Katalog

8AHİFE tKf 9 Ağustos 1966 IIMHURİYET YASAMA YETKİSİNİN SINIRIARI Prof. Dr. Yavuz ABADAN Ozet: Af kanunu tasarısının goruşulmesi saffcalarında beliren çeşitli eğilimler, ozellikle iktid&nn tutunm, Anasayamızın öngörduğü demokratik rejim için «tehlike çanlan» niteliğini taşımaktadır. Yalmz çoğunluğun değü, oybirbği halınde tüm Parlâmentonun da kannn yapma yetkısi, ahlâki ve huktıkî ükelere bağlıbkla smırtıdır. Bu sınırlara saygısızbk, kanunlan meşnıluk temelinden yoksun kılar. Bu yazının esas amacı, «kanun koyuculuk» şeref Te soruınluluğunu yuklenmış bnlonan iyi niyetli Parlâmento üyelerini. bağta kaIınması gereken and prensipler konusunda aydınUtmaktadır. kuk sayıbyordu. Şimdi ise bız iktidardayız! Bun1 dan sonra «bız ne dersek o, hukuk olacakör » Ertesi gün ömninfin kırk yıhnı gençlere gerçek anlamda bak ve adalet öğretimine vakfetmis bolunan hürriyet ve demokrasinin baş savunucularından ANSCMÜTZ Heidelberg'te japtığ) bir basm toplantısinda, «Artık Almanya'da devlet ve anayasa bukuku diye bir şey kabnadı. Bunları okutma luzumsuz hale geldi» diyerek, bir dahi donmemek uzere gorevinden Istifa ettiğini halkoyuna açıkladı. :H İngiltere'de DemirÇelik millîleştirilirken bizim durumumuz Fetda KOCAÇiMEN îngıltere demir ve çelık ganajıını mılhleştırırken karma ekonomının tatbık edıldığı memleketımızde daha başlangıçta ıdari zaaflar yuzunden çeşıtlı çalkantılara maruz kalmış olan Ereğlı'nin durumu derhâl nhmlerde yer almaktadır. Bunu da tabıt karsılamak gerekır. Zıra bugün Ereğlı, bınlerce vatandaşımızın tasarruflarını, emekh ıkramıve ve ma»slarını, gayrımenkullennı satarak elde ettıklerı varlıklarını yatırmak suretıyle hıssedar oldukları çok kıymeth bir teşebbustur Memleketımıze ıkınci bir demırçelik fabrikası kazandırm» yolunda resmi mercılenmizin hazıneden faız ile kredi ver» mek, yabancı memleketlerden açılan kredilerden istifade etmek hakkını tanımak, ithâl »e gümruk kolaylık ve muafıyetlen sağlamak suretıyle. halkımızın çıkarılan ve mıktan 100 mılyon lıra>ı aşan hıs=e senedlennı tak dıre şayan bir alâka ve tehâluk ıle ıktısap etmek ve nıhayet mılli Bankalarımızın bugüne kadar hıçbır teşekkule BÖstermedıkleri buyuk bir anlayışla devamlı kredi açmak «uretıvle Ereğlı Demlr ve Çelık Fabnkaları T A Ş 'ne uzanan yardım ellerı en halısane dusünce ve nıyetın bir delıli olmuştur Bugun eb ad %e kalıte bakımmdan Ereğlı nın pı\ asasının tum ıhtıyaçlarmı karsılamaktan uzak olduğu bır vâkıadır Mesela mem leketın dort bır tarafında koylusunden kenthsme kadar kullanılan en basıt kara sac'ı Ereğh'nın yapamadığı ortadadır. Bunlar neden ılerı gelmektedır? Ereğh'nın kuruluş projesı ortaklardan Koppers Co tarafından takriben 100 mılvon lıra musavırhk ücretı alınmak «uretnle yapılmıştır. Koppers fırması projenın malıyetını tesbıt hususlarında olduğu gıbı fabnka te^ıslenne aıt teçhızatın tesbitınde de yanılmı* ve hatalar yapmıst r. Ereğli Demir ve Çelik Fab. T A S. eski Kamu Munasebetleri Muduni Ereğh'nın tevsıat ışının ne derece hayatî ve üzerınde tıtızhk ve hassasıvet ıle durulması gereken bır konu olduğunu ortaya koymaktadır. Devlet Opera ve Balesi Izmir Fuar Açık Hava Temsilleri 21 2 5 Ağustos BELLİNİ (Opera 2 Perde) 22 23 Ağustos PUGGİNİ /. Hitler iktidanndan bir anı Kabul etmek gerekir kı, son af kanunu tasarı•ını, gerek karşüaştığı guçluklerle baskı jrruplannın etki ve tepkileri, gerek aldığı son şekil bakımlanndan iki Meclisli Parlâmento havatımızın bahtlı bir eseri saymava Imkân yoktur. Gerçekten mf tasarısının, bir yandan kanun onunde eşitbk (Anay. 12) ve adalet Okelerile bağdasmayan b a n hükümleri kapsaması sebebile Kamu vicdanını tam bir huzura kavusturnraş olduğu hlç bir suretle iddia edilemez. Öte yandan ise, sonunda gerçekleşmemekle bersber, bir ar» döviz suçlannm af kapsamına alınmasında rüşvet olaylannın rol ovnadıpı hakkmdald soylentiler, kamu oynnda adj dile gelen bazı üyeler yuzunden Parlâmentomuzun d> itibannı gölgeleyici etki ve tepkiler yaratmıstır. Ancak üıüntü ile belirtilmek gerekir ki demok rntik Anayasa rejiminin gelecefi hakunından bütun bu olaylan gölgede bırakan büyuk tehlike, bu TesOe ile ortaya atılan, «tktidarın dediği olacaktı» parolasında en kesin, belki de en korkunç ifâdealnl bulmaktadır. Sayın Hükumet Başkanımn son demeçlerinden birinde, belirttiği bu «Mutlakivetçi Mare» formülunün aym söylevde yer alan «Muhalefetsiz demokrasinin olamayacafı tabii ve asikârdır» beyanile çelişme halinde olması sebebile gerçek anlamı ve bütün siyasî sonuçlan besaba katılmaksmn ileri Rurülmüş bulunması ihtimili, tek teseUimizdir. Aksl halde af tasarısının kotmşahnan sürecinee (vetire) muhalefetçe nygulanan direnme ve entelleme taktiğinin, iktidarı, demokratik yönetim bnkanından fimitsizliğe düşürdüğu, günümüzde Dunya balkoyunca israrla lânetlenen bir lihniyeti benimseme çıkmazına sürüklediği kabul edllmek ferekir. Böyle bir zihniyetin en seçik ve açık bir belirtisi, Nari rejiminin Almanya'va hükmetme fansına kavuşma baslangicmda ortaya çıkmıştı: a 1933 Ocağında Von Papen'in tavsiye ve desteğiyle iktidara gelen HiUer'in ük hedefl, kendi deyimiyle bütün tarafsız ve karşı kuvvetleri tasflye ederek, «bin ydlık» Nazi diktatorlüğünü kurma dileğinde toplanmıstı. Bu yolda giristigi Uk tesebbüs, sonradan kendi ajanlarınca tertiplendiği emin belgelerle ispatlanan Reichstag (Alman Mecllsi) yangınmı bahane ederek doksan komfinist mebusn, Meclis dısı bırafctnak olmuştu. b Ikinci teşebbus, Meclisi tarafsızlaştırma yolundan muhaliflerin, kanunların çıkarılmasına katılmalarını önleyici bir Içtuzuk değişikliği şeklhıde ortaya çıktı. Buna karşı henüz Mecliste temail edflen «Sosyal Demokrat» partisi grup Başkanı DR. WEÎSS, ellnde devrin bir numarab Anayasa uzmanı hocam Prof. Dr. Gerhard ANSC3TÜT'fln unlü Anayass serfai kitabı fle Kürsüye çıktı, O kitabm bahsi reçen Içtüzuk hükmıi Ue ilgili kısmmda, bu maddenbı Parlâmentonun yasama faaliyetini duzenlemesi sebebile Anayasa tâdiHnde olduğu gibi, ancak fiye tam sayısının fiçte iki fotnnluguııun kabulfl fle değiştirflebOece|i kesin şekflde belirtfliyordu. Bu esas» uyulunca Nazilerin, tçtüzükte yapmak tatedikleri defiştkliü geçirerek çogunlufu elde efc meleri imkânstzdı. Bunun üzerine Hitler'in daha Münich'teki ilk başkaldınna hareketinden itibaren avukatbğını yapan mebus Dr. FRANCK, kursüye gelerek su beyanda bulundu: Bu güne kadar Almanya'da bn tip insanlann bu tflrlu yaveleri, hu //. Her kanun hukuk olma değenne kavuşamaı Prof. Anschütz'un teşhisindeki isabet, uç ay geçmeden bütün çıplakbğı üe açığa çıktı. Hitler idaresi, «ber dediğini hukuk» sayan sakat rihniyetten kuvvet alarak, ardı ardına çıkardığı kanunlarda (!) hukuk ve devletin dayandığı bütun temel leri alt ust etti. Üstelik bu keyfî tasarruflan şekü bakunmdan meşru gösterecek hileli yollara da baş vuruyordu. Hitler'm bn yolda baş vurduğu can abcı Uk tedbir, ağır tehdit ve baskılarla Reichstae (Alman Mecllsi) dan fiçte iki çoğunlukU beş yıl süreli bir «yetki kanunu» çıkannak oldu. «Olağanustü yasama yetkisi» admı taşıyan bu kannna göre. Bakaniar kurulunda kararlaştırüacak herbangi bir metin, FÜHRER (Hitler) in imza ve üanı ile Anayasayı da değiştiren bir kanun olarak yürurluğe giriyordu. Bövlece sözde Weimar Anavasasına uygun olarak çıkartüan bir yetki kanununa dayanılarak bütun siyasi partiler tasfıye edildi. Sadece Nasyonal Sosyalıst partisi mebuslanndan kuruln Meclis ise, harp flânı da dahil Ffihrerin olup bılti kararlanna ayakta alkış tutan bir goygoycnlar top luluğu haline düştü. Hitler, daha beşyıl geçmeden yetki kannnunun süresmi daha on yıl uzattı. Eger taüi yardım etseydi. Dünyayı kan ve alev cehennemine boğan tarihin en azgın ve korkunç diktatörü, keyf! tasarruOarını kanun ve hattâ hukuk kisvesine bürüyerek cbıâyetlerine devam edecekti. Bu hikâye üzerinde israrla duruşumnn tek sebebi, «Iktıdann dedlğı olacaktır» parolasımn manöld re bnkokl temelden yoksunluğu yanında, avdın insan ve Deri toplum haysiyet ve serefile aslâ bağdasmayan diktatörlük eğüimlerine paravana teşkil etmesl tehlikesme dikkati çekmektir. Bonn Anayasasından Uham alan 1961 Anayasamızın «Siyasî partiler, fster Ortidarda ister muhalefette ol sunlar, demokratik siyasî havatın vazgeçibnez unsurlandır» hükmfl (Md. 56 f. 3), yukanda bir orneği belirtilen acı tecrübeleri onleme çabasmın ifadesidir. ?! Mayısa karşı alerji duyan bazı grupLann suyüziıne çıkma cesaretlerinin son günlerde artnuş olması, bize hürriyet ve demokrasi ha\arisi obna iddiası Ue siyaset alanına çıkan D.P.'nin ozellikle 1954 ten sonra Parlâmento çoğunluğuna dayanarak hürriyetlerl kısma, muhalefeti yok etme maksadına yönelen baskı kanunlarını unutturmamabdır. Bu kanunlarm, 1924 Anayasasma göre, yasama yetkisine sahip olan organ tarafından çıkarüdıkları için şeklen «kanun» niteliğini taşıdıklan ınkâr götürmez. Ancak mubtevalarmın adalet, hurriyet, eşitlik gibi insanbk değennın ozunü teşkil eden ülkelere aykınlıklan sebebile «hukukî» dolayısiyle meşru sayılmalanna imkân yoktur. Başka bir deyimle bunlar, şekil bakunından «kannni = legal» niteliğüıe sahip idiseler de. oz ve kapsam itibarile «mearu = Ir çitim» olnıaktan uzaktılar. ^ 8 ! Mayıa hareketi, bu türlü kanunlars davmıunak bir baskı rejimini kokleştirmek isteyenlerin istibdadına son verme gavesile meşnıluk vasfını kazanmıştır. 1961 Anayasası, Başlangıç kısmında belirtfldiği flzere, «Anayasa ve hukuk dışı tutum re davranışlanyla meşruluğunu kaybetmış bir iktidara karşı direnme hakkının kullamlmasmdan doğmuştur. John Locke'un açık ve seçik formülü ile «Hürriyetleri reliştirip genişletecegi yerde, daraltıp ençellemeye yonelen bir devlet ve hukuk duzeni» öniinde ve sonunda meşruluğunu vitirmi; olur. Basiretli ve durüst bir iktidann baş kavgısı, hükmetme ihtirasına ve olaviarın akışına kapılıp h'ıvle bir dunıma suruklenmekden sakınraa olmalıdır. • ••• *••• *••• •••• Detteri kapayalım Memleketımız bır ikinci çelık fabrıkasma malnetı ucuz veya pahalı da olsa artık kavuşmuş bulunmaktadır Defterın ba sahıfesımn kapanmış olması gerekır Ancak bundan sonra yapılacak ış, bu dev tesısleri vaadedilmış olduğu veçhıle tamamen Turk halkına devretmek başına çelık lanayii ve ışletmecılığmden bihakkın anlavan (Karabuk'e yapılan son tâyın gıbı) ışletmeci ve idareciler getirerek hakıkaten ehıl ellere bırakmak, mamullerınl kuvvetli ve bılgılı bir satış teskilâtı ile pıvasaya ıntikal ettirmek masraflan kismak, banka faizlerinden suratle kurtulmak ve hakıkati butün çıplaklığı ıle bınJerce hıssedarına anlatarak kendılenni oyalamaktan vazgeçmek, noksan teçhızat ve tesısleri tamamlamak kaçmılmaz bir zaruret ise bunun gerekçesini halen yapıldığı gıbı alelâcele Koppers Co 'nin elemanlarına değil, ehil Türk muhendis ve uzmanlanna hazırlatarak lüzumlu malzemeyı karşılığı her halde AID tarafından verıleceğıne ve Amerika'dan alınması gerekeceğine göre Koppers Co. veya onun tavsiye edeceği müesseselerden değıl, üzerınde titizhkle durulup araştınlacak ve ciddî bır rekabet tesisi suretivle yapılacak bir ıhale volu ıle temın etmek olmalıdır Bunlar saglanamadıih takdirde oynan makta olan EreSlı dramına son vererek bu müessesevi de Karabuk ttıbi tamamen devlete mal etmek en çıkar ve hayırlı yol olacaktır. 6"* MADAM BU1TERFLY (Opera 3 Perde) 262728293031 Ağustos I2Eylul LEHAR Güçlükler Kopperı Co 'nın bu düşuk tahmicleri v* yanılmalan insaat devresınde fmansman bakımın« dan Şırketı buyuk guçluklere mâruz bırakmış, tesıslerın daha pahalıya çıktığı ıntıbaının uyanmasına yol açrmştır Meselâ ılk ınşaat devresınde umumi temel ve kazık işleri 90 mılyon lir» yerine 121 mılyon lıraya, umumi hızmet tesıslermın temellen 3 5 mılyon lıra yerine 21 mılyon lıraya, umumı montaj i ş l e n 81 mılyon lıra yerine 65 mılyon lıra dusuk tahmınle 176 mılyon lıraya, oksıjen tesisi 3 milyon lıra yerıne 5 mılyon lıraya, montaj nezareti 104i mılyon lira yerine 22.5 milyon lıraya, saha tanzımi ve baraj 35 mılyon liraya mukabıl 63 mılyon lıraya, lıman mşaatı 27 mılyon lıra yerine 53 mılyon hraya duşuk tahmm ve bu tahmınlere nazaran pahalıya maledılmıştır Taknbî olarak ıfade edüen bu rakamlardan gorüleceğı gıbi Koppers Co musavır olarak vazıfesıni lâyıkivle vapmak bır yana bllâkıs tamamen zuhul ve çelışmeler içınde kalmıitır. Bu durum • ••• • ••• • ••• «••• • ••• •• ŞEN DUL (Operet 3 Perde) Biletler: 8 Ağustos'taa itibaren her gün saat 10 13 ve 15 1 8 arasında Fuar LOZAN Kapıa U» KONAK Sineması gıselerinden, temsil gunleri 19 dan Hibaren de Hava Tiyatrosu (tisesinden temin edilir. •••• «••a • ••• • ••* • *•« • •*• Dev müessese Hal böyle ıken memleketımızde başka hıçbır teşekkule nasıp olmayan imtıyazlar ıle kurulup ışletmeve açüan ve pıyasay» ars ettığı bir kı>;ım mamullerı ıle, emsalı ıtha! mallanna nazaran pahalı da olsa, memnunluk yaratan bu dev Muessesenın daha ken dısını toparlayamadan bır yıllık ışletme devresınde zararının 180 mılyon lırajn bulduğu. hu•vuk mal terâkumü olduğu, sayılan bınlen aşan hıssedarlarma heniız hazıne garantısını haız temettu dahı veremedığl, bankalar» dan devamlı ıkrazat yaptığı, baçındakı ıdarecılerıni el'an çaıbe altında bulunduran Meclis arastırma komısyonu raporunun M e o lıs Umumi Hevetınde ele alınıp netıceye bağlanmamıs olması şayıa ve hakıkatlen karşıstnda mahıjetı ve /aruretı cıddi munakaşa konusu olabılecek alelâcele bir teMteıata gıtmek uzere hazırlanflığ*" soylenmektedır. Bo;, le bır tevsıata teknık bakımından çu sırada luzum olup olmadığı hususunun incelenmesi ve tnunakaçayna bu konuda yet kıli uzmanlan dâvet ederken evvelâ Ereğh'ınm hakıkl sahıpleri ıle durumuna bır göz atalım Bugun Ereğlı Demır ve Çelık Fabnkaları T A Ş.'nın asıl sahıbı Sumerbank ıle Turkıye Demır ve Çelık Isletmelerl <KarabuK) vanı Devlettır Bu ıkı teçekkul hem kurucu ortak olup hem de 600 mılyon l"a sermavemn ek«erıvetıne sahıptır Ereğh'nın kuruluş kanununa gore Devlet. bu Şırketın kuruluşunu muteakıp jedı yıl ıçmde sahip olduğu hısselerı ozel sektore devredeceRtır. Bugune kadar her nedense bu yapümak ıstenmemış, yapılamamış ve bahıs konusu muddetın hıtamına bır yıl gıbı kısa bır muddet kalmış olmasına rağmen bunun yapılacagına daır de en basıt bır hazırhga ginsılmıı olriuğu duyulmamıştır Bu hısseler ozel sektore devredılmez ise ne olur"1 Hıçbır şey Vapılan vaari jerıne getmlmemiş ve Ereğlı de mevcut statu«u ile bır devekusu mı^ah faahyetıne de\am etrnış •••• •••• •*•• (Basm 18420 A 10421/9276) «••• • «•• TEŞEKEÜR Âni varlığunız; olumü ile bizleri büyiık a c ü a n rarkedeB «riı •••• • aaa aaaa • ••• Opera.br Dr. SITKI YENER'İN Çok Aeele Kaynakçı ve Şoför Aranıyor Batman İskenderun Boru Hattı insaatı işinde çalışmak üzere çok acele kalıfiye kaynakçılara, ağır vasıta şoforlerine ihtiyac vaıu.. tstekhlerin 10 81966 Carsorpbü eunü iş hakkmda goruşmek üzere J V Entrepose Ttchint Burosu Ankars Bnvindır sokak No. 7/4 numarada saat 9 da bulunmalan rica olunür. • » • Cumhuriyet 9257 cenaze merasiminde bulunmak, çelenk gondermek, telefon ve telgrai çekmek veva evlerimıze gelmek luretiyle acımızı paylaşmak lutfunda bulunan akraba, dost, arkadaş v« hemşehrilerimize. en derın minnertarhğımıa •unarız. Kızı, darnadı re kardejleri Radar Reklâm 7629273 • aaı • ••< •aaı BAŞSAGLIGI Petrol Daıresınde bulunduğu zamanlarda kendisiyle daima samımî ışbirhği yapmış olduğumuz değerli arkadasımız Y. Jeolog Muhendis Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Madürlüğünden 1 Dıyarbakır Hava meydanı Terminal binası ve civar a}d'niatmasma aıt Trafo ve Trafo bması ınşaatı ışı 2490 sayılı kanuna göre pazarlıkla yaptırılacaktır 2 Işın kesıf bedeli 60 701 lıra olup kesin teminatı 8 570 10 lıradır. Işbu temınat ıdaremızın T C Merkez Bankasındakı 57 sayılı besabına veya Genel Müdurlük veznesıne >atıruıp karşüıgında makbuz aluıacaktır 3 Pazarlık 17 81966 tanhıne tesaduf eden Çarşamba gtınu saat 16 00 da Ankara da Genel Mudurluk Alım, Satım Komısyonunda yapüacaktır 4 Bu ışe aıt şartname Ankara'da Genel Mudurluk Malzeme Daıresı Başkanlıfında, Istanbul'da Yeşılkoy Hava Limanı Başmudurlutıinde, Dıyarbakır'da Meydan MUdürlügünde gorulebılir 5 Bu ise girmek Istıyenlerin en geç 13 8 1966 günü mesaı saatı sonuna kadar aşağıdaki belgelerle bırlıkte bır dılekçe üe Genel Uudurluğe muracaat ederek ışe gırebıbnelî ıçın yererlık belgesi almalan şarttır. Müracaatta Genel ev rak kayıt tarıhı rmıteber olup postada olacak gecıkmeler ve telgrafla muracaatlar nazarı dıkkate alınmaz. a) 1966 >Uına aıt tıcaret odası belgesi, b) Personel bildirısı, ct Teçhızat bıldınsı, d) 1966 yılına alt banka referans bildlrisi (Mftll yeterlik belgesı), e) Bu işe benzer bır işin kat'i kabulünü yaptırdığma daır resml belge, 6 Isteklılerın behrli gun ve saatte ıdaremızden alacakları yeterlik belgesi, tenunat mektup veya makbuzu ile birlıkte Alım, Satım Komısvonunda haar bulunmalan. îstekhlerirj gerçek tek kışi veya tüzel kişi olması şarttır (özel ve tescıl edümemış ortaklılar kabul edümez ) (Basın: A 10064 18056/9262) HİKMET DINÇER'in vefatını buyuk teessürle oğrenmiş bulunuyoruz. Kederli ailesi ve butun arkadaşlarımn acılanna katılır, bagsağlığı dileriz. TIJRKİYE PETROLLERİ ANONİM ORTAKLIĞI (Ha» 2126/9274) MAR6ARİN Mİ, 1EYIINY A6I Mİ ? :•:: • III Samsun Belediye Başkanlığından: tmar plânında gecekondu önlema bölgesi olarak tefrik edılmiş olan Kılıçdede mahallesi 640 numaralı •danm amma tesislerinden bulunan yol, kanalizasyon, elektrik ve su çebakeleri proje ve ıhale evraklarınm tanzimi işi 2490 sayıl) kanuna göre kapalı zarf usulü ve eksUtme suretiyle yaptaılacaktır. Keşif bedeli 37520, ve geçici teminatJ 2 836 50 limdır. İhalesi 26 81966 Cuma günü saat (16 00) da Belediye Encü meninde yapüacaktır. Teklif mektuplarının en geç mezkur gün saat (15.00) e kadar Belediye Encümeni Baskanlığına tevdıı şarttır. Teklif mektuplarına geçid teminattan başka 1966 yılı Tıcaret Odası kayıt belgesi ve Baymdırlık Bakanlığından alınmış (B) grupundan müteahhitlik karnesi eklenmesi mecbııridir Kejif v« «artnameleri Belediye Encümeni kaleminde Bbrülebflir. (Basın 18313 A 10360/9247) Dr. H. Servet SENEL Ükögretün müfettişleri için düzenlenen «Beslenme Seminer» inde 2 gıda uzmanından bin, margarinin damar sertliği ve kalb hastabklanna sebep olmasından öturü insan sağhğına zararlüığını bfldirerek onun yerine zeytinyağının kullamlmasını salık verirken diğeri, bunun tamamen afcsini yani zeytin yağının insan sağhğına zararlı etki vaptığım, margarinin ise en iyi yağ olduğunu semineri izleyenlere bildirmektedir. Bu durum hakb olarak seminere iştirak eden müfettişleri olduğu kadar haberi okuyan milyonlarca zeytin yağı ve margarin tuketıcisini ve hele damar sertüği olan veya kalb hastası bulunanlan duraksamaya ve hatta şaşkınbğa düşürmuştür. Bundan dolayı, içinde kalb hastalan da bulunan büyuk bir margarin ve zeytin yağı tukftici kitlesinl iLsrilendiren bu konuda bilgi vermeyi yararb bulduk. t Yağlar da, proteinler, karbonhidratlar, vitaminler ve mıneraller gibi hucre yapısı ve biyolojik ihtiyaçlar icin diyette bulunması zorunlu besin maddeleridır. Yağlar katı ve sıvı olmak uzere fld flziki halde bulunur. Oda hararetinde katı halde bulunanlara «katı» veya «<=ert jağ» sıvı haldekine ise «sıvı yağ» diyoruz. Yabancı bsanlarda ber iki hali birer kelime ile ifade etmek mümkündur. Örneğin, ingüizcede bırinciye «fat» ikinciye ise «coıl» denmektedir. Yaelara bu farklı fiziksel özelligi veren, vağ rnoleküllerinin kapsadıfı yağ asitlerinin «doymuş» veya «doymamış'> ul j malan halidir. Bir molekul vağda, bir molekul j gliserol ve 3 molekul yağ asitı vardır. Bu va* 4 asitlerinden en az ikisî doymamıs vağ asiti olur ? sa yağ sıvı haldedir, aksi takdirde katı olur. Yağ 'ı larda çoğunlukla bulunan dovmamıs vağ asitleri oleik ve Linoleic, doymuş vağ asitleri ise Palmi , tic ve Stearic asitlerdir. Dovmamış \ağ; asitleri nin hidrojene olarak dovmus hale eelmelerivle sı ' vı yağlar, katı hale geçer. Yurdumuzda kullamlrnakta olan margarinler bu şekılde vapılmaktadır. Bununla beraber, dovmamış vağ asitlerinin bir diğer özelligi de içinde bulundukları rağlann sıvı veya katı halde bulunmalarında muhim rol ovnar. Doymamıs yağ asitlerinin bıri trans diğeri cıs olmak üzere iki geometrık vomerı vardır. Oleic ve linoleic asitler tabiatta cıs ızomer leri olarak bulunur ve erime dereceleri sırasına gore 14' C ve 12° C tır. Halbukı ticarî hidroıenasyon esnasında teşekkül eden trans ızomer lerinın erime dereceleri ise 52° C ve 29° C tır Bu sekıl de teşekkül etmiş olan katı vaglardaki doymatnışbk derecesi cis izomerleri ile avnıdır Yağlar hakkında bu genel acıklamadan son ra halk oyunda kalb hastalıklarının sebebi olarak bilinen Kolesterol'un nasıl ve hantri şartlar da oluştuğunu ve ynileıı vağ nev ı lie ılgırind«»n babsedecegi?. Kolesterol ancak havvan ve insan organizma•ında teşekkül edebilır ve bu canlıların dokosund s bulunur. Organizmadi kolesterol asetat, asetoMeUi, bovalera* ve akualcnden ve bu metabolik Veteriner Pakultesi maddelerin ise yalnızca yağlann değü protein ve karbonhidratlann katabollzması neticesi oluştuğu gözönüne alınırsa kolesterolle ilgili hastabklann oluşunu yalnızea yağlarda aramamak gerekir. Sıvı yağlardaki yağ asitlerinin çoğunluğunu teşkil eden doymamıs yağ asitlerinin genellikle serum kolesterolunü azalttığı gorölmüştür. Bununla beraber, buçok deneme neticeleri dovmamış yağ asitlerinin kolesterol metabolizmasına geniş ölçüde etki etmediği kanısıru vermiştir. Bazı denemeler ise bunun aksini yani doymamıs yağ asitlerini kapsayan sıvı yağlann ve meselâ mısır yağının serum kolesterolunü azaltmadığı gibi kolesterol sentezini hızlandırdığını ve karaciğerde kolesterol depo edümesbıe sebep olduğunu gostermiştir. Karbonhidrat ve protein katabohzması sonucu meydana gelen ve yapıtaşı olarak isimlendirilen asetıl koanzım A, bir enerji kavnağı olarak kullanıldığı gibi fazlası yağ ve kolesterol sentezinde de kullanılmaktadır. Onun için kavnağı ne olursa olsıın (yağ, karbonhidrat veva protein) vücudun normal fonksiyonlarından artakalan enerji glikojene, yağa ve kolesterola çevrilirler. Bu teşekkül eden yağ ise sert yağdır. Viıcudun ihtiyacı kadar yağ tüketilmesi halinde bu. karbonbidratlardan asetıl koanzim A yoluvla sağlanacağından tesekkül eden yağ sert olacaktır. Onnn icindir ki Amerika Tabipler Cemiyeti Gıda ve Beslenme Şurası kalb hastalanna bizde ve diğer birçok memleketlerdekinin aksine '• 40 yağ, vüksek miktarda protem ve fakat az karbonhidrat kapsayan yemek vemelerini sabk vermiştir. lağlar, karaciğerde proteinle birleşerek LIpoproteın yaparlar. Bu lipoproteinin proteini denature olnnca vağ kısmını taşıvamaz ve bundan dıger vağ bilesikleri yanında kolesterol ve kolesterol esterleri sentezienir. Dovmamış vağ asitleri, dovmuş vağ asitlerinden daha kolav oKsitleneeeğinden bunlar bileşiminde bulundueu lipoproteinlerdeki proteinlerin daha kolav denature olmasına sebep olabilirler. Bu bakrmdan dovmamıs yağ asitleri kalb hastalıklannda sakıncalı gorulmektedir. Yukarıdan beri zeytin yağı gibi sıvı vağlarla margann çibi katı vağların ve diğer besın maddelerinin kalb hastalıklarının başlıca sebebi olan demir sertliğini husule getiren kolesterolu olusumundaki rolıinü açıklamaya çalıştık. Buradan anlaşılacağı uzere bilhassa katı ve sıvı vağların kolesterol oluşumu uzerindeki çahşmalar içinde biri diğerine zıt neticeler de elde cdılmistır Memleketimizde zeytin yağı ve marçannlerta kolesterol olusunun üzerüıe etkisini mukayeseli olarak ınceleyen bir bilimsel arastırma olmaması ve vukarıda bahsedildiği gibi katı ve sıvı yağlarla vapılan denemelerin zıt neticeler verdiği gozönune alınırsa zeytin yağı veva margarinin sağlık uzerine ivi veya kötü etkisinden kesin olarak bahsetmenin ne derece doğru olacağını duşiınubneve değer addediyorm. aaaa aaaa •aaa • aaa • ••• aaaa :::: Sahipler Ereğh'nın dığer sahıpleri ise Umumî hejette rey ekserıjetı öa kımından her turlu soz hakkından mahrum bulunan kurucu ortaklardan Koppers Co. (hem kurucu, hem mujavır hem mal satıcı) ıle Turkıye Iş Bankası, Ankara Tıcaret Odası ve b U mıl O yon lıralık sermHyenın 10(1 rmlyonunu temsıl eden bınlerce Turk vatandaşıdır Memleketınrızde asıl sahıbı su anda Devlet olan ve yalnız Turkı e'de değıl, dunyanın ber tarafında buyuk bır Jbtısas ışı sajılan ve hakıkaten ehıl işletme ve ıdareojler elınde olduğu takdırde zarar etmesl bır yana hıssedarlarına az çok devamlı kar getiren bovle bır demır ve çelık fabnka^ını Turkıye'de kımler ıdare etmektedır? Dunyada herhangı bı r tesebhuse scrmaye yatırılırken ve\ a hıs=e senedı ahn^rken evvela o tesebbusun en ust kademesmde bulunanların ehhyet ve muktesebatı ara»tırılır Aynı arastırmavı bi/de de japacak olıır==ni2 bu Muesaesenın sevk ve ıda^^ıuüe en ust kademeu teskıl eden Idare Mecli'inde dort kısıden ıbaret buluran ne resmî sektor temsılcılennın ve ne de Iş Bankası ne Tıcaret Odası temsılcılerımn bır çelık fabnkası ışletmesı Ue uzaktan ve\a yakmdn mesle«ı herhangı bır ehlıyet ve •ın' J \etlen clmadığı gorulur B r t f ! rda ıster teknık, ıster ıktı 5 j >çı olg.jn eî'an bır Umum Mjcur yok'nr Çelı* mialatının en ıptıdiı mamulu savılabıiecek n ! a n toplu ıtn»<nnj dahı hayatında satmamıs e'emanlardan mutesekkıl zivif h,r «atış teşkılâtı ve henüz kapa= tesınm "i 60 ına vakın bır verımle daha zıvade ıkmcı mal ç.karan bır fab nka durumunda olsn Ereğiı'nın bu gartlar altmd» veni bır tevsls»s alelâcele gıtmpk «rzu v« lh Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Miidiirlüğünden 1 Genel Müdürlük teşkilâtı hizmetleri için 162 takım elbise ve sapka ile 90 adet kaput diktirilmesi rçi açık eksıltmeye çıkanlmıştır. 2 Dikis işinİD bedeli 12 620 lira olup rnuvakkat teminatı 946 lira 50 kumstur. 3 Bu işe ait şartname] er Genel Müdürlük Ayniyat Şubesinde görülebilir 4 Eksiltme 12 Ağustos 1966 Cuma günü saat 11 de Gene! Müdürlük binasında vapılacaktır 5 Eksiltmeye girecekler 1966 Ticaret Odası belge«iyle, sartnamede yazıb vesaıki ibraz etmeleri şarttır (Basm 17732'9251) İSTANBUL BELEDİYE BAŞKANUGINDAN Taksimde yeniden inşa olunan dükkânlar kiraya verilecektir. 1 Taksım ?ezı=i Cumhurıvet caddesi üzerinde yeniden m«a olunan 1 harıta numaralı dükkânlar dükkân aylık 10 000 lıra ıcar bedeli uzerınden 5 yıl müddetle ıhale olunacaktır İlk temmatı 27750, lıradır (Emlâk ve tstımiak Müdıirliığrınde 1500 kuruş) 2 Taksım gezısı Cumhuriyet caddesi üzerinde yeniden lnsa olunan dükkânlardan 10 11 12 ve 13 hanta numarah cem'an 4 dukkân her bırı aylık 4000 er l'ra ıcar bedeli üzerinden ve 5 er yıl müddetle avn, ayrı ıhale olunacaktır tlk temınat mıktan fbeherı içınl 13250, şer lnadır (Emlâk ve îstimlak Mudürlügünde 600 kuruş) «Vvlık icar bedellenle surelerı, ılk temlnat miktarlan ve şartname ücretlerı yukanda vazılı dükkânlar 22 ağustos 1966 Pazartesi gtınü saat 15 de Beledıye Sarayında toplanan Beledıye Encümetunde şartname'eri veçhıle avn ayrı kapalı zarf artırması usulule ıhale olunacaktır Şartnamelerı Emlâk ve îstimlak Mudurlüğunde bedelsız olarsk goruleoek veya hızalannda va7ilı ücretleri mukabillnde satm alınacaktır îhalelere iştirak edeceklerın, ılk teminat makbuz veya ban ka teminat mektuplannı (hususî sartnamenuı 4 üncü maddesı gereğınce) ıhaleden 3 gun evveline kadar, ışttgal mevzularını belırten bırer düekçe ile Beledive Baskanlığına mu racaatla Zabıt ve Muamelât Mudurlugunden, ıhaleye iştırak belgesi almalan mecburıdır Talıpler. kanuni temınat ve behrtılen vesıkalarmı havi olarak hazırlayacaklan kapalı zarf teklif mektuplannı, ıhale gunü saat 13 30 dan 14 de kadar Beledlye Encümenıne vermelerl lftzımdır (Suıo. 18043/9361) Gaziantep Belediye Başkanlığından: tiyıçı n«r«d«n do|mtktadırî 1 Gaziantep Fuar ve Kültürpark içerisinde yaptınlacak yağmur ve pis su kanalı ınşaatı kapalı zarf usulu Ue eksıltmeye çıkarıîmıştır. 2 Eksiltmesi 19 Ağustos 1966 Cuma günü saat 1100 de Belediye Enciimeninde vapılacaktır 3 Keşif bedeli 128143 00 lira olup muvakkat teminatı 765715 liradır. 4 Eksiltmeye girecekler teklif mektnV^u Ticaret Odası vesikası dairemizden alajaklan yeterlik belgesi ve teminat ruakbuzlarıru havi teklif zarflannı ıhale saatinden bir saat öncesine kadar komisyona vermeleri şarttır (Postada geokm» kabul edilmez). 5 Dosyan mesal •aa^lprinde Fen İşleri Müdürluğünda görülebilir (Basın 18035/9249)