Katalog

SAHtFE DÖRT 10 Mavıs 1967 CüMHTTRtTET ifte guller «avaşı adıyla blduruma tam olarak hâkım olalınen bu iç lavaşı tonunda, bıldı ve o gunden ıtıbaren de İngıltere yı Fransa dan ge • gostermelık kırallar» ve «kjvlıp fetheden Gıyom'un Norman vetlı parlamento», ka\gasız doasılh hanedanı uj eleri katledılğussuz bugune gelebıldıler dıler ve ortaya Tudorlar aı\e \enı bır hanedan çıktı 1558 de tahta çıkıp, 1603 de olen Kıraransa'da kıralların rakıbi, hçe 1 ıncı Ehsabeth'ın saltanat asıller olmnştu. Ancak, Kıcsuresı bovunca, çıfte guller «a helıen, Mazarın \e 1 4 unvaşmın yorgunluğundan oturu cıi Lnı, sureklı bır «.ert polıtıtngılız tahtı pek fazla rahat<!iz olmadı Ancak Ehsabeth olunce daha once ıdama mahkum et tırdıği lskoç>ah Marıe Stuart ın oğlu Jack, tahta Stuart ha nedanını getırecekti Boylece îrlanda, îsKoçya ve îngıltere tarıht» ılk defa aynı tacın al tında bırleşıj orlardı. 1 Incı Jack'ın oğlu, Charles, kıral o lunca, Fransa'da baskı altında bulunan protestanları korumak ıçın, bu ulkeve savaş açtı Bo\ lece îngılız tahtının geçırdığı ılk ve son vok olma tehlıkesı ne yol açtı Çunku savası kavbedecek, bunun sonunda ortaya çıkan buhranla da, parlâmer. tovla çatışacaktı Çıfte guller savaşını geçen şıddettekı bır sa vas patlak verdı ve Crommnvell adındakı parlamentocu asker, Charles'ın taraftarlarını yenerek O'nu idam ettırdl Artık în gıltere'de kıral >oktu 1649 dan ıtıbaren Crommwell, bır çesıt cumhurbaşkanı olarak İngıltere' >ı yonetmeye baslayacaktır. Ne var kı, Crommwell, «onunda kırallığa özenecek ve 1658 de olunce, oğlu Rıchard, b*«* fececektır. Kıralların ve bilginlerin çağı Fransa C F kavla tahtın gaglamlıgını pcr(înledıier. Ancak, gelen 18 ıncı asrın şartları, bu tahtı artık bır daha torjar'anamıvacak sekılde iarsmaktaj dı Ispanvol tahtı, Aragon ve Kastıljamn bır evlenme a\esınde bırleşmesıvle tek hale gelmıştı Ferdınand ve Izabel hukı mclarlığı ^merıka dar ge len altınlarla bu ulkeyl zengın bır yuzyıla sokujordu. Almanya \a Avrupanın dıSeı verlerme benzer bır merkezı ıdare gelmış degıldır Ancak buradakı kavgalar çagın çehresını değıştıren gerçeklere n ı bırer ornek teşkıl ederler 1483lo46 aıasında vasayan Martın Luther'ın onderı o'duğu f hareket (re orm^ uç temele davanır llkı, tamami'vle dmı bır temeldır ve ınsan ıle Allah arasına uçun cu kışılerın gırmesını protesto etmektedır tkıncı temeı Papalığm sahıp oldu eu dunvevı rengınlıklere karşı baskaldırmak şeklınde belırlenır Nıctzsche, daha sonra Reformun bu ozelhgıne hucum edecek ve «ttal\an ronesansına ve sanatına kuzey d*n gelen tepkı» dıvecektır Reform hpreketının asıl temeh, sosval degışımde vatar Luther, Hınstıjan beynelmılelcıhğınden, Alman mıllıvetçılıgıne kavarak, Cermen prenslerının destegını saglaja bılecektır Bu hareketın sonucu ıse, • Şoval^eıer savaşı» «cıftçı avaklan ması> ve • \nabaptıst hareketınigetırır Bu uç ola\ın sonuncusu olan •Anabaptıstler», Avrupadakı ılk solcu gelışme olarak da nıtelenebılır Çıftçı avaklanmasından son ra doğan Anabaptıst hareketının ozu, Allahla ıhşkı kurmak ıçın «ki tapların bile luzumsuzluğu ve esaretın reddıdır Luther ılk tutumuy la bu hareketlerın onden sayılır, fakat Kehsmelenn arkasında kaldığı ve sonunda Anabaptıstlere kar şı çıkıp onların destegını kaybettıjp ınkâr edılemez \ncak bu ovle bir ça|dır kı, mıllıvetçılık, papalığın hrıstıtan be^nelmılelcılığıni yıkar, kırallan hâkım kılarken, venı bır beinelmılelcilık doğmaktadır: Kapıtahzm... O çagın ılk gerçek kapıtalıstlerı olan Italjan şehırlerıne donelım Cambrıdge'lı tarıhçıler, Venedık şehrının 16 juzjıl mJ Koku Saba Melikesi Belkıs'a dayanan bir hanedanın temsılcisi, Impaıator Selâsiye 1 1 gelırını şoylece tesbıt edıyorlar îthalat ıhracat, tuz tekelı ve tıraret vergısınden vılda Venedık şehrıne 1 114 580 duka altını gelmektedır Bu ıse 200 bın nufu^lu Venedık'te her aıle ıçın yılda 500 altını ıfade eder. (21 000 TL) «Roval Society», bir tttccann adıvla bılmen Gresham kolejind» 1660 da faaliyete başladıktan soa ra, Boyle deneylenne rahat bir ortam bulabılecektır Fransanın Academıe Royale'l Jse Descartes, Pascal ve dığer bllgınlerı getırmektedır. Gelışmeler sadece müspet 11unlerde değıldlr Hobbes, Locke v« daha sonra Pransız düşünürlerl toplum kanunlarını, devletın varlık sebebıni araştırmaya başlamış lardır Bu çağda, bilinen dunvanın Amerikanın keşfivle penıçleTen sınırlan, punumuze kadar uzanan millî devletleri ve şimdiki halk iradesi kavramım içine alacaktır; fakat ünparatorluk denilen hükumdarların altın çagını da f«çırdikten sonra Ancak medeniyet sadece Avrupada yoktur. Doğuda da medenlj'etler kurulmakta, kavgalar tahtlann sahlplerinl devırmektedir. Islâm dünyası bir yandan, Uzak Doğunun Buda'lı, Konfiçyusiu dünyası dlğer yandan yürüyüp glt mektedır Bilimsel devrim u çag, daha sonraki çafı ve bugunun dunjasını haurla\an dıger bır gelişmevi de tasımaktadır: Bilimsel Devrim . 1500 1700 arasmdakı bu devrim 1800 lerın endustrı devrımını başlatacak \e gerçekten kıralların kadennı çızecektır Kopernık, Brahe, Kepler glbl astronomlar, bu çağda Pıtoleme astronomısıru yıkarak, dunya ve evren hakkında yenl teorüerle or taya çıkacaklardır Marco Polo'nun 1298 de yazdıgı Uzak Doğu Seyahatnâmesı, bu çagda Toscanelll adındaki bır îtalyan tarafuıdan doğu coğrafyasıru gelıştırmekte kullanılır Galüe, kendınden oncekılerın (Kopemik, Brahe v. s ) elde ettığı verılerl kıymetlendırlrken, Newton kanunlariyle, ileri sanayıın koklerıni atacaktır. Crommwell'ın oğlunu devirıp tahta oturan 2 nci Charles, bu çağda «Royal Society» denilen büımcı toplulugu kurduracaktır. B Snesanı »e RefonnU blrllkte gelen Teni Çag, gerek 4vrupalı insan, gereksc kırallar içın degiflk bir duzeni getırıyordu. Bu çağda Avrupa kırallan papalığın baskısından kurtulmuşlardı, ancak karsılarında >enı yenı rahatsızhk kaynaklan behrıyordu Bırıncısı, hukmettıklerı toprak parçalarmı buyutmeğe çahşırken, ıçende ve dışarıda tahtlanna sahıp çıkmak ısteyecek olan dığer kıral aday R lan rt hanedanlar olacaktı. Fakat asıl buyuk tehlıke, orta>a çıkan yenı «Mtemdı ki, buna ekonomi dılıyl* kapıtahzm dıvebılırız . Bu çagın taht kaTfsİAnna tngıltere'yi ele alarak bafiayalım: 15 ınci yuzyılın soruna doğru, •Tork» ve «Lancaster» sdlarmdakı ıkı hanedan Ingıhz tahtının sahıplerı olduklannı ıddıa edıvorlardı Yorklar kırmızı, Lan casterler ıse beyaz gullerl» bılınırlerdı ıchard becerıksızlıgi yfizfinden basta kalamadı ve babasının idam ettırdigi eskı Stuart hanedanı kıralı I incl Charles'ın oğlnna tahtı geri verdı. Sonuç, Ingıltere'de kıralsız bır v onetımın olamavacagı şek hnde belırıyor. Stuart hanedanının sonu, 1714 dekı Hannovor hanedanının baslangıcıdır 1810 dakı delı bır kıralla (3 uncu. George) îngıll* parlâmentosu Yeniden tahta R YARIN : Doğudaki gelişmder ve atüâUerle Yakm Çağa ingıltere tahtını bır kadın ugruna terkeden gımdıki Windsor duku, Madam Simpson'la . Bond MODESTV BLAISE PÎTER ODOKRtll ÜÇ BULMACA g t N , fci'L C\\ ÜU O u KÂ V Garth tlFFANYfJONES EVET ıç.M^eıt GÛZELSEVDİ SENI TANIMAk:' MIMLE LâM YuPM&KTAâK ees konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU BEYAZ GUL Acılıs Droerara Tıırkuler Ko\ oeretmenl O\ım havaları Ko\e haberler Sabah mHodıleri Haberler \e hava durumu Istanbulda bueun Bu sabah sız nle Kucuk orkestra Gulızar Erselden sarkılar Muzık ve sohbet Valsler Kemal Koldastan turkuler Vıvolonsel soloları Muzık kutusu Sen ne euzel bulursun aeiscn Anadoluvıı 10 25 Saz eserleri 10 40 Arkası varın 1100 Kısa haberler 11 05 Sabah konserl 11 55 Ferdı Ozbeaen orkestrası 12 10 Kucuk llânlar 12 15 N Camlıdaüdan turkuler 12 30 Kume fasıl toDİulueu 13 00 Haberler R G de bu\un 13 20 Hafif muzık 13 30 Reklam Droeramları 14 00 Tulun Kormandan sarkılar 14 20 Necıo Dı\ıtcıoĞlu orkestrası 14 35 Saz eserleri 14 50 Kucuk konser 15 40 Perıhan Kovenç ten sarkılar 15 55 Kısa haberler 16 00 Genclıee doeru 17 00 Cocuk bahcesı 17 15 Kısa haberler 17 20 Melodıden melodı\e 17 50 Reklâm Droeramları 19 00 Haberler \e hava durumu 19 40 Kucuk ilânlar 19 45 Orhan Senerden sarkılar 20 00 Bır ılce b bucak 20 15 •Vurdun sesı 20 45 Hercdot 2100 Plaklar arasında 21 30 Klâsik Turk musıklsi korosu 2155 24 saatın olavları \e K ılanlar 22 00 Reklam rjroeıamları 22 45 Haberler ve ]hava durumu 23 00 Rad\o \a\U ar tooluîusu 23 15 Oda muziEi KaDanıs 24 00 ISTVNBIL IL R\DYOSU 16 55 Acılıs ve rjrosram 17 00 Sızın ıçın 1" 10 Kucıık kon^er 18 0O I\ı aksamlar 18 '0 19 00 Senîonık muzık 19 30 Tarkıve\e hos geldlrüz 20 15 Aksarn konserı Genclerle ber»b«r 21 00 Ooera konseri 21 45 Litın Amerıka melodlleri 22 00 Gece konserı 22 45 Akordeonla melodüer 23 00 Caz muzıeı 23 30 Cesıth muzık 24 00 Gece varısı icın 00 30 Dunden bueunden Proeram ve kaüanu M2S Ofi3O 08 45 06 50 07 00 07 05 07 30 07 45 08 00 08 20 08 40 09 00 09 15 09 10 09 45 10 00 10 15 123456789 kabadayısı 9 «Parıltı bulmaya yüzyılın en korkunç savaş madçalışır» mânasına ıkı sozlü bır çe desı, tersı bır divan şaırıne göre «farenin hasretınden olenkım dır» 6 Bır kadın adı 7 HerYUKARIDAN AŞAĞIYA: hangl bır şeye 1 Bua denilen ıçkıye bu ad da verüır (üci soz) 2 Anadolup da «sarma» dıye arulan yemek, lerı (çogul) 8 ıkı çızgının uçları birleşık hale Çevrılınce «1sim takar» kargetirıhp de aralarında boşluk kal şılığı karma bır dığı zaman o boşluğa verılen ad çekım olur, bir ' îşkence yapı? hareketl (iki gorevi yerıne sozz) 4 Bır resım veya manzagetırme. 9 radakı apaçık gorülme ve seçılKırahçeler ( ç o me hah, bır sıfat tafcsı 5 Son ğul). SAuA: * ' 20 Nlsan 1967 de hayata gozlerlnl yuman unlu Alman devlet adamı 2 Mılli bayram gunlennde yakalara takılan doktorlar hastalara ılâç verırken bu esas olçuje dıkkaı, ederler 3 Maddı bır sonuç beklenmeden devam ettınlen aşklar boyle belirtllır 4 Artık ışe yaramaz hale gelmış ıhtıyarlara eskıden boyle derulırdı (karma soz) 5 Iranın eskı buyuk şaırleruıden bırı, çevrüınce Musluman tapmagı ortaya çıkar 6 «Çılt hale getır'» mânasına bir emır 7 Akıl bununla de*ıl baştakı değerıyle olçulur, bır fıkrı veya iddıayı kuv\etlendırmek ıçın orta\a atılanlardan. 8 Herhangl bır şeyın en son veya sıvrı noktası, bır edatın kısalülmışı, Batı Anadolunun eskl 3 OONKC BtJLMACANIN BAULEDlLAflS SEKJJ NASIL HALLEDİLECEK Yukarıdaki rakamb bulmacada sadcte 4 tane anahtar (ipucu) ve 8 tane sonuç vardir. B05 alan 12 karenın icıne 1 den 9 a kadar uyguo birer rakam kojarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bolme işaretlerine dikkat ederek soldan sağa ve yukaridan aşağıya bulmacada gosterilen sonuçtan bulunuz. Bıraz \aktınızı alır ama, boş vaktinızd boşça geçirmiş olursunuz. A.rlsa.da.ş Islıkları 32 Canım bosver sımtüıı. kımlığın yanında raı kunhğın7 Davrandı. Ayıp ettın Al! Atıf bey aldı, alışkın ellerle açtı, baktı" Oooo sen askerlığını de yapmamışsın hemDoşemenın mazoüa gıcır gıcır tahtalaruıa fırt, tukurdu Daha yaşım ne basım ne be amcaT Pekı, tahsıl durumun? Boşver tahsıl durumum» Nıye' Ben buraya futbol oynamıya geldım iş gormiye değıl! Âtıf bey âbı bır kahkaha attı: Ulan hoşuma gıdıyorsun be hergele1 Anam avradım olsun sen de benım hojuma gıdıyorsun' Anlaşacağız ha T Ayıp ettın amca, helbet! Bırak şu amca dalgasını Ne deyım ya? Âbı, de' Tamam amca, pardon, ftbı Oldu, Sbi derim bundan sonra Sıyah kâğıth cıgara paketınl çıkardı, bır tane aldıktan sonra Âtıf bey âbı'ye uzattı Aldı Âtrf bey âbı Berıkı, nıkel çakmağıyla yaktı Benı es geçmıstı, bırden uyandr Pardon, bakma kusura . îçmedığımı soyledun. Nedenıni sordu Karşılık vermeğe kalmadı, Âtıf bey âbı benım de onun glbl futbolcu olduğumu belırtınce ılgısı bırden arttı: Yok be' Hangı takımda oynuyorsun7 Takımımın admı soyledım, ılgısı busbutun arttı: Demek bundan sonra... Guldum. Sık sık karp karsıy» Beleceğız' dıye tamamladı E, öyle Ne oynuyorsun? Sağaçık, sağıç.. arada santrfor . îskemlesını benım masadan yana çektlt O parmağındakı yuzuk ne* Nışan yuzuğu Resmen evlı değîlun ama, her halde Ne demek* Anhyacağın, kız kaçtı bana Babası reddetti. Bırlıkte yaşıyoruz. Elım masaya esefle vurdu: Yapma be enışte oldu mu bu genç yaşta? Hem sapına kadar futbolculuk, hem de Pekl nasü oldu' Kısaca anlattım Çakı%onım, dedi. Çakıyorum ulan hergel». Desene ki (îpsevdısinT ORHAN KEMÂL oıoo ANKARA 06 25 Acılıs Droaram 06 30 Gunavdın 07 00 Kove haberler 07 05 \ h m e t Melık ve Fıkret Ko zıroğludan sarkılar 07 30 Haberler v e hava d u r u m u 07 45 Sabah muzıgi 08 00 Ankarada bugun 08 05 Kucuk ılanlar 08 10 Her telden 08 40 Baalama t a k ı m ı n d a n turkü ler ve ovun havaları 09 00 Ganumuz Sorunlarımız 09 20 Sabah konserı 09 35 Kısa haberler v e K ılanlar 09 40 Arkası varın 10 00 Egıtım radvosu (1) 10 20 Muzık 10 55 Melodaden melodıve 11 15 Cocuk bahcesı 11 30 Konser saatı 12 00 Nıvazl Yılmazdan turkuler 12 15 Kıbrıs saatı 12 25 Kucuk ılanlar 12 30 Sarkılar ve ovun havaları 13 00 Haberler R G de bueun 13 20 Plaklar arasında 13 30 Reklam Droeramları 14 00 Cocuk bahcesı 1415 Gonul Sovlerden sarkılar 14 55 Bueun ıcın sectlklerımlz 14 55 Kısa haberler ve K ılanlar 15 00 Esıtım radvosu (2ı 15 55 Hafıf muzık 16 00 Mıkrofonda eenclık 16 55 Kısa haberler ve K ılânlar 17 00 Sarkılar 17 20 Yurttan sesler 17 50 Reklam Droeramlan 19 00 Haberler ve hava durumu 19 40 Kucuk Uanlar 19 45 Turkuler 20 00 Sılahlı Kuvvetler saarl 20 15 Mulkıve Tonerden sarkılar 2035 Italvadan muzık 20 5 C Lvkudan once 21 00 24 saatın olavları 21 05 Bızde tekmk oeretim 21 25 Erkekler tooluluju 21 50 Kucuk konse Değılım ama, oldu. Olmamalıydı. Bu yaşta tak lânet halkasını parmağına, derken çoluk çocuğa kanş Futbola vedâ değer mı be kardeşım'' Memlekette karı kız rru yok° Hele sporculara' Benım sekız tane vardı Ankara'da Yolum Eskışehır'e duşunce hepsını sepetledım Orada da dort, beş tane Insan sevıp okşamalı ama, tava gelıp paçayı kaptırmamalı' Cıgarasından aldığı dumanı tavana ufledi" Bırbırınden guzel karılann arasından bıruı* tapu çıkarmak ajağımı sıkar! Bır ara odaja Kantarcı Osman bey gınverdl. Elmde kantar tartı kartonları. Masama abanmıs benımle konuşmakta olan yabancıyı gorunce şaşü sırıttı cıddıleştı Âtıf bey âbi: Gel buraya! dedı. Gıtti. Gıttı ama sozu benden çok masamdakı ya» bancıda. Kartonları bıraktı Çıkarken durdu, bır sey soracak oldu, sonra yıkılırcasma çıktı gıtti. Ortahaf m bıle dıkkatını çekmıştı, sordu Kım bu eşek suratlı 7 Benden once Atıf bey âbı attı kahkahasını: Tıpkı eşeğe benzıjor değıl m ı ' Hem de nerdejse anıracak bır eşeğe Sâhi kım bu? Memur m u ' Anlattık uzun uzun anlattık Karısmdan da\ak >eyışını, bejbaba'sınm sınek, bıt, pırelerle savaş uzmanlığına, en çok da Ender'ın attığı alanguli penaltılan >e>ıp, ustelık kolunu sakatlayısına katıla katıla guldu. Desenıze bıze iyi bır manzara çıktı' Tutumuna bağlı Sonradan Osman beyın yanmdan ayrılmaz olmağa başladı Başladı ya, sık sık da soruyordu benden Demek karısı, kocasınm davağına hasretmı?? Bızımkme oyle dert yanmış Şunu ıçırıp kansuıın ustune sahverıyor musun' Havatında ağzına koymamıstır. Kansından da odu kopar' Boşver Fareye içır kedilere kafa tutsun .. MADE tN ÜSA «Ortahaf» a \uz lıranın epevce ustunde bır ucret bağlanmıştı kı, bızım $ef Âtıf bey âbı bıle ancak bu kadar alabllıyordu • Dun\a'va futbolcu gelmek varmıs • Doğru soiluvordu ama, hattâ çok daha ıvi ovnasalar bıle butun futbolcular ulasamıj orlardı bu nımete kolay kolay Futbolcu ol, olma, ıyı oyna, ovnama veter kı arkan olsundu Bızım dâırenm «Ortahaf» 1, haftada ıkı gun antrenman, ıkı gun antrenmanların jorgunluğunu çıkarma dort Kalıyordu uç gun Bu uç gunun bırı pazar Bırı de cumarte=ı, yarım gundu. Eemek haftada bır buçuk gun ıse geln.ordu tşlerı kekâ\dı ama gıne de memnun Hpâıidı dunyasından : (Arkası var) xn. 22 25 22 45 23 00 23 45 34 0ü 22 05 Bedıa Akarturkten turkuler Haberler ve hava durumu Konser salonundan Gece varısına doftru KaDnnıs T B M M saatı