Katalog

SAHtFE tKÎ 14 Haziran 1966 ı UMHURÎYET CEZA MAHKEMELERI ve VATAMDAŞ Doç. Öztekin TOSUN atandaşlarm yersiı olarak ceza mahkemelerine çıknuüannı ftnlemek içln ne yapılmalı? Bu soruya cevap aramadm Snee, aeaba yersia olarak vatandaşlann ceza mahkemeleri öniine çıktıkları hakkındakl lddianın aslı var mıdır? dJy» baaka bir soru U« karşılasnıaktayız. Geçenlerda Ankarada Tayınlanmn blr kitabı kanştırırken bo sornnan cevabını bulduk (1). Ba kltaptaki bilgilere göre, memleketünlzde açılmış, bnlunan ceza dâvalannm aşagı yukarı '/» 45'i blr mahkumlyetle neücelenmlştlr. Kitabın yaıan ba darumda hiç olmazsa ceza dâvalannm • 54 sinin • Türkiyede lüzumsu» yere açıldığını belirtmektedir; halbukl aynı yazara göre, İngilterede Assizes ve Quarter Sestions (ağır ceza ve asliye ceza mahkemeleriırüıe tekabül etmektedir) ler önüne gönderilen islerde udece '/t 8,8 m, Magistrates Courts 'sulh ceza mahkemelerimize tekabül eder)ler önüne gönderilen Işlerde de yalnız • 4,4 ü • ' hakkında beraet karan verilmiştir. Görüldüğü gfol, blzde dâvaların yansı gerekaiz yere açılmaktadrr. Ba demektir kl, hem vatandatlar sanunda beraet edecekleri işler için tnahkemeleri doldurmakta, Içinden gücünden kalmakla, aileleri, yakmlan ve kendilerl üzülmekte, hem de devlet bir alay memnra, hakimi, savcısmı bu Işle meşgul etroekle, mahkemelcr boşu boşuna gayret sarfetmektedirler. lerl künseteri mahkemeler» ievketmeslnl önlemek Içta, kamu dâvasmın açılmasına hâkimln kara? vermesi « a n kabul •dilmistlr. Karar hâJdmliği denen ba mfieasese sfandikl kanunumuı Almanyadan alınırken kabul edilmls, (akat sonradan kanundan çıkanlmşıtır. Ba durumda Türkiyede lcra organının bir kolu olan savcılık her istediğl kimse hakkında ceza dâvası açmak hususunda yetkili olranstur. Yalnu. bao işlerde veıilecek cezamn çok ağır ve bazı lslerin de lspatının zor olması sebebiyle dâva açılır açılmaı işin mahkeme önüne çıkmasını önleyen bir ilk soruşturma devresl AIraan kanonundan kanunumuza almmışör. Bu suretle, dâvada taraf olan sava değil, fakat tarafların dışında kalan bir hâkim fiilin gerek hukuk gerekse deliller bakımından bir muhakemeyi haklı gösterip göstermedlğine karar vermektedir. Faka» bu durum sadece ağır ceza l^lerinde mecburi olup. asliyclik işlerde savcı ilk soruşturma yaptırmakta serbesttir, tster yaptınr, ister yaptınnaz, Ayrıca, meşhut suçlar kanunundaki sür'atlendîrici lıükümlerin uygulanacağını kabul eden kanunlara giren i?ler baknmndan ba hallerde de ilk soruşturma yapılması yasaktır. Sulhlük işlerde ise ilk soruşturma hiç yapılmaz. örüldüğü gibi, savcınm vatandaşlar hakkında ceza dâvası açması bakımından bir sürü teminat hükümleri gerçekleştirilmisken, maalesef ceza dâvası açılmasına karşı teminat sağlayıcı hiikümler kaide olarak bulunmakta, dâva açıldıktan sonra açık bir duruşmanın boşuna yapılması tchlikesini önleyebileeek ilk sorusturma da pek dar bir alana sıkiştinlmtş hulunmaktadır. Ayrıca, kanunumnz ilk soruştnrmayı yapacak sorgu hâkimIerinin haysiyetini kırnrak bazı hükümleri de ihtnal etmiştir. Sortru hâkimiııin verdiei bir çok kararlar. hattâ sanık lohine de olsa Asliye hâkiminin tasdik etmesi halinde muteber olup, etmemesi halrnde muteber desildir. Bıına karşılık kendisi gibi hâkim olan sulh hâkimlerinin kararları İçin gayet yerinde olarak böyle bir tasdik aranmamakta, bn durum sorgu hâkimlpri^i aşağılatmaktadir Baraj, fabrika, banka... illi :::: • ••• • ••• • ••• ••!• •••• •••• Reformların etrafındaki siyasî ^ iktisadî güçlükler Prof. Osman OKYAR u yazıda Doğu Avrupa ülkelerının gerçekleştirmeğe çalıştıklan iktisadi reformlaı etrafındaki problemlere <te güçlüklere değinmek ıstiyorum Mevzubahis problemler siyasi ve ik tisadî mahiyettedır. bunların da hıli ve harıcı cepheleri vard'.r Evvelâ, ortaya çıkan siyasi, hatta ideolojik meselelere gbz atalım. En mühim mesele şudur: tktisadi nizamda vapılması ıstenen refonn ne dereceye kadar Marksizm • Lenınizm prensıpleri ile bağdaşıyor? Piyasa ekono mısine geçmek, sermaye gibi bir unsuru müstahsil Mr ur.sur olarak kabul ederek. huna karsılık faiz öderoek Marx prensiplerine uygun mudur? Yoksa bu h.ıreket ler, kapitahzm'e kaymanın isnretleri midir? Sonra, simdivı» ka dar komünizm'in ana vasıflarır dan görünen merk"zi nlânlamo ile istihsal malları sanavMnın cngörıilmesi mevzulannda ta?arlanan gevşemeler '^ah adılecek 1 miriir' •••• ••*• •>•• B esas umdelerınden birı, iktisadî kıymetln yaratılmaaında vegâne faktörün emek olduğu, sermayenin hiç bir sekilde müstahsil olmadığı şeklindedir. Malların kıymeti, içlerinde mündemn; olan emek miktanna göre 'aayyün eder ve dolayısiyle. ıdeâl olarak. fiyatların piyasadaki arz ve 'alebe göre değil, vukardakı esasa tesbiti icap eder. Otto Schick'ın görüşil u bakımdan, reform uvunuculanndan bin olan Otto Schick'ın ıncelemesmde, reformun hiçbır şekilde komünızmden ayrılma ve Kapıtalızm'ı kabul etme şeklinde anlaşılmaması gerektığı hususu üzerınde uzun uzun durulması manıdardır Ot to Schick, «sosyalist» uıyasddan ve «sosyalist» teşebbüslerden bab setmekte ve bunların sosyalist ekonomılerle kapıtalıst ekunomıler arasında başlıca farkı teşki) ettiklerım kaydetmektedir Ayrıca. aşırı merkeziyetçı plânlamanin tatbik edilmış olduğu Stalin devrınde maliyet mefhumunun yanlıs dnlaşıldığını sadece şekıl olarak tatbik edildiğını ve ıstıhsalin kontrolünde fiilen kullanılmadığını ilâve eder Oysa. Lenın. malıyetın temel 'onKsıvonunu böyle anlamamış, nalıyetin fonksıyonunun ıstihsalin randımanını fiilen arttırmak old'jŞunu ıfade etmiştı olan bir piyasa ekonomisi fcurmak ve fiyatlann teşekkülünü ta mamen arz ve talep kuvvetlenne terketmek mevzubahiı değildir. Mevzubahis olan sey, bazı genel selâhiyetler muhdiaza edecek olan merkez plSnlama ile kısmen serbestçe hareket edecek olan teşebbüsler arasında bır denge bulmaktır Bu dengenm kurulmasında karşılıklı tavızlerin verilraesi icap "decektır \eni sistemin kurulması ve işletılmesi bir mesele 'eşki! ederektir Keban Barajının temel atma törenini radyoda dinledik. Bu sevindirici günde konuşanlar, bangır bangır nutuk atıp durnyorlardı. O arada Başbakan da, ç o | u politikacımıza mnsallat nntuk edası içinde : Çok toz var, çok rfizçâr var, mikrofon bozuk fibisinden birtakım lâflar söyledi. Galiba en çerçek konuşmayı da bBylece yapmış oldu. Çünkü Keban'a giden gazetcci arkadasların anlattıklanna göre törendeki düzenleme pek bozukmn»; deli bir rüzgâr ortalıgı topraga bulamıs. Büyükelciler. vabancı tems'lcüer, senatarler, Bakanlar, irill nfaklı. davetli davetsiz kisiler bir hayll zahmet çekmişlfr. Keban, memleket için çok verimli blr knrnluş. ve kalkınma yolunda 5nem1! bir adrnı. Su. va da ba partînin deîil, dogrndan dograya devletin ve devletçiligin eseri. Halkın parasiyle kumlan bir is. Ama halk kenarda dururken. birtakım kisilerin büyük masrafîîirla mizah vazarlanna konu olarak törenlere firismeieri hos ç Bizler Steden beri temel atma törenlerini eîendice yttriltmeyi beeerememisizdir. Siyasi pronaganda fırsatı bîlinlr temel «tma törenleri; halkm alınteriyle yaratılan barajlar devletlfllar eliylf halk a bafcıslanmıs edasınrla eSsterilere vol açar. Keban'm nznn b'r hikâvesi var. 1925'ten beri çesitli kesimlerden rectikten sonra tsmet Pa«a iktidan lamanında teıgihlanmıs hneün temeli atılmiK. Ancak diinkü nwetelerde kamu ovnna serekli bilırivi acık « c i k vererek vazilara raslamadifımızı sövlemelt isteriz. Gazetelerimiz. nrnz ve hasmakalıp ntıtnklan siitun sütnn ravmlnriıklan halfle Kehan'ı insa eflerek vabancı sirketleHn isimler : nl bile vazmanıiülardır. Yapılan anlasmabmn kosnllan. inre•ikleri. vâdeleıi. ihaleye rlren mrketiprin dnrtımlan, tercin ncdenleri. Islerfn nas>I viiriiveeefi?.. Biîtfln bunlar kamiı «ynndap ozakta. Ovsa demokravinin en kolay vanı : VatandaMtlaaar. hn bfiviik eneeeeer. CnmhııriTet hflkumrtinin . dive nntuk atmak. natnk a'ntemelî. ve bo nntnklan tazetelere aktarmaktır E*er Keban'm Erc*li Demir Celik fibl yivim vatafı tıailne gı»tn»e<!İ Istrnmîvorsa. T"rk haonı calt'malan cldflivetle fzlrmeli kamu ovn hiltri edinmeli. ve halkın tek knrusn bilr verli verîne hareanmalıdır. Kehan Raraiı. PoSn illrrimize devletçilifl» nıtanmasıdır. Bizim TiirkivpTnÎT^p nnlitikacıların ttıhaf mesIeH. devletçiHte iövmek re s«nrs ds : F«rrVrc r*er\rT katacaiız dive devletriiik yapmak elmnstnr. Devletçiliiin rok kötfi oldnğunn. devlet Isletmrlfrinin tarar ettiklerini dormadan növlîvenler. iktirlara eectiklerinde devlet elivle fahrika acmakla Svnniirler. Mad<mki devlet kurumlan zarar edermift. mademki rievletcilik kötfıvmfl». nicin dnrmadan devlet elivle fahrika acılır? Ve niçin *ecmene : Rnrada patate» fahrikaüi acarafız! diye vaadierde bnlnnnlor? Törkiyenin blr aravip hikâvegi badnr. Devlet Isletmelerfnin duraıarian zarar ettitini «övleric. ama «on vtilarda sektz an bankanın birbiri ardından iflâs edin ta«five edilrtlfinl nnnturnı. Bn bankalann cofunnn özel hanknlar oldnfflnn da nnutnrnz. Çimdl sövlp b'r tahlovu eözönflne retiriniz : Son olarak 4 Haziran'da Tiirbive Kredi Bankasınm tasfiyesine karar verilmiştir. Bir banka neden iflâs eder? Alacaklarını tarml edemedifri ioin.. Demek ki. hankalann kredi açtıfı Szel tesebbüs hankalara nl*n bnrrnnn ödevemivor. Sermave kediye, halkın hu bankalara vatırdıfı naralar da deveve vöklenmig; milletin yÜ7 milvonUrcü taorrnrn parcur edilmistir. Rankalor iflâc edinre 7«rarı rlevlet sırtına vüklenmektedir. Demek kf. villarrian hcri Bzel tesehbiisün Dİvasadaki biitün ısrarları nı rtcvlrt vfıklpnnıpttedir. yanl halk vüklenmektedir. Rnnnn 'rlndir kl : Yugoslavya îecrübesi G B Sebep a durumun sebebi, mahkemeler önünde cereyan eden ve aon soruşturma ismini verdiğimiz soruşturmadan önce yapılan soruşturmanın gereği gibi yapılmamasıdu. Son soruşturmayı hazırhyan ve mahkemelere sevkeddecek işleri eleyip sonradan beraet karan alacaklan daha önceden ayırmaya yarayan ön somşturma iyi yapıldığı takdirde ceza dâvalannın boşuna açılması halleri daha da azalaeaktır. B B Çın liderlerın n suçlaması evzuun mılli budutlan aşan önemi vardır. Bu da, Çin'in Sovyet Rusya'dakı gelışmelere karşı Soymasından, niınlnn Marksizm • Leninizm orensıplerıne ıhanet olarak ılân etme sinden ve böylece Uunya Somünizm hareketinde bır ıkıliŞın mevdana çıKmdSinüan ııen gelmektedır Bılındiğ] azere, eskı Sovyet Başkanı Nıkıta K.ruşçev. Stalin'den mıras kalan .eK ş,<rısa tapma ve aşırı Di3rk"zı>etcıtığe karsı cephe almış. Sov»et ıktı a di nizamına seyyaliyet getirmek i";temiş ve bu hareketler kon'unıst Çin lıderlen 'arafından (re Son sornşturmadan önce yapılan ba ön loruşturmada görevli olanlardan birl savcıdır. Sava dâvada tarai olup, suç Işlendiğini haber alınca soruşturma yaparak kamu dâvasmı açmaya mahal olup olmadığınj aramak zorunluğundadır. Kanun blzde savcüarın suç teskil eden fiilleri takip etmelerini sağlamak için çok sıkı hükümler koymuştur. Savcı bir suç işlendiğt hususunda kâfi emateler bulunca kamu dâvası açmak zorundadır. Buna karşılık, bazı ülkelerde savcılann dâva açıp açmamaları ihtiyarlanna brrakılmıştır. Bu yüzdcndir ki, bizde savcıhklar, bilhassa büyük merkezlerde. şubelere aynlmışlardır; bu şubelerin bir krsmı meşhut suçlara, bir kısmı kaçakçılığa, bir kısmı basına, v. s. bakar ve suç teşkil eden flllleri araştınr. Ba suretle kanunun koyduğu mecburilik esasının gercekleşmesi İçin çalışıhr. eza dâvalarmın acılması yönünden bu kadar titizlik gösterillrken, kannnumuz maalesel vatandajlan yersiı yere aleyhlerinde açılacak ceca dâvalarından koruyucu hiikümler kabul etmiş dcğildir. Başka filkelerde, savcılann her istedik unun yanında dığer ıktlsadi problemler vardır Yeni sistemde fiyatların rf'înış ölçüde serbest bırakılacajını »oylemıştim. Oysa, fiyatların erbest bırakılması ile sınıdıı* Karla: sunî seviyelerde tutulmus olan bıı çok fiyatlarda TneTtli artıçlann vuku bulması muhakkak Eibıdır Doğu Avrupa'lı plâncıUr bu fıyat artışlannın oir enfl».<yon» müncer olmasından ^orkmaktadırlar Fiyatlar le icre'ler arasinda dengeyı muhafaza etmek ve fiyat artışları netıcesınde hal Kin hayat seviyesını fa7İa d'i»ÖTmemek mezubahı«Tit Doğu Avrupa ülkelerinin önünde birkaç yıldır desantraiızasyon yolunda denemeler yapmış olan Yugoslavya'nm misâli vardır. Yu goslavya'da çeşitli reformlar netl cesinde fiyatlarda büyük artışlar vukubulmuş ve iki defa devalüasyona gitmek zaruretı hasıl olmustur. Yugoslavya tecrübesinin hertüz basanya ulaştığı söylenemez. Bu husus, fiyatların uzun müddettir yukardan tesbit edilen v« çok defa gerçekten uzak tutulan bir nizamdan. fiyatlann piyasa mekanizmasına göre tesekkül edeceği bir nizama geçmektedi füçlükleri ortaya koymustur. Fazla sarsmtıya meydan vermemek için, serbest fiyat nizamına geçiş, tedrici ve vaiJS «iurette yapılmalıdır. C T y lkemizde ceza davalarının ' t 50 sinin gereksız ^' yere açılmasını önlomek için yapılacak iş, karar hâkimliklerini kurmak. sorgu hâkimlerinin haysivetinl kincı hükümleri kannndan çıkarmak, ilk soruşturma yapılahiiecek halleri daha daha da genişletmek ve buralara ebil hâkimleri getirmek olsa gerektir. Mantık bunu emrederken. ne yaztk ki. vatandaşı yersiz bir acık dnruşma tehlikeslnden kurtarabilecek son teminat olan sorgu hâkimliklerinin kaldırılması düşünülmektedir. Adalet Bakanlığınm gereksiz dâvaları daha da faılalasIıracak bu yoldan bir an bnce dönecefini ümit ederiz. (1) Golcüklü, Feyyaz: Tiirk Ceza Sisteını CHürriyeti bağlayıcı cezalar) 1966, sh. 2728. M Doğu Avrupada <asarlanan ık'isadi reformun komünı^mrien aynlmayı tazammun edip etmediği hakkında daha çok 'artışılacaktır Seıâniyeııerin zayıfıama îehlıkesi eform'un tatbıkını guçleştıren dığer bır konu, yıne tiyasi cephenın ağır bastığı bir konu, .tasarianan . rtesantj^n/av yonun neticesınde, Doğu Avrupa u'kelerınde siyasi ktıdarlann ve komünıst partllerin, şımdive kadar merkezî iistem sayesmrie. haız oldukları büyük srlâhiyetlerın zayıflaması tehlıkesıdir. Desantraiızasyon tatbik edilirse bır çok kaıarların alınması, merkezi organlardan teşeboüsle re devredilmış olacaktır. tskıHen s:ya.:i tercıhlen rfksettiren veva aksettırmesı mümıtün olan karar lar, genış ölçüde, leknlsyenlere ve iktisatçılara ait olacakrır Böy lece objektıf kıstasUr, teknik ve iktisadi unsurlar. fiyaset yan n da önem kazanacak, merkezın sıyasi hakimiyetı zarureten gevçi vecektir Doğu Avrupa ülkelerinde siyasi iktidarların, selâhı yetlerını msmen devredecek ka dar güven sahibi olup oimadıklp rı ortadadır. YABİNCI OYUMLAR Türker ACAROĞLU 41 AN A (1965) Rus yazarı Maksim Gorkiyio (1S58 • 1936) üç perdelik oyunu, Nihal Yahu Taluy'un çevirisiyle, Varlık ¥ayınevinin (Tiyatro serisi) nde çıktı )63 s., 2 1 ra). Yazann finlii <Ana> romaniyle adından başka hiç bir Ugisi btüunrruyan bu oyunun asıl başbğı «Vassa Jeleznova» dır. ül&y, bir kış günü ve akşamında geçer. • AOSTE ŞEHRtNÎN CÜZAMUSI (1966) Fransız yazan Xavier de Maistre'den (1763 • 1852) Sitare Sevln'in çevirmiş olduğu tek perdelik oyun. Millî Eğitim Bakanlığınca yayınlanan (Dünya edebiyatından tercümeler Fransız klâsikleri) dlzısinde yeniden 5.000 sayı bastınldı (26 s., 90 krş.). Eserin asıl adı: «Le Lepreıu de la cit6 d'Aoste* (1811). Aoste şehrinde bir cüzamlıj'i insanlardan ayırmak için hükümetin emriyle (Korku kalesi) denilen bir yere kapatıp dolayıaa bir duvar örtilmUş. 1797 de Alp savaşı sırasmda şehırde bulunan bir subay, bir gün rastgele cüzamlınm bahçesl 6nünden geçerken aralık kapıdan merakla içerl girer. İşte, oyun, bu subayla cüzamlımn konuşmalarmdan meydana gelmiştir. • ANDROCLES İLE ASLAN (1965) trtauıdalı yazar George Bemard Shaw^ın (1856 • 1950) iki perdelik oyunn, Süleyman Adıyaman fle Rrea Dönmez'in ortak çevirisiyle, Millî Eğitim Bakanlığının (Modem tiyatro eserleri serisi) ode yeniden 5.000 sayı bastınldı (67 s., 160 krş.). Eserin a> sıl adı: «Androcles and the Lion» (1913). Prolog; orman uğultulan, aslan iniltileri, hafiften Hıristiyan üâhileriyle açılır. Androcles ile kansı yürflrken konuşurlar. Ük perde, akşam üstü Roraaya giden üç yol kavşagında geçer. Zafer takının altından bir tümen Roma askeri, mahafaza alUna aldjğı kadınlı • erkekli, büyüldü küçüklü bir Hıristryan kafilesinin yanısıra ilerlemektedir JSon petie Coliseum'da, glâdiyatörler arasında, sehit olma zamanını bekliyenler arasında geçer. • BAY PÜNTİLA İLE ÜŞAĞI MATTÎ (1965) Alman yazan Bertolt Brecht'in (1898 1956) 1 prolog ile 12 tablodan ibaret oyunu, Adalet Ciracoz' un çevirisi olarak, tzlem yayınlarının (Sanat dizı si) nde basüdı (192 s., 2 plânş, 5 lira). Eserin orijinal başlıgı: «Her Puntila und Sein Knecht Matti». Mayıs 1964 te dilimize çevrilen, Ekim 1965 te Dormen Tiyatrosunda «Puntila Ağa ile uşağı Matti» adıyla oynanan eser, iyi bir halk oyunudur. 194041 de Pinlandiyada yazıldı. îlkin 1948 de Zürichte oynandı. Yazar. Finlandiyalı köy ağası Bay Puntila'yı ayıkken başka. sarhoşken bambaşka bir adam olarak canlandınr. Aslında ağayı yöneten uşağıdır Ama sonunda uşak çiftlikten kaçar tşveren işçi bağlan, kişilik sorunlariyle içinden çıkılmaz biı durum alır. Oyundan şu ders çıkanlabilin »Saka dan anlamıyan adam, insan değildir » • DOGUM GÜNÜ PSRTİSt <l»Ki5> tngiliz o yun yazan Harold Pmter'in (Doğ. 1930) üç perd.lik oyunn, Memet Fuat'ın Türkçesiyle. De vayınevi nin (Oyun dizisi) nde çıktı (96 s., i lira). Asıl başlığı «The Birthday Party» olan eserin konusn. ka dınh • erkekli altı kişi arasında geçer. Devlet Tiyatrosnnda oynandığı zaman büyük ilgi gören bu oyun, bir kaç yıl öncekl gençlik festivalierinden birinde amatör İngiliz gençleri tarafından oynanmış, heyecan yaratmıştı. Dokuz yıl aktörlük etmiş, «Evening Standard» gazetesinin (en iyi yazar) armağanını kazanmış (1960) olan yazar, soyut, genel sorunlar Szerine eğilir, kapalı bücrelcrde bunalan insanlarm sıkıntumı verir. «Gitgel dolap» adb oyunu da Ergun Sav tarafından dilimize çevrildi (1962). • DON PERLIMPLIN İLE BEUSA'NIN BAHÇEDE SEVİŞMESt (1965) tspanyol yazan Federico Garcia Lorca'dan (1899 1936) Tank Okyay'm çevirdigi tek perdelik oyun, De yayınevinin (Tiyatro kitaplan) dizisinde yayınlandı (36 s., î lira). îspanyol faşistlennin kurşunlariyle dogduğu yerde, Granda'da öldürülmüş olan ozan ve yazann bir çok şiiıi, belli başlı oyunları dilimize çevrilmiş, bunlar sahnelerımizde başarıyla oynanmıştır. • GtZLİ OTURU>1 (1965) Fransız yazan JeanPaul Sartre'nin (Doğ. 1905) Bertan Onaran'ın dilimize çevirdiği tek perde, beş sahneük oyunu, De yayınevinin (Tiyatro kitaplan) dizisinde basıldı (52 s., 2 lira). Eserin orijinal adı: «Huis • clos» (1941). Burada. yakın gelecek, cehennemin tâ kendisi olarak gösterüir. Oyun, daha önce, Oktay Akbal tarafından dilimize çevrilmişti (1950 1964). • HİROŞlMA SEVGtlİM (1966) Fransız kadın yazan Marguerite Duras'dan Cevat Çapan'ın çevirdiği senaryo, UğraJs kitabevinin (Sinema dizisi) nin ilk eseri olarak yayınlandj (84 s., 4 lira). Asıl adı «Hiroshima, mon amour» olan filmi yurdu muzda da gösterilmişti. Konu, 1957 yazında Hiroşimada geçer. Hikâye, oraya filim çevinneye giden bir Fransız kadını ile hareketinden bir gtin önce karşılaştığı bir Japon mühendisi arasında döner. Kısa bir sevgi serüveni yaşarlar • YABAN ÇİLEKLERİ (1965) İsveçli sincmacı tngmar Bersmanin (Doğ. 1918) senaryosu. Tezer Sümer'in çevirisiyle, Bilgi yayınlarının ve (Sahne dizisi) nin ilk kitabı olarak basüdı (95 8., 3 plânş, 4 lira). Baş tarafta, Tarık Dursun Kakınçın yazann sinema sanatı üzerine bir incelemesi var. Orijinal adı «Smultronstallet» olan filim, 1958 Cannes Festivalinde birincilik almıştı. Hikâyenın kahramanı yash profesör, bir yolculnk sırasmda. düşler ve anılar arasında yitirilmiş bir sürenin. elden uçmus bir sevjrinin. kavrp hayatın aranısım dayar. • YURTTAŞ KANE (1965) Kuzev AmerikaU aktör Orson Welles'in CDoğ. 1915) ünlü senaryosu Nijat Ozön'ün çevirisiyle Ankarada Bilgi yayınla rının (Sinema dizisii nin ikincisi olarak çıktı (192 s., 2 plânş, 6 lira). Eserin asıl adı: «Citizen ECane». Sinema tarihinin en iyi on filml arasındR birinci seçilen eser, şimdıye kadar beş ödül ka zandı (1941 • 62) Baş tarafta, çevirenin yazar ve *• seri üzerine uzun bir inceleme yazısı yer almıs Buhbilimcilen şaşırtan bir çocuk olan Welles, ti yatrodan radyoya. radyodan HoUywood'a geçiyor «Yurttaş Kanen ilkin bir radyo temsili olarak ov oanıyoT Bir bomba gibi patlıyor. Yeni bir anlatım vepyeni bir teknikle düzenlenen eser. bir başyap,* sayılmaktadır. Sonda, senaryonun mttninde geçen sinemacılık terimlerinin kısa açıklaması var. Bu senaryo, bir çok sinema okulunda örnek senaryo olarak okutulup incelenmektedir. !••«•••••« vızyonızm) olarak suçJanramır. O zamandan berı Komınıst oartı lerı arasında ıdeolojık htılâf bas lamıs ve her ıkı 'araf ek rtıfierıni «hakiki» Marksizm Lenınizm prensiplerine hanetıe suç lamıştı Essen. hskıki M^'ksırm Lenınizm prenstplennı o ı i ola rak tespıt etmek ttolay oimasa gerek, çünkü Marx. eser'nı 19 uncu asrın ortalarında vaznııs olup. daha ziyade kapitalıst remıvetın tenkıdıyle uğraşmıs ve mü* takbel komünıst cemıyetın yi.pi sı hakkında fazla «nüşahhas sey ler söylememişti. Leninin muhtelif yazılannda, farklı çekilde tefsıri mümkün olan Deyanları vardır Bununla beraber, şunu düsünmek icap eder ki, Mîra'ın R Avukat TUĞRÜL ÇELtK Nişanlandtfar ' 12.6.1966 Adana • ile Cumhuriyet 68881 Desantraiızasyon aamı altında tarif edilen reformun iktisadi ss hada güçlükler ve problemlerle karşılaşacası da muhakkaktır. Evvelki yazılarda ızah etmeğe çahstığım gibi, tamamen serbest Efendim, özel sektör zarar ederse zaran kendine... ISfı da|ru dejildir. Bizim kapitalistlerin bütün zararlan Hazlnenin sırtına vüklenmektedir. halkın nrtına vüklenmektedir. Son yıllarda atsfiyeye tâbi tutulan bankalar bavnk devlet bankaları elivle tasfiye edilmekted'r. Simdilik özel sektörün bütün zararlarını sırtına vnran devlettir. Siv»5i iktidar asın kapitalistler elivle vönetilditi için ba gerçekler dısarı vurnlmovor. 1950lerde mantar gibi knralan sekiz • on bankanın onbe« yil içinde iflâs ettnesinin gerçek anlamı iste budur. Acaba bövle bir gidiş yeryüzünde baska ülkede var mıdır? 5rülüvpr ki, Doğu Avrupa ÜJ i" Blr ülkede on anbeş" yıl içinde knralan sekiz on banka iflâs kelerinde tasartanaD.. rİformlae d e n e bnnnn tek anlamr o tlkede bir fırsstçılık düzeninin yürürın etrafında birçok siyasi ve düîüdür' Herhalde azmanlarımınn hu konn üstüne dikkatle egiliktisadî güçlükler mevcuttur. Pren meleri favdalı olacaktır. sip itibariyle reform'un yapılmasına karar venniş olan siyasi iktidarlar. sür'atle şümutlü bir tatbitedirler. Bununla beraber, Doğu Avrupa •••••••••••«••••••••••••••••••••••••»•••• • ülkeleri halklan, hiç değilse iktisadi sahada. tercihlerini kullanmaya baslarnışlardır. Bu husustaki istek ve tazyiklerin gittikçe kuvvetleneceğine ve daha iyi bir hayat ya?amak arzusunun yayılacaema şüphe yoktur. Dış Jlem ve bilhas«a Batı ile temasların artması da bu istikamette etki yapmaktadır Mudanya 1882 doğumlu, Emekli Yüzbaşi, Türkiye tktidarlar. bu isteklere ve bu Şeker Sanayii kurucularından tazyiklere cevap vermek durumun dadırlar. Reform caruretinın esas sebebini burada aramak doğru olur. Doğu Avrupa ülkeleri iktidarlannın bu sorular ve problemler karşısındaki tutumlan ve getirdik leri hal çareleri yakın istikbalde kısa bir hastalığı müteakip Hakkın Rahmetine kavuşmuşDoğu ve Batı ilişikleri üzerinde etki yapacak ve Avruoa'nın Dotur. Cenazesl Nişantaşındaki ikametgâhmdan 14 Haziran ğu ile Batı'sı arasuıda geçerek bir Salı günü alınacaktır. Şişli Carlünden öğle namazını müyaklasmanın mümkün olup olmateakip Feriköydeki aiie kabristanına tevdi edilecektir. dığını gösterecektir. Sonuç 6 L „... V E F A T NEHNEIHAYRİ VAR Çelenk gönderiunemesi rica olunur. SON AİLESİ İstanbul Üniversitesi İktisat Faküllesi İşletme İklisadı Enstitüsii Müdürlüğünden: Fakülte ve Yüksek Okııl Mezunlarına Uâncılık: 4082 fi894 VEFAT ve TEŞEKKUR Denizli Mutasarrıtı merhum Tevfik Çobanoğlu ve merhume Şükriye Çobanoğlu'nun kızları, Tomns Yücel'in sevaili annesi, Lâle Yücel'in anneannesi. merhum Mecdi Çobanoğlu, Dr. Nebü Çobanoğlu. Avukat Ha\Tİ Çobanoğlu. tüccardan Vedat Çobanoğlu, Prof. Dr. Rahmi Çobanoğlu'nun ablaları. eski İstanbul Milletvekili Necmi N. Yücel'in kayın validesi. kıymetli varhğımız: 7 den 70 e HERKESllS MECMVASİ «İşletme Yönetim Uzmanu yetiştiren İşletmecilik İhtisas Programcıa 11 ve 12 ternmuz tarihlerinde yapılacak imtihanla öğrenci alınacaktır İsteklilerin 6 temmuz 1966 tarihine kadar Enstitüj'e rnüracaat ederek aday kayıtlarmı yaptırmaları rica olunur. Telefon; 27 27 75 (Basın 14444/6879) BEHİRE ÇOBANOĞLU vefat etmiş ve 7/6/1966 salı günü ebedî istirahatgâhına tevdi o lunmustur. Hastalığı sırasmda büyük yardım ve hazakatlerini esirgemiyen başta Şişli Çocuk Hastanesi III. Dahilive Kliniği «efi Dr SAİM BENGİSERP olmak üzere, bütün KHnik Hekim ve personeline; cenaze törenine katılmEk, çelenk göndermek taziyetlerini bildirmek suretiyle acılanmızı paylaşan akraba, dost ve yakmlarımıza, minnet ve teşekkiirlerimizî bildiririz. Tckirdağ Valiliğinden 1 Tekirdağ Halk Eğitim Merkezi onarımı kapalı larf usulü ile eksilhneye çıkanlmıştır. 2 Keşif bedeli (55.000,) lira olup. muvakkat teminatı (4.000,) liradır Bu ise ait ihale dosyası her gün rnesaî saatleri dahilinde Bayındırlık Müdürlüğünde görülebilir. 3 İhale 30.6.1966 perşembe günü saat (15) de Hükümet Konağı içinde Bayındırlık Müdürlüğü Odasmda yapıla. aktır. 4 Eksiltmeye girebilmek için, isteklilerin; 27.6566 «t'artesi günü saat (17) ye kadar, bu miktarda bir iji ta ıhhüt ederek bitirdi^ni ispata yarayan vesikalarinj di.e'<çelerine ekliyerek İl Makamına müracaat edip iştirak F gesi almslan şarttır. 5 İsteklilerin. 19S6 yılına ait Ticaret Odası vesikası, .ştırak belgesi ile geçici teminata ait makbuz ve mektuplaını havi ve 2490 sayılı kanun hükümlerine göre hazırlayacaklan kapalı zarflannı. eksiltme çünü saat (14) de kadar makbuî mukabilinde Komisyon Başkanhğına vermelerı lâzundır. Telgrafla müracaatlar ve k. h.,1 edilrnez. postadaki vâki gecikmeler (Basın 14342/6875) Cumhuriyet 6891 YARIN CIKIYOR Hiç Yayınlamıamış Macerası MARMARA CANAVARI YENİLEME DtLEKÇESİ İLÂNEN TEB1JOAT1 İSTA>TBUL 4 ncü İCRA MEMUR1 HĞUNDAN D. No. 966/2552 Münir Anderiman, Astorya Hoteli, Cumhuriyet caddesi. İstanbul Harbiye Alacaklı Niyazi Hun tarafından iki adet emre muharrer senede istinaden 3.200 Lira ve masrRflannın tahsili hakkında aleyhinize ikame edilen icra takibinder Takip mesnedi Dos\a 963'1334 Esasınrîa kayıtlı hulundutu sırada Takipten Düşmüş bu bere Alacaklıya izafetle Vek. Av Türköz Telli tarafindan 15'4/1366 tarihli di'ekc^si İIP yenüenerek 966/2552 Esasına kaydı icra kılınmıs bulunrliıpu cihetle İ. t. K nun 78 inci maddesi ve Teblieat Kanununıın 35 inci maddelerint tevfikan kanun! süreye 15 çün daha ilâve edi!mek suretiyle ilânen tebliğine karar verilmistir. îşbu ilânın tebligi tarihindpn itibaren 22 gün icintie tcra Dairesinp müracaatla bir diyeceğiniz varsa bildirmeniz lüzumuyenileme dilekçesi teblie verine kaim olma't iizer» ilânen tebliğ T» ihtar olunur. 13.6.966 (Basm 3566^ 6896 Borçlu: Kırk birinci Hafta Spor Toto ikramiyesi kazananların nazarı dikkatine Kırkbirinci hafta Spor Toto ikramiyesi ödemelenne devam edilmekte olup, Başbayiliğimize bağlı bayilerden oyniyarak ikramiye kazatımış olânların 15 gün zarhnda ilgili Şubelerimiz gişelerine müracaa+ia ikramiyelerini almaları rica olunur. Taşra bayilerinden oynlyanların ikramiyeleri P. T T. ve Ziraat Bankası vasıtasiyle adreslerine gönderilmiştir. T k EŞEKKÜR BAY1LERİN YAKASÎNI BIRAKMAYIN Bizleri sonsuz acılara terkedip bu fani dunyadan ayrılan iyilik lever 64 Anbarı sahiplerinden ebedî istirahatgâhına t«vdii sırasında bizzat bulunmak, çelenk göndermek, telgral çekmek ve eve kadar gelerek taziyette bulunmak lutfunu esirgemiyen zevata îükranlarımızı arzederlz. AtLEBl Cumburiyat 6KM HAYDAR AREL'in Türkiye Emlâk Kredi Bankası A.O. İstanbul Şubeleri (Baam: 14487) 6887 TA5RA BAYİI GA MC : 3494 • 8ÖM