Katalog

VE TALÂT ATDEMİR KONUŞÜYOR 11 Çubat, 21 Mayıs Ihtilâllerin! yapan Albay Talât Aydemlr'ln hatıralanmn birıncl cildl yayınlandı. Aydemlr'in kendi el yazm lle yazdığı ve her «ayfasını imzaladıfı ve baplshanede teype aldırarak dısarı çıkartaıaya muvaffak olduğu hâtıralarım muhtevi kitap on bej llradır. Bütun kitapçılarda bulunur. May Yıyınları, Atasaray Cagaloita. İstanbul. Tel: 27 71 Sl Cumhuriyet 1382 43. yı! soyı 15276 umhuri KURUCTJSD: CTJNUS NADt Telgrai ve mektup adresfe Cumhuriyet İstanbuJ Posta Kutusu: tstanbul N o 246 Telefonlar: 22 42 90 22 4 2 9 6 2 2 42 9 7 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 8 9 VESİKALARLA RUS İHTİLÂIİ Dünyag^ Sarsan On Giin John Reed ttilâî sıras'nda^ifetersburg'da bulunan »rikah gazeteaVazar John Reed'in I Yazar, kendî^jözlemlerine ve fsikalanna dayariarak ihtilâlden ihtilâlin Ük< günlerini ıtıyor. IILARDA Cad. 37/7 Cağalogru,'İltanb«^Tel:^7 73 37. S •'' V 1381 CM»«»«IMI*.M V O « f O m D D D ö CIII*M« $110111 AP Grupundo görüşülen TEDBIRLER: 1 Temel Hok ve Hürriyetler Kanunu 2 Ceza Kanununda, 3 Basın Kanununda, 4 Cemiyetler Kanununda değişiklik ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) • •fcMıliet Meclisi Grupunda dün, Adalet Bakanı Hasan Dinçcr ile A U î ç ı ş l e r i Bakanı Faruk Sükan, gündem dışı birer konuşma yaMl parak, aşırı cereyanları öıüeme konusunda hazırlanan yetü tasarı ile Türk Ceza Kanununun ve Basın Kanununun bazı maddelerinın değıştirılmesı hakkındaki kanun tasarılan ve Cemiyetler Kanununda yapılacak değışiklikleri anlatmışlardır. tçişleri Bakanı Faruk Sükan, Türkiyede bir dernek enflâsyonu olduğunu ve 1100 kişiye bir dernek isabet ettiğini açıklamıştır. Grupta ayrıca, çimento sanayiin de yolsuzluk olduğu iddiasiyle ılgili olarak, Sanayi Bakanı Mehmet Turgut hakkında gensoru açılmasını istiyen önerge, olayın adalete intikal etmiş olması dolayısiyle, 70 e karşı 83 oyla gündemden düşürülmüştür. ŞEKERE DE ZflM Grup Yönetim Kurulları, TuraFla ilgili T İ P önergesini görüştü ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükumet'in yeni zam kararı seker üzerinde olmuş, uzun suredenberı yalanlandığı halde şeker fiyatlanna kılo başına 50 kuruş zam yapılmıştır. Zamlı satışlara 10 şubattan itibaren başlanacaktır. Ayrıca, Tuz» a 7 kuruşluk zam yapılmaktadır. Tuzla ilgili tasan, Meclis Bütçe Encümenine sevkedilmiştir. Şekerın fabrıka teslımi toptan, eski ve yeni fiyatları şöyledir: Eski fiat Yeni fiat (Toptan) (Toptan) Toz şeker 250 300 Kup seker 280 330 Bafine şeker 265 315 Bılindığı gibi perakende fıatlar, nakhye masrafları gözonune ahnarak her ilde ayrı ayrı tesbıt edılmektedır. Yeni fıatlarla şeker satışının uygulanabilmesi için bütun şeker satışları ve şekerden imalât 10 şubata kadar yasaklanmıştır. Şeker satışı 10 Şubat'a kadar durduruldu, kiloda artış 50 kuruş. Ayrıca, tuz fiyatları 7 kuruş arttırılıyor Orhan Erkanh, "Yassıada yaymları tehlikelidir,, dedi İnönü: «Medis'te Grup adına ben konuşacağım» ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ün saat ll'de, Turhan Feyzioğlu'nun başkanlığında toplanan CHP Grup Yonetım Kurulunda, TIP tarafından Tural konusunda Hükumet hakkında gensoru açılmasını isteyen önerge gorüşulmuş, fakat bir sonuca varılamamıştır. Bununla beraber Inönu, dnergenın Mechs'te nıuzakeresi sırasında CHP grup sözcülüğünü kendisinin yapacağını, Grup Ydnetim Kurulu Üyelerine bildirmiştir. Önerge hakkındaki karar, kurulun bugünku toplantısına bırakılmıştır. 10 yılda fiatlar yüzde yüz arttı eker fiatları 1955 yılından bu yana, 10 şubattan itibaren yurürlüğe girecek zamla birlikte beşind defa değiştirilmiş olmaktadır. Yapılan zanılar dolayısiyle 10 yılda fiatlar ortalama olarak yüzde 100 artmıştır. Bakanlar Kurulu fabrika teslimi toptan fiatlan tesbit ettiğinden perakende fiatlar şehirlere göre değişmektedir. Bu yüzden belediyeJer tarafından tesbit edilen fiatlar da, nakliye masraflarında meydana gelen değiçikliklere paralel olarak zaman zaman azaltılmakta veya arürümaktadir. S Hasan Dinçer'in konuşması Adalet Bakanı Hasan Dinçer konuşmasında, «bölficü, zararlı ve yıkıcı cereyanların son zamanlarda çeşitli yönlerden gelişip rejim ve toplum hayatı için ciddî bir mahiyet aldıklannı» öne sürmüş ve şunlan söylemiştir: «Aşırı ve yıkıcı cereyanlar günfimüzde sadece sınıf mücadelesini tahrikle yetinmemekte, bidayette sınıf şuuru uyandırmak ve onu mücadeleye hazırlamak şeklinde tecelli eden mezkur faaliyetler bir süre sonra, ifsat ettikleri ortamda temel nizamları tahribe yönelmektedirler. Anayasanın koydufu temel nlzamlan ihlâl re demokratik rejirai tahrip amacını güden bu cereyanlann, mevcut ceza hfikümlerine Ukilma dan, sosyal bir vakıf olarak Türk toplumunda mevcut muhtelif *ınıf ve zümreler arasında evveli bu şuuru uyandırmak ve sonra da toplamu bünyemize aykın par çaiara bölmek esas gavelerdir.» (Arkası Sa. 7. Sü. 3 de) D ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Istanbul mılletvekılı eski Mılli Bırhk Komitesı Genel Sekreten Orhan Erkanh dun Mechs'te yaptığı basın toplantısında, «Bazı gazetelerde yayınlanan Yassıada hâtıralannın yüzde yüz yalan olduğunu» soylemis ve bu hâtıralarda subayların hedef tutulduğunu ılerı sürerek, «Çok tehlikeli bir si lâhla oynanmaktadır» demıştır. Erkanh, 27 Mayıs öncesme de «Gaıoıcu subaylan», «Yatak odalarından hizmet erlerinin çık« madığı subaylar», «Kıravatlı ş6valyeler», «Ben orduyn yedek subaylarla da idare ederim», «Battal Gazi ordusu» şeklındeki olumsuz propagandalarla, ordunun tahrik edıldiğini ve bir 27 Mayıs'ın doğduğunu, ıhtılâlde sosyal ve ekonomik sebepler yanında, bu kabıl davranışlann buyuk rolü olduğunu bildirmiş ve özetle şöyle demiştir: (Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) Rafıne şeker adı altında, kutulu olarak satılan şeker fiatı da, kilo ile satılan toz ve kesme şekere paralel olarak 50 kuruş zam görmekted*r. Düna kadar İstanbul'da 325 kuruşa satılan rafine şekerin fiatı da 375 kuruşa yükselmişür. 1955 yılından bu yana, 3 buyuk şehnmızdeki ortalama toz ve açık kesme şeker perakende fiatlan gu seyri takip etmistir' GÖRÜŞMELER DünkU toplantıda Grup Yönetim Kurulu üyelerinin çoğu, TİP Grupu tarafından Orgeneral Tural'ın emimamesiyle ilgili olarak hükumet hakkında verilen gensoru önergesini desteklemek niyetinde olmadıklarını, Tural'ın böyle bir emırname çıkarmaya yetkili olduğunu ileri sürmüşlerdir. Üyeler, daha önce Tural'ın Nurculuk konusunda çıkardıjı emirnameye bır tepki gosterilmedigini, şımdi KomUnlzmle ilgili emirnameye tepki göstermenin yerinde olmayacağını söylemışlerdir. Bu arada, Genel Başkan înönü, tlhami Soysal'uı dövülmesi olayına değinerek, «Ama, ortada dağa bir adam kaldırma meselesl vardır. Aynca, bu isin mahkemeye çıkması geciktirilmiştir. Bunu Başbakana söyleteceğün» demiştir. Grup Yönetim Kurulu üyeleri, bunun üzerine, mahkemeye intikal etmiş olaylann gorüşulemiyeceğini hatırlatmışlardır. Böylece, gensoru önergesi hakkında bir karar alınamamış ve karar, bugiin saat 10'da toplanacak Grup Genel Kuruluna bırakılmıştır. Öte yandan, öğrenildiğine göre İnönü, Grup Yönetim Kurulu üyelerine, TÎP'in; Orgeneral Tural'ın emimamesiyle ilgili olarak hükumet hakkında gensoru açılmasını isteyen önergesinin Meclıs'teki görüşmeleri sırasında CHP Grupu Sözcülüğünü, Genel Başkan olarak kendisinin yapacağını, bütçe geldifi zaman da bütçenin tümü üzerinde CHP Grupu adına kendisinin konuşacağım bildırmıştır. 250 milyon ek gelir Bu zam ile Şeker Şırketinin yılda 250 milyon lira ek gelır sağlaması beklenmektedir. Esasen Devlet Plânlama Teşkilâtınca hazırlanan raDOrda da Şeker (Arkası S. 7. Sü. 6 da) SENATO'DA ULAŞTIRMA BÜTÇESI GÖRÜŞÜLDÜ YILLAR 1955 1956 1957 1958 1959 1961 1997 İSTANBUL'DA TOZ 153,33 173,00 213.00 225,33 323,00 275,00 325,00 KESME 184,58 199,00 248,00 260,34 358,00 305.00 355,00 Bakan:«Şehir hatlarına zam yapılacaktır » SAĞMALCILAR'DA 15 TİFO VAKASI! Sağmalcılar'da tifo hastahfı salgın halini almıs, Altıntepsi ve Murat mahallelerinde 15 tifolu hasta tespit edilmistir. Aynca, 50'den fazla tifo şüphesi de ilgililere bildirilmistir. Salgın üzerine Sağhk Müdürlüğü, bu bölgede iki «Tifo Aşı lstasyonu> kurmustur. Bulasıcı Hastalıklar Müdürü Cavit Çağatay, hastalığın, büyük bir ihtimalle, sakalar tarafından taşınan içme suları, ayrıca kaçak açılan kuyn sularından ileri geldifini söylemiştir. Sağmalcılarda çalısan Dr. llhan Ayaz ise, «Tedbirler alınmazsa, bu vılkı salgının, geçen yıllara nazaran daha da tehlikeli olabileceğ<nı bildirmiştir. Resimde, Tifo aşısı yapılan bır çocuk gorülüyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhuriyet Senatosunda dün Ulaştırma Bakanlığı bütçesi görüşülerek kabul edilmiş, tenkidleri cevaplandıran Bakan Özturk, «Şehir Hatları vapur ücretlerine zam yapılacağım» söylemiştir. Söz alan üyeler genellikle Denizcilik Bankası, Devlet Demiryolları ile P.T.T. hizmetlerinin iyi bir şeküde işlemediğinden yakınmışlar ve bu işletmelerin zarar etme durumundan kurtarılması için gerekli tedbirlerin bir an önce alınmasını istemişlerdir. Ekrem Özden (CHP), nakliye vergisınin Karayolları taşıtlarma da uygulanmasını istemiş, pullann baskılarının kötü olduğunu söylemiştir. özden «Türkiye'de 40 bin köye ancak 10 günde bir postanin ulaşabildiğini» bildirmiştir. Safa Yalçuk (AP), «Ulaştırma işleri için. müstakil bir Ulaştırma tşleri Yüksek Idare Konseyi Kurulmahdır» demiş, Erdoğan Adalı (AP) ise, Şehir Hatlarına yapılan zammın âdıl bir tedbir olmadığını söylemiştir. (Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) ANKARA'DA TILLAR , 1955 1956 1957 1958 1959 1961 1967 TOZ 157.00 174,00 220,00 237,50 325.00 275.00 325,00 KESME 187,00 196,00 253,00 270,25 358,00 305.00 355,00 unün Yeni bir tecrübe daha İZMİR'DE TILLAR 1955 1956 1957 1958 1959 1961 1967 *~ TOZ 153,17 174,00 217,58 230,83 330.00 275.00 325,00 KESME 186,59 200,00 247,92 260,83 360,00 310,00 360,00 III Türkiye demokratik düzene alısraış değildir, daha yeni yeni alışıyor. Seçimden seçime sadece oy vermekle demokrasi yapılabileceğini iddia edenler aslında bu düzenin yerleşmesini istemeyenler, \e ilelebet şekilciliğin sürmesinde çıkar görenlerdir. Biz gerçekten demokrasiye alışan, demokratik yaşantının kurallarını yeni yeni öğrenmeye baslayan toplum olarak en tehlikeli ayları ve yıllan yasamaktayız. Siyasal haklar plânından sosyal haklar plânme geçis döneminde biitün ülkeler böyle bâdirelerle karsılasmışlardır. Kimisi bunları ayni paralelde yerleşen laik batı düsüncesinin yardımıyla kolay atlattı. Kimisinde verilmiş ya da vaadedilmis haklann kısıntıya uğramasına karsılık müesseseler ve halk harekete geçti, ihtilâller oldu. Kimisi ise haklann gasbedilmesi, edilmemesi çekişmeleri yÜ7Ünden totaliter düzene kaydı. 3 4 asırdır süregelen ö'zçürlük mücadelelerinin tarihinde bunlann bepsi açık ve seçik görülür. Türkiye de bu normal olusumdan kendis'ni kurtaramazdı. nitekim 27 Mayıs'ı ihtilâl midir, darbe midir tartısmaları yerine bu açıdan değerlendirdiğimiz zaman oluşumun ayni paralelde bulunduğunu görürüz. Siyasal haklardan, sosyal haklar plânına geçisin esaslannı oturtan 1961 Anayasasının yarattığı ortam, bu dönemin kanşıklıgını elbette getirecekti, getirdi. Fakat hemen söylemek gerekir ki başka ülkelerde çok uzun yıllar süren kansıklık bizde bir kaç yıl içinde normal düzene dogru hızla dönüstü. Bes yıl önce, hattâ iki yıl önceki gürültüleri, tartısmaları hatırlayınız, bir de bugiine bakınız. Aradaki fark büyüktür. Sayın Süleyman Demirel A. P. ye Genel Baskan olduğn zamanki A. P. nin, ve kendisinin durumuyl» bugünku A. P. ve Basbakan Demirel'in durumuna kısaca bakalım; neler tazılmıyordu o zaman? Ve doğrusunu söylemek gerekirse o günlerin hücumlarına tahammül edebilmek için sinirlerin pek sağlam olması gerekirdi. Gerçekten Adalet Parfsinin dayanma ve direnme gösterebilmesi, hem partiyi kuvvetlend'rmis, iktidara getirmiştir, hem de geçis dönemindeki sertlikleri yavas yavaş törpüleyip, normal tartısma alıskanlığını Türkiye'de oturtmağa büyük ölçüde yardım etmistir. Durum böyle iken ve nereden nereye geldiğimizi düşünmeden Iktidar, temel hak ve hürriyetlerin korunması için bugünlerde Parlâmentoya bir tasan getiriyor. Gerekçe özgürlüfün özgürlü|ü boğmasını önlemek, temel özgürlükleri korumak, milli güvenlije zarar verici davranısların, sınıf aynlıklarının, bölücülüğün devlet büyüklerini küçültücü da\ranıslann önüne geçmektir. • llk bakısta önleyici deçil de özgiirlüklerin sınırlanması, düzenlenmesi anlamını tasıyor gibi görünen bu tasan aslında bir bütün kabul ed'len özçürlüklerin özüne karsı hazırlanmıs ve geçis dönemini çıkmaza sürükleyecek niteliktedir. Zira mahiyeti bakımından çok sesli bir düzen değil, tek sesli bir özgürlük kavramının üzerine oturtulmustur. Daha doğrusu bu tasan son haftaların yaratılmıs olaylan bahane edilerek serbest düsünmevi, yazmayı, konusmayı yasaklamak isteyen bir zihniyetin mahsulüdür. Dolayısiyle özgürİüklerin önlenmesini kesin olarak reddeden 1961 Anayasasının esprisinin dısında kalmaktadır. Emir yüksekten geldiği, Parlâmentoda çoğunluk ayni paralelde olduğu, aylardanberi ortam da hazırlandığı için tasan gürültü patırdı yaratsa da kanunlaşabilir. KanunlasabUir ama, sonrası ne olur? Ya Tedbirler Kanunu gibi anlamsız hale gelecektir ya da uygulanabilmesi için, yürütme organı, yasama üzerindeki baskısını arttırmağa çalısacak, hiç değilse savcılar yoluyla, polis yoluyla bir tedhis havası yaratılarak, sindirme metodları denenecektir. Aslında yeni keşfedilmis seyler değil bunlar, hepsi yakın tarihimizde tecrübe edildi ve hiç bir sonuç da vermedi. O zamanlar basansız kalan denemeler bugünlerin Türkiyesinde baska sonuç vereb'lir mi? Verir diyenler, sartlar değisti diyenler var, hem de aklı basında görünenler arasında bile var. Oysa şartlar kökte, temelde değismemistir, sadece görünüşteki tarklıhklar boyle düşünenleri aldatmaktadır. Yaşayan görecek yeni tecrfibenin sonuçlannı. Belki türlü acılar arasında görecek. Ve o zaman sosval gelismenin değistirilemiyeceği, tarihin tersine çevrılemiyeceği bir defa daha anlaşılacak. İSMET İNÖNÜ Bir Mısır yolcu uçağı makineli tüfek tehdidi altında ürdün'e kaçırıldı KAHİRE (AP) Bır Mısır Hukumet Sozcusu, dun, bır Mısır yolcu uçağının. Mısırlı Istıhbarat Teşkılâtı ılgılılerınden Ke mal Hacac tarafından, sılâh tehdidıyle kaçırıldığını ve makınelı tufekle tehdıt edılen pılotun, Rus yajSısı Antonov tıpındekı ıki motorlu uçağı Ürdun'e indırdığıni açıklamıştır. Sozcu, uçakta Mısır Turızm Bakanı yardımcısı bazı Mısırh ailelerin de bulunduğunu. Haccac'ın eski «abıkahlardan olduğunu ve sıyasi ıltica maskesi altında «Yeni bir dalavera çevirmeğe» çahstığını soylemistir Daha erken verılen haberlerde ise uçağın. Harghada'ya gıderken ınfılâk ettığı bıldirilmişti. Bır habere gore uçakta, 41 ki*i vardı Uçakta en az uç subayın bulunduğu. kaptan pılotun Ermeni asıllı, hostesın de Rum asılh olduğu oğrenılmıstır. DOKUZUNCU MU? Nurettin Ardıçoğlu. dun bir demeç vererek: «Merkez İdare Kurulu ve çevresindekiler, partiyi, cinsi pek belli olmıyan bir sosyalizme götürmek ist : yor. Tek çare, solcu ekibi takip etmek ve partiyi, 40 yıllık rayına oturtmaktır» demistır. Tipıye tutulan 4 kişi öldü ERZURUM Horasan tlçesinde şıddetli kar fırtınasına tutulan Hasan Yıldız, Necati Çılecı, Arslan Çetınkaya ve Alay Kaşıkcı. olmuşlerdır. KONYA Akşehır v e Ilgın Gollerinden sonra, Soğla Golü de donmustur. Ankara, Adana ve Istanbul yollarında bırçok va sıta, kara saplanmıştır. Trenler de geç gelmektedır. ÜÇ SOYGUNCU DONAN GÖLLER • Batman grevi hâdiseli başladı Işçilerin çoğu greve katılmadı BATMAN, (Mehmet MERCAN Bildiriyor) Bakanlar Kurulunca 90 gun ertelenen Petrol İş Sendıkasmın Batman'da TPAO'na aıt rafmeri üe yardımcı ışyerlerindeki grevi, dün sabah hâdiseli başlamıştır. Petrol tş'e kayıtlı 1875 işçıden çoğu işbaşı yaptığmdan, rafineri ve servislerdeki çalışmalar aksamamıştır. (Arkası Sa. 7, Sü. 7 de) DUNYADA ATOM DEVRİ TÜRKİYE'DE KAT DEVRİ HAZIRLAYAN: MUCAHİT BEŞER Bugün 5 inci YAZAR VE SAtR H. KORKMAZGİL BÎR ŞÖR KİTABÜÎDAN DOLAYI TUTUKLANDI GAZETEU» Benzin istasyonu soygun ve cinayetinin failleri yakalandı Selâhattin GÜLER «Adım Mehmet Edis, 9 yaşındanberi mürettiplik yapıyordum. Bir hafta önce çalıstığım gazeteden ayrıldım. Yaşım 18. Topkapı dişuıdaki Shell Benzin İstasyonu soygunu ve cinayeti japanlardanıın.» «17 yaşındayrm. Bir süre önce Fhell benzin istasyonunda çalışmıştım. Soygun krokilerini ben çizdim. Adıra Nail Sevim. Ben soygunda yoktum. Yağifaur yağdığı için Zeytinburnundaki eve gidip jemsiye alacaktım.» ' + «Sağmalcılardaki Mağn/jSl' fabrikasmda işçiyim. Adım Mahmut Sarı yaşım 18 dir. Sotğıından büyük para bekliyorduk. Fakat hibsemize dü&en sadece 300 lira oldu.» j.« (Arkası Sa. 7. Sü. fi dat sayfamızda. Ecvet GÜKESLN