Katalog

26 Şubat 1966 CUMHURÎTET İŞKODRA SAVUMMASI ve HASAN RIZA PAŞA Feridun Fazıl TÜLBENTÇI şıyan ve önemli bir yekun tutan Arnavutlar tarafmdan ilgi ile takip edilmektedir. Bu yazı serisinde, Hasan Rıza Paşanm ailesi tarafından yapılan btr açıklama bana bu yazıyı ilham etti. Kesin bir yenilgiye uğradığımız Balkan Savaşmda bizim için yegâne teselli, üç ecdat kalesinin şanlı savunmasıdır. Edirnede Şükrü Paşa, Yanyada Esat Paşa ve İşkodrada Hasan Rıza Paşa, Tfirkttn askerlik tarihine birer kahramanhk destanı hedlye etmişlerdir. •••••«• A navutluk» başhğını taşıyan geri röportajı, geniş yankılar yapmakta ve bilhassa Türkiyede ya rkadaçım Yılmas Çetiner'in «BUinmiyen Ar navatan üe irtibatı kesilmiş olan kalede, mükemmel bir müdafaa yarattı ve Kolordusunun savaş kabiliyetini yükseltti. \\\: ayın Profesör Pehmi Ya\iız' un «Gerilik ve ilerilik basaehirdeki Arnavut reislerinden bir kısmı, düşmaklan> başlığı altında eğitici man karşısında ve ateş çemberindeld İşkodve öğretlci mahiyetteki üginç yarada politika yapmaktan ve Arnavutluk ideali gützısını ben de zevkle okumuştum. mekten hâli kalmıyorlardı. Bir kısmı da mevki Sayın Profesörün bir inceleme ihtirasına düşmüştü. Bunlann arasında Toptâıü : : mahsülü olan ilmî makalesini ten :: ailesinden Esat Paşa vardı. Bu zata Mirlivalık rütkid eden Nevzat Ayasbeyoğlu'nun besi verilmiş, Arnavutluk isyatüarında Tirandaki tartışma sütununda çıkan yazı da nüfuzundan faydalanılır ümidiyle, İşkodraya celbodikkatimizi çekti. Biz, Sayın Alunmuş «Kuvvayı MUtehaşşıde» Kumandanlığına ii yasbeyoğlu'nun değerli Prof.ün tâyin olunmuştu. makalesini, dikkatle okumadığı Esat Paşanın gayesi Ferikliğe, yani Korgenekanısındayız. Şoyle ki: ralliğe yükselmek ve Âyan Meclisine âzâ olmaktı. ilerilik • Gerilik yazarı; AyasIttihatçılara düşmandı. 23 Ocak 1913 de Harbiye beyoğlu'nun ima ettiği şekildc, diasan Rıza Paşa, aslen Kastamonu vilâyetinin Nazırı \azim Paşanın vurulması ve Kâmil Paşa ne karşı değildir ve ilmin dinleri Tosya üçesindendir. 1871 de doğdu. Bağdat kabinesinin çekilmesi ile sonuçlanan Babıâli baskaldırması temennisinde de buValisi N'amık Paşanın oğludur. 1895 te kurmay kını sonunda, İttihatçılarm iktidan ele almalan lunmuyor. Bunları söyledikten yiizbaşı olarak orduya katıldı. Kurmay görevleri üzerine ümiUerinin suya düştüğünü anlamış, Arsonra, Ayasbeyoğlu'nun sorunlar öğretmeni olarak Harb Akademlsinde vazife aldı. navutlukta duruma hâkim olmak için Sırplar ve dediği bazı hususlara değinmek is 1897 Yunan savaşında Alasonya ordusu kurrnay heKaradağlılarla anlaşmak çarelerini aramıştı. tiyonız. yetine tâyin edildi. Yirmi yedi yaşında binbaşüıtlmin tarifine göre; akıl (raiğa, yirmi sekiz yaşında yarbaylığa terfl etti. 1899 son); davranışlanmızı düzenleyici da görgü ve bilgisini arttırmak üzere Almanyaya olarak kabul edilen zihnî bir megönderildi. General Hezler kumandasındaki kolşkodra savaşları bütün şiddetiyle devam eleke (yeti) dir. Bir başka deyımordunun alaylarından birine subay olarak verildi. diyor, bu son serhad kalesini kanımız ve cale: Bize bilebümek (oğrenebilBir yıl kadar da Alman Genel Kurmayının muhte nımız pahasına koruyorduk. Kumandan Hasan mek) ve karar verebilmek veya lif şubelerinde çalıştı. Aynı zamanda Berlin Harb Rıza Paşa, savunma imkânlan kalmadığı anda muhakeme edebilmek imkânlan Akademisi son sınıfına da devam ederek arkadaşdüşman hatlarmı yanp geçecek bir huruç hareketi sağlayan bir yeti'dir (güçtür). Aklan arasında iyi bir mevki kazandı. hanrladı. Bu plânını anlattığı zaman Esat Paşa lı; düşünce kudreti tarzmda taHasan Rıza, Almanyadan aynlırken Alman Er Toptâni, şöyle bir sual sormuştu: nımlayanlar da vardır. Görülüyor kânı Harbiyesi kendisi hakkmda verdiği rapora Ya muvaffak olamazsanız, Karadağhlar çok ki, her üç tanımlamada müşteşu takdire sayan cümleyi koydu: «Türk: ordusu bü gaddardır, fena intikam alırlar. rek olan; aklın yapıcı oluşu ve yük Erkâru Harbiye Başkanlığım idare edebilir.» Hasan Rıza, en kesin bir ifade Ue cevap verbizlere istikamet verici niteliğini 1901 de rütbesi Albaybga yükseltildi. 1903 te misti: taşımasıdır. Şımdi (buna göre); vatana dönerek Genel Kurmay Dairesine atandı. Benim için düşünme. Muvaffak olamazsam, Aynı yıl Mirlivahğa, yani Generallife terfi edildi. onların eline düşmem. Çeker tabancamı intihar eHenüz 32 yaşında idi. 1904 de Ferik oldu. derim. «Akıl dışı güçler» deyimine geİkinci Meşrutiyetin başlançıcında Edirnede Hasan Rıza, bunu yapabilecek mert ve cesur çelim: Tümen Kumandanı idi. 1908 Eylüliinde 2 nci Ordu bir askerdi. Son kurşuna kadar atacak, namusn Kurmay Başkaıüığma getirildi. 1909 Ağustosunda • nsanlar henüz iptidai (ilkel) askeriyi ifa ettikten sönra, mukadder ise, süngü «Askerî rutbelerin tasfıyesi» kanunu gereğince u hücumu ile düşman ordularını yanp geçecekti. I hayat koşulları içinde yaşarmum meyanında rütbesi Yarbaybğa indirildi. Bu larken kişiler; bir hayvan veyüzden bir çok subaylar ordudan aynlmışlar, paşa ya bitkiden türediklerini sanmışiken bey olmaya tahammül edememişlerdi. Fakat lar ve kabul etmişler, dolayısiyle Hasan Rıza Paşa, bunu izzeti nefis meselesi yapbir ağacı, bir tavşanı veya bir madı. Bütün hayatını vakfettiği Türk ordusundan timsahı kutsal bir varlık addetve silâh arkadaşlarından ayrümadı. Arkadaşlarına: mişlerdir, ki bu nevi inanışa Toasan Rıza Paşa bir akşam, 30 Ocak 1913 de Zarar yok, dedi. Daha gencim, ehliyet göstemizm denmektedır. Tabiatiyle hava karardıktan sonra, Esat Paşanın yapterir, o rütoeyi tekrar alınm. Ve sonra şunlan ilâbu ve benzeri inançlar batıldır, ya tığı dâveti kabul, etmiş, kendi evine yüz elli metre ve etti: ni esassız, temelsızdır. İslâmıyetmesafede bulunan Esat Paşanın evine gitmişti. So Türk ordusunda nefer olarak hizmet etmek te kader ve tevekkul felsefesi de; kaklarda lâmba olmadığından göz gözü görmübüe buyük bir şereftir. üzulerek itiraf edelım, çok yanlış yordu. Bir saat kadar sonra iki evin arasındaki Nitekim ehliyetini derhal ispat etti. Bir yıl geçve hatalı olarak bilhassa yetkili ol meydanda silâh sesleri duyulmuştu. Bu seslere meden tekrar Albay oldu. Nazım Paşanın Kurmay mayan din hocalanmız tarafmdoğru koşanlar, Hasan Rıza Paşanın yerde agır Başkanı olarak Bağdada gitti. Türlü sebeplerle iki dan yorumlanmaktadır. örneğin: yaralı olarak yattığını görmüşlerdi. Elinde küıfmdefa askerlikten ayrümak zorunda kaldı ise de, Tevekkul ve kader İslâmiyetten dan çıkmış bir tabanca vardı. Fakat takatten düşkendisine tekrar görev verildi. 1911 Temmuzunda bin yıl kadar önce ve ilk defa estüğü için mukabele etmediği anlaşılıyordu. lşkodra Tümeni Kumandanı, sonra da, Kolordu ki «Yunan» da (stoacüar tarafınEvine getirilerek tedavisine başlandı. tlk s5zKumandanı ve tşkodra Valisi oldu. dan) öne sürülen bir fikir ve itileri şu olmuştu: kad idi. Buna ragmen onlar hıris Yoldan geçerken karşıdan üç kişi çıktı. Ortiyanhğı kabullendikten sonra da talılc karanhk olduğundan tamyamadım. Pek yakader ve tevekkülü aklın emrettikından geçen bu adamlardan birisi iki defa, yere ği şekilde yorumlamasını becereduştükten sonra da bir defa ateş etti. bflmişlerdir. Biz ise bunu yapama Ittihat ve Terakki Fırkasını hırpalamak ve Biraz sonra Esat Paşa da gelmiş, kapmın önünmışız ve meselâ «EI nzku ElalNazım Paşayı sadarete getirmek için Rumelide gi de şiddetli münakaşalar olmuştu. Bazı subaylar Elah» sözünün anlamı, nzk Allahrisilen bazı teşebbüslerde kendilerine yardım de sat Paşaya hakaret ediyorlar, ağır sözler söylüyortandır. Bu dogrudur. Bugün dıgil, fakat hiç olmazsa müsamaha göstermesi rica lardı. Bunu yatakta duyan Hasan Rıza Paşa: nin de, bazı bılginlerin de kabul edildiği zaman, fttihatçılan sevmediği halde: Herkesin vazifesi, ordunun ve kalenin şeref ettiği; Tannnın tabiatı (Dünyayı) Ben bu hükümetin Valiliğinı kabul ettim. ve namusunu düşünmektir. Benim şahsım konuinsanlara bağışladığıdır. Fakat taBu suretle taahhüt altına girdim. Verdiğim söze şulamaz. Ben ölUrsem Allahıma kavuşacağun, sag biatı işlemek, ondan yararlanmak, muhalif hareket etmek, benim için namussuzluk. kalırsam, âlem arasında alnım açık gezeceğim. dolayısiyle Dünyanm nimetlerıntur. lcabına kani olursam istifa eder, çekilirim. iye haber göndermiş ve münakaşayı kestirden gerektiği şeküde istifade etFakat ben Vali ve Kumandan iken hükümet aleymişti. Hasan Rıza Paşa, kaatili biliyor, fakat mek, insanlann çalışmalariyle imhlne en ufak bir teşebbüse bile müsamaha ede ordu arasında ikilik çıkar ve İşkodra müdafaası kân dahüine girmektedfr. Akıl, iz* mem. Âzami şiddetle hareket ederim. sarsılır diye söylcmiyordu. Onu Esat Paşanın aan (kavrayış) fizikl güç işte bunDemişti. Hiç bir zaman politik olaylara karış damlan vurmuşlardı. lar içindır. 18 nci yuzyılm en şohmamış ve emrindeki subaylan da karıştırmanuştı. retli ıktisatçılarından Adam Smith, İtidalini muhafazaya çalışıyordu. Bir aralık oçalışmanın ve emeğin en büyük dasında bulunanları dışarı çıkarttı. İçeride yainız servet kaynağı ve üretim unsuru Kolordu Kurmay Başkanı Vekili Kolağası Abduralkan devletleri, aralarındaki husumet ve mü rahman Nafiz (rahmetli Orgeneral Gürman) ve olduğunu soyler. Hz. Muhammed naferete rağmen eski efendileri Türkler aPeygamberimiz nzkı için çalışanKale Kurmay Başkanı Kiramettin (rahmetli Korleyhine birleşmişlerdi. tlk önce 13 Mart 1912 de general Kocaman) Beyler kalmıştı. Hasan Rıza Palara değinerek: «Çalışmak, en büSırbistan ile Bulgaristan arasında gizli bir ittifak yük ibadettir» der. Fakat maaleşa, sesi güzel olan Kiramettin Beye Yâsin okumaantlaşması imzalanmış, bunu diğer Balkan devsef bilgisiz hocalar elinde işte bu sını söyledi. Yâsin sona ermek üzere iken de ruletleri takip etmişlerdi. Ordularını kısa zamanda hunu Allahına teslim etti. (elrızkıElallah) sözü bambaşka seferber hale koymuşlardı. 8 Eylül 1912 de Karaanlamla açıklanmakta ve yorumDışarıda bulunan subaylar, kahraman ve şanlı dağın Osmanlı İmparatorluğuna harb ilânı ile Ballanmakta: «Çalışalım veya çalışkan Savaşı başlamış, Karadağı, Sırbistan ve Yu kumandanlan için gözyaşı döküyorlardı. mayalım rızkımızı Allah gönderir» MAHMUT SEVKET PAŞANIN GÖZ YAŞLARI: nanistan takip etmişti. şeklinde anlatılmaktadır. Bu ise Sadnâzam ve Harbiye Nazın Mahraut Şevket PaHasan Rıza Paşa, Sırp ve Karadağ ordularmın batıidır. Büindiği gibi İslâmiyetşa, Hasan Rıza Paşanın şehadet haberini aldığı zagerek adet ve gerekse malzeme üstünlüğünü tabiî te de kader ve kısmet yahut alın man: olarak karşıladı ve mâneviyatını bozmadı. Daha yazısı diye bir inanç vardır ve Alçaklar, büyük bir kahramana kıydılar! ilk anlarda verdiği savaşlarda kahramanlığını ve bunlar da yukanda belirttiğüniza Diye bağırmış, Esat Paşanın aleyhinde şiddetli askerî değerini ispat etti. Ateş hattına bizzat girbenzer biçimde izah edilmektemekten çekinmiyor, maiyetine örnek cluyordu. ithamlarda ve hakaretlerde bulunmuş ve sonra dir. Kaderin en iyi tanırolanmasıTürk ordulannm yenilgiye uğraması yüzünden A kendisini tutamıyarak ağlamıştı. nı yetküiler şoyle yapıyorlar: Toptâni'nin entrikaları Gerilik ve ilerilik basamakları S jimi, devrimlere sahip, ve onu en kısa yoldan topluma kazandırmakla kaimdir. Sayın profesörüm; gelecek bir yazınızda, yukandaki dile getirmeye çalıştığım meseleleri, açık bir şekilde ortaya sererseniz, zanma elden ne gelir ki meselâ; nederim topluma daha faydalı bir i$ yapmıs olursunuz. Saygılarımla. nzkı mukadder, vaktiyle ede Mükremin TEKİN biyatımıza dahi geçmiştir. ÖrBudaklar köyü öğretmeni neğin: Sakarya Yok sende kanaat, gözün aç ol*** duğu budur. Rızkm erişir sana eğer suphfl (sabah) eğer şam (akşam). Bağdatlı Ruhi (16 nci asırda yaşamıştır). Bugünkü yazımıza, dilimizde söylenen şu isabetli ve derin anlam taşıyan güzel sözlerle son vermiş olalım: ayın tlhan Selçuk'un «CümleYanm hoca insanı dinden, nin dikkatine» başlıkh yazısıTarım hekim, candan, nı ve orada verdiği bir görevYanm hâkim, haktan eder. linin Paris'ten gönderdiği ömek mektubunu dikkatle okudum. FiSaygılarımla. kirlerine katılıyor ve ben de diDr. Rafi BENSAN yorum ki: «Aziz milletünin dikkatine...» ANTAKYA HATAY Başkent dah.il büyük şehirleri*** mızin kalabalık cadde ve sokaklarındaki dükkânların vitrinlerinde şu tabelâlarla karşılaşıyoruz: «Amerikan eşya pazan, Amerikan eş ya mağazası» gibi. Örneği Ankara Yenişehir ve İtfaiye Meydaru Kosova sokakta. Nelerdir bu satılanlar? Giyim eşyalan, tuvalet takımlan, mutfak eşyalan, sigaralar v.s. Hem de fahiş fiatla satış. Memleketimizdeki yabancılann hiçbiri bu eşyalan almıyorlar. Bir ayın Ord. Prof Dr. H. V. Veli defa giydikleri veya kullandıklan dedeoğlu'nun 18 jubat 1966 ta eşj'alan hemen satıp memleketlerihli Cumhuriyet Gazetesinin nnden yenisini getirtiyorlar. ResOlaylar ve Görüşler sütununda mî görevli, kaçakçı tüccar bunTürk Medenî Kanunu 40 ıncı yı lar. lında başhğmı taşıyan ilginç bir Hangi milletten gelirse gelsin, yazısını okudum. paydos et kaçak mala paydos... Saym yazar, Atamızdan, ilerici Paydos et ki seni sömürmesinler.. padışahlardan ve dunya tarihindePaydos et kı guzel Turkiyem'e ka ki meşhur kimselerden ömekler çak mal getuınesinler... Varsm vererek Medenî Kanunun ehemmi sana «Amerikan eşya kullanıyor, yetini belirtmekte, şeriati isteyenAmerikan sigarası içiyor!» demeleri kınamaktadır. Yazarm fikirle sinler .. Çok çalış, çok kazan; farine aynen katılmakla beraber, ilâ kat yerli malı kullan .. ve edeceğim bazı hususlar vardır. Şöyle ki: Mustafa KARADUMAOĞLU 40 yıl önce kabul ettiğimiz ve Malatya fnsanlık için pek lüzumlu olan Medenî Kanunumuzun yanuıda, bugünkü toplumumuzun büyük bir çoğunluğu. hâlâ şeriat esaslanna »ore hareket ettifi bir gerçektir. AdapHzan eşrafından merhum lnsanın insan gibi yaşamasmı istlSeyfettın ağanın torunu merhum yen bu kanunun faydalarmı, topÖmer ve Nazrfe Kbk'ün kızı, Iuma ne zaman kazandıracağız? 40 Emekll Hava Generali Cemal yılda bu işi yapamadığımıza göre Goker'ın kıymetli eşı, Şohret Aldaha kaç yıl bekleyeceğiz acaba? pay ve Hidayet Damarguç İle •Kadını insandan saymayıp, hay merhum Seyfi Kok'ün kızkardeşvan veya eşya gibi bir mal veya leri, Adapazan 1 incl Noteri Ekköle sayan toplumlarda uygarlık rem Alpay ile Emekli Hava Bınolamaz» diyorsunuz. Içerisinde bubaşısı Rifat Damarguç'un baldızı, Hasan Goker'in yengesi, Hanife lunduğumuz toplumda bilhassa ve Ülge Goker'in sevgüı anneleri köylerimizde, kadm bir para karşılığında verilir kocaya .. Dün olADALET GÖKER duğu gibi bugün de, iki evliler, üç HANIMEEENDI evlilerin sayısı, aztmsanmıyacalc tutulduğu amansız hastalıktan kur kadar çoktur. Yainız köylerimiztulamıyarak 24 Şubat 1966 gecesi de değil, kentlerımizde de âdet haHakkın rahmeUne kavuşmuştur. Cenazesi 26 Şubat 1966 cumartesi line gelen başhkların nedeni; kagünu Şlşll Camiinde kılınaeak dma bir mal gözü ile bakmamn ikındi namazından sonra Zıncirbir neticesi değil midir. lıkuyu Asrl mezarlığına defnedio /o9O ı okur yazar olmıyan büyük leceKtir. bir kadın kütlesine medenî bir AİLESt NOT: Çelenk gönderilmemesi gdzle bakabilir miyiz? Bütün bu rlca olunur. meselelerin esas sorumlulan kiraCumhuriyet 2029 lerdir? Bence demokrasi, Atatürk devrimlerini içerisine alan bir düşünce mahsulüdür. Toplumun gö~ rüşüne dayanan bu demokrasi redışındadır. Taassup bilhassa az ge lişmiş ülkelerde bir güçtür. Bu bakımdan Prof. Fehmi Yavuz'un (akıl dışı güçler) deyimi gayet isa betlidir, düşüncesindeyiz. Devlet benim! Bizim Anayasamız, bir bakıma muhafazakâr, bir bakıma devrimcidir. Anayasa Mahkemesi gibi bir kuruma verdiği Snemle muhafazakâr görünüstedir Anayasamız .. Senato'yu tesis etmek ve çift meclıs sistemini benimsemekle de muhafazakâr usullere sadık kalmıştır. Buna karsılık baslangıç noktasına 27 Mayıs'ı oturtmakla devrimci görüşe öneelik tanımıs, Atatürk'ün inkılâp kanunlarına yer vermek ve reformlara imkânlar tanımakla devrimciligi desteklemiştir. Nice yeniliğe ve yeni fikirlere toplum hayatında kapılar açmakla ileriye doğru bir görüşfl toplum hayatında temelleştirmek istemistir. Anayasamızın hem devrimci ve hem de muhafazakâr eğiliraleri birlestirmek kaygısı nereden doğuyor? Çünkü 27 Mayıs devrimi hareketinde bu iki kaygı kıyasıya çarpısmıştır. 27 Mayıs Ihtilâli meşruluğunu kaybetmis ve temel hukuk prensiplerini çignemiş bir iktidara karsı yapılmıştı. Devrik iktidar, Anayasayı hiçe sayan bir tutnm içindeydi. Hukuk devletl kavramına saygı kaybolmuştu : Ben millî iradeyi temsil ediyorum. Şu halde her ?eyi yapanm. Oy çoğunluğu mademki bende o halde devlet benim... dly»rdu iktidar. Aradan bes yıl geçmiştir. Altıncı yılın içindeyiz. Bugfinlerde Meclis kürsüsünde bir Adalet Bakanı €Üevlet benim» zihniyetiyle konuşmak pervaaızlıgını göstermiştir : Mahkeme kararlarını ister uygularım, ister uygulamam, benim bileceğim bir iş bu... demiştir. Anayasamızın düzenine temelinden aykırı olan bn sözler, iktidarın bir Bakanı agzında kalsaydı, çok gördüğümüz duydugumuz bir kürsfi densizligi der geçerdik. Ancak Adalet Bakanının söylediği sözler. iktidarın genel politikası biçimine girmistir. Bn politikanın sağdnyu sahibi çevrelerde dognrdngn endişe ige büyüktür. Şimdi A.P. iktidarında gittikçe gelisen «Devlet benim ve kanun benım> zihniyetinin bir başka gösterisine şahit oluyorn». Bugün parlâmentoyn dolduran politikacılar bir Af Kanunu çıkararak kendi suçlannı kendi elleriyle affetmek yoluna* sapmaktadırlar. Adalet Partisi milletvekillerinin 88 dâva dosvası vardır Adliyede . Bunlardan bir kısmı sahtekârlık, suiistimal, orduya bakaret, cinayete teşvik, sarkıntılık, zimmpte para geçirme gibi suçlardır. Ve çoçunlukla 27 Mayıs'a sövmek suçnndan sanıktırlar A.P. milletvekilleri . Simdi kanun çıkararak Türk hâkiminin önüne çıkmaktan ve Türk mabkemelerinin kararlanna boyun egmekten kaçınmaktadırlar. Hnkuk devleti düzenine temelinden aykındır bn... Eger kanun koyncular, kanun çıkararak kendi suçlannı sffetmek yolnns bir kere girerlerse bunun sonu ne olur? 27 Mayıs Devrimlnl temel almış bir Anayasamız var, ama 27 Mayıs'a söve söve iktidar» gelmiş olanlar kanun çıkararak kendilerini konıyorlar. Şimdi Adliye Bakanının sözlerinde sekillenen zihniyeti daha aydınlık olarak ortada görüyoruz. Adalet Partisi iktidan açıkca diyor ki : Ben mahkeme kararlannı ister uygulanm, ister uygulamam, benim bileceğim iş... Ve ben hâkim karşısına ister çıkanm, ister çıkmam bu da benim bileceğim iş .. Yasama orçanında çoğunluğu elde etmis olanlar kendi elleriyle kanun çıkarıp yargılama organı önünden kaçamazlar. Bizim politikacılar devlet de benim, kanun da benim, hâkim de benim cihniyetine kendilerini adamakıllı kaptırmış görünüyorlar. 27 Mayıs Anayasası hukuk düzenine ve yasa fikrine ne kadar inceden inceye bağlı oldugunn Anayasa Mahkemesi, Senato gibi kurumlara verdiği önemle belirtmistir. 27 Mayıs Anayasasının temeline sövmek suçlariyle itham edilenlerin kendi kendilerini affetmeleri, özlenen hnkuk devleti rejimiyle çelişmelidir. Ve son bir nokta daha : Adalet Partisi iktidan, muhafazakâr iktidar olarak biliniyor. Bir muhafazakâr iktidar, dünvanın neresinde olursa olsun hukuka ve kannnlara saygılı olmak ister. Çünkü bilir ki bn işler bir kere şirazesinden çıktı mı, toplum içindeki devrimci güçler harekete geçerler. Muhafazakâr iktidarlar tutucu oldnklanndan reform istiyenlerin karşınna : "" Ama kanun var, ama hukuk va'r.'.'.' <Ifye çık'irrari ! Ve klâsik kannnları devrimlerle reformları engellemek için kullanırlar. Bizim Adalet Partisi Anayasayla, kanunlsrla, mahkeme kararlariyle alay eder gibi bir tavır takınmaktadır. Ancak «Devlet benim» diyenlerin karşısına bir gün «Devlet benim» diyen bir başka kuvvetin çıktığı, tarihin sayfalarından alın an derslerde çok okunmuştur. tktidar partisi muhafaza etmek istediği düzenl yıkmak için elinden ne gelirse yapmaktadır. Ne denir! Akılsulı^ın bu derecesine ancak tarihi bilmiyenler nlaşabilirler. Sonuç •••• Hasan Rıza Paşanın hayatı A • •I H Cümlenin Dikkatine... İşkodra'da son gayretler !••• !••• t S «•a !••• : «•«a •••• Akıl dışı güçler Türk Medeni Kanunu 40ıncı yılında Hasan Rıza Paşa'nın şehâdeti S H Parti mücadeleleri P ACI BİR ÖLUM D Işkodra savunması B •••«•••••••••••••••••••••••••••••••••• î Vazan : Şevket Sureyya t> AYDEMİR •••• • ••• • ••« • ••• •>•• TEŞEKKUR ÖRNEK KARS'ın *••• •«>• IARIH SEKIORU VE İŞÇISORUNURI Prof. Dr. Orhan OGUZ Bansı hazırlanmış bulunmaktadır. Türkiye'nin bugünkü ekonomik yapısı içinde, nüfusunun • 70 i köylerde yaşamaktadır. Faal • nüfusunun •'• 77'si tarım sektöründedir. Bu sektöriin millî gelir içinde önemi büyüktür. Ekonomimiz tarıma dayaîıdır. Türkiye tarımı muhtelif iklim bölgelerine dağümış bir haldedir. Bu bölgeler içinde çok çeşitli tarımsal faaliyetler vardır. Tanma elverişli toprakların dağıümı eşitsizdir. Bazı yerlerde çok büyük arazi sahiplerine mukabil bazılarında birkaç dönümle tarımsal faaliyette bulunanlara rastlanır. Genel olarak Türkiye tarımında küçük aile işletmeleri hâkimdir. Vretim şekli henüz geleneksel safhadan pek kurtulamamıştır. Bunun neticesi olarak verim düşüktür. Bu sektörde fert başına Uabet eden gelir Türkiye vasatisinin çok altmdadır. bazı çahşmalar T zenlemek için,amaç Ueçevrelerde Kanunu Tayapılmakta ve bu Tarım Iş arım sektöründeki işçilerin ış şartlarını düBiz bu gerçek üzerinde fazla durmadan Tarım Iş Kanunu Tasarısı alanında yapılan çalışmalann diğer ekonomik tesirlerine de değinmek istiyoruz. Tanm işçilerinin ücret ve çalışma şartlannın ele aunması ve bu sorunlann kanun yolu ile halledUmesi mümkün olunca, bu sektordeki işverenler derhal kanunun kapsamına girmemek için işgücünü makine ile ikame edecekler, yani çalıştırdıklan işçileri azaltarak makineli tanma doğru yöneleceklerdir. •••• •••• Hatalıdır layların bilinmeyen veya beklenmiyen ve zarurî sonucudur. Bu sonucu doğrudan doğruya kadere ve Tannya bağlamak; ise gene hatalıdır. Kutsal soz şoyle emreder: «Hayatta hiç öbueyecek ve daima yaşryacakmışsın gibi çalış ve işlerinde sebat et'ki, Dünyada muvaffak olasın.» tşte kader belki ve ancak bundan sonra başlar. Bızler ise genellikle çalışmayı ve sebat etmeyi bir tarafa atnuşız, ışe (kaderim neyse o olur) mantalite ve inancı noktasından başlamışızdır. tslâmiyette, mutezileciler de, «kişi ettiğinin yaratıcısıdır.» lâfını herhalde boşuna etmemişlerdir. «Hayır ve şer Allahdandır» genel kutsal sözlerdendir. Şurası ne kadar acıdır ki, bu da çoğu zaman yanlış veya eksik olarak açıklanmaktadır. Gerçekte dinimızce guzeli de, uzunu da, çirkini de, kısayı da yaratan Tanndır. Hayırı da; şerri de var eden gine Tanrı'dır. Şerden uzaklasmak ve hayır işlemek için bizlere aklı, vicdanı bağışlayan yine Allahtır. Bu durumda, akla ve ruha veya vicdana hitap etmek gerekir. Yoksa aklı, mantığı ve vicdanı bir tarafa iterek ve atarak sadece (hayır ve şer Allahdan) diye vftaz ververmek, insanlan kötülük yapmak için engellemez. Yukarıdakilere benzer örnekleri daba da çoğaltmak ve sıralamak kabildir. Biz şimdilik bunlarla yetinijoruz; böylece açıklamalannı yapmaya çaUştığımız kader (Tevekkul) ve Insmet, hayır ve şer, nzk Allahdan'dır; gibi lnançlar tslâm dinin de yeteri derecede bilgi ve inanç sahibi olmayan kişiler tarafından esas maksattan uzak biçimde anlatıldığmdan, onlann eksik, hatalı veya yanlış olarak bu deyimlen açıklamalan batıldır, yani akıl dışıdır. Ve muayyen birfcltleyietkilediklerinden birer nüfuz halini almaktadırlar. Keza taasup, ister dinde olsun, tster fikirde olsun, gericUik oldugu kadar da; rasyonallsn (akl» v» bllgiye dayann») O SEVTL OÖK İle ALP ATAMAN Nisanlandılar 15 Subst 1966 Bizlerl aonsuz acılar İçinde bırakarak aramızdan ebediyen aynlan kızım, kardejim, yeğenlmlz dlıimü dolayısiyle telgraf, telefon ve bizzat gelerek taziyette bulunan ve cenaze merasimine ijtirak eden bütun akraba ve dostlara tesekkürler. AİLESİ • ••• *••• ••>• • •>• •••• • • • • •••• •••• •••• •••• «••« • ••• »••• •••• (Reklzmcıhk: S52) 3019 Cumhuriyet 2027 •••• • •>• • ••« Acu Bir Ofuift Rabia Aksel'.n sevgili eşi, Y. Müh. Halit Aksel ve Şermin Erduman'ın biricik babaları, Eser Aksel ve Dr. Halil Erduman'm kayınbabası, Melek Türel, Osman Aksel ve İsmail Aksel'ın kardeşi, İbrahim Halil Telcı'nin kaymbiraderi, Sema, tlhan, Uğur ve Beyhan'm büyük babaları, Milliyet Gazetesi Muhasebe Müdürü •••» •••a • ••« ••*• •••• • >•• • ••• •••• • ••• «••• ADAM •• İKİNCİ ABDİ HALİT AKSEL Fakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 26 şubat cumartesi öğle namazından sonra Şişh Camiinden kaldırılıp, ZincirKkuyu Asri Mezarlığa defnedilecektir. AİLESİ Cumhuriyet 2P26 Sonuç ••>• ••>• •••> •••• ••«• •••• ISMET INONU Bu kitap ne bir övgü, ne bir yergi kitabıdır. İSMET İNÖNÜ'nün hayat hikayesi etrafında bir devrin akışını verir. FIATI 15 LİRA REMZI KÎTABEVİ İlâncıhk: 1742'2J23 T u husus, bir taraftan bu sektordeki (kısa * vadede olsa da) mevcut işsizliği daba da genişleteceği gibi, tanm üretim araçlanna karşı talebi de artıracaktır. Tarımda kullanılan üretim araçlannın büyük bir kısmı ithal yolu ile memlekete getirilmektedir. Bu alandaki itbalâtı, ödemeler güçlüğü sebebiyle arzu edilen seviyede genişletemeyince, üretim araçlannın fiatlan yükselecek, bunun tarımsal ürün maliyetlerine etkisi geanm sektöründe işveren Ue işçiyi her za niş olacaktır. Fiat artışlarından üretici ve tüketiman birbirinden ayırmak mümkün ounaz. ci zarar çekecektir. Buna mâni olmak için memleket içinde tanm makineleri imalât sanayiini Bir mevsim işveren durumunda bulunan kimse kurmak veya mevcudu genişletmek lâzımdır. Tadiğer bir mevsim işçi olarak karşımıza çıkar. rımsal üretim araçlannın geniç 51çüde memleket Çok özet olarak çizilen şu tablodan sonra bu içinde •'iretümesi için bu sanayiin özendirici tedsektörü geliştirmek, çalışanları yeni bir iş düzebirlerle geliştirümesine öncelik verilmelidir. Bunüıe kavuşturmak, lüzumu ortaya çıkar. nun yanısıra tanm reformu, kontrollü kredüer, Ancak tarım sektöründe işçi sorunlannı balletmek sanayideki kadar kolay olmıyacaktır. Fa tarımsal sigortalar gibi müesseseler gerçekleşthilkat bu iş güçtür diyerek, ou sektörde çahşanların melidir. Bütün bu faaliyetlerin birbirine paralel sosyal alandaki haldarını kenara itmek, onları vürütülmesi zorunlndur. Aksi halde sadece bir kendi kaderleri ile karşı karşıya bırakmakta mümkonuyu ele abp, yan tesirlerini düşünmeden ve kün değildir Tarım sektöründe çabşanlann Tür tedbirlerini almadan yürütmek ekonomide hallekiye şartlanna göre çabşma düzenine kavuşturuldürncsi daha güç problemler çıkarabilir. tnaları lüzumludur. Işveren ile îşçi EDI ÇELİK BÜRO EŞYA SANAYİİNDE TEK İSİM knnczelik (Baau Organizaayoo: 6&87/201S) I LA N ALMANGA MÜTERGIM ARANIYOR Etibank BanduTna Boraks ve Asitborik tesisleri bürosunda çahsmak üzere çok iyi Almanca bilen (Konuşan, yazan, tercüme eden) bir Mütercime ihtiyaç vardır. Yazı makinası kullananlar tercih edilir. tsteklilerin P.K. 27 Bandırma adresine acele müracaatı. (Basm 8972/2011)