bay CHARLES WAGNER'in Paris'te S Mart 1968 tarihinde vefat etmi( olduğunu üzülerek bildirtr. Cumhuriyet 2479 KAYIP Kaybolan 31615/14 No lu bir takım 8 nüfha istek göndcrme ve alma beigeti hukümsüzdur. Çanakkale Önr. Atl. saymanı Kd. Tzb. Kadri ÜBTEKİN Cumhurlyet 2462 . (Cumhuriyet: 2486) GIDA SANAYU A Ş İstanbul 20 nci Asliye Huknk Hâ kimüğinden: Dosya «7/751 Sabri Mahir Serinken tarafından açılmış olan baba adı tashihi dava31nın yapılan durufmatı sonunda, davacının Yusuf Hayri ya2ih baba adı (Yusuf Sabri) olarak deği»tirtlmit'.ir. Duyurulur Cumlıuriyet 2475 Reklâmcıhk: 1197/2448