Katalog

SAHİFE DÖRT COIHURÎYET 2 Aralık 196S 31 ftıavtfan soma Selaniğe dönmüşiü flTHTURK dl hal'ederek yerlne Veliaht Reşat Efendiyi Sultan Beşinci Mehmet unvaniyle tahta çıkarmışlardı. Sul tan Hamid, ertesi günü kurmav binbaşı Ali Fethi (Okyar) nin mu hafazasında Selaniğe götürülmüştü. Mustafa Kemalden uzun bir raektup almıştun. Olayları renkli bir ifade ile anlatıyor, İstanbulda arkadaş olduğu genç bir deniz su bayından bahsediyordu. Bu deniz subayı Hüseyin Rauf (Orbay) dı. Mustafa Kemal sordu: rruştım. Almanyada tahsü görmüş Paşam, ne için hilâfet ordunıahir bir binici idi. Fakat askerlik sanatını anlamış bir kumansunda kumandanlık kabul ettidan değildi. Mustafa Kemale Supniz? hi Paşayı ben takdim etmiş, araSuphi Paşa şu cevabı vermişti: mızdaki riitbe ve yaş farkına rağ Size mağlüp olmak için, Pamen arkadaş olmuştuk. İkimızi şam. de severdi. Mustafa Kemal, Cumalı tatbikatından bahseden mektubunda. özet olarak şöyle diyordu: «Manevradan sonra rütbem ve salâhiyetim olmadığı halde fahiş hatalar karşısında dayanamadım. Paşayı, bütün subaylar da hazjr bulundu Trablusgarp Savaşı başlamıştı. ğu halde acı bir lisanla tenkid etAdriyatik sahilinde toplarmrak tim, müteessir oldu. Fakat bana ordunun Manastırdaki kurmav gficenmedi. Hattâ: heyetine tâyin edilmiştim. Orava giderken Selaniğe uğradım. İki Ali Fuat Beye mektup yazar gece. üç yıldır görmediğim arkasanız, selâmımı unutmazsınız. daşım Mustafa Kemalee rnisafir Dedi. Söz verdim. Merak etme oldum. Mustafa Kemal, TrablusPaşa ile olan arkadaslığımız degarba gitmek hazırlıklan içinde vam ediyor. Harcketim belki diidi. İki gün sonra tstanbula hasipline aykırıdır. Fakat lAmanyada reket edecekti. Ertesi cünü aktahsil gören kumandanlık sanatına Beyazkule çabşmazsa, KÖrmiyenleri ile ne şarn üstü beraberce bahçesine çittik. Ben Türk • İtal yapacağız? Küçükieri tarafından yan ilişkilerinin ön safhalannı an tenkid edildiğini gnren kumandan lattım. İtalyanlann savaş hazırlarımız, belki çalışarak vazifelelıklarına dair tstanbula yazdıeım rinin ehli olurlar.» mektupları. yaptığım uyarma'.arı Mustafa Kemal. manevTalann HASAN TAHSİN PAŞA hir bir açıkladım. Fakat hiç birihâtırası olarak tuttuğu notları, ne cevan hile verilmed'Sini sövaynı yıl Selânikte bir broşür haledim. tçimi döktüm. Mejer o linde bastırmış ve bir tane de benden dertli imiş. bana göndermişti. Mustafa Kemal, 5 inci Kolordu Aradan uzun yıllar geçti. Millî emrindc iken, gördiijîü hataları Mücadele başları idi. Kuvayi Milve eksiklikleri bir rapor halinde yaptığı tıpatıp yapmaya kalkma liyecileri ortadan kaldırmak için yazarak 30 Haziran 1911 de kuhareketi, kurum olmaya adaylıDamat Ferit Paşa tarafından Sümandana verdifini söviedi. Raooğını koymuş toz. 9 Bir erkek le>man Şefik Paşa knmandasında run ana hatlarını okudu. Tümcn adı, cefa ve iskence. bir hilâfet ordusu teşkil edilmişkumandanları görevlerinin cahill TOJKARIDAN AŞAGlTA: ti. Aynı Suphi Paşa, bu ordunun oldtı*unu. alay ve tümen kuman1 Işlemez hale gelmiş teledanlarınm teftiş ve tenkidlerinde bellihaslı kumandanlanndan biri fon teli veya demiryolu böyle cahilliklerinin subaylarda havret tarif olunur (iki söz). 2 Çev olarak karşıtna çıktı. Ben o sırave istihza duygulan uyandırdı&ırilince eski sihirbazlarm yaptıklarda iç isyanları bastırmakia nı, bunların emirlerindeki kıtala ları belirir, birinin adını söyleme.şguldiim. Suphi Paşa İzmite rı yctiştirmekten âciz oldu&unu yip hâtırasını tazeleyen. 3 gelir gelmez gizlice benimle teHayvan yemlerinden, herhangi yazmıştı. Avm raporda diyordu masa geçti. Hem kolordusunun te bir hareketi icra (eski hukuk teşekkül edememesine. hem de bi ki: rimi). 4 Olağanüstü hızmet yazimle savaşa tutuşmamasına çok YARIN panlann kazandıklan. k/ fırtıyardımı dokundu. Mudanya Münası sırasmdaki havalara böyle tarekesinden sonra, bu hizmetin derler. 5 TerHÂTIRALARIM SOSOLDAN SAÛA: den dolayı cezalandmlması cihe1 2 3 4 5 6 7 8 9 si «birınci ve NA ERERKEN tine eidilmemişti. 1 «İnsan büyük lokma venıesiftah» mânasına li. fakat böyle soz söylemempli» Suphi Paşa, Zaferden sonra gelir, «temizlediye bir atalar sözü vardır (iki İKTİBAS VE Ankaraya geldi. Gazi seyahate çıyip izini yok kelime). 2 Çocukların çok sevkıyordu. İstasyonda karşılastılar. TERCÜME EDtl.MEZ et!» karşıhjı dikleri eğlenceler (çoğul). 3 bir emir. 6 3 Adiliğe ve alçaklığa diişme Kimyasal tahlil hali (osmanhca), cümle. 4 Tcr yapma ışi persi ilkel topîuluklarca haram sasonellerindçn. T yılan eşya ve yaratıklara verilen niteliktir, hayvan yemlerin DiinkU Bulmacamn •îki bahsin halledilnıiş »ekti ortasmdaki koden. 5 Tanınmış şairimiz «Sis« nu» anlamına iki süz. 8 Her yazarı. 6 «Yanlış» ın yarısı. bir I S T A N B U L işin son derece düzenli ve kusurişteki faktör. 7 Bir işi birden6 25 Açıhş 6.30 Kur'anı Kerira yosu 16.55 Ara müziîi 17 00 bire birinin iistüne atma ve yük suz olmasını isteyen kişilertlen. 9 Bir sayı. bir edatın kısaltılve Tüıkçe açıklaması 6.45 Saı İ'han Feyman orkestrası 17.20 leme işi (iki scz). 8 Birinın mış ve kahnlaştınlmışı. eserîcri TO Köye haberler Kadınlar fasıl topluluğu 17.50 .O 7.05 Türküler geçidi 7.30 Haber Reklâm programları 18.90 Haberler 7.45 İstanbulda bugün ler 19.40 Stüdyo G'den 13.55 7.50 Stüdyo G'den 7.55 Küçük Küçük îlAnlar 20.00 Aile sohbeti ilânlar 8.00 Hafif müzik 8.20 21.10 Sazlannın ünlüleri 20.15 Muzaffer Birtan'dan şarkıiar Güzide Kasacı'dan şarkıiar 20 55 8.40 Keman soloları 9.00 Scrun 24 satin olayları 21.00 Açık otıılarımız 9.15 Orhnn Avşar orkes rum 21.40 Küçük ilânlar 21.45 tras 9.30 Çocuk bahçesi 9.45 Yıldırım Gürses'len şarkılar Trafi*e dikkat 9.50 Çocuk yayuı 22.00 Reklâm programları 22.45 Iarı 10.00 Müzik kutıısu 10 15 Habcrler 2300 Her zaman ister.en Mitolojide kadın 10 25 Hiiseyîn plâklar 24.00 Kapanış. Oylıım'dan türküler 10.40 Arkası İSTANBUL İL RADYOSU yarın 11.05 Kısa haberler 11.05 Müzik kuşağı 11.45 Kostalâ16.55 Açıhs 17.00 Slzin İçin nezt orkestras] 12.00 Vaîsler • 17.30 Küçük konser 18.00 İyt ak. 12.10 Küçük ilâr.Iar 12.15 Salih samlar 18.30 Senfonik müzik Dizer'den şarkılar 12.30 Nesrin 19.00 Çeşitli roelodiler 19.30 A\Sipahi'den şarkıiar 12.45 Nihat sam konseri 20.15 Gençlerle beMercanlıdan türküler 13 00 Ha raber 21.00 Oda müziği 21J0 berler 13.20 Stüdyo G'den Gökkıı^agı 22.00 Gece kcnserl 13.30 Bir rek'âm 13.40 fnci Cayır 2300 Caz müzlti 23.30 Ooeretler lı'dan şarkılar 14.00 Kapanıj. 24.00 Çeşiül müzik 00 30 Hafif 15.55 Açılıs 1600 Eğltim rad müzik 1.00 Kapam;. tı. Tatbikatlara, manevralara katılıyor, askerî kulüpte konferanslar veriyordu. Ünlü Prusya generali Goltz Paşanın Vardar nehri havzasında yaptırdığı tatbikatta yanında bulunmuş, diğer kurmay subaylar arasında seçlcin bir mev ki elde etnüşti. Bu sıralarda idi, Mustafa Ke malden, yapılan bir süvari tathi katına dair uzun ve ilgi çekici biı mektup aldun. Çok soııralar Cumhuriyet de%Tİnde aynı konu üzerinde de konuşmuştuk. Mustafa Kemal. Köpriilü civarında Cumalıda süvari alaylan a rasmda yapılacak tatbikat talim lerini denetlemek için giden 3 üncü ordu kurmay başkanı İAİ Rıza paşanın refakatinde bulunmuştu. Talim ve terbiye maksadiyle bir süvari tugayının toplanması yıllardanberi görülmemişti. Kurmay başkanlarınm ve ordu kumandanlannın manevra meydanlannda bıılunmaları da o zamana kadar vâki olmamıştı. Tatbikat 19 Ağustos 1909 da baş lamış ve 1 Eylülde sona ermişti. Mustafa Kemal gördüğü hataları en ağır şekilde tenkid etmekten çekinmemişti. Tatbikatı yapan süvari tümeninin kumandanı Suphi Paşa idi. Meşrutiyetten sonra Giritli İsmail Paşa, Harbiye Nezaretinde Süvari Dairesi Başkanlığına tâyin edildiğinden onnn yerine tâyin edilmiş. Ben de kendisine bir iki ay kadar kurmay başkanlığı yap ATATURK'U AGLARKEN GORDUM 27 Hareket Ordusu tstanbula jaklaştığı zaman Mahmut Şevket Paşa da Selânikten gelerek kumandayı bizzat ele almıştı. İstanbulda telâş başlanuştı. Nazırlar, topçu ferild (korgenerali) Hurşit Paşa île ulemadan Halis E/endiden mürekkep bir heyet seçerek Hareket Ordusu pişdarlanna göndermişler, Meşrutiyetin mahfuz, hükümetin duruma hâlrim olduğu nu bildirmişlerdi. Fakat bn iki zatın teşebbüsü bir sonaç vermemişti. İsyanın patlak verdiği pünlerde tstanbuldan kaçan Âyan ve IMebusan Meclisi üyeleri 22 Nisanda Yeşilköyde Millî Meclis ha linde toplanarak bir beyanname yayınlamışlardı. Beyannamede 31 Mart olayı takbih ediliyor, Hareket Ordusu kuvvetle destekleniyor du. Donanma da Hareket Ordusuna yardımcı olarak Yeşilköy açıklannda demirlemiş bulunuyordu. Hüseyin Rauf (Orbay) karaya çıkmış ve hareket Ordusu Ue temas bunnuştu. Hareket Ordusn, 24 Nlsanda Sirkeci, Aksaray, Beyoğlu ve Edirnekapı cihetlerinden tstanbula Rİrmişti. Ban ufak tefek çarpışmalar olmuştu. Bu arada öncii müfrezesi kumandanlanndan kurmay binbaşı Muhtar Taksimden Harbiyeye doğru ilerlerken avcı askerlerinden birinin kurşunu Ue şehit düşmüştü. İsyan batırılmıştı. Âyan ve mrbuslar, 37 N'isanda İstanbulda yine MiUi Meclis halinde toplanarak dummu müzakere etmişler, alınan bir fetva ile Sultan Hami Mustafa Kemal'i a^larken sördüm Mustafa Kemal'in bir eseri ve bir hâtıra Mustafa Kemal. 31 Mart vak'asından sonra Selaniğe dönmüş, 3 öncii ordu kurmav heyetinde RÖreve başlanuştı. İstanbulda iken İtttbatcı subaylann politikanın içioe büsbütfin düştüğünü görmüştü. Bu sefer. askerin politika dışı kalmasını savunduğu zaman, mu halifleri fcarşısına daha kuvvetli çılayorlardı. Sen de gördün. Hürriyeti de, fırkayı da ayakta tııtan tek kuvvet ordudur. Eğer Hareket Ordusu müdahale etmeseydi, hürriyet elden gidecek, daha korkunç bir istibdad idaresi avdet edecekti. Sen hâlâ bayal peşinde koşuyorsun. Diyorlardı. Bu sözlerde istikbali hedef tutan bir mâna yoktu. Günlük ve beylik lâflardı. Mustafa Kemal, 1909 Eylülünde toplaııacak olan büyük kongreye kadar siyasetten tamamen uzaklaşmış , • *««>,. 1234 5 6 SITTAN BEŞINCI MEHıMET Dişî Bond MODESTY BLAISE Garth M k2U.IM BİR n \+\ \ nB n ma TIFFANY JONES De • • ÖLJ VOUCUUJĞL) Uflnltr Mlmırjınır ınlle<1t:mf« cK ^ B A N KA R A 6.25 Açılış 6 30 Kur'anı Kerim ve Türkçe açık'aması 6.45 Oyıın havaları 7.00 Köye haberler 7.05 Günaydın 7.30 Haberler 7.45 Sabah müziği 8.00 Ankara'da bugün S.05 Her telden 8.40 Küçük ilânlar 8.45 N'ezahat Bayramdan türküler 9.00 Sorunlarımız 9.20 Sabah konseri 9.35 Kısa haberler 9.40 Arkası yarın 10.00 Eğitim radyosu 10.55 Melodiden melodiye 11.15 Çocuk bahçesi 11.30 Konser ssati 12.00 Öğle müziği 12.15 Kıbrıs saati 12.25 Küçük ilânlar 12.30 Stırkıtar 13.00 Haberler 13.20 Plâklar arasmda 13.30 Reklâmlar 14.00 Çocuk bahçesi 14.15 Ayten Zenger'den şarkıiar 14.35 Bugün ioin Feçtiklerimiz 14.53 Kısa haberler 15.00 Eğitim radyosu 15.55 Nurettin Çamhdağ'dan türküler 16,10 Yerii orkestralar 16.20 Nusret Ersözden şarkılar 13.40 Müzik dinliyeüm 16 35 Kısa haberîer 17.00 Yurttan sesler 17.30 Köy odası 17.50 Reklâmlar 19.00 Haberler 19.40 Kuçük ilânlar 19.45 Aynur Gürkan'dan türküler 20.00 L'ykudan önce 20.05 Djndar Balkan'dan şarkılar 20.25 Neclâ Erol'dan türküler 20.40 Vural Doğıı'dan çigan müziği 21.00 24 saatin olayları 2105 Stüdyo konseri 22.03 T.B.M.M. saati 22.25 Ali Rıza Köpriileroğlu'dan şarkılar 22.45 Haberler 23.00 Haftanm bestecisi 23.45 Gece yarısına doğru 24.00 Kapanış. ANKAKA İL RADYOSU 16.55 Açılış 17.00 Sevilen raelodiler 17.30 Konçerto saati 18.00 Hafif melodiler 18.30 Oda müziği 19.00 Garry Mulligan ve Stan Getz açlıyor 13.30 Giinürı melodileri 20.00 Akşam konseri 21.00 Dilek pınarı 22.00 Opera saati 22.50 Bir solist 23.00 Dün. yanın dört bucağından 23.30 Gece yarısına doğru 24.00 Gece ve müzik 1.00 Kapanış. NASIL HALLEDÎLECEK? Yukarıdaki rakamlı bulmacada sadece fi tane anahlar (ipucu) ve 6 tane sonuç vardır. Bos olao 12 karenin içine 1 den 9 a kadar uygun birer rakam koyarak ve toplama. çarpma. çıkartıtıa. bolme işaretlerine dikkat ederek snldan sağa ve yukarıdan aşağıya bulmacada gösterilen sonuçları bulnnuz. Biraz vaktinizi alıt amma boş vaktinizi hoşça geçirmiş olursunuz. En ekonomik yeni fotokopi makinası Ş SEYRINE SİM DEU <SIDSR VEGTROPRINT konu veresim: AYHAN BAŞOĞLU KULE İngiliz maiı V'ECTROPRİNT FOTOKOPİ MAKİNELERİ TL.: 1550. liradır. Bol kâğıdı ve suyu vardır. Her türlü fotokopi işlerinde kullanıhr. Müracaat: REMİNGTON RAND TÜRKİYE MÜMESSİLLİĞİ ATEM TİCARET Yeni Ajans: 9428/14055 Halâskârgazi Cadd. 344, Harbiye, Tel: 47 87 11 K WS l 91 Yusuf, istemiye ıstemiye koştu ardından. Kır Abbas Tozak kırına dogrulrauştu. Yeşer'le birliltte gidiyordu. Yusuf koştu. On adıra kadar yaklaştı babasına. On adıra aray la izlemeğe başladı. mıştı. Çoban'.ar ara veri tutrauş Kır Abbas bir durup ardına lardı. Buzağılar analarına, ınekbaktı. Muradı köye ba&makü, ler buzagılarına öziemle bakıoğlunu gördü: yorlardı. «Yusuf! Sen misin oğuli1» Kır Abbas çobanlara sokuldu, Yusuf yaklaştı: «Benim bu hiç kocuşmadan durdu örlerin ba> dedi. de. «Sen de rni geldin cğulî» «Abbas emmi?» «Ben de geldim buba.» «Emmim.» «Yani adam gibi söyle, kendi «Hayrola Abbas emmi?» gönlünle mi geldin, anan karı «Hayır yeğenlerim! Sizde ne mı yolladı? Bak adara gibl söy var, ne yok?» le Yusuf!..» «Bizde de hayır Abbas emmi.» «Anam yolladı buba.» «Pekeeey, emiştirin bakahm «Yusuf, oğlum. git hadi. Git şu maüar:! Karıştırın sığın, her oğlum. Gelmene •üıüm yok. A geleyi biribirine!..» mna «N'üzüm yoğumuş» deyiver Çobanların gözleri yuvalarınoglum. Hadi tosunum, söz din dan uğradı. Bir iplik çeksen le..» kırk yama sökülecek üst başlanyla titrediler: Yeçer: • Şöş dinye..» dedi. «Abbas emmi?» Yusuf döndii, oirkaç ariım yüKır Abbas başını nikti. YürjJü. Durup baktı, babası gidi zünün hiç şakası yoktu. Bir ale.ordu. Oraya bir yere çökiip vî dedesi gibi sessiz, durgun, kabcklemeğe başladı. rarlı: Kır Abbas, Yeşer'i çeke çeke • Emiştirin!» dedi yeniden. ' ğır hergelenin yanına vardı. Çobanlar malları emiştirdiler. *<ı sürü biribirine çok yaklasBir koşujma, koklaşma, ara kaplumbağalar fakir baykurl ma.. Danalar, buzağılar analan nı buldular. Ineklerin küçücük memelerini tokmaklıVa tokmak lıya emmeğe başladılar. înekler buzağılarım, danalarını kesiksiz bir tatla yahyorlardı. Eşekler, sıpalar, öküzler bakıyorlardı. Epey bir süre geçti. Çobanlar saygılı, sessiz, Kır Abbas'a bakıyorlardı. Onun çok eski bir yazıya benziyen yüzü nü okumağa, an!amaga çalışıyor lardı. Anlaşılmaz bir adamdı çimdi. Başını bir söye, bir Gökkaya'nın beri yandaki baglara çeviriyordu. Babas. Kumartaş köylerinin ardındaki dağlara sallanmış güne bakıyordu. Aksam oldu, oluyordu. Boynunu purluktan yana yıktı: «Sürün bakalım mallsrı o yar.a!» dedi. «Çok çabuk sürün!..» Yeşer: «Şok şabuk!..» dedi. Çobanlar malları toplavıp pur luğa doğru sürdüler. înekler, koca öküzler, eşekler, uysal uysal, sel çukurlarını geçip mezarlıgın altından bağlara tırmandılar. Kır Abbas. torunuyla birlikta çobanlan izledi. Yusuf çöktüğü yerden kalktı: Giden sürünün ardından uzun uzun baktı. Mallar, baâlann dolaymdakı hendeği aştilar. Yu suf ellerini dizlerine vurdu: «Bağlar gitti, bağlar gitti, şim di anladım, bağlar gitti!» dedi. K5ye doğru koştu. Nereye bastığım göremiyordu. Ardından kurt geliyor gibi koşuyordu. Bir solukta eve var dı: «Senem bağlar gitti!» diye bağırdı. cAna bağlar gitti! Haydar bağlar gitti, valla gitti!..» Bir görülecek işler oluyordu purlukta.. Hart hart kırçıp atıyorlardı. yalana yalana yeyip yutuyorlardı asmaları, asroa dal larını, yapraklannı. Asmaların dibinde gelişen otlara aynfclara bakmıyorlardı. Asma dalları tatmadıklan bir lezzetti s:mdi ye kadar. Çok da ^örpeydi. Yutar gibi yiyorlardı. lArknsı var)