Katalog

SAHtFE DÖRT 26 Mart 1967 CUMHURİYET înönü'nün hayat hikâyesîni Atatürk'ün hâtırasından ayırmak imkânsüz denecek kadar zordur Nutkunu okuması için herşey hazırdı îakat... Hem muzıkalar &eçıt resımlen ıle Cumhurıyetın yem bır yıldonumunu, XV yıldonumunu kutlayıs ne guzel olacaktı 1 Boyle gunlerde Ankara hıpodromunda, Reısıcumhur tnbunune çıkmadan once ve hattâ daha Hıpodroma varmadan Ankara goklen onun geçtığı yollardan taşan alkışlarla çınlar Sonra Hıpodroma gırış' Meydanları dolduran on bınlerın ayyuka çıkan alkışlan . Yaşa, var ol hay kırışları . Ve o otomobıhnın ıçınde once yaverlerı ile llerler Bır tarafında toren unıformaları ıle Mareşal vardır. Trıbunun şeref mevkıınde Başvekıl ve eskı Basvekıller, butun Kabıne uyelerı, butun onde gelen şahsıyetler onu beklerler. Muzıkalar durmadan marşlar çalmaktadırlar . Nıhayet o da otomobıhnden ınecek, şeref kursusunde jerini alacaktır ve o 2aman Istıklâl marşı . Hanı su her çalındıkça ağır ve ihtışamlı rıtmı havavı dolduran ve ınsanları savgılara, dusuncelere surukleyen Istıklâl Marşı .. Ama ne var kı, 1938 Ekımınde Mustafa Kemal, artık eskı Mustafa Kemal değıldır O dımdık vekân ıçınde, guler\uzlu ve ıltıfatlı olmasa bıle, geçtığı vollarda. gorunduğu yerlerde ve nıhavet Ankara Hıpodromunun o şeref mevkıınde etrafına korku değıl havranlık saçan adam sımdı hastadır Ama vekarı gene de ustundedır önunden geçtığı insanlar, onun kendılerının Atası, ham şu eskı Mustafa Kemal kadar yakın ve candan sayacaklardır. Ama Cumhu rıvet bayramının XV. yıldonumu anfelerınde Ataturk artık sonmektedır ve bunu herkes bı lır. Ve onun, o gun nutkunu Ankara'da, Ankara Hıpodromunun şeref tnbununde, her vıl olduğu gıbi kendı sesınden o bıraz boğukça, fakat butun memleket ufuklarına hıtabetmek ıster gıbı çınlayan sesı ıle, bızzat kendısının okuması ıçın janıp kavrulduğunu da herkes bılır. Hattâ Ankara Valısı Tandoğan, her ıhtımale karşı tertıbatını bıle almıştır Gerçı otomobıhnın duracağı son noktadan şeref tnbunune çıkan yol, bır kaç adımlık mesafeden, bırkaç merdıvenden ibarettır. Ama ne olur ne olmaz, Ataturk'u bu bır kaç adım, bu birkaç merdıven jorabılır. Onun trıbune yorulmadan çıkabılmesı ıçın acele bır asansor bıle japtırılmıştır. Hem belkı de nutkunu, her \ıl olduğu gıbı avakta okuyamavacaktır önunden geçecek ızcılerı, mekteplılerı, askerlerı, Kumandanları ayakta selamlavama jacaktır. Onun ıçın bu sefer mıkrofonun en guçlu, en hassas olanını seçmelı ve kursunun arkasına oyle gorunmez bır kol AUtürk v» tnöntt, Millî Mucadele vıllarında , son sozlennı mılletıne kendı sesı ıle, kendısl duyursun Bu Indnü'nün bayat hikâyeaibır vedâ mesajı mı, bır vasıyet ni, Ataturk'un hâtırasından mı olacaktı"> Elbette ki ha>ır' ayırmak kabil değildir. OOnu oyle hazırlayacaktı ki, açınnn için biz de ve tkinci lacak fabnkalardan, yapılacak Adam'ın ikınci eildınden bnışlerden, Turkıye'nın dunya ırada parçalar verirken, bn çındekı haysıyet ve ıtıbartndan hikâyeye Atatürk'ün son bahsedecektı Mılletının kendıgünlerinl canlandırmakla işe ne «guvenmesını, çalışmasını, başlav acagız O son günler ovunmeMnı» ısteyecektı. Yurtta ki, onların devamı, Inönü' sulh, cıhanda sulh sloganlarım nun 19381950 arasındaki ağır havkıracaktı. Ama belkı haber görevinin ve büytik sorumverecektı kı, bu sulh artık tehIalnğunun muhasebesine eılıkelıdır Çunku dunva bır harkar... be suruklenıvor Dunyada şer kuvvetlerı artık seferberdır Ve o bunu kesm olarak bıhvordu. Ama buvuk kaygusu şuvdu« Bn iklncl nmumi harb, beni vataktan kımıldanamavacak balde yakalayacak olnr' Nutkunu kendı okumak istersa?» (1) dı. Bunun, son nutku olacağını Evet, ah bır ayağa kalkabılse? da bılıyordu. Ama ıstıyordu kı Ah şu hastahğı bır yenebılse' Alatiirk'ün son arzusn: Dahiliye Vekili tuk yerleştırmelı kı, o bunun uzerıne oturduğu zaman da, ge ne ayaktaymış gıbı dımdık gorunsun. Işte butun bunların hepsı duşunulmuş, hepsı yapılmış, hazırlanmıştır. Gerçı butun bunları yapanlar, Ataturk'un Ankara Hıpodromunun seref trıbununden Ankara ufuklarını bır daha goremıyeceğlnı, guçlu bır onsezı ıle bılırler Ama bu uğursuz onsezıden kımse kımseve bahsetmez Yal nız Ataturk sozu edılınce bıraz donuk, bıraz duraklamalı konuşmalar, kısa ve sıkıntılı cumleler ve sonra hemen baska sozlere, başka bahıslere geçış .. Işte hepsi bu kadar.. •• Nıtekım daha 1938 ekım avın Şükrü Kaya. dan once, artık son umıtler de erımıştır. Ve Dr Fısenje, Dahılıve Vekılı Şukru Kaya'ya Hukumetın her ıhtımalı goze alarak ona gore haztrlanmasını soy lemıştır. Zaten daha 26 eylulde ılk komava gırmıstı. Her şey onu gosterıyordu kı yenı ve belkı son bır komaya doğru gıtmektedır. Ankara'da son nutkunu kendı sesı ıle okumak umıdıni de artık kaybetmıştır. Kendısını avlarca, haftalarca, gunlerce oyalayan bu tatlı hayalde o, gençlığını, dınçhğını, iyı gunlerını yaşatıyordu. O zaman yan koy, yarı şehır olan, fakat ona o gunlerın hem çılelı, hem şanlı havasım hatırlatan Ankara'yı bır daha gormek, ona o gunlere bır daha donmek, o gunlerı jenıden bulmak gıbı gelıyordu. Ankara'da sankı yenıden kendıne donecektı. Ankara'da sanki, Ankara'mn o bıraz da haşarı çocuğu olacaktı. îsrarları ılk zamanlar Ankara'ya gidelira çocnklar, Ankara'ya gidelim, dıye bır yol hazırhğı ısteğı şeklinde başladı. Etrafmdakılerce bır takım şo\ler bovle sozlerle oyalandı Sonraları bu ısrarlar 1 Ankara'ya gıdelım, ne olacaksam orada olayım, gıbı ağlamakh bır umıtsızlık hahnı alınca, vakıtsız bır olume karsı onun bu şıkâyeth ısyanları, etrafında ancak bır sessızhk ve gulenmeye çalışılan goz yaşları yaratıyordu. Ama her gozunu açıştan sonra tekrar dalar ve derın buhranları ıle bunalırken bıle yatağında, belki gene Ankara'yı yaşıyordu. O Ankara kı, bıraz da Mustafa Kemal demektır O Ankara kı, onu beklemektedır. Şehnn o Cumhurıyet bavramı gunlenndeki kaynaşan halı T. Çocuklannı, torun larını ya kucaklarına alıp, ya ellerınde surukleverek, peş peşe, acele acele, koşa koşa Hipodroma akan sel gıbı Ankara' lılar, çığlıklar, haykırışlar, muzıkalar, uçak gurultuleri, top sesleri ve nıhayet butun bu coşan denızın dalgaları içınde bır ılâh gıbı belırıp, halkın arasından ve sankı halkla kucaklaşırmış gıbi jukselerek şeref tnbununde gorunen o genç, dınç, ele avuca sığmaz ınsan.. Türk Milleti, vatandaşlarım! dıye haykırdığı zaman, yalnız meydanların, dağların, taşların değıl, butun yurt, butun dunya ufuklarının ınledığıne ınanılan Ataturk... Atatürk'ün rahatsızlığının artmast üzerine, nntknnn rahatça oknyabilmesi için bır takım tedbirler alan Ankara Valisi Nevzat Tandoğan Bey. Ama ne var kı ıste bu Ataturk, 9 Kasım'da Dolmabahçe sarayında ıkıncı ve son komaya gırdı. 10 Kasım 1938 de lse, saat 9 05'de hayata gozlerını yumdu. Fanı Ataturk, artık yoktu (1) Ş. S. Aydemir : Tek Adam, Cilt : III. Hastahğı. ŞARTLARIN GETİRDİĞİ ADAM Dişi Bond MOOESTY BLAISE PtTER ODCNNtLL I/OLMÛS &o AOAMIM ecı JTÛCÜK LE JVOMCk^M • • •&! DOCTyiL OKB., GLOu HAFTÂNIN BULMACASI PEOEÇ MEEA.SIM MI p ZAvı'GDey LEDtM CX1U. Acılıs Droeram Turkuler Becıdı (1) Konusma Turkuler eecıdl (2) Ko\e haberler Ko\ den Kente muzık Haberler ve hava durumu Kucuk ilânlsr Studvo G den Istanbulda buzün Ovun havaları Sabah ve truzlk Istevln calahm Cocukların kosesl Plaklar donuvor Pazar skecı Kısa haberler ve K llânlar Konserın naklen vavını Uc cızeı uc Dİâk Kucuk ilanlar Yurdun sesi kadınlar lcorosu Haberler ve hava durumu San soloları Reklâm Droeraınlan Kısa haberler kavıo mek tuDİar R Sonmezocaktan tarkılar Mac nakli Pazar konseri Melodı ruzeârı Her av bır kıtao Ali Ekbercıcekten türküler Reklâm proaramları Haberler ve hava durumu Evlıva Celebı Kemal Koldastan türküler Levleeın omru Gecen hafta 24 saatın olavları. K llânlar Beraber eelenellm Reklâm oroeramlan Kucuk ilânlar Haberler ve hava durumu Sızlerle beraber KaDanls ISTANBLT. IL RADTOSU 18 19 19 20 21 21 22 22 23 23 24 00 01 09 10 10 11 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 30 00 30 15 00 30 00 15 00 30 00 30 00 55 00 30 00 JO 45 00 30 00 30 00 30 00 30 00 Sonat saatî CesıtU melodiler Aksam konsen Genclenn sevdiklerl San soloları Her ulkeden halk sarkılan Hafıf muzık Gece konsen Caz toduluklan Sevılen melodiler Gece varısı lcin Hafıf muzık Proeram ve kanani] Acılıs ve Droeram Sızm ıcın Mınvatur muzık Hafıf sarküar Latın Amerıka melodılerl Karısık sololar G eunlerın sevılen sesleri OSle konsen Tatıl melodileri Koncerto saatı Pazar melodileri Fıkralar ve muzık Gencler ıc'n Caz muzjeı Fazar konseri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 İO 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 Garfh • KFI BfESALEI L EM ö n z y i TIFFANY JONES P»t Tourr»t fc Jcnny Bultervvorth SOLDAN SAGA : 1 1895 tarıhınde FranMZ Ispanvol donanmasını Trafalgar' da yenen meşhur Ingıhz amıralının adı ve soyadı, Bır harfın okunuşu 2 Konferans salonu; Kafatasında kulak bolgesınde bulunan ve bır sıra kemiklerın bırleşmesınden meydana gelen kısım 3 Bağ veya ılgı anlamına bır kelıme; Fotoğrafın telsız telgraüa bır jerden bır yere gonderılmesı metodu. 4 Bazı araçlarda duz ve uzun kısım; Ahlâk dışı, Havır anlamına gelır, Manda javrusu 5 Akcığerler, Bır cıns kumar ojunu 6 Benzerıne gore kalmhğı az olan, Bır şeyın noksanını tamamlamak ıçın ona katılan ılâve, Altı duz bır denız aracı 7 Bır kımsenın hukmu altına gırılmıs; Bır ışı yapmak ıçın kul lanılan vasıta. 8 Butun tahmınlenn matematık yolu ıle belırtılmesı. 9 Tersı: Pantolonun bacak arasına gelen kısmı demektır; Bır nota, Bır renk; Madenî cısımlerı pastan korumak ve guzelleştırmek ıçın kullanılan madde. 10 Şehır; Bır rakam; Yetımler; Şarap. 11 Ulaştır anlamına gelen bır emır; Bır harfm okunuşu; Çıkışm aksv. 12 Yabani hayvanların barınağı; Bır şeym noksanını tamamlamak için ona katılan ılave; Inanmış; Sonuna bır harf gelırse çızık gıbı ınce oyuk anlamına gehr. 13 Bır nota; Bır cıns gıyım eşyası; Paslanmaz beyaz bır maden; Genışlık. 14 Bır olajın sının; Bır şeyı kuvvetlendırmeye yarayan; Gelecek. 15 Sonuna bır harf gelırse uzuntu demek olur; Maddele rin tabıî etkılerle yontulması; Bır erkek ısmı. 16 Oy; Bır harfın okunuşu; lyıce yanmış ateş; Şehzadelerın eğıtımı ıle uğra'an adam TUKARIDAN AŞAGlTA : 1 Bır bıtkı famılyası. 2 Bır mercekten geçen ışınların toplandığı nokta veya ışınların mercekten çıkıp uzaklastığı nokta. Bır kadın ısmı; Bır kadın umı 3 Tersı • Bır rakam; Bu luş; Şarap. 4 Destekh veja desteksız talım; Bır dıldekı kelımelenn asıllarını ve ortak koklennı araştırmakla uğraşan bıhm kolu. 5 llkel toplumlarda atalann ruhu gıbı kabul edılıp saygı gosterılen şey; Bır kadın ismı; Bır ıse duşunmeden saldıran. 6 Bır komşu ulke; Tavır; Eşı olmayan; Tersı: Yıyecek. 7 Rey; Canhların ortam etkılenne karşı gosterdıklerı tepkı yeteneğı; Eskıden dâvalara bakardı. 8 Isık; Denız araçlarını sıgorta eder; Cısımler tarafmdan yansılanan ısığın gozde meydana getırdığı duyum. 9 Madenî cısımlerı pastan korumal ve guzelleştırmek ıçın kullanılan madde; Argoda kutuk anlamına gehr; Smokin'ın yarısı. 10 Bır nota; Aslan; Kuçuk jerlerde her şeyi satan dukkân. 11 Geçmışte şımdıkı zamanda ve gelecekte aynı kandan olmak dolayısıyle bırbırme bağlı bulunanların topu; Hastanelerdekı hemşırelerın âmırı 12 Belh bır ışı canh bır vucut gıbı yapan makme; Bır emır; Ajnı maksat etrafmda bırleşenlerm buluşup toplandıkları yer. 13 Ara bozukluğu, Çabuk kızan , Bır nota 14 Bır ışi sonuna vak laştıran; Sonuna bır harf gehrse en kuçuk toplum olur. 15 Lokomotıfle vagonların birbınne bağlanarak mevdana getırdık lerı dızı; Sonsuzluk. 16 Yayla atılan ucu sıvri ve demirlı bir değneğı fırlattı anlamına gehr; Bu ışı ekserıya tavuklar yapar. ANKARA Acılıs. Droeram Gunaydın Kove haberler Cesıtll sarkılar. Haberler ve hava durumu Sabah muzıei Ankarada bucun ve K llânlar Baelama T ovun havaları Kucuk ilânlar Turk M dınlevid lstekleri ' Muzıklı cocuk ovunu H Batı M dinlevlct iateklerı Pazardan Pazara Besinci savfa Kısa haberler ve K. llânlar Ozel eelence Kucuk llânlar Evfelden muzik Halk M dinlevicl lsteklert Haberler ve hava durumu Trafık SevdıSıruz sesler Cocuk bahcesl Reklâm Droeramlan Kısa haberler ve K ilânlar Sevım Derandan sarkılar Cesıtli muzık Kevser Tanrıkut'tan sarkılar Bıtmez tukenmez Anadolu Kısa haberler ve K ilânlar Kadınlar T türküler Kov odası Reklâm Drouramlan Haberler ve hftva durumu Cesıtli muzık Siır dunvasmda cocuk Gonul Sovlerden sarkılar Nurı Sesıeuzelden turküler Muzık dunvasından haberler 24 saatm olavları. K. ilânlar Gecen hafta SDor dereısl OSKveÖLÜM Margaret Mahon bır sandalye gosterdi. « Oturun, B. Jones. Yorulmuşsunuzdur sanıJones eve doğru baktı, gozlenni oradan kopanrcasına çektı, oturdu. Altuıda kanaveçe çuval gıbi sarktı. Kalktı, sandalyeyı evın duşe dalmış yuzunu karşısma alacak bıçunde çevırdı, yenıden oturdu. 1 Joe: «Şey, ne japıvordun sen oyle bakalım *» diye sordu Jones kısaca, ağır ağır ona bir göz attı, gözlerini gene o karanlık eve çevırırken: «Koşuyordum» dernez mı' ı Mübarek adam: «Koşuyor muydunuz'» dedi. « Bılıyorum: Onu buradan da gordum. Nıye ko uyordun dıye soruyorum ben sana.> Margaret, durgun bır hınzırlıkla: «Erımek için belki» dıye bır duşunce ılen surdu. Jones san bakışını onun üzerine çevirdi. Alacakaranhk hızla yoğunlaşıyordu. Jones soluklaşmış ayakları ıçınde şısko, bıçımsız bır şeydı. « Erımek ıçın, evet. Ama, evlenmek üzere deMargaret' «Ben sizin yerinızde olsam bu kadar esın konuşmazdım» dedı «Bu bıçım kur yapma sızı ıte erıte her şeye surukler.» Joe Gılhgan «Ya» dıje onu destekledı «Şen ken ıne bır eş bulmak ıçın başka yol bılmıyorsan Emmy 'en başkasını bulsan daha ıyi edersin Ona dokunur lokunmaz bır bolge oluvenrsın Demek ıstıyorum kı aya olarak kur yapmak nıyetındeysen » Papaz: «Nedır'» dıye sordu. Margaret Mahon «Belkı de B. Jones sadece bir ır yazmava hazırlanıyor. Yanı, yazacağı şurı on kendısı yaşıyor» dıye bır düşunce ıleri surdu. > Jones ona keskın keskın bır baktı. Margaret akşam kızıllığında: «Atalanta» dıye, ge s ortaya bır duşunce attı Joe Gılhgan «Atlanta mı?» dedl. «Ne » Margaret «Bır daha sefere bır elma deneyin, B Jones» dıye oğut verdı. Joe Gılhgan vapmacık bır ince sesle «Ya da bir avuç tuz, B. Jones» dedı. Sonra kendı sesıyle «Pekı ama, Atlanta'nm ne İ51 Jones alayh alaylı. «Ya da bir kiraz, B. Gilligan» dedı «Yalnız §u var ki, Tann değılim ben, bilıyorsunuz.» Wi!liam FAULKNER 99 Caz rnuzıü Yasar Ozelden sarkılar Haberler ve hava durumu Gece konseri Dans müziii Proeram ve kapanıs J loe Gılhgan, kaba kaba «Kapa ağzını, arkadaş!» dedı Papaz gene: «Nedir?» dıye sordu. Jones, açıklamak isteğıyle dolup taşarak, ona doğru dondu « Mesele şu, efendim B Gılhgan'a oyle geliyoı ki benım davranışlarım onca ne kadar onemhyse onun keskın zckâsı da benım ıçın o kadar onemhymış » Joe Gılhgan, buyük bir ateşhhkle: «Hif de değıl» dıye yalanladı «Hıç bır sey uzerınde senın duşuncenlen benım dusuncem bır değıl, arkadaş » Papaz «Nıye bır olmasm9» dıve sordu. «İnsanın davranışlan, duşuncelen kendısınce ne kadaı onemhyse başkalan ıçın de o kadar onemh olduğunu sanması pek olağan bır şevdır, o^ ^ değıl mı?> Joe Gılhgan butun dıkkatını bunun uzermt verdı. Bu onun başma vurmaya, içme ışlemeye baslamıştı. Yalnız, Jones elle tutulabıhr bır şey ol muştu, Joe ıse onu kendısıy'e bır tutmuştu Jones, korur gıbı bır tavır takmarak «Elbetteı dedr «Butun davranışlann, duşuncelerın, coskunluklarm elınde âlet olan insanlar arasmda bır yakmlık vardır Napoleon sariyordu kı davranıslar onemhdır. Swıft sanıjordu kı coşkunluklan onemîıdır, Savonarola'da uıançları. Ojleydı de. Ama bız B. Gılhgan'ı konuşuv oruz.» Joe Gılhgan «Sey » dıve bır şey soyleyecek o du. Margaret Mahon, koüuklanyla yakalığının çızdığı uçgenın uzerınden" «Çok guzel, B Jones» dedı «Bır asker, bır papaz, bır de sındırım guçluğune uğramış bir kişı » Joe gene «Sey » dedı «hızh dedığıniz kim allahaşkma? Ben orada takıldım kaldım» « B Jones, kendı dedığıne gore. Napoleon ds sensın, Joe » « O mu? daha kendıne kız bulabılecek kadaı bile hızh değıl. Emmy'ye el atışı Sen bır bısıklei edmmehsın'' dıye oğutte bulundu. Papaz da «Işte, karşıhğını aldınız. B Jonesı dedı. Jones, Joe Gilligan'ın silinen karaltısına doğru tıksıne tıksıne baktı: elınde yabadan başka bır şey bulunmayan bır koyluye yenılmış bir kılıçh gıbi goruyordu onu. (Arkasi var)