Katalog

lAHÎFE DÖRT 15 Aralık 1968 CTJMHURÎYET 110'Yfl flNLflR Meı!ıng ile evlenerek dinınl degıştınyor ve o da Hırıstıyan olujordu . ısa bır sure sonra General Çank, ordusuvla komunıstlerı temızleme hareketlne gı rıştı Halbukı kuzevdoğuda Japonlar Mançurya'iı ışgale harır lanıyorlardı bu sırao*a «Japon lar bir cılt bastalığı; komuıııst ler ise kalb hastalıjıdır» dı\er Çan Kay Şek dı« tehlıke\e aldır mavıp, ıçerde ha«!imlarına kar« şıddetle saldırdı Bu arada, savunma gucu olma u n kadın, çocuk genç ve ıhtna onbinlerce ın'îan «komunısttır> dne olduruldu 1921 de, Mao Çe Turg ve 3 aı kadaşı tarafından kurulmuş olan • Çin Komunıst PartiM» endışeler dl bu durumdan Hunan ejale tıne, olajları ıncelemek uzere gondenlen Mao hazırladığı ra porla «çok \akın bır gelecekte kopacak fırtına\ı» ışte bovlece daha onceden haber vermış olu \ ordu Çan Kay Şek ın dışardan >ar dım alan Mıllıjetçı ordu arıjla Sosyalıst Çın Cumhurı\etını ku ran komunıstler kıyasıja dovuşu\orlardı ulkelerınde Muthış bır ıç savastı bu bır mıl'etın bırıbırını jemesndı ' Halk, «Japonlar bızi enginar gibı vaprak yaprak parçalıyor< dıvordu Marko Polo Koprusu ola\ları sonunda ıkl de\ letın askerlerı arasında sılahlı çatısma basladı Ve bo\lece Japonlar savaş bıle ılan etmed'en Pekın e gırıverdıler . Komunıstler ısrarla, Çan Kay Şek e dusmana karşı bırleşmejı teklıf ettıler . O, dırendı, kabul etmedı bunu . Kendı generallerı zorlama\a başladı ve hatta esır ettıler Başkumandanı Nlha>et Çan Kay Şek Japonlara karşı beraber dovuşmejı kabule mecbur oldu tkmcı Dunva Savaşının sonuna kadar devam eden Çın Japon kavgası, Japonlarm ortak devlet'ere yenılmegıvle sona erdı Ama, çan Kay Şek ıle Mao Çe Tung arasındakı muoadele şıddetlenmıştı bu defa Komünıstlerm Mıllı Kuıtuluş ürdusu, Japonlann bıraktıgı toprakian ışgal ederken \merıkan sılâhlarıyla donatılmış Mıllıyetçı bırlıklerle çarpışıyordu Yıne Amerıkahlann aracılığı ıle, Mao Çe Tung bır asken uça ga bınıp Çung Kıng'e geldı ve orada Çan Kay Şek ıle tam 40 gun goruştu Komurustlerın Ude n samımı olarak Çın'de demokratık bır koalısvon hukumetı kurulmasını ıstıyordu General Çan Kay Şek, once anlaştıklanna daır bıldın yayınlamasına ragmen sozunde durmadı Ve askerlenyle tekrar komunistlere saldırdı . Boylece, Çmde ıç savas yenlden alevlendı Taa Çan Kay Şek hazıneyı alıp, kansıyla bırlıkte Formoza adasına kaçıncaya, Çın Halk Cumhurıyetı kunıluncav» kadar devam ettı ıç doÎUc Cumhurbaşkanı seçılen Mao Çe Tung ıse bu sırada ta nınmış bir opera sanatçısı olan aımdıkı kansıyla evlenmıştı Ikm ci karısı Kaı Hoeı ıle en kuçuk kız kardeşı Çe Heng, Çan Kav Şek'ın asker'en tarafından savaş sırasında kurşuna dızılmışlerdı. Onların ve dıger mılyonlann acısı yatıyordu Mao nun ıçınde' Fu Şan'a doğru gıdıyoruz Mao' nun resımlennı, kendı hahnde çalışan sakın koylulerı gordukçe bunları, bu acı olayları hatırlıvorum hep Kantondan avrıldığımızdan be'rı akan ınsan seli, l'alâ devam edıyor . Yollarda ıkıde bir durduruyorlar otomobılımızı Zaten ıkı saattır ya 3, ya da 5 tane benzerımızle karşılaştık . Bır haylı eskı, fakat adamakıUı V'uklenmış kamyonlar daha çok . Bısıkletlıler ıse, ne koına sesın den anhyor, ne de trafıkten1 Bellı kı ahşmamışlar henuz' Fakat yuzlerce değil, bınlerce tekerlek donuyor püruzsuz asfalt yolun uzennde Ve sonra bısıklet kov de de, şehırde de sadece ınsanla n değıl, bir aılenın butun yuku nu taşıyor Gen kalmış ulkelerde <eşek> neyse, Çmde bısıklet o1 Etrafıma bakıyorum Yenı ınşaat yok Kırmızı tuğla, çımento ve kum yığınlannı ıçoremıyorum Ama penceresız kPrpıç evler de bulmak mumkün degıl' . Yeşıl ağaçlarm arasında va ahşap, ya da bembeyaz badanah bı nalar duruyor Uzerlerme Çın harflenvle yazılar yazılmıs Ve tabiı Mao'nun resımlerı var hemen yanıbaşlannda Tam enselerınden hafıf horguç lu okuzler, ınekler, bızımküerın değışık tıpı kağnılan agır ağır çekı>orlar Üzerlerındekı saman \eja çalı yığınları her an devrılecekmış gıbı1 Tarlalarda kadın, erkek beraberce çalısıyor koylüler Ve sık sık mola verıjorlar elı lurbaçlı ağalar yok artık başlarmda Kendılen ıçın, Çın ıçm guçlerını kullanıyorlar Bir Çinlı bılgın, «Çin, kabu|u lçlne hapsedilmis bir ipek böcefidir» demıştı. Sımdi gorüyorum ki; sabıriı olmanın mukâfatını almaya başlıyor Çınlıler Hapsedıldıklen kendı kozalanm delıp, dışarıya çıkıjor. hayata, benlıklenne kavuşuyorlar Saatte 60 kılometre gıden otomobılımiz yolun sagındaki ağaçların altında durdu Daha dogrusu kolunda kırmıza band taşıyan ıki genç işaret ettiler durmamn lçin... Çün çlııg! Çong çong.. Süı »tafü!. Bir rrunltı, bir fısıltı tek kennın Yığınla «ç» ve •ş harfi «» çarptı kulagıma DıkkatU dıkkatlı bana baktılar sonra mıhmandarlann huviyetlerını tetkık ettıler.. Ve nıha yet bır tebessum belırdı gözlerınde Kapıyı açıp dışan çıktım o arada oturmaktan dızlerım u\uş muştu otomobılın errafında şoyle bır tur atayım, dıvordum Her insana yılda 12 metre kumaş düşüyor Çinde genellikle yılda 200 milyon ton hııhubat mahsulü alınmaktadır. Geçen \ıl bu miktaı 210 roilyon tona akmjştır. Fakat btı yıl mahsulıin az olacağı tahmin edılmektedir. 1964 ten bu yana dısandan her yıl 56 milyon ton gıda satuı aluımaktadır. Yıllık kömur istihsali 300 milyon tondur.. 1963 te 78 milyon ton sunî gubre ihraç pdilmiştir. Cin'de, pamuklu veya yıınlu olarak ınsan başına 12 metre kumaş dıı«mektedir. arısı ve ızkardeşini ,an Kay skerleri Idürmüştü Şehirden şehire giderken K otomobilimizl çevirdiler tık hiçblr kuvvet baıtıramıvacak, Çin koylusu »vagındakı butun köstekleri sdkup atacak ve kendi ozgtirlnk yolund» koşmaya, ilerilere dofru kosmava baslayacaktır. Kovlu avaklanmaları butün savaş bevlerıni, empervalızm taraftarlannı, vıyici rusvet duskflnfi devlet adamlarını, bolçe»el derebevlerinı ve tasravı kasıp kavuran eşrafı silıp süpureeektir Mao Çe Tung bu sozlerı soyledlğı zaman henuz 34 vaşındavdı 1927 vılı her zamankmden daha karışık geçmıstı Çın'de Ikı vıl once Sun Yat Sen olmuş, onun \erıne General Çan Kav Şek gelmıştı Ruslar, Dr Sun'u destekledıklerı gıbı venı Başkumandana da \ardım vaadetmışlerdı Hem Amerıka \e Ingıltereden hem de Ru^lardan aldığı kuv\etle Çan Kay Şek Kuomıntang Partısmın egemenhgıni butun Çın'e kabul ettırmıştı Ancak bir sure sonra General kendı ordusuna guvenerek, Sov\et Rusya'ya sırtını çevırdı. İçerdekı komunı«tlerle de arasını açtı bu cFurum Za*en Çin tam bır anarşi içındejdı Açlık ha'tahk ve derebe\lenn, ağaların zulmu daha da artmıştı «Fakır doğdum, hâlâ faklrım. Sevçım her zaman savasan kutleden vana olmustur» dıven «Çumhunvetın Babası> Dr. Sun Yat Sen ln ıdeallerı onun olumunden sonra tamamen yıkılmıştı Koylulerden 24 çeşıt vergı alını\ordu ustelık çoğunun toprağı da yoktu geçıadirecek Tefecıler °ol00, »o200 faızle fakır halkı ınım ınım ınletıyorlardı Zengınler o devnn basıt makinalarıyla yapılabılecek ıslerde ınsanların çalışma^ını tercıh edivorlardı Çunku, bın ışçının gucu makına almaktan daha ucuzdu Bır tas pırinçtı zavallılann yovmlve<sı 1911 jılının «Burjuva devrimi» hıçbır şey kazandırmamıştı ulkeve Nıhavet, bunun sonucu 17 v ıl sonra patlak verdı Umıtsızlık ve nefret ıçınde gozlerı donen v uzbınlerce kovlu Hunan da avaklandı. Ne kadar eşraf, toprak ağası, memur, aydın varsa olduruldu hepsı Avnı Mİ ıse Çan Kav Şek, Çin' ın unlu zengın Hınstıv an aılelerınden Sunglann kuçuk kızı Çok yakın bir gelecekte, ı'in iç eyaletlerinde, gnneyinve knıejindeki evaletlerde, : milyonlarca Çin koylusünun erine çıkacak olanların butun ençlerini kıracak kadar kovli ve amansız bir fırtına, bir •a gibi ayaklandığmı gorece. Ayaklanan Çin köylüsünü, kadar guclü olarsa olson ar ?& J ""5 unmniım odur!... Bir ailenin butun yukunu taşır iki tekerlek... Halkın buyuk ekseriyeti sahiptir bisiklete. Foto&rftfta evine bisikletle odun taşıyan çıplak ayaklı bir Cin kovlusunu goruyorsunuz... Daha yürüyüşümU yarüamadan 50 60 köylünun yanırruza yaklaştıgını gordam . Hepsının poğsunde Mao Çe Tung un kırmızı rozeti vardı . Kımı yamalı, kımi yamasız beyaz gömlek gıvm <tı Plastık sandalı olanlar ekserı^etteydl ama, nasırlı çıplak ayaklarıvla jere basıvordu bazılan da Sıvahlasmış, bıçımlerı bozulmuş toprak et \e kemık kanşımı a yaklanjla' Kadın, erkek, herkesın aynı renk mavı pantolonla ortuluydu bacaklan Zaten pırınç tarlasmdan başka hıçbır yerde kadınm dız kapağını gormek mumkun degıldı1 Ancak orada, çamurların ıçme paçalarını yukanva kadar sıvayıp gırdıkleri ıçın bır kadmın bacagı ta dız kapağına kadar açılıyordu' Çınlıler, meraklı gozlerle otomobıle ve >enı gelen msanlara bakıyorlardı Bılhassa ben, kapıtalıst ulkelenn kıyafetıjle, herhalde pek ılgılennı çekıvordum . Ceketım pantolonum, gonleğım, hepsı toz ıçınde ve bır havlı ba kımsızdı ama jıne de onlara gore, «Pıs bır burjuva ornegı» değıl mıyım' Çıplak ayaklı bır genç kız bı sıkletıne sıkı sıkıya sarılmış, bır kenardan benı suzuyor Ikı elı dıdonda bır a>ağı pedahn uze rmde, sıvah gozlerı ışıl ışıl bır şeyler anlamaya, ogrenmeye çalışıyor Gogus cebmde, Mao'nun kızıl kıtabınm yarısı dışanva ta şan, bır haylı jıpranmı^ japrakla rı goruluvor Kımbılır çunde kaç defa çıkarıp okuyor onu' Bır kı tap bır defa okunur benım bıldığım Haydı dıyelım ıkı, uç, dort. on defa, yırmı defa' . Ama ınsanlar her gun sabahtan akşama kadar ışı gucu bırakıp yanlarında taşıdıklan aynı kitabı okurlarsa. o bır nevı kutsal kttap, hareketlen ıse bır nevı .badet sayılmaz m r ığerlerine baktım, kiml torba smda, lrimi cebinde. kimlsl ehnde tutuyor Mao'nun kıtabını Bısıkletli irı çıplak ayaklı genç kıza dondum Siz bu köyden miainiz?.. Acayıp acayıp baktı yuzıime . Izah ettıler.. bu defa guldü hafıfçer Evet dedi burada oturayorum Şu karşıdaki motör fabrikasında işçiyim Ee peki ia yok mu bu saatte * Çok mu gdrdunuz bıraz dolasmamı'' der gibilerde mahzunlaştı ve sonra dudakları kıpırdadı: Izin gunum bugün!.. Kaç kışı var acaba aılenızde9 Evde 6 kışiyiı.. Annem bir, babam iki... Içuncusü ufak kardeşim, okula gidiyor. Diger iki kardeşimle ben de çalısıyoruz Babam hasta iş goremiyor artık.. Annem hem ona, 1 °m de bize bakjvor evde . Ayda kaç Yuan kazanıyorsunuz' Kız bır an duşündU ve sonra: 50 Yuan, dedi . Kardeşlerınız'. Onlardan biri 40 alıyor, diğerı 45 Yuan Yetıyor mu bu para aılenın geçımıne'' Nive yetmesin? Artıyor bile! Arttırdığınız parajı ne yapıyorsunuz? Çınh kız çıplak ayağını pedaldan topraga jndırdı \ e nnunla dıger Bvagmı kaşnarak bısıkletini sevgılı gıbi okşadı bır sure Meselâ bunu, bu bısikleti satuı aldım, dedi Konuvu degistirmek ıstedım Bo? zamanlarınızda ne japarsınız sız^ Hemen cevabı vapıştırdı: Mao Çe »'un 'u okurum'.. Etrafımızda toplanan Çınlıler konuşmamızı ılgıvle dınlıvorlar dı Şofor de acele edıvordu vola çıkmak ıçm, otomobüe gırer gırmez ^arkadaşlara sordum . Ben şu konusınalardan ve bu insanları tanımaktan çok mem nunum, mesudum ama: az önce bizırn arabavı nıçin durdurdnlar Allah aşkına.. merak ettım'.. Ne istedller? Hıç onemlı degıl şehırler arası kontroldu bu' Yani şebirden şehire giderken boyle hımyet mı sorarlar" . Yarı alıngan, yan msaf ıstiyen gozlerle yuzume baktı arkadaşlar Çin 700 milyon nufustur... Bu kadarcık tedhır almanın ne zaran olur insanlara?.. Belki de hakhvd'lar1. Ama burjuva tabıatıydı bu1 Bızım toplumlann alışkanlıgn dı işte . Rahatsız oluyor, yadırgıyorduk' . Fcaeîn VOrİnO hî«İkl»M fc B nl ö l Geri kalmI 5 "'kelerde eşck ne Ise... Çln'de bisiklct D GartH Tiffany Jones Î A R I N Kızıl >!uhafızlar ara«mda konu veresim: A BUDIH KOPRUSU Donunun uçkurunu çekıp kullanma\ı duşunü\ordu çocuk, gem gıbı Ama onun jerıne bel kayışını kullanıp guzelce doladı sardı kendı atının bo>nuna Dızgınleıı elme aldı Bır ehvle pantolonunu tutuvordu At durmadan şahlanıyordu Elbette şahlanacak, Pavazanın baba bır, ana ayn kardeşı bu ha\\an Acar mı acar Na bak yavrum, na bak, bo>le! Ağzı sulanan oğlan Ben de ıp getırern, dedi. Çocuk Durma' dedi Oğlan ıçerıvı boyladı. O sırada bır şey du>du çocuk «Attan duşerım =o'ra» dıyen kuçuk kızı evdekılenn hepsmden çok sev dığını. F\LCININ DEDIKLERI: Sabah ısığı kama gıbı batan ak bır sıvnlıktı gozleımde Acıtı>ordu Ama yalnız ışık yuzunden degıl, her sabah baba oksuruklerıvle uvanırken, bıraz da, babanm oksuruklenm duvamadıgı ıçın uvandı çocuk Kuçuk kardeşler gıvınıktıler Anne, altları urgan orulu ustlerın >un kışlık terhklerı\le, pıtır pı'ır, odalardan odalara bır golge gıbı geçıvordu Yuzunde mutlu bır durgunluk Pırelendırıcı şevleraı bunlar Hop dedi oturdu ya takta, gozıerı açıldı bu>udu. Babam nerede? Anne sâkın: Gıttı, dedi. Tezce gıyınse, ıstasyona seğırtse ona yetişebilirmij, uyandudığı çok kotü ızlenımı duzeltme fır«atuıı bulabılirmış gıbı pantolonuna koştu Fırlattı attı ge celığını. EU avagı bırbinne dolajıyordu. Şımdı nerede babam'' Anne dedi kı Konya'ya varmış obnalıdır Benı nıcm uvandırmadınız? Sorarken sesı tıtrıyordu. îstemedı baban, bırak uyusun, dedi. Yaa. Kuçukler karşı odada bir oyunlar oynuyordular. Kız, ıpınce duduk sesıyle bağırıyordu abısıne. Bıyak, bıyak, bıyak! Onlar benden once kalkmıslar. Kalktılar, dedi anne. Babalan 9ptO, uyandılar, uvkuları kaçtı Her soz, çekı taşı gıbı agır, ıçıne otuıu;oıdu çocuğun Onu sız mı geçııdmız'' Evet Geçırdık geldık Çocuk, cumbanın yanındakı pencere\e doğru vu rudu Alnını carrta dayadı Tas kumeleıı evın onune kadar gelmıştı Çekıçle taş kırıjoıdu ışç.ler Kahvaltı edecek mısm'' Anne sordu Çocuk, yuzunu dondurmeden Etmıyeceğım dıye mırıldandı îşçılere bakıyordu Işçıler, uzavıp gıden vol boyunca taş kınyordular Bır adam oradan oıava kosu>or bağıra çagıra, onlara bır şe\ ler so>luv oıdu Sagır mışlar gıbı bagırıjordu adamla'a arıa çocuk da du\mujordu onun neler sojledıgını Belkı hıç ^esi voktu bu adamın Anne D?ha çarşıva gıdılecek dedı Çocuk Kım gıdecek çarşıya0 dıve soıdu. Anne Sen1 dedı Ben çarşıva gıtmem, dedı çocuk Gozlerınm onunde Kavmakam Bejı canUndırmış tı Ben mı gıdejım9 Anne, çocuğu. ayıplamanın ağır ba^tığı hırslı, kın lı bır bakışla suzdu Sonıa seıtçe Yarım okka kıjma alacak'sın' dedı. Kırpıntı et vermesınler, ıkı kere çektır Çocuk sustu. Mutfağa ındı, raftan kuçuk sepeti aldı. Tam sokak kapısuıdan çıkıyorken, anne arkasm dan yetışıp: Mustafa'yı da gotur1 dedı. Mustafa zamanla alıştı bu gıdıp g°'"nelere Yolun ortasmda durup bacaklarını ayınp «Çışım1» derdı. Kız, Çışim..» demezdı ve onun donu lâstıkli değıl, uçkurlu ve duğumluydu ustelık Çocuk bundan yakınınca, anne, «Kız çocuğudur, donsuz sokaga salıverılmez'» deMp susturdu onu Bır akşam uzerı, komşunun gelımnı de alarak, kasabanın kenarından, soğutlerle ortulu dere boyunca vu ruyup, uzaktakı bır eve gıttıler Ev alçacık, kuçucuktu, dışına pash gaz tenekelen açılıp çıvılenmıştı ve u 5 tu toprak damdı. Bır eskı kılımın ucu sarkıyordu damdan Gideli bir aya yaklaşmış babadan daha hıç bır ha. ber yoktu. var)