Katalog

SAHÎFE DÖRT 7 Nlsan 1967 CUMHUKtTET îsmet Inönü'nün Stratejisinin sadece bir tek maddesi vardır: "Yenilmek, ama Eğer ona: Kahramanlar devri •eninle kapanıyor Pasam! derseniz. yadırgamaı. Hisleri değil, skh konuşnr: PeW iji ama, doğru olan bn değü mi?. Îsmet Inonu'nün hayat hikâyesi, Atatıirk'un hâurasına o kadar bağlıdır kl, Ataturk fâni hayattan ayrıldıktan sonra İnönu'nun varhğında bız, ıstesek de, istemesek de bu hâtıranın devarmnı yaşadık. İki a j n mizaç, fakat aynı yol dan, aynı ekolden gelen ıkl insan Istiklâl Savaşının, Milll Mücadelenin önde gelen iki kahramanı. BUyiık Taarruz kararınuı, Mudanya Mütarekesınin, saltanatın kaldınhşının, Lozan Muahedesinin, Cumhuriyet Uânının, Hılâfetin tasfiyesinin, Ankaranın yeni devlete merkez oluşunun vesikaları altında, en başta îsmet Paşanın irnzası gelir. Bu imzalan oralardan süemeyiz. Hulâsa yakın ta rihimizin hem iktidarda, hem de muhalefetin teşekkülünde Ikinci Adam, bu yakın tarihimize yön tâyin edici bir şahsiyetl olarak yaşıyacaktır. Boyle bir sahsiyetin, blr gün kendi Şefliğini, kendi iktidannı, kendi karar ve teşebbüsü ile tasfiye ediçıne dair, tarihte misaller yoktur. Halbuki tnönü'nün Otoriter Devlet, Tek Parti, MU11 Şef ve Değişmez Başkan rejimlnden, lktidarın halk kalabalıklannın oy larına göre şekillendiği bir rejtme, hem de kendi teşebbüsü ile, hattâ kendi partisinin gönülsüzlü güne ragmen geçişi, bir önemli olaydır. Bu olay yalnıa Otoriter Ee jim, Tek Parti ve Mılll Şef sisteminın değü, yakın tarihimizde Kahramanlar devrinin de sonudur öyle bır son ki, ondan sonra ar tık Mılli Kahramanlar, Mılll Şefler değıl, halk kalabalıklannın, is tedikleri zaman baştacı, istedikleri zaman inkar edebilecekleri sıradan adamlar milletin mukadderatmda yer alacaklardır. Bu yol, çetin ve işlenmemiş bir yol du. Atatürk'ün, her ayağını atışta hemen geriye çektiği bir yoldu Çünkü daha ilk adımda inkârlar, ıhanetler, hattâ kurtardığı tzmırın nhtımlarında, hem de bu kur tanlıştan ancak sekız yıl sonra halk kalabahklan, hem de yeni gördükleri bır insanın onünde: Kurtar bizi! dıye haykınştılar. Hulâsa bu yol, çetin, mflınetll ve işlenmemiş blr yoldu... Ama Ikinci Adam, yani kendi iradesiyle kendisinin açtığı bu işlenmemiş yolda son kahraman, hayatının en beklenmiyen çilelerinl yaşıyacaktır. Levm edilecek, inkar edılecektir. Vaktıyle kendisıne altın destan yazanlar, «.tmdl onun içın sırtlan ulumalan gibi lânetnameler, hicviyeler düzecek lerdir. Büyuk Taarruzda düsman ordularmm dize geldiği, düsman Baskumandanını esır aldığı sehirde başına taşlar atılacaktır. Ayaklar altında ezüecek, alnından kanlar sızacakür. Istanbul kapılannda yollan kesilecek, otomobilinin içinde linç edilmek istenecektir. Vatan haini ilftn edilmesini, sınır dışı edılmesini, hatta darağacına çeidlmesini istlyenler çıkacaktır. Ona hain denecek, milll münafık denecek ve bunlan söyliyenler baştacı edileceklerdir. Hulâsa, milll irade daha iyi tecelli etsin dıye açtığı yolda ve yılmamak, çekinmemek,, maddesi şudur: Yenilmek, ama yılmamak, çe kınmemek! Zaten bır adam, ona bu yenilgisınden bahsedildıkçe: Anayasasına kadar gider. 1924 A nayasası bir inkılâp anayasası değıldı. Bu anayasa Milll Kurtuluş Turkiyesine, Batı sisteminde klâsık, lıberal, her türlü inkılâpçı halk idaresidir. Bu idare, demok rasi prensiplerini Tttrkiyenin bün yesine ve hususi şartlarına göre tekâmül ettirmektir. Türkiyede halk idaresinin amelî tedbirlerini ne İnönü'nün, diğer bir açış nutkunda şöyle ıfadesıni bulmuştu: cTürk mületi, insanca düşünceleri ve prensipleri fle büyük bir mânevi varUktır. Türk milleti, kendi içinde lir ve beraber olarak, Büyük Millet Meclisinin etrafında toplaamıs büyük bir kudrettirj» 1 Kasım 1943 (Meclisin VII. dönem I. toplantı yılını açarken). İnönü'nün yukarıda verilen görüsleri, yorumlamaya ıhtiyaç göstermiyecek kadar açıktır. Ama bu sözler, ancak tek partili bır toplumda söylendiği takdlrde mânalannı ahrlar. Yoksa bu göruslerl Batı anTammda bir demokrasinin ölçülerine vurursak, bu mâ nalar degişir. Çünkü klasik demokraside, Meclis etratmda birlik ve beraberlik yoktur. Meclis dısında ayn ayn eğilimlere bağlı toplumlann, Meclis İçinde ve ayn kanatlar teşkil eden temsilcileri tarafmdan karsüıklı murakabesi vardır. înönü bu söylevlerinde, âdetı blr doktrin adamı gibi konuçur. Pek iyi una tnönü bu görüşlerini, acaba Atatürke nasıl bağhyordu? Şimdi de onun bu konudaki görüşlerini, kendisinin Atatürkten bahseden v» belki dc en muhtevâli konuşmalarından olan 10 kasım 1962 konujmasından verelim. Bu konusma, Ankara Dtl Tarih Fakültesinde yapılmış, radyo ile yayınlanmıştır: «Ataturk Devlet idaresinde, İstik lilci, Cumhuriyetçi ve Demokraük rrjimci olarak târif edilmek lâıun dur.» • Ataturk idareai rejim bakımmdan şu devrelere aynhr: 191S1S2» ye kadar, millet bünyesi içinde, He yeü Temsiliye (eklinde Demokratik idare. 19201S26 ya kadar. Um minâsiyle, partiler murakabe*! altmda idare. 192S dan 1930 a kadar suikastleri, isyanları bastınna devrl. 193t da durum elverir verme» Muhalefet Partisinin bizzat Ataturk tarafından istenmesi. 1930 dan sonra, tekrar muhalefetsiı rejim za Eğer sağlığı müsaade etseydi, bel ki de tkinci Cihan Harbinden önce bile, gene bizzat Atatürk, eserinl tamamlıyacaktı. Çünkü Atatürk tcmel kanaatta Cumhuriyetin ve milletin hâkimlyetinin. İktidar ve Muhalefet Partileri rejiminde olacağına yürekten inanmaktaydı.» .Hulâsa etmek isterim: Mllletlmizin bir asırdan beri ilerleme dâvasının gerçek temsllcileri, farksız olarak. Demokrat rejimle devlet idaresini hem mümkün, hem asıl ödev saymışlardır. Başka her tefsir, açık gerçeklerin şekiini bozmak tan başka bir şey değildir.» «Demokratik rejim, Atatürk 1darf;inin amacı olmustur. Atatürk 1daresi Demokratik rejimi hazırlama devridir. «Atatürk, ömrünün sonuna kadar, demokratik rejhni knrmak içln nğrafmıs, güçlukleri yenmif. tir.» tnönünün bu beyanlannın ve 1zahlanmn aksini isbat etmek güçtür. Şimdi bu izahlardan fonra artık hikâvenin sonuna, yâni Atatürk ve CHP nin iktidan kaybe disine değinen bir parça da vererek, bu «ütunlanmızdakl yazılanmızı tamamlayalım.. X A R I N bu iradeyi temsil etttklerıni iddıa edenler bu iradeyi ona «Mılll Husumet Misakı» adında bir baldı ran zehri gıbi sunacaklardır. İnönii'ye göre en büyük zaferi! Bır bakışta bir trajedl havasın yaratan bu kader oyunlan, aslm da kendine güvenen ve kendinden baskalarını, o günkü hallerine go re değerlendirmesini bilen bir ln samn, yarınkl nesillerin daha iy anlıyacagı bir lrade Imtihanıdır Kendi eliyle kanştırdığı denizir. azgın dalgaları karşısında gerile re itilir. Ama bu lrade adamı, ba şı sıkışmca Atatürk'ün gölgesine sığınmaz. Eski ikbalinden bahset mez. Mademki demokrasi denilen çok partili rejün yolunun kapısı nı açmıştır. Bu yeni yolculuğur doğum agnlarını peşinden kabul eder. Kendisine: GSrdün mfl Pasam? dive kendilerinl haklı çıkannak istiyenlere: Elll lene sonra ds başlasak aynı dertleri ya«.ıyacaktık. Barl bu na benlm sağuğmıda alısahm. diye cevaplar verir. Hulâsa bu hikfiye, kendince doğru bildıgini, kendi dilince söyleyip, kendi yolunda dayanan bir başka türlü adamın hikâyesldlr. Kendi aklına dayandığı, daima kendi akıl ölçülerl ile konuştuğu lçin, kendi sözlerinl bazan yalnız kendisinin anladığı bir Tek Başına Adam'ın hikâyesi... Işte bu yolda Inönü bu dur! INONU. ANKARA HİPODROMimDA demokrasi niMmınm yolunu çisui. Onun için înönüye göre Türkiyede, demokrasiden önceki devre de bir demokrasiydi. Yani Türkıyede, çok partıli reçıme geçmeden önceki devrenin devlet yapısı da demokratikti. Mesela onun şu sözlerini okuyalım: «tdaremiz, bütün minssiyle bulurken ilk gündfn itibareo, tak lit bir idareye düşmekten sakındık ve daima aakınacaeız. İkinci Dünya Harbinin ba^ındanberi, türlü değifmelere nğrmmış mahdut ve karmrsız Tatandsf lar da uyanan taklit prenaiplertne, Turk milleti siddet ve muvaffakıyetle karşı koydu. Harb »onunda ve sonrasında uyanmak 1»tidadı gösterecek yeni teklif arzulanna da, kesin olarak karyı koyacağız.» 1 Kasım 1944 (MecUsin VII. dönem II. toplantı yılını açarken). Inönü'nün bu söEİerinde, memleketın o zamanki idaresinin tft bastanberl demokratık bir yapıya malık olduğu hakkındaki gorüşü açıkça düe gelmiştir. Bu halk idaresinde milletin yeri, ge «lyi ama, benim bu yenilğım, en büyuk zaferimdır!» dıyebüıyorsa, o adam artık, bir îkincı Adam bile değil, bir önder, bır yol açıcıdır. Neticeler ne olursa olsun..» *** Eğer tnönü 1945 te, çok partilı rejim yolunu açmasaydı, bu yol açumıyacak mıydı? Elbette açılacaktı. Çunkü bır gun Türkiyenin bu yola yonelmesinın şartlannı za rurl kılan. bu yolun ışaret taşını Hayatuun hata ve sevabının bl atan, ne îkinci Dünya Harbı, ne lançosunu, ancak kendi ölçülerine göre değerlendirir. Ama, gi Demokrat Parti, ne şu, ne budur. Onun ilk işaret taşları, tâ 1 5 ( 2 4 riştigi işin terazisine, kendini bümüdahalelere karşı korunmuş bir tünü İle atar. Stratejisinin tek İNÖNÜ'NÜN SON HAKEMLİĞt DUZELTME Dünkü yazımın 6. paratraftnın son cümlesi «n şekiide •lacaktır: cVekâletin Sanayl Tetkik Heyeti Reisi sıfatı ile, komisyonnn da sekreteri Te raportörü idim.» Düzeltir, öıiir dilerlı. Dişi Bond MODESTY BLAISE İSTÂNBUL Acılıs.. oroaram Kuranı Kerim v « tOrkc* acıklaması 06.45 Saz eserleri 07.00 Kove haberler 07 05 Türküler secidl 07 30 Haberler v e hava durunra 07.45 Kucuk ilanlar 07 50 Studvo G'den 07 55 Istanbulda bu*Un 06 00 Hafif muzık 08 20 Orhan Avsar orkMtraıl 08 40 Keman soloları 09.00 Gunluk vasantımııda kücük sorunlarımız 09.10 A Buvukatamandan sarkılar 09.30 Rumba v e Ca Ca'lar 09.45 4 ses. 4 sazdan türkuler 10.00 Muzik kutusu 10.15 Sanat dunvasınd» kadm 10.25 Tulun Yakarceliktea aarkılar 10.40 Arkaıı varın 11.00 Kısa haberler 11.05 Sabah konseri 11.55 K. Gülesoilu orkaftran 12.10 Kücuk Uânlar 12.15 Ekrem Kongar • Radli* Ertenden sarkılar 12 45 C. • Cevhercıcekten türkuler 13 00 Haberler. R.G.de busun 13.20 Stud\o G'den 13 30 Reklâm Drosramları 14 00 R Sonmezocaktan larkılar 14 20 Dans orkestraları 14.35 Saz eserleri 14 50 Sazlarının unlüleıi 15 20 Caz dunyasından 15.40 K. Koldastan turkülar 15.55 Kısa haberler 16 00 Eeıtim radvonı 16 55 Cocuk bahceıi 17.10 Siır v e cocuk 17 20 Kısa haberler 17.25 Kadırüar fasıl toDİuluiu 17.50 Reklâm Droızramları 19 00 Haberler ve hava durumu 19 40 Kucuk Uânlar 19.45 Kucuk orkestra 20.00 Aüe sohbeU 20 10 Bır koncerto 30.35 Ozdal Kaleden aarkılar 20 55 24 saatın olavları. K. uânlar 21.00 Acık oturum 21.40 Kucuk Uanlar 2145 Yıldırım Guroesten aarkılar 22.00 Reklâm Drocramları 22 45 Haberler v e hava durumu 23 00 Her zaman lstenen Dİâklar 24.00 KaDanıs ISTANBUL. IL BADYO8U 16 55 Acılıi v e proaram 17.00 Sızin icuı 17 30 Kucuk konscr İS 00 Ivı aksamlar 18.J0 Senfonık muzık 19 00 Cesıtlı melodıl«r 19 30 Aksam konseri 20 İS Genclerle beratmr 21 00 Oda muzlSı 21 30 Hafif sarkılar 22 00 Gece konseri 23 00 Caz muzıfa 23.30 Oueretler 24.00 Cesıtlı muzik 00.30 HaiU muzık 01 <0 Proeram v e kaDanıt vbzku Jc k o âazbgbmvbcvbbbbb 06 25 00 30 'BULMAÇA 123456789 YUKARIDAN AŞAĞIYA: yip başa geçmiş 1 «Basa geç ve bize rehberllk et!» mftnasına üç sözlü blr e 123456789 mir. 3 «Sezia kudreU farla di8İ insan» karsüıgı iki söz. 3 Nota, geçenlerda kaybettiğimlz bir yazarımuan adlarından biri. 4 Apansız, vücuttakl kan dolaş Q 3H H ma yollan. 5 Bizim dünyamızın da İçinde bulunduğu dünyalar grupu, bir harfin okunuşu, 6 DUnKD auınu Herhangi bir meslekte ilerle hall^dllmt» «ekl« kişl. 7 «Herkesın onünde mideye göçurme hareketl» anlamına iki söz. 8 Bir çiçek, bir kara parçası şekli. 9 «Çok fazla özen verılerek» manasına iki söz ve bır takı. UÛ.MBACUI ıK VOUV TEEE DıBE SOLDAN SAĞA: 1 tstanbul radyosunda yani partamays baslıyan Tur* musiklsi kadın bir şarkıcımiB (adı re soyadı). 2 Bazı büro ve mUetseselerde kullanılan elektrik lâmbası ışığı çeşidi, vukua gelen. 3 Bir renk, bir taahhütlü mektup veya paket gönderme usulü. 4 Vida gıbi çivilerın etraflanndaki girmti çıkıntı, bırüıi mel'un sayma ve böyle adlandırma hareketi. 5 Bir yüksek okul çeşidi. 6 Olduğu yerde direnlp duramıyan. 7 «Benim içinde lş gördüğüm veya yatıp kalktığım höcrem» anlamına bir söz ve bir takı, tersi Kızıldenizin güneyinde bir Ingiliz sömürgesidir. 8 Bir sıfat takısı, büyüklerin küçük suç lulara uygun gördükleri, ötekl dunyaya beraber götürülemiyen. 9 Karma bir soru edaü. OÜNKÜ BULMACANIN ŞEKIJ RAi.r.ıron.MTs NASIL HAr,I.CT)tTjyPH YnkandaM rakamlı balmacada »• dec« 4 tane anahtaı (ipncn) ve 8 tane somıç vardır. Bos olan 12 karenin içine 1 den • • kadar ayfun biret rakam koyarak ve toplama, carpma, çıkartma, bölme isaretlerine dikkat ederek soldan «ağs ve rnkandan aşağıya balmacada cösterileo sonoçlan bulunuz Biraı vaktinhd alır ama, bos vaktinizi bojça feçirmis olursunoz. flSK ve ÖLÜM Papaz: «Bugeca içimde bir nkıntı var» dadi. «Şöyle biraz dolaaalım mı?> Dalları kemer gibi, ay vurmuf. ajaçlann altından. ağır ağır yürüdüler, ayaklarmı yapraklan gölgelerinde süriiye süruye. Ay altında evlerin ı?ıklan sapsarı bırer lüzumsuzluk olmustu. « E, Joe, her şey gene eskisine döndü. Insanlar gelip gidiyor; ama, Emmy de, ben de Incil'deki kayalara benziyoruz. Sen ne yapmayı düşünüyor•un?> Joe Gilligan, sıkıldığını belli etmemeye çalışarak, fiyakah bir tavırla bir cigara yaktı. « Vallaha, peder, doğrusunu isterseniz, hiç bir aey düsünmedim. Sızce bir sakınca yoksa, biraz daha sizin yanmızda kalmak istiyorum.» Papaz, yürekten: <Başımızın üstünde yerin var, oğlum» dedi. Sonra durdu, başmı çevirip ona keskin keskin baktı: Hay Allah iyiliğini versin, Joe. Benim için mi kalmaya karar verdin?» Joe Gilligan, suçlu suçlu, bafinı öbür yana $evirdL < Vallaha, peder...» • Olmaz, ohnaz. Razı olamam. Elinden geleni çoktan yaptın. Bir delikanlının kalacağı yer degil burası, Joe.» Papazın çıplak alnı, top bumu ay ışığında birbi rini kesiyordu. Gözleri çukura kaçmıştı. Joe Gilligan birden, kara, aan, ak, bütün ırklann eski üzüntülerini duydu, bir de baktı papaza Margaret'le bütün olanları anlatıyor. Mübarek adam: «Tçk, tçk, tçk...» yaptı. «Kötü bu, Joe.» O koca cüssesiyle yayakaldınmm ucu 111 konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU BEYAZGUL ANKARA Acılıs. DroKram Kuranı Kerım v« türkc* acıklama» Bailama T. oyun havalan Kove haberler Gunavdın Haberler ve hava durumu Salon muziü Ankarada bucün Kucuk ilanlar Her telden Kucuk ilanlar Ulku Yorukoiludan türkül«r Gunumuz Sorunlarımız Sabah konseri Kısa haberler v« K. Uanlar Arkası yarın Eeitim radyosu (1) Melodiden melodiyf Cocuk bahcesl Konser saatı Ö£le müziel Kıbrıa saatl Kuciık Uânlar Beraber ve solo «arkılar Haberler. R G. d« bucun Plâklar arasında Reklâm proeramlan Cocuk bahcesi M Yıldızdoeandan sarkılar Bueun icin (ectiklerimiz Kısa haberler ve K. ilanlar Eeıtim radyonı (2) Avnur Gürkandan türkular Yerli orkestralar Kutlu Favaslıdan larkılar Muzik dinlivellm Kısa haberler v« K. Uanlar Yurttan seslcr Kov odası Reklâm Drocramları Haberler ve hava durumu Kücüfc ilanlar T. Karabuluttan türkül»» Uvkudan önce Meral Armaimdan tarklUr M. Gecevatmazdan türküler Radvo cesitll müzik orkestrası 24 saatın olavları. K. Uânlar Gece konserl Türkuler Hafif müzlk T.B.M.M »aatl Dundar Balkandan aarkılar Haberler ve hava durumu Haftanın bertecl»i Geee rarısına dotru Prosnun va kaDanıı Cocuk bahceti na çöktü, Joe de onun yanına oturdu «Olaylar hârikulâde bır şekiide yuruyor, Joe.» « Tanrı dersıniz sandımdı, efendim> « Tanrı demek olaylar demek, Joe. Tann bu dünyada. Öbür dünya üzerine hiç bir şey bilmiyoruz. Vakti gelince kendiliğmden oğreneceğiZ onu. «Tanrı'nın Ülkesi insanın kendi kalbıdir. dıyor kitap.» « Bir din adamı için böyle bir duşunceye varmak biraz tuhaf değıl mı?» < Unutma. yaşlı bir adamım ben, Joe. Çatı?acak, acı duygular besleyecek yaşta değılım aıtık Cen netimızi de, cehennemimızi de biz bu dunyada yaratınz. Kimbilir, belki de öldükten sonra bir yere falan gidecek, başka bir şey yapacak değıliz. Cennet d»dığin burası olacak.» « Ya da bizim cennetımizi de, cehennemimizi de başkaları yaratıyor.» Mubarek adam o ağır kolunu Joe'nin omzuna koy du. « Umut kınkhğına uğrarn.şsın Ama. geçer Aşkın en acı yani şudur. Joe: Yalnız ask ılânıha>e surmemekle kalmıyor, kalb kırıkııgı bıle çok gecmecen unutuluyor. Ne dıyor? «Insanlar olduler. kurtlaı oıılan kemırdi ama, aşk uğruna değıl . Yo j o • Joa onun sözünü kesmek istemışti. « biliyo;um. da\anılmaz bır manç bu ama, bütün gerçekler ovledır Su anda ikimiz de ayrılma, ölüm olaylaımın acısını çek miyor muyuz?» Joe Gıüigan utandı 'Ben burada. uvdurma bir umut kırıkhğıyla. bu adamın canını sıkıyorum') Papaz yeniden konuştu: TEKİRDAG SAGLIK VE SOSYAL YARDIM M ÜDÜR1LÜSiİNDSN: Aşağıda yazılı ilimiz hastanelerinin 1967 mall yıh ihtiyaçlan kapalı 7arf usuluj le h zalarındakı gün ve saatlerde Tekirdaj Saghk Müdurlüğü odagında jhale edılecektır Sartname ve dıj er hususlar mesai içinde hastanelerde ve Sağlık Müdürlüğünden gorıilür 2490 sayılı Kanuna gore :"ia7irlanmıs kapalı teklif mektuplannın ihaleden bir taat öncesine kadar Komısyona teslimi lâzımdı r Posta gecikmeleri kabul edilmez. DEVLET HASTANESt Kuru erzak Ekmek llâç, ııh.' malx. Üç kalem et Sebıa Meyva GÖGÜS HASTANESt Kuru erzak Ekmek îliç Sıhhl malı. Üç kalem et Sebze Meyva Linyit kömurü 14 35.000 10" 11750 46 1000 kalem kilo kalem kilo kalem ton 42207 50 38850.00 50605.00 108000.00 67738.75 90000.00 3165 56 2913.75 3780.25 6650.00 4636.94 5750 00 25/4/967 25/4/967 25/4/967 26/4/967 26/4/967 26/4/967 Mlktar 14 20.000 40 8000 45 kalem adet kalem kilo kalem Mnh. bedel Geç. teminat thale gün ve saati 25/4/967 25/4/967 25/4/967 26/4'967 26/4/967 Salı Sah Sah Çarş. Çarş. ( Salı 1100 Sah 11.45 Sah 16 00 Çarş. 11.30 Çarş. 15.30 Çarş. 16.00 13 30 11.30 16.45 1100 15 00 32897.50 22400.00 27646.25 51500.00 45222.50 2467 50 1680 00 2075 00 3865.00 3415.00 (Basm 13251/3591)