Katalog

SAHİFE DÖRT 2 Haziran 1967 CCMHURÎYET Kapalı üç kapı: Irtica komünizm ve faşizm!.. Anayasanın, Kurucu Meclıste, Temsılcıler Meclısınde, Mıllt Bırlık Komitesınde ve Komısyonlarda yapılan goruşmeler ıırasında sola açılan pencere ve kapılanndan »ıkâyet edenler, suphe edenler daıma olmuştur. Meselâ bunlardan bırı, Prof. Fethi Çehkbaş'tır. Çehkbaş, Anayasa tasarısmın Genel Eaaslar bolumundekı «Türkiye Cnm bnriyeti demokratik ve lâiktir; insan hak ve hürriyetlerine, çalışma ve sosyaladalet esas lanna dayanır» ıfadesınden açık ça kuşkulanıyor v e «unları soyluyordu: «Çalısma esasına dayanan Devlet bir felsefi görüsfin ifadesidir. Bn dyle bir felsefi gSrüstfir ki, insanlar cemi yet içinde, o anda kendisl çalısmadan bir gelire sahip olmasın, herkesin jeliri iıeret karekterinde, o anda çalışılarak kazanılmıg olsnn.» Boylece Çelıkbas, tasanda mul kıyet hakkının ve mıras hakkı1 nın temınata kavuşturulmadığı iddiasına geçıyordu. Devletın faalıyet alanının, yanı yetkı ve gorevlennm Anayasa tasarısında genış tutulmasını «sos yal devlet» ın bir gereğı olarak gormuyor; bılâkis, kışi hakları nın dar sınırlar ıçine itıldığını ilerı surerek «doktriııci» bir yol tutulduğunu imi edıyordu. Çehkbaş, ıktıdarlar karşısında vatandaşların dırenme gucunu acaıp bir zengınlık ve mulk edm me prensibıne bağlıyor; Anayasadan da bu anlayışı beklıyordu. «Mumkün olduğu kadar gemş kitleleri mulk sahibi yapma lı» dıyen Çehkbaı, fıkirlerim soyle savunuyordu: «Demokrat Farti zamanında bâzı arkadaşları dinlemifizdir. Biz mebns olmadığınuz takdirde, vazife d e vermezlerse aç kalırız, divorlardı. Bnnda karekter zaafı dısında, elbette mal mülk sahibi olmamanın da tesiri bii yüktfir. Yine bir kısım aydın larımız DP. devrinde iktida rın kannnsnzlnklanna karşı müessir mücadeleye jiriseraemislerse, elbette isini, mesleğini iktidardan beklemelerinin payı vardır. Bıitun bn haller, kişilerin nefislerine güvenlerî olmamaları sonDcnnn doğurmaktadır. Bn yüzdendir ki. mulkiyet hakkı kişi hürriyetinin maddi teminatım teskil eder.» Halbukı. boyle bir gerekçe, Anayasanın sosyal karekterının hakım olmasını ancak haklı çıkarır, onu yerdirmezdl. îktisadl ve sosyal hakları ılk defa olarak ele alan ve onlara Anayaıa ıçınde onemlı yerını veren zıhnıyet, Çelikbasın ters mUıllerıyle kuvvetlendırılıyordu. Elbette, ıktısaden hur olmayan, varlıklı ve refahlı olmayan ınaan, dığer özgurluklerıni kullanamazdı. Çelikbasın mulkiyet adına yaptığı savunma, Anayasaya dıkkatle ve ozenle yayılmıg «iktisadî ve sosyal bünyesiyle kalktnmış bir toplam» gorüşunun ancak bir parçası olabilirdı. mesinden ürkenler; kişisel ve sıyasal haklar yonunden Batı kaynaklarına dayanmayi uvgun goruyorlar, fakat iktisadî ve sos • v a l alanda modern ılmin bi'tun kaynaklanndan faydalanmayı ga rıpsıyorlardı. Halbukı bu bir Ba tı geleneği idı. Modern demokrasıler. sosyalıst doktrıni gelıştı rerek, eleştırerek, ekonomık ve sosyal hayatlannı tanzım etmışler hberalızmı, sosyal devletın bır vasıtası sevıyesıne yukseltmışlerdı. Anayasanın klâsık kışı hak ve ozgurluklerı prensıplerı Magna Carta, Amerıkan İnsan Hakları Bejannamesı, Fransız insan ve Vatandaş Hakları Bejannamesı, Bırleşmış Mıı'etler İnsan Haklan Evrensel Beyannamesı gıbi Batı kaynaklanna dayanıyordu ve buna ıtıraz edılmıyordu. Fakat, bır devrım sonunda, veya o devrım devam ederken hazırlanan bır Anavasada, ıktısadi ve sosyal haklar bolumu yazılırken modern ılmın bugune erişmis en olgun kaynaklarına başvurmak, nedense bır callerjı» yaratıyordu. Anayasaya boylesıne bır şuphecıhkle bakanlara karşı, Anayasa Komısyonu sozculerınden Prof. Tarık Zafer Tunaya şu ızahlara gınşıyordu: «Sosyal devlet anlamı, 20 inci yüz yılın demokratik devletidır. Tani siyasî olan demokrasinin sosyal ve ekonomik ödevlerle techiz edili şidir. 1944 yılında bir liberal olan Lord Beveridse. vaz mış olduğn raporda ve eserın de sosyal manzarayı şu sekilde tesbit ettişini açıklamıştır: İnsanlar dort canavarın tehdidi allındadır. Birincisi sefalet. ikincisi issizlik, fiçfincfisu cehalet \t dnr düncüsü de hastalıktır. Zamanımızın demokrasısinde in sanlar ba devlerle karsı kar sıyadır. Zamanıraızın devlet leri insanlan bu tehlıkeler karsısmda yalnız bırakmaz arkadaşlar ve onları jalnız bırakmak bakkına da sahip değildir! Devlet onlan tm devlerin pençesinden kornmak zomndadır. Bnnnn için gerekli biitün islâhat yapılmalıdır.» Anayasa Komisyonu sözcüsu sozlerıne soyle devam edıyordu: «Böyleee, Devlet, siyasî iktidar. bir taraftan fert hak ve hıirriyetlerine saygı gös terecek, bir taraftan da hür riyet ve havsiyetlerine saygı gösterdigi insanlan sefaletle, cehaletle, açlık ve hasta lıkla karsı karşıya bırakmıya cak ve kornyacak. 28 inel yüz yıbn gerektirdifi mede nî seviyeye yükselebilmek için Devletin bizde de aktif rol oynamasını bnnnn için iı tedik. Bn bir sentezdir. Hürrlyetle kalkınma sartlan be raberee ahenkli bir karışım meydana getireeektir. Ba ahenk teessâs edince hfirriyet mi az, kalkmmacılık mı çok tartısması da kendiliginden çözülecektir. Fakat ba sentez yapümalıdır. Türkiye, hürriyet içinde kalkınraayı gerçeklestirerek yirminei yuz yılda yolunn tayin edecektir. Biz bn alanda maddeler sevkettik. Böyleee bir taraftan demokrasi, bir taraftan hfirriyetçi yollardan asla vaz geçmiyerek kalkınraa prcnsibini ele aldık. Şimdi bn sosyal devlet içinde özel tesebbüsün yeri ne olabilir? Hiç bir madde sevk etmeseydık özel teşebbfis gene yerıni alacaktı. Demokratik bir sistem özel tesebbüsü haliyle kabul eder. özel tesebbü PROF. FETHİ ÇELİKBAŞ se kifi dereeede 7" verilmiştir. Bizim Anayasamı» sn veya bn iktisadi görüsu empoze etmeyen bir kadrodnr. Anayasa öyle bir kadro ki, ko münizme ve faşizme saplanmamak. irticaa gitmemek. Türk bütfinlüfünü parçalamaraak şartı il e her tfirlü fikirler serbestçe ilerl sürülebilır. Bn fikirler tesir sahası bulabllirler, bnnlara dayanan müesseseler knrnlabilir. öyle ki, bn tasarı içinde bir devletçi de, bir liberal de; halk, oyn ile kendılerini isbaşına getirdigi takdirde, programlanm nygulamak imk&nlannı bnlaeaklardır.* Fakat, şüpheciler, aslında sta tukocu olduklan ve kurulu duzenı suratle en ideal sekle getır meğı hedef tutan cdeğıştırıeı» bır Anayasa'dan rahatsızlık duy duklan için, bu «sentez» den hoşlanmadılar ve butun göruşmeler boyunca hep ayni ıtıraz ları yükselttiler: cBiz, Anayasanın sola açık olmasmdan kuskulamyoruz!» dediler. Butun şüphecıler, meselâ bır «sosyal devlet» deyıminden, bır «Sosyal ve iktisadî haklar ve ödevler» bolumundcn, Anayasa nın çalışma hayatını duzenle Şiiphecilik mesleği PBOF. TARIK ZAFER TUNAYA YARIN Anayasa az Sosyalist mi, yoksa fazla Sosyalist mi? BULMACA MODESTY BLAISE HEM£M TEMİZUÎVE . 06 25 Acılıs oroeram 06 30 Kuranı Kerım ve turkge acıklaması 06 4S Saz eserleri 06 55 Dinî sohbet 07 00 Köve habeıier 07 05 Turküler 07 30 Hab«rler ve hava durumu 07 45 Istanbulda bueun 07 50 Kticuk ilânlar ve H muzık 0S 00 Bu sabah sızınle 08 20 Dar\'aş \e arladaşlan OS 40 Istanbulun sesı 09 00 Calısan cocuklar 09 10 Ruır.ba ve Ca Ca lar 09 30 Sabah turkulerı 09 45 Keman soloları 10 00 Muzık ku*usu 10 15 Bırlıkte dusunelım 10 25 Afjfe.EdıboSJudan sarkılar 10 40 Arkas'ı >arın v 11 00 Kısar haberler 1105 Oğleje doğru muzık , 11 55 Necm Dıvıtcıoelu orkcstrası 12 10 Kucuk orkestra 12 15 Sami Go&us Radıfe Ertenden sarkılar 12 45 4 ses ve 4 sazdan turküler 13 00 Haberler R G de bueun 13 20 Hafıf muzik 13 30 Reklâm Droeramları 14 00 Rlza Ritten sarkılar 14 20 Damlalar orkestrası 14 35 Saz eserlerı 14 50 Sazlarının usluleri 15 40 Ovun havaları 15 55 Kısa habarler 16 00 Okul radvosu 16 40 Cocuk baheesi 16 55 Beraber türkuler 17 15 Kısa hab«rler 17 20 Kadınlar fasıl tODİulu^u 17 50 Reklâm Droeramları 19 00 Haberler ve hava durumu 19 40 Kuçuk ilânlar 19 45 Ramazan Sensesten turkuler 20 00 Soor sazetesı 2015 Kuçuk orkestra 20 30 Oda muziSi 20 45 Turkuler eecıdi 21 00 Yuvarlak masa 2140 Sukran Doruktan sarkılar 21 55 24 saatın olavları K ilânlar 22 00 Reklâm Droeramları 22 45 Haberler ve hava durumu 23 00 Her zaman istenen Dİâklar 24 00 KaDanıs ISTAVBUL IL RADYOSU 16 55 Acılıs ve Drosram 17 00 Sızln ıcın 17 30 Kucuk konser 19 00 Turkneve hos eeldmız 19 30 Aksam konserı 20 15 Genclerle beraber 2100 Akdenız ulkelerınden muzık 21 15 Oda muziSı 21 45 Hafıf muzık 22 00 Gece konseri 23 00 Caz muzıeı 23 30 Sevılen sesler 24 00 Gece varısı ıcın 00 30 Dunden Bueunden 0100 Proeram ve kaDanıs 123 456 789 1 1 1 2 3 M 4 ^SM I ! 9 ÖİMJK SAG/ TTABİUS ' ( SOLDAN SAĞA: 1 Gayet .nodern teknığe dayanılarak yapümış araç ve makinelere böyle denilir (lkl soz). 2 «Beygın ileriye dogru kak!» anlamına uç sozlü bir emir. 3 Sahne artisti imış gıbı pozlar takınmak (ıki soz). 4 «Uzun bir lâkırdıdan veya cümleden çıkanlan anlam ve özet» karşıhgı eski bir terım, bır işin esasına değıl de ikınci dereeede bir kısmına ılışkın durumdaki sebeplere Osmanlıca resml dılde boyle denilırdl 5 «Guzeı sanatlara çok duşkundür» anlamına karma bir çekım. 6 Bızde «bravo, yaşa!» yerıne kısa olarak kullanılan sözlerden, bir edat, başj taçlı kadınlardan 7 Çevrılınce çıngenelerın tef çalaralc oynattıklan belirir, Karadenız kıyısındakl bır Kafkas lımanı. 8 Mılll Mücadele sırasında giydlğlmiz başlık i1 1 r • 55 1HU lardan, bir soru takısı. 9 Bir erkek adı, elektrık kuvvetl ölçüsü. YUKARIDAN AŞAĞITA: 1 Dikıldigl yerden hemen rastgele bir yere dolanıp yükselen bıtkılerden biri. 2 «Motörlü araba bulmaya ve almaya çalışan» mânasına lkl soz. 3 Tersl «kı rıtarak ağır ağır vürü1» karşıhgı bir emirdlr, çok hos ve güzel. 4 Kalabalığa karşı çekilen nutuk (yeni terım), raatemaUkte kullanılan harflerden. 5 Çevrılince «bırdenbire» mânasına gelır. gunah. 6 Atlanük Okyanusu İle Akdenız arasmdaki boğazın adı bir renk. 7 «Beygiri rahatlatacak temizlığini ve tuvaletinı yap!» anlamına / ıki sözlü bır e1234567 mir. 8 «Ka saba uğrayıp a İışverlş et1» ye rıne kullanılabi lecek karma bir ^rnır, haftanın gunlerinden bı ri. 9 Bınaların damlannın Ustündekilerder a aa DONKC BULMACANTN ŞEKlJ NASIL HALLEDİLECEK Yukarıdaki rakamlı bnlmacada vadece 4 tan« anahtar (ipacu) ve 8 tane sonuç vardır. Boj kalan 12 kareniı içine 1 den 9 a kadar nygna birer rakam koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bölme işaretlerine dikkat ederek soldan sağa ve ynkandan «sağıya bnlmacada gösterilen sonuçlan bnlnnuz Biraz vaktinizi alır ama, boş vaktinizi hoşça geçirmis olnrsonıu. Arkadaş IslıUları Müutn ORHAN KEMAL konu ve resim: AYHAN BAŞOĞLU BEYflZGUL A N K AR A 06 25 Acılıs Droeram 06 30 Kur anı Kerım ve turkce acıklaması 06 45 Saz eserleri 06 50 Ovun havalart 07 00 Kove haberler 07 05 Gunavdın 07 30 Haberler ve hava durumu 07 45 Sabah muzığı 08 00 Ankarada bugun 08 05 Kucuk ilânlar 08 10 Her telden 08 40 Turkuler eecıdı 09 00 Calısan kadınlar 09 20 Sabah konseri 09 35 Kısa haberler ve K İlânlar 09 40 Arkası \arın 10 00 Okul radvosu 10 40 Kevser Tanrıkuttan sarkılar 10 55 Melodıden melodi\e 11 15 Cocuk bahcesı 11 30 Konser saatı 12 00 Ulku Yurukoiludan turküler 12 15 Kıbrıs saatı 12 25 KUÇUK ılanlar 12 30 Beırber \e solo sarkılar 13 00 Haberler R G de bugün 13 20 Hafıf muzık 13 30 Reklam Droeramları 15 00 Hacer Buluştan turkuler 14 15 Mustafa Ersesten sarkılar 14 35 Bugun ıcın sectıklenmız 14 55 Kısa haberler ve K ilanlar 15 00 Hacer Buluştan tkrkuler 15 15 Kcnser saatı 15 45 Plaklar arasında 15 55 Nurı Seslguzelden turküler 16 10 Meral Armaaandan sarkılar 16 30 Ce^ıth muzık 16 55 Kısa haberler ve K ilânlar 17 00 Tarım 17 15 Yurttan «esler 17 45 Hafif muzik 17 50 Reklâm Droeramları 19 00 Haberler ve hava durumu 19 40 Kucuk İlânlar 19 45 S Erorhandan türkuler 20 00 Cesıtlı muzık 20 15 Mulkıye Toperden sarkılar 20 35 Radvo cesıtlı M. orkestrası 20 55 Uvkudan once 2100 24 saatin clajları, K. İlanlar 21 05 Studvo konsert 22 05 T B M M saatı 22 25 Dundar Balkandan sarkllar 22 45 Haberler ve hava durumu 23 00 Haftanın berteclıl 23 45 Gece varısına dofiru 24 00 Kaoanıs Vucudu 3!üs\\> Kalkıyor. Sonra uzatıyor elial, uzanan elini tuta mıyorum. Üzerınde durmuyor, sert bir dbnüş, kararlı. hırçın. < Sensız yaşıyamam, ölürüm. Nolursun be nİ yeniden kabullen. Ben ettim sen etme. Bu dünyada senden başka erkek yok, olamaz. Ben senin esirınım, kolen, ayaklannın altında paspas.^ demeden gıdıyor. Çarpan kalbimle, geri dönüp bana koşmasını bck hyorum Bana koşsun, boynuma atılsın hıçkınklarla, yalvarsın, kapansın ayaklanma. Hayır hayır.. Gıdiyor! Belkı numaradır, kapıdan geri döner, hıçkırıklar içinde atıhr kollanma.^ Dönmüyor. O zaman, o zaman işte mahvolmuşçasma ftrlıyorum yatağımdan, koşuyorum çıplak ayaklanmla: Gıtme. nolursun gitme, duuur! Sofa. Sofada annem, kız kardeşlerim, Ortahaf, Osman bey, Âtıf bey âbi, hattâ Hıtlercı Sami bey» Hif bırı umurumda değıl Yetışıvorum merdıven başında, tutuyorum kolundan. Şaşınyor, hayretler ıçınde durup bakıyor. Bu, o mu? Hanı ?u, ayaklanma kapanıp.. Hayır hayır, o değil. Bu, bambaşka, hıç tanımadığım biri Sertçe soruyor: Ne var? Ne istiyorsunî Yalvanyorum: Allahmı seversen gitme! Niçin' Gine eskisi gibi, gine birlıkv Olalım ha' Öyle ya. Ne varT Şakası yok. Kesip atıyon Hayır. Niçin? Nıçin ha f Soruyorsun bir de. Yollanmız aynldı dıyorum anlamıyor musun? Hoşça kal! Annemln hıçkmklan, ya|lı gözleriyl» kız ksrdeçlerim. Yeniden koşmak, gerekirse bir zamanlar onun bana yaptığmca ayaklanna kapanıp yalvarmak istiyorum Osman bev onüme çıkıyor, beni durduruyor: Heey, kendıne gel arkadaş, noluyorsun? Soluğu alkol kokuyor. ? Ne var Kendıne gel Seni bırakıp giden bir kadının arkasından koşup erkeklığin şerefıni dusürme' Ne ne ne 7 Osman bey mi bu' Şu, hanı karıdan masayla, sopayla dayak yiyen Osman bey ha' Demek ondan da asağılaştım* Demek o da bana erkeklık uzerine nutuk çekecekti' Kollarım düşuyor Ortahaf yanıma geliyor, kulağıma: Gıyin 1 Ne varT Çıkalım! Nereye gideceğiz? îkişer kadeh atalım. Hifi olmazsa Osman beyin hizasına gelelim biraderl Sonra? Omuz sükiyor: Sonraa.. bara gideriz. Haa tam şu deminkine benzeyen bir Güzide geldi îstanbuldan. şerefsizim bunu hemen unutursun! Dışarda arkadaşlanmm ıslıkları. Giyıniyorum, hep birlikte çıkıyoni7 XX. BAR Hep birlikte çıkıyoruz ama, hayır tçimde, Içime sığmayan, mayası gelmiş hamur gıbı şışıp Şİşip kabaran bir jey. Avaklarıma kapanıp' •Gıtme'» dıye yalvarmıştı. « Beni bırakma Kırli bir paçavra gıbi yollama beni babamm evme Yalvarırım, ayrılma benden'» Ne duşünüyorsun? Bomboş gozlerle bakıyorum kolumdaki Ortahaf'a H i î" € Arkadaşlannı unutamıyorsan unutma. Istediğın zaman bul onları. Gez, dolaş, zıl zurna sarhos ol, nâralar at sokaklarda. Ama içkiden başın ağrıdığı. kustuğun zaman gel bana basını dızime koy Ba« ağrısı ilâcım benim elimden iç. Hastalandığın zaman seni sabahlara kadar bekliyeyim. Nâne kaynatavm sana, şışe çekeyim arkana, sıcak tuzlu sularda ayaklannı yıkayayım. tyi olunca gine git arkadaşlanna. Yalnız, nolursıın, nolursun bırakma beni gıtme, ayrılma benden!» Evet evet.. zengin kızı, burnu havada kız, paspas olmuştu bana. Sonra? Sonra: • Biletimi kullandım, boş çıktı. Artık babamm evine dönemem Zîten istemez. Yeni bir hayatı tek başıma yaşamağfa başladım şimdi. Kız çıktığnn babamın evine dul ve kocasız dönemem. Bırakalım bunları. Her sey, her jev geçti...» öfkeden kurdurduğumu belirten bir homurtu: Ortahaf durdu: Yahu boşver juna dedık be! Osman beyle Âtıf bey âbl önde gidiyorlar. koı kola. Hitlerci Sami bev yanımızda Bır şevler sövluyor. duymuvorum Sonra avnlıvor Kirli tüllerle perdeli avdmlık bır mevhane onunde Âtıf bey âbivle Osman bey de ayrılıvorlar. tçımdeki mayalı hamur kopürmesı sürüp gfdiyor her şey geçti, her şey, her jey..» demistl Sormuştum: « Ben de mi''» « Sen de.» îna"imamıştınv « Demek ben de?» Ve bir öğut: f Arkası var)