Katalog

BAHİFE DÖRT 5 Temmuz 1967 CUMHURÎYET llk işi rasathane memurlugu idi, ikinci işi ise Bakaniık oldu M yaaındayken, Tiflis'teki | n «Car> • Karşı» teskiUtıy• w la iliski kuruyor. Gürcü Aüinde, takma adla, ilk »iirlerini yayınhyor. Şehirdeki Mark«ist çevreyi keşfediyor. Ve dönüp kolejin küçük kilisesinde güzel güzel ilâhiler okuyordu. Seminerden kapı dısarı edildifiinde daha 20 ainde yoktu. Profesyonel bir ihtilâlci olmujtu bile. lbtilâlei olarak doğmujtu. Çarhk toplumunda topu topu bir kerecik işe girdi, o da 18 &y için, Tifli» Rasathaneıinde bir memurluğa. 20 yıl aonra Sovyet devletinin liderleri arasına yük »elene kadar, bütün ömründt Jördüğü is bu oldu. Çok vakit (19021917 nin yan•ından fazlasında) ya eeraevinde idi, ya da Sibirya'da. Orada, paslanmamak, belki de umutsuzluğa kapılmamak o da nihayet insandı için kendint okum ı programlan yaptı. Bugünedek yayınlanan biricik ve politikadan uzak mektubunu da Sibirya'dan yazıyordu. Mektup, lonradan ikinci k ı n n olan Stalin'in gençlik yıllartndan bir fotoğraf kadının annesineydi. Stalin, ken disine gönderilen paketlere tesekkür ediyor, paraya kendilerinin de ihtiyacı olduğu için, bir daha paket göndermemelerini yazıyor, yalmz manzara kartpostallan istiyordu: «Tabiat bnnaltıcı bnrada diyordu, uçsuz bncaksız, donmus tundradan başka şey görünmüyor. Bu Iânet yerde. birazcık tabiat yiizii görmek için aptalca bir özleme tutuldnm, isterse bir kart üstiinde olsun...» rafı yoktu.) 1913 da, Lenin he«abına, Viyana'da bir gizli işi basardı. Bir haita geçmeden Okhrana (Çarlık Gizli Teskilfttı) bunu haber almıstı bile. Sta lin tutuklandığı gün, blr oolsevik müzikli matinesindeydl. Matinenin yapılmasın» poliı izin vermisti. Stalin Merkez Komltesindeki arkadaşı Malinovsky' ye, gitmesinde bir tehlike olup olmadığını «ormus, o da hiçbir tehlike bulunmadığım »öylemi»ti. Oysa, Malinovsky bir poliı •janıydı. O devirlerinde, hiç kimse Sta linde, sonradan beliren, Pranoia' ya âit en ufak bir işaret bulunduğunu iddia etmemiştir. Lenin'in arkadaşları içinde en >ağ lamı, en dayanıkhsı oydu. 37 ya eında, lurgünden ve karanlıktan kurtulup Petresburg'da gö Yozan: |.ORD ründügu Takit da boyleydi bu. C. P. SNOW Birden Bakan oldu Yakalanıyor D ünyanın bu en şuphecl adamı, bir özgürlüğu sırasında, süphecilikte kusur etti. Birkaç ay önce, 1912 başlannda Lenin tarafından Merkez Komltesine ahnmıstı. (Daha sonra, TroUky'nin söyledıklerine rağmen, bu tâyinin esrârlı bir ta kim İhtilâli plâna uygun o larak gelişmişti. Petresburg' da birkaç saat içinde, hemen hiç can kaybı olmadan tamamlanmıştı. Erteıi akşam, Stalin. adının Sovyet hükumetinin 15 Bakanı arasında okur.dug'jnu duydu. Tiflis Rasathanesindeki işten «onra ilk defa bir iı alıyordu üstüne. Trotsky daha »onralan, Stalin'in bu birden yükselişi için şüpheler gösterdi. Onun yazılarıyla büyülenen Batı aydınları ndüstrileşme kendi başına da Stalin'in o mevkie nasıl varbir güçlüklerle boğuşma dedığına şaştılar. Trotsky'nin mev mekti; kitle tedhişi demek ki almasını anhyorlardı. Siyasal değildi. En çetin problemin <olgörünüşünü yakından tanımasalar da, aydm bir aksiyon ada mıydı Trotsky. Ama, ya Stalin?.. Bu lorunun cevabı açıktır. Hükumet sivil savaşla karşı kar şıya idi. Ekonomi yıkılmıstı. Stalin birinci sınıf bir idareci idi. Lenin'in güvendiği adamch. (Lenin'in arkadaşları arasında Trotsky bir yana en yüksek mevkilere uygun olduğunu da gösterdi.) Stalin, iktidan ele alınca, ihtilâli ve memleketi kurtaracağına inanıyordu. ötekilerse, Stalin'in iktidar eline geçerse, politikasıyla memleketi de, ıhtilali de mahvedeceği kanmnda idüer. Stalin'in görüşüne göre, J%usya kendi kendine dayanmak zorundaydı. Başka kimse kurtaramazdı. Sovyet sistemi Rusya'da yaşamak, ya da Rusyada olmak zorundaydı. Bu görüşünü ihtilâlden çok önce de yaymı»tı. 1929 da. Stalin artık Sovyetler Birliğı'nin tüm gücünü tam ve kesin olarak eline geçirmi? bulunuyordu. Ona göre, bir memlekette «Socyslizm i? görmek zornnda» idi. Bu, harşeyin «afır endüstriye dökülmesi» demekti. Hiçbir ülkenin girişmediği bir tecrübe olacaktı. Staİngiltere Kıralmm Stalingrıdlılar* verdiii kılıç, ChurchiU tarafından merasimle Stalin'e teslim ediliyor lin'in gerçekçiliği sert ve katık E sızdı. Bir yıllık tanayüesmedt» sonra, ona biraz daha yavaı gi dilmesini, memleketin bu nıza dayanamayacağını söyledikleri vakit cevabı şu olmuştu: «Ba hızı yavaşlatmak geridı kalraak demektir. Geride kalanlar yenilir. Eskl Rnsya geride kaldıâı için yenilgiye Btradı. tleri ülkelerden elli yıl, ynı yıl çerideyiz. Runn 10 yılda kapamak zorundayız, Ta yaparız, ya çökeriz.» Korkunç can kaybı E lektivlejtirilmesi lle basladı. Büyük bir sanayileşme hareketini yürütmek, sehirler için Jaha lazla besini. toprakta, daha az isçiyi gerektiriyordu. Sovyet Rusya'da, üç yıl boyunca, bu ikisi ayni aylara rastladı. Korkunç can kaybı oldu. Zengin köylü sınıfı tamamiyle yokold'.ı. Mılyonlarca fakir köylü bu arada Solokov'un kazaklan da açhktan kmldılar. Bu öyle hir olaydır ki soyut ve serin deyimlerle anlatılamaz. Staiın k ;n disi de Churchiil'e, bunun Hitler'in savaşından insanlar '>akımından değil, sorumluluktan yana daha berbat olduij'.ınu. ama gerektiğini söylemişti. O konuşmada Stalin, pervasız da olsa, aklı başında bir lider gibi görünmüştü. Churchill böy le kabul ediyordu. Başka pantokratlardan (Pantokrat, nerhesin eşitliğı ve herkesin otorit2si prensibi üstüne kurulmuş toplum ütopyası) pervasızhğır.ın cinsi bakımından değil, sadece ölçüsü bakımından ayrıldığına inanmıştı. Oysa bir şey vardı ki. Stalin'i, savaştan önce de sonra da, öteki pantokratlar dan ayırıyordu. Stalin aklı başında olmaktan çok uzak, bir «Paranoiak» olarak karşımızday dı. Bu yüzdendir ki. memlcketine, özellikle onun en kabiliyctli kişilerine, ağır, çirkin acılar çektirmıştir ve bir ku^ak B boyunca, tüm dün<a «ivasetinde ümitleri karartmıstır. üyük temizleme ; areketinin tek gerçeği, olmuj olmasıdır. Bu hareket, 1935 te, Stalin tüm iktidan avuçlanrm içine al dığı zaman başlamıs, 1939 a kadar sürmüştür. Savaştan sonra yeniden alevlenmiş, ölümüne kadsr sürüp gitmiştir. Bunun kiml vakit söyle bir izahı yapıhyor : «tnsandısı da olsa, gerekli bir bareketti bu». Ben kabul etmıyorum. Stalin'e karsı suikastler olabilir, ama, bu, onun aktif para noiasının gerçekliğinden hiçbir şey eksiltemez. Ben kendi hesabıma, onun ellilerin ortasında, Paranoia'ya tutulduğu, bunun mantıkın çok ötelerine uzandığı, zaman zaman bir klinik teşhise kadar gittiği sonucunu çıkarmaktan kendimi alamıyorum. Hrutçov Stalin için »unlan anlatıyor du : «Neden bnçfln gSzleıin boynna o yan» bn yan» oynnyor?» diye sorarmı? Stalin. «Neden, bn irün, Rözlerini kaçınyorson benden? Neden boyvns başını çevirip durnyorsnn?» Bütün bunlar uydurma olmadığı gibi, birçoklannın yazdıklarını da tutmaktadır. Temizlem* yapıldı. Kitle tedhişlerinin yüzbinlerce kişilik kamplanm bir yana bırakahm. Daha kolay anlaşılan, basit olaylar üstünde durmak yeter: Işt» iki örnek. Birinel temizleme hareketinde : Parti Kongresintn 1.968 delegerinden 1.180'i de (bunlar Stalin' in makinesi tarafından seçilmiş delegeleriydi). 1934 te Parti Kongresine seçilen Merkez Komitesinin 139 üye«inden 98'i temizlenmisti. Bu hem korkunç, hem iğrenç olayların bir tek açıklaması var: Onları bazırlayanın bir deli olduğuna kabnl etmek» Dişi Bond MOOESTY BLAISE r (SON) İSTANBUL CA BOL AV BULUClJZ 06.25 Acılıs ve o r o e r u a 06.J0 Turkuler 06.45 Kov oeretmenl Oti 50 Ovun havaları 07 00 Kove haberler 07.05 Sabah melodileri O7.:;o Haberler ve hava durumu 07.45 Istanbul'da bueün 07 50 Hafif müzik 0S.0O Bu sabah sizinie 08.20 Kücük orkestra 08.40 İ. Cavırlfdan sarkılar 0900 Müzik ve sohbet 00.15 Valsler 09..10 M. Ervürek'ten türküler 03.15 Vivolonsel soloları 10.00 Müzik kutusu 10.15 Sen Ne Güzel Bulursun. 1025 A. Ediboelu'dan sarkılar 10.40 Arkası varın 11.00 Öeleve doeru m ü ı l k 11.55 O. Avsar orkestrası 12.10 Kücük ilânlar 12.15 F. Türkân'dan türküler 12.30 Üsküdar Musikl Cemivett 13.no Haberler ve Resmi Gazet* 13.20 Hafif müzik 13.30 Reklâm orocramları 14 00 Ö. Kale'den sarkılar 14.20 N. DivitcioSlu orkestra« 14.35 Saz eserleri 14.50 Kücük konser 1540 H. Ta?an'dan türküler 15.55 Kısa haberler 16.00 Gencliee doânı 17.00 Cocuk bahcesi 17.15 Kısa haberler 17 20 Caz saati 17.50 Reklâm Droeramlan 19 00 Haberler ve hav» durumu 19.40 Kücük İlânlar 1P 45 S. Dizer'den ssrkılar 20.00 Bir ilce b i r bucak 20.15 Yurdıın sesl 20.45 Heredot 21.00 24 Saatin olavlan 21.05 Plâklar arasında 21.35 Klâsik T. Musikisi Korosu 22 00 Reklâm c r o s r a m l a r ı 22.45 Haberler ve hava d u r u m u 23 00 Rscivo vavlılar toolulu6u 23.15 Oda müzi&i 24.00 K n n a n n İSTAKBUL VL RADVOSU 1655 Acılıs ve oroeram 17.00 Sizin icin 17.30 Kücük konser İR.IV) t v i ak.samlar 18.30 Senfonik müzik 19.00 Türkiveve hos eeldlnll İS 30 Aksam kor.seri 20.15 Genclerle beraber 2! 0O Ooeralardan secmeler 21.45 Lâtin Amerika melodileri 22.00 Gece konseri 22.45 Akordeonla melodiler 23.(K1 Caz müziSi 23.30 Cesitü miizik 24.00 G>ce v a n s ı tc!n 00 30 Dünden B ı ı e ü n d e n 01.00 Proeram . v* kananıı Bankadaki paranın getirdiği faiz« durumda. 7 ÜçUncü Selim'ı karşı başkaldı böyle de denilir, yurdumuzun baranları ezmei tı bölgesi. ~T23436789 için Rumeliden YUKAR1DAN AŞAĞIYA: geienlerin ba1 Yalan (argo). 2 Alaturka i İ k şındaki komuta musiki icra heyeti icracılarmdan, nın ünvaru. 8 ince ve zarit vücutlu. 3 Bir erMeydan, ölü kek adı, bir edat. 4 Birini büdeğü de hayatyük lutuflara lâyık görme hareta. 9 Orta keti (eski terim), tekaüd edilmiş yerdekl açıs kişinin iki başı. 5 Bazı memurkalmış kısım, lann görevlerine son verme harebayramdan biı ketleri (çoğul). 6 «Çok» un akgün önceki gün. sinin tersi, genlşliği çok az Garth SOLDAN SAĞ.V. 1 Ortadogu savaşı sırasında îsralllller tarafından esir edilmiş olan MısırU komutanın adı. 2 Hiçbir olağanüstlUUğU bulunmayan Uyeler iki söz ve çoğul). 3 Kuzey Afrikadaki bir çöl bölgesinin halkından, bir göz renği. 4 Bir engelin üstünden sıçrayıp geçme hareketi. 5 Çoğul hali ne getirilirse Amerika kıt'asının t&kım adalarından biri belirir, çevrüince «yeminli söz verme işi» meydana çıkar. 6 Bir idare bölümürnüzdeki en yüksek memu run dörtte Ikisi, başkasının uğruna kendi çıkarından vazgeçme hareket i. 7 Hind Arrupa ırkı mensubu, tersl doğru veya yanlış herhangl bir fikir üzerinde dl • renms hareketi. 8 Bir okul derecesl, bağışlama hareketi. 9 BOLMACANIN HALLEDILMİ8 ŞEKLÎ NASIL HALLEDİLECEK YukandakJ rakamb bnlmacada *«• dece 4 tane anahtar (ipucu) ve 8 tane tonuç rardıt. Bos feaian U karenin içine 1 den 9 a kadar aygun birer rakam koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bölme işaretlerine dikkat ederek «oldaı sağa ve yokarıdan aşağıya bulmacada gösterilen «onaçlan bulunuz Biraz vaktinizi alu ama, bos vaktinizi hoşça geçlnnij olursunuz Tiffany Jones (TIFFANY JONES PERiDB CELÂL 21 Cıgarayı ilk çektişte kusar gibi olduğunu, dumanı burnundan çıkarmak için uğrasırken oğlandan nefret ettiğini gizSedi kadmdan. 17 yaşında olduğumu söyleyince çok laştıl dedi. Doğru, sen daha büyük gösterirsin, diye, b«fını saüadı kadın. Kendimi öptürmedim! dedi kız, bilgiç ve kurumlu. Öpmeye mi zorladı ki? Hepsi gibi, hoyratm, inatçınm biri lştel dly», düsundü kız. Kolunu beline do'.adığını, kalçasını okfadığını söylemedi kadma. Bebek değiliz ya tabii öpmek ister! dedL Erkek bu! Dayatacaksın, bırakmayacaksın. maharet sende... Bak buna aferin derım ben işte! Yaman kızgın vallshi! lyi ettin, çok iyi ettin bırakmadın.. Bu zenginler fakir kızlan aldatıyorlar, Kızlan kandırıp bıkınca ahbablarına satanlar bile varmıs kardes! Gazetelerde okumuyor musun? Bizimki anlatırdı, iskelede öyle şeyler dönüyormuş ki! O küçük oğlanlara bile.. Düşün! Hacının kulağını da bizimki büktü. Geç vakıtlara kadar 'jırakmasın oğlanı dı(arlarda diye.. «Bizimki» derken içini <;ekiyordu derln derin Bak ben ona ne iş keseceğim! dedi. Gene basladık! diye, düşündü Kız. Sormaktan da kendini alamadı: Ne iş keseceksin? Daha bir kaç gün beklerim, sonra lskeleye.. Eğer vapurlarda çocuk kucağımda dilenmezsem bana da ne desinler! Arap damarım tutmasın hele bir rezil ederim onu dosta düşmana.. Yapamazsın! Yaparımmm! Hem de nasıl.. Her neyse, bırak kardeş, anlat sen şimdi o oğlanı bana Bajına devlet kuşu kondu desene sen! Canım, dedi kız görsen başka tfirlfl bir ojlan. kimselere benzemiyor.. Gerçekte oğlanın kimselere benzeyip benzemediğini pek iyi bilmiyordu. Jaguarı olan bir oğlanl Jaguarı olduğuna göre başkalarına benzememesi gerekirdi elbet.. Gözleri ne renkti acaba? diye düşündü, gülmemek için kendini eüç tuttu. Yalnız ter kartfimı tütün kokusu hatırhyordu oğlandan. Dişleri bir de.. Dişleri güzeldi. Çok güzeldi. Çok esmer, çingene gibi esmer. Kadmm içinden geçenleri anlama aından ürkerek oğlanı öğmeye koyuldu. Gördüfü filmleri. okuduğu romanlan hatırlayarak bir de yalan attı ortaya. Hiç saldırgan değil, çok terbiyeli. Bilsen ne yapb? Ne yaptı? diye, sordu kadm. Elimi öptü! Tıpkı sinemalardaki gibi!. öyle •fUerek, tatlı tatlı yuzume bakarak. Bende de ondaki para olsa öyle kibar olurdum. dedi, kadın. Ne de olsa el öpme işine önem verdiği belliydl Canlanıp doğrulmuştu olduğu yerde. Bir gün öyl« kibar, güzel bir çocuk gelsin de şu kızın elini öpsün! Şaşkın bakıyordu kıza. Kendi başına hiç bir zamar öyle güzel bir olayın gelmeyeceğini biliyordu Derisini yüzseler ve kara kıhfının içinden toz penbe beyaz, kaymak gibi beyaz çıkacak olsa bile.. Derım: soysalar gene siyah mı çıkar altı acaba? diye. sordu kendi kendine. Bir ilâç bir çare bulunacak mıyd buna sonunda? Isyan ediyordu doğrusu! Kara lek< gibi bırakıyorlar bizi bütün bu beyazlarm içinde Buna inanıyordu. Neyim eksik şu kızdan benim' Öyle olduğu için de o namussuz kerata bütün bütün bırakıp gidemiyordu ya.. Ah onun başına öyle bir iş açacağım, ama öyle bir iş! diye, mırıldandı. Kız aldırmadı. Umurunda mı onun! Hep o Ja> guar, hep o zengin oğlan! Allah belânı versin =e nin be! Kıza da kızıyordu simdi. Sarı kâhyava kız dığı kadar. Şeytan çatlatmak mı istiyor bu şellâfe Bunlar bilseler! Bilmezlerdi ama herifin şeceler nasıl saldırdığını, kıskançhğını, hayinliğini... Bt kere kaçacak olmuştu da çocuk doğrnadan! Hem dı o mızrmz ihtiyarın. eski hanımtmn oturağını dök meye değil.. Çok giizel bir kapı peylemişti dah; önceden kendine. Bir hafta sürmemişti saltanatı Kırmızı entarisini, kırmızı ceketini kuşanıp ne gü zel de gezer sallanırdı evin içinde. Daha neler al mışü hanım. ne çoraplar. ne eşarplar.. Evin oğlu nun tatlı bakışlarj. mutbakta dört dönÜD sürtünme leri, hanımla beyle araba sefaları! Şarkı söylemey bile başlamıştı yeniden.. Ne günler! Sonra buluver mişti izini domuzun oğlu. Kasket yanda, eller cepte o pis gülüşüyle kapmın önüne dikilince ödü patla mıştı evdekilerin. «Aman kızım demişti. evin hanı mı durma bohçanı hazırla. Korkarım ben böylele rinden demişti, bunlar insam parça parça keser, Al lah sana akı! versin, ku^'et versin..» demişti. Eğer gidip vapurlarda, rıhtımlarda dilenmez »em yüzüme tükürsünler diye, tekrarladı hırsla. Re zil edeceğim onu. Öldürsün beni isterse.. Biz bura da aç sefil, beyim Izmirde kan peşinde. Eğilmiş sokağm karanhk çukuruna döküyordı derdini. Kızdan hayır olmadığını biliyordu. Kalp sizin biriydi o, bütün beyazlar gibi! Anlamazdı, hiı an'.amazdı. İşte bak ne diyordu şimdi de.. Hiç birşey yapamazsın, sen o herife sırılsık Iam âşıksın! diyordu. Seviyor muyum gerçekten? diye. sordu ker.d kendine. tçi yanıyordu alev alev.. Eğer sevmel buysa.. Herifin bir beyaz kadınla yattıfuıi düşündükçe kalbi çat!ar gibi oluyordu şişip şişip.. Öfkeyle Sevdiğimden değil, dedi sevdiğimden değil! (Arkaaı var) konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU BEYAZGÜL A N K AR A 06.25 07.00 07.05 07.30 07.45 0S.00 OS.05 0S.10 08.40 09.00 09.20 09.35 09.40 10.00 10.20 10.35 10.55 11.15 11.30 12.00 12.35 12.25 12.30 13.00 13.20 1.3 30 14.00 14.15 14.35 14.55 15.00 15.15 15 45 15 55 16.55 17.00 17.30 l".5O 19.00 19.40 19.45 20.00 20.15 20.35 20.55 21.00 21.05 21.25 21.50 22.05 22.25 22 45 23 «0 2345 24 00 Acıiıs ve Droeram Kove haberîer Derva ve Özbavdan sarkılar Haberler ve hava d u r u m u Sabah m ü z i ö A n k a r a d a bueün Kücük ilânlar Her telden A. A k k ı h c ' t a n türkülef Mutluluk Sabah konseri Kısa haberler Arkası varın Cesitll müzik H. Bulus'tan türküler T. Keskin'den sarkılar Melodiden melodlve Cocuk bahcesi Konser saati S. Erorhan'dan türküler Kıbrıs saati Kücük ilânlar Sarkılar ve ovun havaları Haberler. Resmî Gazete Cesitli müzik Reklâm Droeramlan Cocuk bahcesi V. Gürsel'den sarkılar Bueün icin sectiklerimi» Kısa haberler B. Akartürk'ten türküler Konser saati Plâklar a r u ı n d a Gencliee d o i r u Kısa haberler Yurttan sesler Köv odası Reklâm Droeramlan Haberler ve hava duruımı Kücük Uânlar N. Akol'dan türküler Silâhlı Kuvvetleri M S Ü K. Öncan'dan sarkılar İtalva'dan müzik Uvkudan önce 24 saatin olavları Bizde teknik öerettaı Erkekler tODİulueu Radvo coksesli koroıu TB^rM saati O. Türen'den türküler Haberler ve hava durumu Gecen mevsimin Vonserleri Gece v a r ı s m a doSru Kaoanu r