Katalog

SAHİFE DÖRT 21 Kasnm 19^8 CUMHURtTET Fürkiye'de çok şey değişti, akat değişmeyenlerde var lle Cnraa gönleri alışverise çeYukan terasta otnran blr çok len ve camiye giden nzak yerçiftçi, aşafıdahi öğretmenden lerdeki köylüler üst terasta o veya memurdan daha zengintnrarlar. Aşağidaki tera» ise ö dir.» seldir. Bnrada, bnnn şehir knliibti olarak görüyornz. Kasabanın seçkinleri, mcmnrlar, doktorlar, öfretınenler bnrada yer ğitime dayanan bu sımf alırlar. Ayıraç para defil. tabfarkı orîadan kaldırılamasil derecesidir bu sınıflannıada.. mıçtır şimdiye kadar: Bsska TURK İDARI erkek nfifognnnn beft* Oçfl hlç oknma yazma bilmeı.» Servete dayanao farklılıldar ise, ıo,n yılların «n büyük tartıçması değil midirî Yılhk fert başına düşen millt gelir payı 300 dolan bulmayan Türkiye'de, servetin yüzde hesabıyla büyük kısmı, yüzde 2 gibi mutlu bir azınhğın elindedir. Kövieıde 1930 larda ölüm haddi'. «Sadeee «ıtmadan) yüzde 20 ye yaklaj mı?tı. Ve baîşehirin değişen rapısını, devrimcüerin yabancılâîmalarını, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 1934 de yazdığı cAnkara» romanında hikâye eder. E Ve değişmeyenler bir yabancı (Lewis), Türk politikacıları üzerindeki incelemesinde, temsil edenlerle edilenler arasındaki çelişmeyi şöyle belirtir: «Araştırma 192* <le 1957 arsnnda Meclise giren İİIO Mil letvekilini kapsıyor. Bn en üst yspıdaki politikacıların bıç olmazsa brşte üçü yüksek tahsillidir. Ve bn toplnmdaki genel ı Hükumet Programlan (t. en değerli eserlerdir yıllık Atatürk iktidan boyunca, toplumumuzun çehrestni değiştiren büik ijler yapıldı. Bugünkü An»ısamızd» da temelleşip, müeydelerle korunan Atatürk d«Tmleri, yapılan ialerin an bttik isbatı, aynı n m u d ı dayaığıdır. Ancak yapılamıyanlar d» çokr. Bir yabancı müellife baııralım yine. Mary Gauh, bir irk kasabasım söyle sembolieder: «Mnt kaaabanndaki ıhvehanenln Iki terası, Mut' ı iki aosya! sınrfını da göstrr. Ynkandaki teras herkeıe ahsus olamdır. Çiftçi ve esnaf Bir roman m B K Atatârk • Inönü devrindekl en finemli iş, bağımsızlıgımızın tam olarak •a^anmandır. Lozan'ın pürüzleri 1936 da temizlenecek, bizim Bogazlar'ımızdan, bizim olacak Hatay'a kadar, «Ynrtta mlb, cibanda sulh» ilkesi, bütün dış meselelerimize cevap teşkil tdecektir. 1ODESTY •LAISE 9c çtPutcp, TEMSSSM ir banka memurunun e?i olan Selma, Ankara'da çahjan koeasının yanına, Kurtuluş Savaşında gelir. Kerpiç duvarlar, yaşamasını bilmeyan eşraf ve eziyetle doludur bu hayat. Tığ gibi bir subay çıkar Selma'nın karşıçma; bir «ava| kahramanı... Hakkı Bey... Cumhuriyetin ilâmndan sonra, eski kocasındsn ayrılan Sel ma'yı Hakkı Bey'le evü buluruz. Uyandığı zaman kübtk mo bilyalara çarpar nazarlart. Hakkı Bey i?e, bir Bankanın idare meclisindedir. Karanhk ticarl ilişkiler kurmaktadır. «Sport» otomobiller vardır Ankara'da.. Selma. Hakkı Bey'den de ayn lır ve bir idealistle birlejir... 1934 de yazılmıs roman, 1943 teki Cumhuriyet Bayramını şöy le anlatır: «Bayraraınıı mfibarek ol•nn.» Bu Gazinin mikrofonlardan ak seden sesiydi. Yığın hep bir ağızdan cevap verdi. Senin bayramın iıflbarek olsnn. Senin bayramın... Gazi sağmda duran Dirine egilip sordu: Faşam acaba kaç bln kl»i Tar dersiniz? Mikrofonlar, bu »özü de büyülterek etrafa yaydılar. ön safta üç d5rt ain kift var, zannederim. Fakat arkadan mnttasıl geliyor, jeHyor... Bu sesi tanımamak mümkün değildi. Bu, îsmet Paja'nın göğüsten gelen o sıcak ve dolgun sesiydi. Selma Hanım ve Neşet Sâbit kadar, herkes bu ı>e»e âsinadır. Yıjınlar: Işte tsmet Paf» dlye çalkalandı. Ba;vekilin seviml! bışı 6n« doğru uzandı. Kendlne nshsut samimt tavırlarıyla elini >alladı.» «Ankara» romanındakl yıSınlar pek uzun yollardan eeçmijr' tir. Değifen çok sey "ardır: deSişmeyen de, geçen 15 giinde kısaca bunları anlatmaya çalıştık. SON Not: Bu yan dizisf hazırlanırken başvurulan kaynaklar ?unlardır: • Tek Adam III ($.S. Aydemir) • Turkeys Poütics (K. Karpat) • Türk Devrimi (T. Timur) • Türkiye'de Sol Akımlar (M. Tuncay). • Atatürk'ün kurduğu Komünist Partisi (Kandemir). • 200 Yıldır Neden Bocalıyonjzî fN. Berkes). • Batıcıhk, Ulusçuluk ve Tr.plumsal Devrimler (N. Berkes). Atatürk'ün büyüklüğünü O'nun dcvrinde yaşayanlardan çok, O'nnn devrimlerini ileriye götürmeye kararlı yeni nesil anlamaktadır. Eski kuşak, «Ittihatçı • ltilâfçı», «Almancı Insilizci», «Halifeci • Cnmbnriyetçi» kavsaları arasında, Türkiye'nin temel dâvalarına egilmek fırsatını zor bulmuslardır. Halbuki yeni knşaklar. sat da olsa sol da olsa, bir problemin çözümüne eğilmişlerdir. Atatürk'ün paylaşılamaması da buna dayanıyor. Sağcılar bile muhtemelen ön geziyle, uvgarlık yolunun başında Atatürk olmadan bir şey yapılamıyacağını anlamaktadırlar. Bir de üçüncü prup vardır. Ispanya'daki şatolan inşa eden çerçek dışı insanlar Bunların bir kısmı bazen Hilâfeti isterler, bazıları da meselâ Fransa'va bakıp «Onlann yolları asfalt, biz ise şose bile yapamamışız» tekerlemesi içinde dövünüp dnrnrlar... «Sütlerdeki sular yok olmadan, esnafın ahlâkı düzelraeden..» fibl cümleler yaparlar hunlar. Atatürk'U yasatacak olanlar, mubakkak ki bu son grnp üyeleri değildir. Arar). t The Turkish Political Elit» (F. W. Frey). I Türkiye'de siyast Partiler T.Z. Tunaya"). » Islâmcıhk Cereyanı (T.Z. Tunaya). ı The Emfrgenee of Modern Turkey (B. Lewis). ı Atatürk (Kinross). ı Katkınma Plânı (196367). ı T.C. Milli Egitim ve Atatürk (t. Başgöz, H. E. VViison). ı Nutuk (I, II). ı Atatürk'ün sövlev ve •iemeçleri (I, II, III). ) Atatürk'ten düşünceler (E.Z. Karal). ı The First Türkish Republie (R.D. Robinson). Inönü Atatürk'U Anlatıyor (A. Ipekçi) ı Şeyh Sait Isyanı (M. T» ker) ı Varto Tarihi (M. S. Fırat) ı Siyasi Hâtıralar I.U (A.F. Cebesoy) ı Moskova Hâtıralan (A.F. Csbesoy) Az Gelişmi? Ülkelerin Toplumsal Yapısı (C.O. Tütengil) Izmir Suikastmın Içyüzü (Kandemir) Türkiye'de Nüfus Artışı ve îktisadi gelişme « O. Türkay) Ekonominin Bugünkü Meseleleri (W. Röpke) Devrim Tarihi (S. Irmak) Cumhuriyet Takvimi (R. Kor kud, S. Yiğitbaş) Türkiye'de Lâiklik (Ç. özek) A Case Study of Political Developmertt (S. Kili) Atatürk (Unesco) Atatürk'ün Nöbet Defteri ( ö . Şahingiray) Olaylarla Türk Dış Politikaa (S.B.F.) Ankara (Y. Kadri) O'nun İçin Yazılanlar, Söyl«nenler. 81 € Hey gidi gençlik» dedi. Yaşh Vangelin yufkaydı yüreği, sonra herkese ama daba çok Mecdiye: Benim karim Marigoo daba sağ. Böyle denizdeyken. yüreğim bir ırmağın denize açılması gibi hep ona bakar hâlâ. Sefer sonunda sanki sevinçle kanatlanırım, hep ona uçarım. llk on gün süresince Marigoo sekerden tatlı, pamuktan yumuşaktır. On gün sonra gebo kahr: îşte o zaman bana boyuna kızar, ne yapsam öfkelenir: Erkekler kadm işlerine burnunu sokmamah. der. Yirmi gün geçti miydi erkeğin evde işi ne? Evi pisler, çocukları sımartır. Neyse her eve uğradığımdan ve evden kovulduğumdan dokuz ay sonra bir çocuk doğurur. Çocuklanmın sayısından sefere kaç kez çıktığunı hesaplıyorum. Ha durun, birinci seferden sonra birinci numara doğdu. Adını Yani koyduk. Ikinci numara kızdı, adını Evangeliki koyduk, üçüncü ve dördüncü numara hiç gelmemeliydiler, onlar yaşamadılar. Sonra beşinci geldi... Burada Stavro Vangelin sözünü kesti: Bırak be barba Vangel. Çocuklarınm bilânçosunu mu yapacaksm. Stavro çatra patra bildiği bir türkçeyle konuşuyordu: En iyisi denizcinin hiç evlenmemesidir. Ama işte insan çocuğu olduğunu ister. Evlenince denizcinin çocuğu olmalı. Sefere giderken kansını dolu bırakmah. O zaman karıların canı sıkılmaz. llk önce çocuğu doğurmakla, sonra büyütmekle meşgul olur. Ben bir sefer evden beş yıl aynlmak zorunda kaldım. Kanm ve çocuklarımm parasmı gönderiyordum. Eh karınm okuması, yazması yoktu. Mektupları yabancılara okuturdu. İşte bu' yüzden erkeğin ancak kadınınca okunacak ve yalnız ikisince bilinecek gizli şeyleri yazamıyordum. O da başkasma yazdırdığı için yazduramıyordu onlan. Be? yıl sonra döndüğüm zaman, birbirimizden utamyorduk. Sanki birbirimize yabancı idik. Hani aklmıdan kiliseye gidip yeni baştan nikâh kıydırmak geçmedi desem j'alan söylemiş olurum» dedi. •Gençce bir Sümbekili dalgıç vardı, Sümbeki koyluğundandı. Gemiler aynlmazdan hemen önce kayığa gelmişti. Evlendikten sonra bu ikinci denize açı hşım. Vasiliki (karısırun adıydı) toprak sahibi birinin kızıydı, evlendik, üç yıl toprak işleriyle uğras tım. Ama denize bakardım da içün açıklara doğru Tiffany Jones FFANY JONES akardı. Dayanamadım, geçen yıl Barba Pahonun süngerci tayfalığına yazıldım. îşte o ilk Vasilikiden aynhşun acı oldu. Ayrılma değil bir yırtılmaydı o. Vasilikiye, bak Vasilikim. gebesin, dedim. Para lâ zım, ben de denizciyim. Bana "işte deniz, tarlamızın kıyısmda ya dedi. Ona bu deniz kumlarla oynayan, yengeç kovalayan, kamışla küçük bahklar tutan ço cuklara göredir. Bizim deniz bambaşkadır, dedim. Eski bir saatimiz vardı. Yan yatırmaymca işlemezdi. O saatin tiktakmı amma da dinlerdi kadın kadıncık. O dinlerken ben de ona uzun uzun bakardım. O tiktakı yüreğiyle sayardı. Tiktak gideceğim ana doğru yaklaşan mukadderatın koca adımlarıydı. Gideceğim zaman bana vahşi vahşi sarıldı. Gözleri iki çeşme oldu, tirtir titriyordu. Ben bir şey söylemiyordum. Sanki dilirain üzerine ağır kurşun skandil var ya, onu oturtmuşlardı. Dilimi bulduğum zaman, ona sefer dönüşünde ona birçok paralar getireceğimi, rahat edeceğimizi söyledim. Söylediğimin yalan olduğunu biliyordum. O da inanmış gibi evet evet diyordu; başka türlü konuşamazdı ya. Derken saat ayrıhş saatini çaldı. Her vuruş yüreğime bir yumruktu. Sokak köşesine kadar benimla geldi. Ben ona daha ileri gitmemesini, bu işi lâstik gibi sündürmemesini söyledim. Hattâ dönüp bakmamasmı benim de dönüp bakmıyacağımı söyledim. O sözünü tuttu mu tutmadı mı bilmiyorum. Ben ömrümde bu kadar dik yürüdüğümü hatırlamıyorum. O yoluna ben de yoluma ayrıldık. Of n« fenaydı! Bir yandan o çeker, bir yandan deniz. Ney se şimdi ahşü biraz, bu sefer o kadar acı olmadı. Ama ayrıhş insana ne de olsa koyuyor. Ben Takkisin demincek söylediğine hak veriyorum. Denizriyor, çekiyor da çekiyor. Insanız yahu. Kaloyero» kinin söylediği gibi bu sefer de ha bire rüyama giriyor, çekiyor da çekiyor. Insanız yahu. kaloyeros değiliz ki (evlenmeyen papaz).. Yunus uzun uzun göke bakıyordu. Vasso: Senin yıldızm da Mecdininki gibi sana gülüyor galiba, dedi. Yunus: Ne gezer, benimki ağlıyor. dedi. Güvertede, önünde duran fakfon tütün tabakasından tütün çimdikledi. Öteki elindeki cigara kâğıdının boylu boyunca ekti. Cigarayı tükürükleyip yapıştırdı. Tabaka yı Vasso'ya itti. o da bir tane sardı. Vasso seninkinin ağladığmı nereden biliyorsun? diye sordu. Oofctot 09. Rnlak Btıran Bofisa. &ti%. U « » Cerrmtıtaı MotPhaasuı Takstm Kecepofts» Cad. 6/1 alkOÇOğlU konu veresim: AYHAN BAŞOĞLU | j BUDIN KOPRUSU İstanbul İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi Reisliğinden: 18 11 1968 tarihinde toplanan Akademi tdare Heyeti 19681969 ders yılı için Akademiye alınacak öğrenci kontenjanının % 10 artmlmasına karar vermiştir. Artınlan kontenjana dahil olan Klâsik ve Ticaret Liseleri mezunlannın puanlan Akademi dahilinde ilân edilmiştir. Bu namzetlerin 25 Kasım 1968 tarihinde saat 14 de gerekli belgelerle aslî kayrtlarını yaptırmak üzere Akademiye müracaatlan lüzumu büdirilir. Tekel Genel Müdürlüğünden: 1 Şarap fabrikalanmız için mevcut şartnamesine göre (800) metre şarap hortumu 13.11.1968 günü isteklisi çıkmadığmdan yeniden müteahhit nam ve hesabına iç piyasadan pazarhkla satın alınmak üzere ilâna çıkanlmıştır. t Pazarlığı 4/12'lBGS Çarşamba gflnü saat 16 da Unkapamndaki Merkez Satınalma Komisyonunda yapılacaktır. 3 Şartnamesi her gün Komisyonumuzda görulebilir. NOT : Zamanında ve şahsen müracaat etmeyenler haklannı kaybederler. (Basın: 28137 14191) 4 İsteklüerin 3.000, Uralık muvakkat teminat makbuzlan sair luzumlu vesikaları ile birlikte belirli gün ve saatte Komisyonumuza müracaatlan Uân olunur. (Basm: 27950/14195) • İstanbul Defterdarlığı Adet Esyamn cinsl (SATIS İIİNI) I L AN PcfroHeri Anoıücn Ortaklığı Balman Böfr.a Müdüri^ünden: 1 Bölgemtzd* mevcut muhtelif eb'atta 9500 adet * s , 3700 adet iç lâstiği ite :J500 adet kolon kapalı zarfla teklif almak suretiyle satılacaktır. 2 Lâstiklerin îhalesi 2/12/1968 perşembe çünü saat 15.00'te Bölge Müdiirlüğümü? îkmal Başmühendisliği binasında yapılacak olup teklifler aynı gün saat 14.00'e kadar verilmiş olacaktır. 3 Lâstikler toptan satılacağı gibi partl parti de satılabilecektir. 4 Bu ihaleye ait şartname tstanbul'da Galata, Frank han No. 89 T.P.A.O. Malzeme Depo Sefliginden; Ankara'da Genel Müdürlük lkmal Müdürlüğünden; Batman'da îkmal Başmübrrıdisllginden ve Diyarbakır'da T.P^.O. îrtibat Börosuntfan temin edilebüir. 5 BSlge MOdörlüga ihaleyl yapıp yapmatnakta serbesttlr. (Basın: 27914/14177) 1 30 iğli büküm makinesi fantazi yerli yapı 1.5 beygir takatinde motörü ile birlikte çalışır vaziyette 1 2.7.89.50 No. lu telefon intifa hakkı 1 Fantazi büküm makinesi 35 iğli yerli yapı (çalışır vaziyette) Gider Vergileri Dairesi Müdüriüğüne olan gider vergisi borcundan dolajı Cagaloğlu Medrese Sok. No. 17/19 da haciz edilen yukarıda c;ns ve evsafı yazılı eşyasınm mezkur mahalde 6183 sajnlı âmrne alacaklanmn tahsil usulü hakkındaki kanun hükümlenne göre 29/11/968 tarihinde saat 14 de birinci, 6/12/968 tarihinde yine saat 14 de de ikinci arttırması yapıhnak suretiylo satışı yapılacaktır. Fazla malumat almak istiyenlertn Karaköy, Necatibey Caddesindeki Gıder Vergilsrf Dalr««i MUdürlügUne müracaatlan ilân olumı. (Basın: 28141 14198)