Katalog

SAHtFE DÖRT 16 Kasım 1968 CUMHURtYET 1926 yılında Sovyetler Birliği'nin aldığı bir karann üzerinde Mustafa Necati duruyordu umhurıyetı ılân eden ıkıncı Buyuk Mıllet Meclısı, 1927 de yapılan seçımlerle yerını uçuncu Buyuk Mıllet MecUsıne terkedecektır Cumhunyet Haik Partısı, 316 kışılık mebus saj ısının tamamına sahıptır Tek partı, Ataturk ıktıaarının temel dayanağı olarak ulkenın en guçlu kurulusu hahndedır Ve 1927 yıhnda Halk Partısının ıkıncı Buyuk Kurultayı Ankara'da toplamr. Sayın Şevket Sureyya Avdemır, cTek Adam» da, Halk Partısı edebıvatında bırıncı Kurultayın Sıvas Kongresı olarak kabul edıldığını be lırtıyor ve partının Kurtuluş Savaşını plânlayan Anadolu ve Rumelı Mudafaaı Hukuk Cemıjetınm devamı olduğu yolundakı hatalı yorumu ışlıyor. TURK İDARI C DEVRİM Ataturk, de\ rımlerınin amacını açan çesıtlı demeçler vermıstir. Msseiâ 8 Mart 1928 de şovle der : «Fransa Ihtılalı butun cıhana hurrıyet fıkrını nefh evlemıstır Ve bu fıkrın halen esas membaı bulunmaktadır Fakat o tarıhten berı beşenvet terakKi etmıstır Turk demokrasısı Fransa thtılalının açtıgı \olu takıp etmıs lakın kendıne has vasfı mumevyızı ıle ınkı^af etmıştır Zıra her mıllet mkılabını ıçtımaı muhıtının taz\ıkatı ve ıhtnacına tâbı olan hal \e \azı\etıne \ e bu ıhtılal ve ınkıiabın zamanı vukuuna goıe vapaı > 1928 Aşustosundakı demecı, devrim \e mılletin iliskisinı anlatır: «Turk mületının son sene'erde gosterdığı harıkalann, vaptığı sıyası \e ıçtımaı ınkılapların sahıbı hakıkısı kendısıdır, sızsımz Mılletımızde bu ıstıdat \e tekamul mevcut olmasavdı, onu varatmağa hıçbır kuv\et ve kudret kıfavet edemezdı » Ve devrımlerın kornnması gorevini de belirtir 1931'de : «Memleketın ve ınkıiabın ıçeuden \e dısarıdan gelebılecek tehlıkelere karsı masunıyetı ıçın, butun mılhvetçı ve cumhurıvetçı kuvvetlerın bır \erde toplanması lazımdır». Ataturk o günlerde emindir : «Turk ınkılabının hedefını kavramıs olanlar, onu daırnı muhafazava muktechr olacaklardır.» zah edeceğı «Nutnk» u okumasıdır «Nutuk» da Ataturk, basama ulaşmıs bır devrımcınm ve devlet kurmuş bır polıtıkacının rahathğı ıçınde Turk halk'rın 191925 arasındakı 5 >ılını gozden geçırır 1919 vılında Samsun'a çıktığı zamankı ı^gal aliın dakı Turkıve'den 1929 un bagım sız cumhurıjetıne getırır dınlevenlerı. Ve ıktıdarının başlangıçta karsılaştığı muhalefetı, «Cumhurivete manı olurgan mem]ek"te bızmet edersın» dı\en FUuf Bev ı, bunu dmle>en Kazım Pasa'vı «Akim bırakılan büyük komplo» ları, bır kısım ba«ını, Arnavutları ısvana tesvık ettığı oğrenılen Rıza Nur'u, Şej h Saıd'e yazılan mektupları anlatır N'utuk sadece bır tarıh değıldır; bılânço dur da Bır ıktıdarın hasının, ılkelerıne zıt gıden sıvasi akım ların vonunu açıga kovduğu bır vesıka olarak da alınabılır nutuk.. Ataturk anlatır anlatır ve sorar «Ne oldu efendtler?! Hükumet ve Meclıs fevkalâde tedbirler almaya luzum çordu. Takriri sükun kanunu çıkardı. tstıklâl Mahkemelrrını taalıvete çeçirdi. Ordunun sekiz, dokuz seferber fırkasını nzun muddet tedıbata hasrettl. «Terakıperver Cumhuri\et Fırkası» denılen muzur teşekkulu sıyasıvi reddetti.» Mustafa Kemaı «Nntnk» da, hukumetlnın ışlemlerı hakkında haklı olarak ovunur «Biz, fevkalâde ittıhaz olunan ve fakat kanunî olan tedbırlerı, hi(bır vakıt \e hıçbır suretle kanunun tevkıne çıkmak n,ın vasıta olarak kullanmadık; bılâkıs memlekette sukun ve asavıs tesısj ıçın tatbik ettık, dcvletın havat ve istıklâlını temın ıçın kullandık. Biz o tedbırlerı, milletın medenı \e ıçtımaı ınkisafında ıstifadeli kıldık.» Lâik Anayasa ve Türk alfabesil. maktadır. alfabeıi gerıye baS!»« Bir fırsat lulukları da Arap harflerı kullanmaktadırlar 1926 vılı ba>,ında, Moskova bır karar alır ve bu topluluklann Te^mî a!fahe«ı olarak lâtın harflerını kabul eder Turkne uzennde degerli çal'smaları olan Bernard I.cwı«, «Sovyetler BirlıÇindeki bu karardan heraen sonra Mılli Etıtıra Bakanı Necati Bev. lâtin harflerinin sivasî önemı konusunda konusacaktır» Iıvnr Aradan bır yılı aşkm zaman geçecek, 8 ocak 19"8 de Mahmut Esat Bozkurt «Turk Harflen» konulu bır konferans "erpcektır. 24 mayısta Latın rakamları kabul edıhrken 27 "nazıranda «Dil Encumeni» kurulur 9 ağustos 1928 de, Istanbul1 da Sarayburnunda Ataturk konuşmaktadır «Teni Türk harflerini her vatandaşa, kadına, erkeğe, hamala, sandalcıv ı öğretiniz.» Artık devrımci kadroda, Lâtın harflen bır mülı lıareket halırıdedır Ataturk bır başoğre'men, ogTetmenler onun oğrencısıdırler. Öğretmenlenn and ıçmesı. ummılıkle savaş, valılere tamımler . Artık marşlar yenı larfler ıçın bestelenmekte. memurlar ımtıhan edılmektedır Ve Meclısın açıldığı gıin, 1928 yılı 1 kasımında Lâtın harflennın Turk alfabesınde erlyışmı öngoren kanun kabul edılecektır. Arkasından Türk dilinin Tiirfc leştirilmesi çabalan ^elir. Kısacası. bir ümmetten bir millete giden yollardadır Törklye... engelı de fırsatlar B uçıkar orta\a asacak Turk top Sov\etler Bırlığı sınırları ıçındekı Emanet smanlı devletının duzenını bozduğu ıçın kendısı hakkın da ıdam kararı verılen Mus tafa Kemâl Pasa, «Natuk» u okurken Turkne Cumhurıyetının duzenını bozmaya çalısanları anlatır. Bır buyuk geçısin hıkavesıdır Nutuk. Ve şovle bıter «Buçun vâsıl oldn^umnz netıce. asırlardan berı çekilen mı.lı musibetlerın intıbahı ve bu azız vatanın her kosesını iulavan kanların bedelıdır. Bu neticevi Türk gen<,lı?ıne emanet edıjorum. Ev Türk jrençhğı! Bırınci vazifen...» Emanet edılecek «netice» henuz tam değıldır 1328 jılında toplanan 3 uncu Buvuk Mıllet Mecu^ı 5 Nı«an da «TürKive'nm dını lslâmdır» ıbareMnı Ana\asadan çıkartacak ve bunun ardından da laı«ızmı bır Anavasa ılkesı halıne ge'ırecektır. Sıra alfabededır Hukuku, devlet şekh lâısızmı ıl» eskı Osmanlılıktan a, rılan Turkne ı, O Kıluk kincı Buyuk Kurultayı tarıhe geçıren olay, Ataturk' un 1919 da başlattığı »avaşı vesıkalara dayanarak ıçınde ı İ! Diçi Bond Garth İSTANBCL 19. ASLİYE HI K I K H4KÎMLIGİNDEV %8 258 Da\acı Izzet ^ahınler tdra fından davalı Mugla V.lavetı Yatağan kaza«ı mesken K den Ibrahım ^lacaıoğlu ale\hıne açılan 3615 lıra degerınde ı^tıhkak duvasının vapılmakta olan duru^nıjsın da. Datalının adreM meçhul oldugundan 12 111968 gu nu durusmava gelmesı ıçm ılanen davetne sonderılmıs, durusma>a gelmedığmlen hakkında venlen ^ıyuD kararının da ılanen tpblığme karar venlmekle duruna gunu olan 2012 1968 saat 10/30 da durusmava geîmenız, veva kendınızı bır vekılle tem^ıl ettırmenız, aksı takdırde duruşmdnın g r abınızda devam edeceğı hususunda ış bu gıyab \arannm 20 gun muddetle tstanbulda yayınlanan gunluk hır gazete ıle ılanen teblığıne ka>ar venlmekle teblıg vanne 1 a ım olmak uzere ılan olu^ur 14 11 1968 Avdııı Lumhurı\et tlkokulundakı «Basojretmen Ataturk» Anıtı, Ata'nın en onemlı vonlerınden birlnı one çıkartır. 1928'lerde Harf Devrımine karar verıldığı zaman, gerçek bır başoğretmen olmuştu Ataturk \ e vıne o gunlerde, butun kadronun yurefı devrim dıve çarpardı. Harf Devrimi içın marslar bestelenır, antlar içılirdi. Herkes kendını devrıme kaptırmıştı.. Y AR I N Ekonomi 76 Sehmın ıçı kan ağlı>ordu Parası olsaydı hemen orada bır kulube vaptırıp koyde kaıırdı Selım patıondan kurtulalım derken vardığımız sonuç dı>e duşunur duşunur, ıçını çekeı, ıçınden, «yalancı dunvaaa> dı>e so>lenırdı O gun o gece kovde kaldı Son ra çektı kureklerı, karşıya, Kayık Aşıran a gıttı. Kırkbeş denızmılı uzunluğundakı Datça yarımadası, Guney Anadolunun en son ve hejbetlı burnudur. Yarımadanm ed dar yerıne Kayık Aşıran (Dıyasporı) denıhr. Çunkı gumruk gemılerı tarafından kovalanan kaçakçı kavıklaıı bu daracık >eıe gelınce ka>ığı tabut gıbı omuzladılar mıydı çeyrek saat Vd da yırmı dakıka daha guneydekı denıze taşırlardı O>sa kı gumıuk gemılerı kaçakçı kajıklarmı bulmak ıçın jarımadanın batıya duşen Tekır burnuna varana dek otuz denız mılı, Tekır burnunu dolaştıktan sonra da, doguva yânı Kavık Aşııanın guney vuzune varana dek de bır otuz denız mılı daha yol almak zorunda kalulardı Kaçakçı kajıklan da gumruk kolcu gemı 1 sının gelmesını beklemez erdı elbette' Selım kuıek çeke çeke Ka>ık Aşırana varınca orada zıpkıncı sun gercı Paluko Mustafa'ya rastladı Paluko sungercı san dalını kendısı japardı Provasmı kuşagmı bır de tek nenm kıçını kukre>en aslanlar, belden aşağısı bahk deni7 kızları acaıp suratlı b 'ık kabartmaldrıvla sus ler, >aldızlı ve çesıtlı renklerle boyardı Dumen yekesnı bıle top tutan bır ırsan elı gıbı oyardı, tahtadan O kavık olmasa\dı, Se'ım Palukoyu tanıjamıyacaktı PaluKo kavığın pro\asındakı pıçıvoh^ delığıne belme kadaı gırmıştı Hanı mıtolojık santorlar belıe rıne dek ınsan, ama ondan otelen beygırmıs va. Palu ko da behne kadar ınsan alt tarafı yaldızlı boyah ka >ıktı ve denızdı Selımın Palukoju tanıyamamasının nedenı sabahtan berı Palukonun denız aynasıyla denıze egılme<;ınden oturu kanının vuzune toplanarak, ınsan juzunden zıvade, koskoca kırraızı bır balkabağına benzetmesındendı Yuzu ovle topalak olmasajdı denızcı Palukonun tanmma>acak jerı mı vaıdı1* Tepesınde ucu ruzgârda bır flama gıbı uçan mendılı, gur san bıjıklarıvla. gonılunce govdesının yarısı ka yık v a ısı ınsan acaıp bır çeşıt denız tanrısı Nep tun olduguna ınsan vemın ederdı Yalnız çoğu yalan zararsız jalan sovledıgınden dışlerın'n eDeycesı duşmuştu Ka>ıkta kurekte Htfzı Hocayla, Rodoslu Ha JIFFANY JONES EUMİZDEM C5EU£M (Basın 7390) 13936 Kadıköy Koleji vc Oğrencilerinı Koruma Cemiyetinden Cemıjetımızın >ıllık Genel Kurul toplantısı 24 Kasım 1968 Pazar gunu saat 13 de Okul bınasında vapılacaktır Ekserıvet temın caılmedığı takdırde kat'ı »opıantı 1 Aral'k 1968 Pazar »unu a j nı saatte ajnı jerdedır. Sa>ın ujelerımızın »e'rıflerı rıca olunur tDARE HET'ETt GCNDEM: 1 Açılış, Kongre D.vanı seçımı, 2 Faalıjet v e Denetleme raporlarının okunma=ı, 3 Raporların muzaKere ve kabulu, 4 Idare Hey'etının ıbra^ı, 5 Yenı >ıl Dutçe^ının muzakere ve «tabulu, 6 Yenı tdare* riev etı ve Murakıplarm >eçımı, 7 Dılekleı Cumhurı\»t 13S43 KAYIP 254006 No lu pasaportumu ka>be*üm hukumsuzdur Sevan AKAL Cumhuııvet 13954 konu ve resim AYHAN B Ş Ğ U g BUDIN KOPRUSU AO L mıt vardı c JH onlara janaşırken, Rcdoslu Hamıt, Hıfzı hoca>a • Sen ne dıyorsun more Hıfzı Hoca' Bir »'yhulislam \armış, davul sarıklı. Onca doğru adammıj kı vurudugu yerde karıncalara basıp gunah ışlememek ıçın elınde taşıdığı koskoca bır odunu gum, guu 'm dıve prlere vururmu§, karıntalar kaçsın dı, Işte 0 seyhulıslam >ok mu' O bıle baş hırsıımış.» dıvordu Paluko bunu duvunca denız aynai"Hn başmı kajdırın bı«h kahkahayı Eh gun " " vdi, bu masalla Palukonun kahkasmı duyunca Selım de guldü. Ne olacak denızci arkadaşmın biri öldüyse. Oburlerını sağ gormek ne de olsa gonul açıyordu. Selım sandalını otekı kayığa bordaladı. Havaya ıkı kayıktan da candan merhabalar savruldu Kayık tan kajığa dert yanıldı Bu arada Paluko aynadan, dıp te sungeı gordu Hemen Rodoslu kürekleri Hıfzı hocava bırakarak çatalların uzerıne uzerıne uzanan, (ça tallar va da fokadella'lar ka> ığın ıkı yanında ıkısi baj ta, ıkısı kıçta «Y. kılığında çatal dallardır. Kullanıl madığı zaman, dırek, serenler ve zıpkmlar bu çatalların bınnden otekıne uzatılır. Boylece kayığın takım taklavau kayıkta kalabalık etmez, uç beş kulaç uzun luğunda, zıpkını Palukoya verdı. Paluko bır elde ayna. bır elde zıpkın, sungere nışan aldı, bır durtuşle sungerı gobeğınden şışledı, sonra zıpkını hep dıkıne tutarak Rodosluya verdı Rodoslu da zıpkını hep dıkıne tutarak yavaş yavaş denızden yukarıya çektı. Sungerı zıpkmm ucundan kurtararak, «çocuklanmı zın ekmeğı> dedı Sungerı opup ambara attı Selım Palukoya, «şımdı gıdıp bır Allahm belâsı patron aravacağım, başka yapacak ış >ok,» dedı Paluko da, «Sombekılı Monol kaptan var a, kendısı de ıkı bacağından vurulduğu ıçın, fukara dalgıçların halınden anlar Bırkaç gun once Bodrumdaydı, dalgıç arıyordu. Bızımkılerın hepsı de ıştejdı, aradığını bulamadı Sen ona gıt.» dedı Dört denızcı bır oldular. Selımın kayıktakı eşyasmı kıyıya boşalttılar. Sanda h omuzlayınca koşa koşa jarımadanın obur yuzüne tasıdılar Selım eşyasmı toplayıp gene kayığa verleş ırdı PeJuko ona yedek yelkenını verdı. Selım de aç tı velkeıı Ponent rüzgânjla «Sumbekı adası» jolunu tuttu Acabd Barba Manol dalgıç tayfasını tamamladi mı ^orusu Selımın aklında gıdıp geliyordu. Ara a la »Zavailı Karakaş, senı Çokertme kumlarmda bıraktık. dıvercK ıçını çekıyor, mavi denızlere bakıyor du. Hıç dalgıç Karakaşsız denız mı olurdu? '. Arkısı var) ferrania 3FÎÎ Dünyaca tanınan 303'in istirakiyle en yüksek seviyeye varan Ferrania'nın renkli ve siyah beyaz •Fotograf ve sinema filmleri •Fotograf kâgıtları •Tıbbi ve sınaî Röntgen filmleri Turl,!yo mumessilliği : Ali Galip Toıos, lr. Bezaz Ortağı KolLŞti. te Onnik Sazar Karahöy Necatibey ead 42. Güf^n 2 1 ^ 3 İst TeU405i6 Kurdogiu Rekiâm 65/ 139o2