Katalog

SABÖFE DÖRT CUMHURÎYET 25 ARALIK 1966 Devrimler «halk için» yapıldı; fakat «halka ragmen» uygulandılar filasmazdı»; sağcı görüs ise: «Devrimler, müsluman Türk millettnt di ninden ve sanlı tarihioden uzaklaş t ı m a çabasidn, Millet de bu jüzden devrimlere karsi çıktı.» Solcular özellikle laiklıği ele alan gu görüşü savunrauşlardır: Burjuvaıi, zenginliğinin kaynağı m gizlemek ve onn koramak içln statıikoya sanlmıstır. Din ve diğer biitnn miiesseselerln devam ettiril mesi İle. halkm zenginlik ve kaynağı hakkmda hesap sorması önlenmistir. Fakat eldekiler harcanırken, iekide. knmarda, kadmda, din kurallan ile çatışılacaktır. Burada da Iaiklik lcad edilmiş; bbylece «sen niye sarap içlyorsun. dlyen hal ka, «gerlcl damgası yapıştınlıp dev let gücüyle snstnrulmuftur.» Bu görÜ5İerin yanlıs taraflan da vardır, doğru taraflan da. Ancak gerçek, devrimlerin zaruri olarak «halka rağmen» yürütüldükleridir. Menemen ayaklanmasınm suçlulan nı yargılayan örfi Harb Divanı Başkanı General Mustafa Muğlalı' ya ait bir hâtıra, devrin önde gelen yetkilisinin •devrhnhalk» iliskisindeki göriışünü ortaya koyuyor: Mehmet BARLAS' Halk, suçlulara yardım ediyordu... undan Snceki fiç yaznmzda, Me nemen ay&klanmasuıın cereyanını ve olayı hazırlayan Nakşîbendî tarikatı geyhlerinin durumunu ele almıştık. Bugun, işin ilgi çekici diğer bir bolumune; a.vaklan maya karsı halkın gosterdiği tepki ye eğileceğit n şın cezasını da idamla çekmiştır. General Muğlalı, Yasefin durumu ile ilgili soruya şu cevabı veriyor: «Bir pire için yorgan yakmak akıl ve mantıkın kabul etmiyecefi bir harekettir. Fakat buna ragmen, inkilâplanmıza aykın bulduğnm pire kadar kücük bir olay karsısında ol<am bile, bütün Anadolu'yu baştan başa yakmaktan çekinmem.» ••• •fcevrımlerle halk arasındaki çatışmaya. yannki •sonuç» yazısında inceüyeceğimiz için, bugün Menemen ayaklanmasındaki halkm tutumuna, bsslangıçtan bir goz atmayı dofru buluyoruz. Halkın ayaklanmaya ve ayaklanma hazırhklanna karşı gösterdiği tep kiyi, Dıvanda okunan iddianamedeki zaman sırasına göre alacağız. avcınm haklarında idam cezası alep ettiği sanıkların meslekleri bunlann «h'alktan» olduklanm ön celikle gösteriyor. Yani Istanbuldaki varlıkh Nakşibend! seyhleri ile işbirliği yapanlar «varlıksız halka mensuplar. Bir kaçına baka lun: «Nalıncı Hasan, «Kahvecl Çırafı Mnstafa.. Eskic. Ali, «PosU Süriıcüsfi İsmail . > Şeyh Esad'ın tâlimatın» uygun olarak harekete geçen ve «Mehdî» liğini ilân eden Gıntli Mehraet'le birlikte 8 kişilik öncu kafilesi Manısa'dan yola çıkıp Menemen'e doğ ru giderlerken, once Paşakdyu'ne sonra da, Sümbuller ve Bozalan kdylerine uğruyorlar. Bu ko\'e~de açıkladıkları karanlık emellerine, koylerin halklanndan hıç bir olum suz tepki gelmemiştir. Aksine büvük itibar görmüşler, hattâ bazı köylerde kendilerine «parlak» yol lar da tavsiye edilmistir. f ddianameye göre Bozajan köyünde Osman oğlu Hasan ve Mehmet oğla Ahmet, samklara Emiralem karakoluna uğrayrp. oradaki jandarmalan öldürmelerini; böylece silâh bulabileceklerini soy lüyorlar.» Ayaklanmanın aşagı kattakt» elebaşıları, Menemen yolunda hep halktan yardım görüyorlar. Kendileri için kulübeler inşa ediliyor, her derede bir kayık hazır bekliyor... Menemen'e girip Müftü camiinde halkı «mehdî»nin kabulü için dâvet eden suçlulardan Nalmcı Hasan'a ise cemaatten itiraz eden bir kişi çıkmıyor. Daha sonra Menemen sokaklarında nağralarla yapılan «dine ve Belediye meydajıına dâvet» çağrısına gelenler ise omden fazla olacaktır. ••• JJt ehdt. Mehmet, Jandarma •'• Komutanını azarlarken seyırci olan halk sonunda işi alHalkın devrimlere ve devrimlerin halka karsı tutumu garip geliş meler gösteren bir süreç içinde ele alınabılir. Devrimler, kuruluj felsefeleri yönunden, taşıdıklan insancı nitehkler bakımından ve dayanaklan açısmdan «halk Içln. ortaya atılmıslarsa da çoğu zamen •halka rağmen» yürutülmüslerdir. Haîkın daha ileri bir düzen içinde yasamasına yarayacak olan ve yararlı olduklan apaçık ortada bulunan devrimlerin, halkın itirazı ile karşılajm&st çejitli yorumlara yol açnustır. k'çlamaya kadar götürmüstür. îşın en fecı tarafı, Kubılây'ın baçı dırı din kesılırken, halk arasından rıkan göpullu yardımcıların bulunuşudur. Mebdî, elinde Kubil'ay'ın kanlı bası dolasıyor. Bn arada, kaatillere sıgaralar ikram edilmek te, kesik bası direğe baglamak İÇİD halk arasında banl harıl ip aranmaktadır. Ve butun bu destege sebep, «Seriatın, snltanlann, dinin» gen geleceğı vaadidir. Halk bilmçsız sekilde birşeye karsı tep kı gostermek gerektiğinı duşunurken, bu tepkiyi kaatillero yardım etmek bıçimine donüsturmus^ür .. Halkın tutumu budur... Ve bu sadece Menemen'de değil, di fer devrim aleyhtarı hareketlerde de aynı olmuştur Dunım belki de, «kfitle DsikoIoJlnU gıbı tıbbî terimlerle, belki de «tehdit zoruyla» glbi kolay tariflerle nitelenbılir. Fakat gerçek, bu çesıt olavlarda, halkın bazan küçük, bazan da hüviık gruplar halınde suçlulan destek ledi^ıdir. Ne varki halk suçlu degil, olsa olsa bilinçsizdır. ••• erlne inmeyen bir göriis: •Halk yiliHai bilmedlği lçm, cahil olduğundan devrimlere karsı çıkti» Dığer bir görüse göre .De\Tinıler halka sadece eskl alışkanlıklaruıı terk mecbnriyetl veren yenilikler getirmls, fakat ceplere hlç bir sey koymamıştır. Efer halk devrhnlerle birlikte hayat sartını dfizeltecek ekonomlk imkânlan da alsaydi, devrimler böyle mnkavemetle kar S | T ubilay kıtapçığımn yazan * * Celâl Kırhan, General Muflalı'ya, divanın idamına karar verdıği sanıklardan bıri hakkında sual soruyor. Menemen'li bir Musevi olan Yasef, mürtecilerın tehdıdi uzerıne onları alkıslamıj; bu alkı Menemen'de murteciler taraftndan diri diri başı kesflen Kubilây, bir halk çocuğuydu .. Besimde, mürteci devrim jehidinin, İsnir, Karşıyaka'daki evi gorülu yor. Âsîlerie carpısırken leri tutmustu... vurulan iki bekçi, Vefki ile Hasan da, her halde daha iyi evlertie oturmuyorUrdı... Ancak, içlerinden çiktıklan halk, Y A R I N Menemen'in tepkileri ve sonuç Di«çf Bond MOOESTY 8LAISE Acılıs. crcnram Türkuler cecidi Konusra» Türkuler »fddl Kove haherler Kövden Kente muzlk Haberler ve hava durumu Ijtanbulda busun Stüdvo G'den Kücük llânlsr Saz eserleri Sabah ve müıik Istevin calahm Cocukların k6sed Plâklar donvtvor Pazar skecı Kısa haberler. K. llânlsr Konserin naklen vavını Oc ciad. üc Dlâk Kucük llanlar Yurdun sesi K. korosu Haberler ve hava durumu San sololarl Reklâm Droeramlan Opera konserl K. haberler. K. mektnolan Mac nakli K. H.. kaviD mektuDİarı Opera konserl Saz eserlerı Kur'anı Kerlm Irtar vakti Saz eserleri Kısa haberler Gonül Akkor dan sarkılar Kitaolar arasında Nlhat Mercanlıdan türkuler Reklam crocramları Haberler ve hava durumu Evliva Celebı Azız Sensesten türküler Levle&n omrü Gecen hafta 24 saatin olavlarl BOvuk Stüdvodsn T. Yakarcelıkten ssrkılar Reklâm nroBramları Kucuk Ilânlar Haberler ve hava durumu Sizlerle beraber Kaoanıs BULMACA olan bir memleketin halkından. 4 «Hind Avrupa ırkından baş123456789 kan» karşılıgı iki söz. 5 Cümie arasmdaki önemli sözler bunun içerisine alınır, eskiden masa yerine bunun etrafmda vemek yenilirdi. 6 tstm, yanlış baberlerln düzeltUmesl İçin ıçaze'elere gönderllen. 7 Polisin kendisine karşı gelenlere kullandıklanndan. bir hayvanın bagırtısı, «lâtlle» nın oamciı baim«canıD yansı. 8 Bir sıfat takısırun t*r baiiedilmi* SOLDAN SAĞA: 1 Son şarkılardan btrtnda «her gelene eğılen» durumunda gösterilen bır çiçek fidanı (Dd soz). 2 «Üst kısmı boş deŞil» anlamma iki soz. 3 Kuruntu. 4 Bulgarıstan bağımsız olmadan önce Osmanlı devleüne bu ad altında baglı ıdf, bir edat. 5 Çevriluıoe amacma varan olur, tatlı istek ve umut. 6 KoUann vücuda biüştiği köşenin dörtte ıkisi, dilenci vapuru adı verilenler bunlann hepsine uğrarlar. 7 Münasebeti olmadan yapılan ış ve soz boyledir. 8 Yugoslavyada bır şehır. 9 «Antika olmuş alım sat:m vasıtası» manasına iki söz. YUKARmAN AŞAĞIYA: 1 Durumunu zayıf «rören nUkümetler Mecliste buna başvurmak zorundadırlar (karma soz). 2 Karşısındakıne acı ve ıstırap verememe. 3 Tamnmış bir Macar operet bestecısi (adı soyıendığı gibi yazılmıştır), komşumuî sı, okul idaresi tarafından öğrendye stınlp olarak tamnan kjşı. 9 cBugdav tozunu kalburdar geçlr!» mânasına icarma bir emir, bir edatm kısal tılmış ve kaltn laştınlmışı. T ooo, MES&E DEâftl. BU CJAJZTU / B«e MU TIFFANY JONES m\\WA*ciA 07.05 07 30 07 45 f)7S0 07.55 08 on (18 15 08.45 09^0 10.00 10.30 10 55 1100 12 no 12 25 12 30 13 00 13 15 13 30 15(10 15 35 15 on 16 00 16 10 16 35 16 38 1S45 26 46 16 50 16 55 17.15 17.30 17 50 1900 19.40 20 00 20 15 20.40 20.55 2100 21 45 22.00 22.43 22.İ5 23.00 2t.n0 I+UUI DÜNKÜ NASIL HALLEDİLECEK? Yukandaki rakamb dece 6 tane anahtar (ipucu) ve 6 tane sonuç BULMACANIN ŞEECLJ bntraacada sa HALLEDİLMİŞ vardır Boş olan 12 derek soldin olarsanuz. karenin içine 1 den 9 a kadar uygun birer rakam koyarak ve toplaına, çarpma, çıkartma, bölme ijaretlerine Biraz vaktinizi alır ama, bos vaktinizi boşça dikkat geı sağa ve yokarıdao asağıya bulmacada gösterilen sonuçlan balnnuz. miş I8TANBL*L IL RADYOSÜ 09 55 Acılıs ve Droeram 10 00 Sızın icin 10 30 Mınvatür müzik 11 45 12 00 12 30 13 00 13 30 14 00 14 30 15 00 15 30 16 00 17 00 17.30 18.00 18 30 19 00 19 30 2015 21 4ö 22 00 22 30 23 00 25 30 24 00 00 30 01.cn VVilliam FAULKNER 15 Su iyi geldi ama. kabı yerine koyarken göynü bulanır gıbı oldu. Birar durd'iktan «mra yatağı yeniden ele geçirdi. Midesim unutarak, uyuyakaldı; midesini ha tırîayarak, düş gordu, uyandı. Başı ona için için işleyen bir yangı gibi geliyordu; sonra, yatağmın ayak ucunu ayırdedebildi, gene su düşünerekten yastığm birini altüst etti. Baktı kendisinin tıpkısı bir yatak daha var, yanında da tatlı bir sabahlık belirüsi. Kadm. Mahon'un yara izli arkaüstii yatışmın üzerine değilmiş. «Kalkma» diyordu. Lowe, kendi kendine: «Kalkmıyacağım» dedi, gözlerini yumdu, ağzı acı içinde. Kırmızı kırmızı gozkapaklannın ardmdan kadınm inceuzun gövdesini görüyordu. Gözlerini açtı, ışlkla, kadının bir biçim almış. kişiliksiz bir kumaştan içeri girmekte olan baldmyla karşılaştı. Biraz çaba gösterse aşık kemiklerini de görecekti. Bu çabayı gösteremediği için «Ayaklan şur'da olacak» diye düşündü, kapah gözkapaklannm ardmda, kendi ağrmm onun ağzınm uzerine getirecek bir şey söylemeyi düşündü. Kimse onun kadar hasta olmamış gibi geliyordu ona. «Hey, Tanrım'» dedi içinden. O da: «Ben de seni sevivorum» divecek diye geçiriyordu aklmdan. •Benim de kanatlanm olsa. bir de yara izim .. Canı cehenneme subayların'» diye düşündü, yeniden uykuya dalarken. »Canı cehenneme, hiç değilse jruksek rutbeli subaylarm. O canına yandığımm yüksek rütbeli subaylarmdan falan olacak değılim ben. Çavu? oîayım daha iyi. Makine sınıfından olavım daha iyi. Savaş bitti. Sevindim. Sevindım. Aman yarabbi! Onun o yara izi .. Kanatlan. Son defa » Kısa bir süre için gene bır Jenny'deydi: Motoru yağhyor. uçağm gergin kanatlan kendini tuta tuta yavasça surülıiyor, havanm fışkırdığını duyaraktan, elindeki çubuğu duyaraktan, çe^Tende bapbap fırlayan makine kollarını seyrederekten; uçağm burnu çevrende dürbünlü tüfek gibL Bakıyor, uçağm burnu kalkıyor, kalkıyor, tâ çevren gözden kayboluncaya kadar; bakıyor, alçalan bir kanadm kemerinden gene görünuyor; uçak birdenbire kımıl damaz oluyor. çılgın bir dünya onun oturduğu yerin çevresinde fırdolayı dönerken. « Poh! umurumda mı!» « Öyle ya, umurunda mı?» dedi bir ses. Lowe. uyanınca baktı Galligan yanıbaşmda, e'inde bır bardak viski. Galligan bardağı onun burnunun altına doğru uzatarak: cDikiver şunu, General» dedi. « Aman, cek şunu, çek!» « Hadi bakayım. dıkıver. Kendine gelirsin. Teğmen yukan çıktı onlann yanına, Bn Poıvers'ın yanına. Ne var bu kadar sarhoş olacak, aga?» Assubay Lowe başmı tasayla sallayarak: <Of, Allahaskına. bilmiyorum» dedi. «Rahat bırak beni.» Galligan: «Hadi, içiver ş.unu bakayım» dedi. Assubay Lowe: «Çekil gıt» dedi öfkeyle. «Rahat bırak beni. kendime gelırim ben » ^ « Gelirsin elbette, Bunu icer içmer,» « Içemem. Çekil git.» Galligan: «îçeceksin» dedi. O iyi yürekli, acıma(i yok suratını yukan doğru dikerek, tatlılıkla: «Boynunu mu kırayım yoksa senin?» diye sordu. Lowe ondan kaçtı. Galligan gövdesinin altmdan kolunu sokarak onu kaldırdı. « Bırak beni yatayım!» diye yalvardı Lowe. « Boyuna bur"da kalacağın, öyle mi? Başka ye re gideceğiz. Bur"da kalamayız.» Aîsubay Lowe: «Ama, içemem ben» dedi Içerisi yana yana burlculuyordu; kendinden geçer gibi. «Allahaşkına, rahat bırak beni.» « Aga» dedi Galligan, başmı yukan düerekten, •içeceksin. Bunu ya sen kendiliğinden içersin, ya da ben bardağınlan falan boğazmdan aşağı sokanm. Hadi bakayım!» Bardak dudaklannın arasmdavdt; bunun üzerine. içti, jutkuna yutkuna, geğireceğinî umarak. Ama, yutkununca o matah birden hoş bir şey oluverdi, îçine yepyeni bir can gelmiş gıbiydi. Hoş bir terleme duvdu. Galligan boş bardağı çekti. Mahon, giyinmiş. yalnız kemerini talcmamış, bir maianın >anında oturuyordu. Galligan bir kapıdan sıvnlıp çıktı. Lowe ayağa kalktı. Sallanıyordu ama, kendini adamakıllı sağlam hissediyordu. Banyoda su çağıldıyordu. Galligan dönüp geldi. birden: «Hayda, çocuk!» dedi. Lone'u banyoya süriikledi. • Gir içeri. aga» dedi. Lowe, su\un o tatlı parlak iğneleri omuzlanm yakarken, vucudunun sonsuz bir gümüş km gibi kayısını çejrederken. sabun kokusunu duvarken: kadınm odası su duvann ardındaydı. kadm oradaydı. o uzun bovuvla. kırmızı. beyaz. sivah, pek güzel. O körpe sımsıkı vücudunu sert bir havluyla ovarken: «Simdi gıdip bunu söyleyeceğim ona» dedi. Gözleri ışılışıl •vanaraktpn, dislerini, saçlannı fırçaladı. Sonra, Mahon'un yere eğik. durçun bakışlan. Gallittan'ın da me. raklı bakısları altında. bir bardak içki daha ıçti Giyindi kadınm içeride odasında dolastığını duyaraktan. «Belki de beni dusunüyordur» diyordu kendi kenJ me. elbisesini giyerken. Subayın o tatlı şaskın bakışıyla karşılaştı. Adam: «Nasılsmız17» dedi. Loive: «Tek başıma turku söyledikten sonra hiç kendımi bu kadar ivi hissejnemisimdir» dedi. Canı türku soylemek is+iyordu « Sey » dedi Galligan'a dönerek >şarıkamı dün gece kadınm odasmda bırakmısım. Gıdeyim alayun bari • Galliean, şapkavı çıkararak sert sert: «Jşte şap kan» dedi Assubay Lowe toparlanarak. bir tavırlar takınarak, horozlanarak' 'Pekı öy'eyse, kadınlan konuşmak ıstiyorum» dedi «Daha var mı dıyeceğin?» GaHıgan hemen aşağıdan aldı « A. hay hay. General Memlekeünin hoş yemişlerinden birini geri cevirmez.» Kadınm kapısma vurdu »Bayan Powers?» • Evet'» Kadınm sesi boeuk eelmisti. 1U0 Akordeonla melodllrT 11 00 Hafıf sarkılar AMA U<Ç <»' MdHCOÇOğlU [ konuveresimrAYHANBAŞOĞLU | I |{|Zll KULE Pıvano soloları G «aınlerm sevilen seıleri Oele konsen Tatil melodılerl Koncerto saatı Pazar melodılerl Fıkr»Iar ve muzi* Gencler icın Caı müziSi Pazar konserl Cav saatı Kucük konser Ivl aksamlar Senfonık müzik Cesitli melodıler Aksam konsen Genclerın sevdıklerl Hafıf muzik Caz saatı Sevilen sarkılar Gece konsen Tatıl aksamı icin Istanbu'da eece v a n s ı Haflf muzık Proeram ve k n ı ı n ı ı A N K ARA 06 25 06 30 07 00 07 05 07 30 07 45 0S 00 08 05 0? 20 08 25 09 00 09 20 10 00 10 30 10 50 10 55 1155 12 00 12 30 13 00 n 15 13 35 14 0(1 14 15 10 50 15 20 15 40 16 05 16 25 16 45 16 55 17 00 17 i n 17 50 19 00 19 "n 20 00 20 05 20 25 20 40 21 00 21.0Î 21.20 21 50 22 25 22 45 23 00 23 45 34 90 Acılıs. Droeram Gunavdın Kove haberler Mulkive ToDer'den sarkıiar Haberler ve hava durumu Sabah muzıaı Ankarada butrün. K ilânlar B takırmndan O. havaları Kucuk ilânlar T muzıeı dınle\ıci istekleri Cocukların eozuvle H. Batı müzjgı D. istekleri Pazardan Dazara. Besmcı savfa K habeıler. K. ilânlar Ozel eglence Kııcuk ılânlar Evfel den muzık H muziSi. D. istekleri Haberler ve hava durumu Trafık Sevdığmiz sesler Cocuk b a h c e s i Reklâm Droeramlan K haberler v e K ilânlar Dundar Balkan'dan sarkılar Cesıtlı m u z ı k S Ozdensesten sarkılar Iftar Droaramı BHmez tııkenmez Anadolu K habarler. K İlânlar K tonluluSundan turkuler K o v odası R e k l â m DroBramlan Haberler ve hava dunımu Cesıtlı müzik Sur dımvasında cocuk Avten Zeneerden sarkılar Turkuler Muzik dunvasından haberler 24 saatin olavları Gecen hafta SDOT deraısı Caz müzifi Yasar Özelden sarkılar Haberler ve hava durumu Gece konserl Danı müziii Procrara vt k«»nı» BUU3UN ? AMA 0U BSNİ