Katalog

SAHtFE DÖRT S Ağustos 19CT CCMHURÎYET /r. 17,5 liraya mal ettiği çayı 165 kuruştan dışarıya satan ülke... w m... de Jstanbuldan, Ankara'dan gon derılen «çay Içmeye» merakh, ek^perlenn ınsanı gulduren ieruvenlerıni . plântasvon ile fabrika düçaylara bakmı;lar ve demx?ler /enlı bır isletme halınde çalıki: sır ve bn müstahnlle devletı Bn kalltedeki Rıze çayını dünys pıyasasına nvgun fiyatla bafdaştıran bır teskılâttır. Bız de bovle olrauvor.. Meselâ Tane ksdar vars» almaya hazırız.. rım Bakanhğı çıftçiye her tnrHolândalı deyıp geçmeyın lü vardımı yapıyor. Bndaması, Dunya çay pıya^asını ıdare edı bakımı, ilâçlanması hepsı Zajor adamlar. ten 20 yılda bu sonuca ula«maDemek lyi bır alış verışın zemız her şeji ortava koyu>or. mını hazırlanmai a başlamış' Ancak çavı ıdare eden ıkı tesBız de anlajana mahmıza bekılâtın arasında hıçbır ılısUı ğendırmışız'. Bırkaç >ıl once M>k... Mahsul alınmcaya kadar çavımızın nefa=etını temın ettarımcılar; para oderken Temek ıçın çav ıthal ederken, kel > sımdi çav satmak, dovız kazanmak ne guzel jev . Daha once eksperler konu^uAma gehn gorun kî, i?ın 1çlnna teraas ederken bahsettığım de ış, buvuk bır tıcan deha gıbı, Devlet Tekel Idaresı kanavarmış'.. lıyla mustahsıle para odujor, Tekel de eksperler, kantarcı \e Nefaset temini için 1964 vılıkayıtçı vasıtasıyle mubayaa >a na kadar 1214 liradan çav alan pnordu» Buyuk ekserıjetı rabiz, kilosn 165 knruştan Holinmuslu m;anlar olan eksperler daya çav •atıvormnsnz! Taprak ıste?e, herhalde çok üzucu oçav defil... Tekelin 17,5 lirava, lavlar çıkabıhrdı ahm tatım sıbelki de 2* liraya mal etti|i rasmda... Halbukı bu iyi nıyetmarau! çayı!.. 8 bin tonlnk ılk lı ınsanlar kurslara gonderılıe, parti de gitmiş.. Darısı dığerleçay konusunda kendılerıne gerinin başma!.. nış bılgıler venlse herhalde bun 12 liradan al, 16,5 knrnstan dan mıllet de, deUet dc istıfa«at. Ne tatlı kâr. . Ne ticarî ıede ederdı . kâ değil mi?. Mıthat Öz<;an, uzun jıllar once Rıze'de çay fabrıkasında çalıştığı ıçın bu konunun sosyal ız vıne Mıthat Özsan'la kojonune de yabancı değıldı. nujmamıza gelelım . Genç Siz bnradaki eksperleri bir doçent, çayın haşına gelenyana bırakın diyorda... lşiıı b v lerı uzuntuyle anlativor ve ansma îstanbnldan fonderilen öyzaları açıklıkla ortaya koyuyorle çav eksperleri var ki, çayı du ancak bardakta gSrnıfistdr! « Ça\ı bir teşkilât olarak ele almak lâzımdır. Bütün dunEvet çok yerde duydum ben ekl ama, bnne» yıldır eav ekımı. çay imali ile meşfnl olduğnmnza çore, hâlS nzman, eksper jetiştırememiı miy dık" 20 yıl, 25 yıl kâfi gelmemlş ınivdı? Üzulerek cevap verdıler soruma Evet, çok kıymetll çay uzmanları vetiNinıştı Rıze'den. Bunların pek azı şırrdi hizmet goruvordu Ama bır çoğunu da po'ıtık ^ebeplerle Istanbula, Ankarava ma«a ba^ıra gondermışlerdı Hangı partı ıktıdarda ıse, onun taraitarlan mutlaka çay uzmaruna bır kulp takmıı yetıştığı sevdıği bahçeden onu ayırarak, buroda kalem efendısı yapmıştı .. özsan, bu hususta çunlan aöy luyordu Bıleıli çay uzmanları veti$tirmek, dağitılan elemanlan toplarnak lâzımdır. Bır defa her fabnkanın 34 Zıraat Muhendisıne ıhtivacı var. Sonra, bn fabrıkaların kapasitclenni artırmak vc%a ılâveler yapmak terek... Ba tedbır, çayın lakılmasını, ziyan olmasını önleyecektir. Eksperlerın kalıtesini viikseltmek, fabnkadaki Imalâtı düceltmek, 2,5 yaprak, 5 vaprak meselesini matlaka halletraek \t nihavet ça>ı tek elde toplayacak sornmln bir teşkilât knrmak sarttır .. Yoksa? Toksa, kıss bir taman wnra avuç dolusu dovızı dışany» Çayı bardakta gören çay uzmanları nk eJmr, aytp olnrl « Çayı b u artık kendi olçülerimız ıçınde mutalâa etmıyelım. Çay bır dunya meselesıdır Her yerde gun geçtıkçe ıçım miktarı artıyor. 4 Sadece keyıf ıçın degıl, bır ıhtıyaç maddesı halınde. îngılterede ınsan başına yılda 4 kılo 390 gram çay ıçılıyor. îranda ıse, 1 kilo 35 gram' » « Türklye'de de çay tüketiml müthlç bir faâl alıyor. Insan basına yılda 20 gram fazl» çay içiliyor. 1946 Mİında bcber kı»iye dttaen raıktar aadece 35 gramdı. 1985 Turkiyesinde iıe adam basına yılda 360 gram çay içildi. Aynı artıs temposu devam edene bn 2000 yılında 75» gram» yıikselecektir.» Rıze koylerınde dolaşırken, çavcıların arasmda (anıştım Ankara Zıraat Fakultesı Doçentlerınden Mıthat özsanla.. Çay'a karşı onun da eskı bır tutkunluğu vardı. Yalnız içımıne de£ıl, butun çay konusuna. Sadece unıveratedeki kıtaplarm arasında kalmayan bu genç ilım adamı, Temmuzun ııcağında ekıciyle konusmak ıçın kbylere çıkmıjtı... Korkunç bir dnromla karaı karaıyayu, dedi Mithat Oı» » . Ikinci bir defa dısardan çav aatın »Ian bir memlekei dnmmsns düçmemeliyiı, Tau arada, bir acı hakikatı sızlere açıklayacağım. Bıhyor musunuz kı, elımızde olan butun ımkânlara rağmen, çaylarımızı harmanlayarak, ıçım tadını duzeltmek ıçın yıllardır dışardan çay ıthal edı>ormuşuz\ Senın elınde dunyanın en ıyı kalıte çavı olsun . Mustahsıle avuç dolusu para ver. Yaprağı al, sonra onu çay halıne getırme' . Bu kadar becerıksızlık, bu kadar vurdum duymazlık, galıba sorumlularından çok bizı utandırıyor'. Sadece acı değıl, çırkın hakıkatın rakam tablosu foyle: 1950 yılında, 1653 ton çay ithal etmişız 1954 de 2572, 1981 yılında ise 5000 ton Buna mukabil Turkiye'nin tum ıhtiyacı ne acaba* Yılda 89 bın ton'.. Demekkı Istanbul paketleme fabrıkasında Rize çayı harmanlanırken yan yarıya da dışardan satın aldığımız çay karışttnlıyor ıçıne . Ve herhalde dunya pıyasasına uygun, kılosu 1214 liradan aşağı olmamak üzere buyuk dovız odeyerek satın ahnan çay'.. P B Rüe koylerinde çay toplayan bir kadın Gfine«tcB kornnmak için btr tapka fiymij, diğeri pegtemallı satemM... Bu arada çunlan söy. ledl: Çay konusunda 7fi yaprak, 5 yaprak diya Mr dAva yoktur. Eaaa olan, çay fülztnln taze sürgün olması, tanen ve kafelnln kâil mlktarda bulunmasıdır. Çap yapragmda 2.3 yaprak «vsafını kaybetmişse çayın kalitesl bozuk olur. Çayın bozuk olmasının dlğer bir sebebl tabrika yetersizlığidir. •4 85 onlann, '/> 15 müstahsUm ha tasiyle lyl çay lçemıyorus. Ziraat FakulteM meyvecilik kur•usu doçenti Mithat Ozsan mız karanna hayretle varacaksınız'.. Kısa bır sure önce Holândalılara çay «atmışız... 8 bın ton . Xe kadar iç açıcı bır haber değıl mı' Hatta daba ılerısı var Uzmanları tetkık etmış bızdckı numunelen... Ikı buçuk v apraktan, tomurcuktan yapılan vermek, ellmiıdekl nlmetten I» tifade edememek tehllkert vardır . YARİN ÇAT I'ZMANLARININ AGA BABASI HIZIR NURtK ANLATITOE. RtZELt BİH OKUYVCCNÜN AÇIKIAMASI RİMİ1 çay müstahsülerinden t s tanbula gelmı? bulunarı Yuauf Zıya Orhon dün ziyaret ettl g» B B u madalyonun bır yanı . Bir de öbur tarafını gorecek olursanız, hakıkaten pek acayıp bır ülkede yasadığı Bond MODESTV BLAISE BU Tl N VA. İ S T A N B U L Acılu ve croffr&m Turkuler Safthk oiutleri Ovun havaları Kove haberler Sabah melodılert Haberler ve hava durumu Istanbul'da butun Kucuk ıiümlar ve muzik Bu sabah sızınle Muzlklı ovunlardan Sarkılar Sosval hızmelte kadın Fransa'dan vankılar Dort ses ve dort saz Gitar soloları 10.00 Muzık kıırusu 1İ1S Pratilc tnlctler 10 25 Sami Go$us*ten sarkılar 10 40 Arkası \Rrın l ı 00 Kı^a haberler 11 05 Sabah konserl 11 45 Oceret melodıleri 12 10 Kucuk ilânlar 12 15 Tıırk ıler 1210 Sarkılar 12 4.", Sarkılar 06 23 0010 06 45 06 50 07 00 07 05 07 30 07 45 07 50 08 00 08 20 08 40 0")00 00 10 09 30 0«»45 13 00 1120 1" " 0 14 00 14 20 14 3 r 14.50 15 40 1S 5î lb 00 16 40 17 15 16 '55 17 20 17 50 19 00 l!>40 20 00 20 15 20 30 20 45 21 00 21 05 22 00 22 45 23 00 23 55 24 00 123456789 l \ , YLKARiDAN AŞAGlTA: •u halln* getirmek. 7 ıDilin U* 1 Yenlçerıler zamanında sltadına bak1» kar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ?Uıgı bir emır, vıl halka böyle denllirdl (karma yaralardan t*soz). 2 Ele geçirip sahip olamızlenirken çırak, bir bayvanın bagırtım. 3 kan şey. 8 Çocuklann kamçı vura vura dön«Buğday tozunu dürdüklerl, motörlü vasıtalann alt kavuran» anlskısımlannda bulunan onemll par mına ikl söz. 9 ça. 4 Tersi bir cına topraktır. Ismarla da yapsın'» manası 5 Nehırlerin yaptığı hareketi yapaıak, yabancı. 6 «Geçml? 2a DOnkD bnhnaeanıa na karma bir 9man» ın yarısı, katı bir maddeyi halledllml* fekll mir. Garth ı TiffanyıJones Hb rler \e Re«mî Gaze'ede ' buffun Hafıf muzjk Rpklâm Drofframları Sarkılar Navı cocuklar orkestrası Sarkılar Konser saati Turkuler Kısa abeTler Okul rao\osu Cocuk bahcesı Kısa haberler , Sevılen se«Ier Fasıl toDlulusu ReMânı nroaramlan Habebrler ve hava durumu F Turkândan turkuler Kıtarjlar arasında < Radvo hafıf muzlk ork. ' Lıed «aatı Sarkılar 24 saatın oiavltrl Radvo tıvatrosu Reklam oroeramlan Haberler ve hava aurumu Caz severlerle basbasa Gunun habebrlerı Kananı* IST^NBLL IL RAD1OSU Acıli"; \e Droeram Sızm ıcın Kucuk konser Iv ı aksamlar Sfnfonik muzık Hafıf muzık \ksam konserı Gtnclerle bebraber Klâsık Batı muzlM Cısan melodılerı Gece konserı Dansedelım Caz muzısı Gece varısı ıcın 1 SOLDAN SAĞA: 1 Binlerce yıl bnce dıinyayı merkez sayarak ötekl gezegaolerln dunya etrafında döndüklerinl lddıa eden teoriyi ortaya atan ki 1 + şırun adı 2 Bır parola, eskl ve tanınmış bır tran şaırinin adı. 3 Selâm \enrken çıkardığımız, büytitucü cam. 4 Seciye ve karakter (yeni terim), eskı tanh kitaplannda Hıristıyan Osmanlı vstandaşlarına boyle denüırdl (eski usul çogul) 5 Kanun dışı aOONKC BULMACANTN lınan vergıler (çoğul), guzel sanat. 1ğ 6 Eskl bır savaş silflhı, bu ıki HALLEDILMÎS 8EKLJ sayıyı bırbırıne çarpsan da alt alta koyup toplasan da sonuç «4» NASTL BALLEDİLECEK TnkaruiakJ nüumıb balmaeada • olur. 7 Bır renk, berberin us dece 4 tane anahtar (ipnen) »• 8 tan» MÜB« vsrdu Bo« kalao 12 tura ile yaptığı 8 Dennlik (e3kı terım), bır kadın adı. 9 karenın Içine 1 dea t a kadaı oyroo biret rmkam koyarak r« toyHamama gıdıp hasusf torba gibi lama. çmrpma. eıkartına, bölmc laaretleriı» dlkkat ed«rek «oltfan bezle kırlerini kabarttır!» mâna •afa ve Tnkandan asainya bolmacada fösterUeo ionoçlan bnlnna» sma bır emır. Birat raktinud aln ama, bof vaktinid hotça geçtrmls olorsunnı H D • • • •1 •HB! B • D • •Q • H B Ha •B •••BB & r | L Q 1 U H S S S fana; 18 10 10 00 19 "0 20 15 21 00 22 00 22 15 2100 23 "3 24 00 ı;oo lf 5") 17 00 17 30 NIHAL FRİEDRİCH / J DÜRRENMATTi YEĞİNOBALI nedır, bılır muınî Adamcağız zor nefes alarak, «Hayır efendim» dıve fısıldadı. Treuler urkutucü bir mu&ishkle, «Kan izleTinı mevdana çıkarmak ıçın yapılan kımyasal bır denemedır», dıve anlattı. «Bu sayede senın gomleğınde kan ızlerı bulduk, Gunten. Çocuğun kanı». Gunten dehşet ıçınde «Ş«y .. Çunkü yururken avagım cesede takıldı da cndan» dedı. «Sendeledım, duşujordum. Fecıydi». Ve ellennı yuzune kapadı. «Ve tabıi polısten korktuğun için bahsetraedın bundan ojle değıl mi'» «Evet memur bej » «Sımdı de doğruvu sovledıgıne inanmamızı beklıyorsun, oyle degil mı?» Sevvar «atıcı çılgınca yalvarır gıbi, «Ben ' apmadım memur bev» dıvordu. «Ne olur ınanın bana. Mufettış Matthaı'yı çağırm. Bemm doğru sovledıgımı 0 bılıvor. Bıliyor bunu o». Treuler. «Mufettış Matthai artık bu mesele ile uğraşrnıyor» dıve cevap verdı. «Yarın uçakGunten «Urdun'e ha . *» dıye mırıldandı. la Ürdun'e gıdıvor». «Haberim yoktu» Başka bi' «ev «ovlemeden gozlenni yere dıkti Odada mutlak bır sessızlık vardı. Saatın tıkırti'inı ve arada br dışardan geçen bır otomobılı duvabıhjordunuz Bu sırada sorgu ısıni gene Henzi ele aldı Once pencereM kapari' sonra gayet iyi myetlı ve «efkatlı ıfade ile me^a baçma geçtı. Lâkin masa Hmbasını, ışığı tam sevyar satıcının yuzune vuracak sekılde çevırmıstı Mubalâğalı bır nezaketle, «Heyecanlanmak için bır sebep yok. Gunten.» dedi. «Gayemız sana fenalık etmek değıl, sarece gerçeğı bğrenmek 15tıvoruz Sana bu vuzden baş vuruyoruz, zıra en önemlı sahıdımız sensın. Bize yardım edeceksm » Gunten, «Pekı, mufettış bey» dedi. Cesareti jerıne gelmış gıbıydı Henzı pıpo«unu doldurarak, «Ne içersin, Gunten'» dıye 8ordu «Sıgara mufett'ş bey » «Bır sıgara verın. Treuler » Sevyar satıcı basını yandan yana galladı. Yere bakıyordu ısık gozlenni almıştı zira. Henzi dostça bır ıfadevle«Iîik seni rahatsız mı edıyor?» dıve sordu. «Gozlenmı kmaştırıyor da» HTIZI abaıuru r^ıraz ıgerek> «Iyı mı'> dedı* Guuieıı, «Uaha ı^ıı.dıy* mırüdandı. Minnet» tar kaiıui} gıbı bır ıfadesi vardı. Jk 14 «Ev Pt efenriım» cNeden uyudun' Madem Magendorf a gıtmek ıstıvordun"> «Yorgunaum efendım » «Övlejse postacva neden Magendort taki nobetçı polı^ın kım olduğunu sordun». «Öğrenmek ıçın, memur be',» 7 «Neiı ogrenmek ıçın ıstıvordun » cRjhsatımı muhurletmemıştım. Onun için nöbette kım var bılmek ıstedım». «Sonra •"» «Bay Wegmuller'ın ızınde olduğunu duvdum. Duyunca korktum memur bev» «Onun icın mı kove gıtmekten caydın'ı «Evet efendım» Treu.er Fena b r masal değıl» dedı «Ama biz için doğru^nu bulmaya çalıçahm». «Do*ru 50' ledım memur bev» «Aslında po^tacıdan o dolavlarda pohs olup clmadığını oerenmek ıetemıvor muvdun"1» Seyvar sat'cı ıhtıvat dolu gozlerle Treuler'e baktı: «Ne demek ıstıvor^jnuz efendım'» Treuler taie tane konusarak «Pnli«. taaf ndan orman vo'unHa gorulmek ıstemıvordun da onun için» dıve cevap \erdi «Nıçın istemnevım efendım'» «Kızın gelme>='nı bekîedıŞm için» Gunten deh«:et d o ^ gozlerle Treuler'e bakakalmıştı. «Onun gel<ce£mrlen habenm vnktu» dıve ji'dı .Zaten vainız rla rleSıldiın ki' Bıraz otede tarlarla cıftçıler ca'i'sıvordu Inanm bana» Treuler onu vatı*tiTnak icin »înanıvorum zafen» rîpdı «^ma <ov]edıklennı ivıce ircelememiz s?rt Bunu anlar^in artık Dediğıne gore \ıv ktıdan kalkmra Zurıh'e dönmek üzere ormanın içine dalmıssm» «Tırtına Vopacak gibivdl Ondan, kestırme gidevim derlim» re^edi o zaman mı buldunT» «Evet» «Kıc dokunmarl n ovle mi*» «rtvle memur bev TreuVr riıi'aiadı var «atieımn vurund gfirmemekle bprabı»r kiTku«'inu adeta duvabılıyordum 'KrıdiTn nna Gelgelelım suçlu olduğuna ben bile irarmaîa baç'ıvordum Belki de guçlnvu bıran nrce biılıın çıkarma telâ";ımdaıı Treuler «Dun sırtında olan ecvapları alip iana bunları \erdik Gunten», dedi «Bunu nıçın yaptıfiımızı tahmın edehılıyor mu«un?» • Rilmıvorum »fendım». MalkOÇOğlU Ever, t^tcAT VBVVIN vcı ŞUUTANt ( konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU BEYAZGÜL A \ K ARA 0S25 Acılıs ve Droîram 0 6 1 0 Gunavdın 07 00 Kove aberler 07 05 Saıkılar ve ovun havaları 07 30 Haberler ve hava dtmımu 07 45 Sabah muzjfa 08 00 Ankara'da buffüa 08 05 Kucuk ılanlar 08 10 Her telden 08 40 Sarkılar 09 00 Hafıf muzık 09 20 Sabah konserl 09 °5 Kısa haberler ve ılanlar < 40 Arkası varın W 10 00 Okul radvosu 10 40 Turkuler 10 =>5 I^teeıni7e sore 11 13 Cocuk barcesı r "o ODerajardan secmeler 1 ' OO Turkuler 12 15 Kıbrıs saati 1? 25 Kucuk ilânlar 12 31 Sarkılar İJ 00 Habe ler ve Resml Gazetede bueun 1120 Hafıf müzik r 'o Reklam Dro^ramlan 14 00 Cocuk bahec«ı İJ l , Sarkılar 14 ' î BuErun ıcın sectlklerımiz 14 55 Kıs? haberler ve Ilanlar 1500 Turkuler 15 15 Kor^er saati 15 4ı Cf>sıtlı muzık 15 Oo Gonjl Sovlerden sarkllar 16 2i Turkııler 1B40 Muzık d nlıveüm 16 55 Kısa haberler ve ilânlar l"00 Ince saz 17 "0 Tarım ssatl 17 50 Reklam Dro&ramları 19 00 Haberler ve h«va durumu 19 40 Kucuk ilânlar 19 45 T Karabulut tan türküler 20 00 Dm ve ahlak sohbetl 20 n Saz eserlerl 20 13 Sarkılar 20 35 l^teklerınız mlkrofonda 20 55 Uvkudan once 21 00 24 saatın olavlan 2] Oo KıtaD saati 21 30 Turkuler 21 45 Kucuk konser 22 05 TBMM saati 22 25 Kemâl Oncuden «arkllar 22.45 Haberler ve hava durumu 25 00 Gece konseri 23 45 G»ce varısına dotru 23 55 Günui önemll haberlerl r 1 |