Katalog

SAHİFE DÖRT CUMHtTRÎTET 16 ARALIK 1966 ITALYANLARIN GÛZUNDE BARBAROS ve CÛCUKLARI Bac&aros kotsanlığıtı tadım fifcarıgrordu Derleyen: Gül IŞIK ŞARL BOZGUNAUĞRUYOR Andres Doria'run donanmasına altın kırmııı, biri »ivah vedi gemi ile Malta Şrivalyeleri de katılmışlardı. Sövalyeler \üzyıllardır Türklerle sa%as halfndeydiler, 1522 de Rodos'daki istihk&mUnnı onlara kantırmıslardı. Rodoı'o Efe ticaretınde önemli bir üs ve Türk kıvılanna akınlar yapmak istedikleri zamanlar da atlama tahtası r.larak kullanıyorlardı. Adsvı 14M yıllarında II. Mehmet de kusatmıstı ama ele geçirememisti. Rodos 1522 de düştükten sonra şövalve ler de 1534 da V. Şarl'ın çağruı iızerine Malta'ya taşınmıylar \e Barbaros leventleriyle çarpıçma larıoa bnradan devam etmişlerdi. Ttmltne'da Franıız kırahmn he•abına geçirir, Reffio Calabria' dan kaçırdığı bir dilberle evlenir, arada sırada da alunlar yapar. Ve Barbaros yenılfi nedir tatmaz, tâ 1546 da Istanbnl'da gozlerini havata ymnnncay» ka dar... Turgut reis Barbaros'nn yerinl sag kolu olan Tnrgut Reis atdı. Tnrgnt Rels bir hristiyan kalyonnnda tam dört vıl forsaltk ettikten sonra Barbaros tirafından fidye ile knrtarıtmıstı. Korsanlann basma geçer geçmez Tnnus ile Malta arasındaki Cerba adasında yerlesti, ve tabii lspttnya kıralı II. Filip'in de grfzünü oykn tntraaı oldn. Kort denizci yıl mak nedir bUmiyordn, dflsmatılan bir keresinde adavı kusattılar, o bir suni kanal açarak kur tulmavı basardı. I>aha sonra Ispanyol donantnaıını Trablus Snlerinde ağır bir oozfnna ngrattı, Avrnpa luyılannı da hocanı Barbaros'dan daha da şiddetlc hırpaladı. Nihayet 15«5 de Malta'vı kusattı ama adayı ele geçiremeden bir mermi parçası ile vnmlarak öldü. Malta Inışataıasma daha sonra Un konanlık tarihlnde Turgut'un yerini alacak olan Uluç Ali de katılmıstı. Uluç Ali Calabria'da doğmuştu, hali vakti yerinde bir Italyan allesinin çocnjfuvdu. önce Katolikti, bir papaz okulunda eğılim görmüştü, bir gun Barbaros' an adamlanyla karsüaşınca hayatı değişti: Uluç Ali unlann pe sinden Cezayir'e giderek MüsliimanUgı kabnl etti. Ve bundan sonra hristrjanlann karşılanna diküerek eUerinde son kaUn ticaret rotalannı da altü"=t etmeye başladı. nuç All'nin Kıbns'a saldırarak zaptetmesi, Osmanlüarın \kdenlı'deki kaderierini tersyaz edrcek olan Lepmnt savasıns yol açtı. Bu çarpısmaya Venediklilrr. Ispanyollar. Cenevizler, Papalık ve Malta sö\alyeleri tam 206 kadırja İle katıldılar. Türk rtonannuıı iae 210 kadırga, 44 kalyon vc 20 nfak tip gemiden meydana gelmiati. Uluç Ali sol kanadı yönetiyordu, birara Malta amiral gemisini ele geçirerek savaşın gidişini değiştirecek gibi oldu. Kakat sonunda herşeyin artık kaybedüdiğini anlayınca aynldı. Aydın Korsan Uluç Ali hayatını karad» tamamlayacaktı, Lepant ise Akdeniz'de kayıtsız şartsız Türk efemenliginin tonu oldo. Altın eağ sona erıyor Barbaros'un çocuklarınıa altın çağı sona eriyordu artık; Snlten Sülejman'ın \e Sultan Selim'in fetihlerini denizden kurvetle de» tekleyen buyük aaldın taktikleri XVI. yüzyüın tonlann leşkilitsu korsanlık (aaliyetine döküldüler. Barbarosların imparatorlugu yıkilmamıştı ama, yer yer girişilen savaşlar çoğu kotıi »onuçlanıyor, bir başarıya ulaşsalar bi V. Şarl bozguna uğruyor Malta Şö'valyeleri, V. $arl'ın Andrea Doria'nın ögtitlerine uymayarak giriştitf Cezayir knlatmuııu da katıldılar: 1541 yılındayız, Barbaros nzak larda, akındadır. Ceuyir Hasan Reis'in savnnraasındadır. Hristiyan donanmau korıan aeb rlnin önlerine vardığı sıralarda 8altan Süleymanı temsil eden Mr fflMUIyon ilkin bir mfithiş fırtına gemtleri hırpalamaya baslar gerisini de Barbaros'nn leventleri (»raamlarlar. Sonuç: V. Barl'ın tam 165 ffmisi kurtan gibi dibe inerler. Imparatorun, kesin zaferi seyredip eylensinler diye (ı saray kadınlarının kalyon füç knrtnlar. Barbaroı ise ba sıralard» korsanhgın tadını çıkarmaktsdır. V. Sarl ile I. François'nın araları açılmıştır, işe tabii o da kansmıs, daraındsn faydalanmanın yolnnu bulmustur: Kısı Hristivanlarla. M u s l ü m a n l a r esirlerini kurtarmak için fidye pazarlıgında le önemli ganimet getirmiyorUrdı. Avrupa devletleri teakilitlanmışlardı, ticaret rotalannı basıboş bırakmıyorlardı, buna kar$ılık Türkiye Akdeniz sorunlarında gittikçe daha az toz sahibi oluyordu, bem de uydularının deniz gerillânnı desteklemeye cesaret edemiyordn. Kıoey ATrika'daki küçfik derletlerin hüknmdarlan da haraç Ristemini uygnlamaya başlamışlardı: Batılı devletler Akdeniz'de rahatç* rezebUmek İçin yıllık vergilere baflannıışlardı. Barbaros'nn çocnklan ancak A»rupalılann arasındaki çatiftnalardan faydalanabUİTorlardı. Deniz çarpısmalanna üçöncU kuvret olarak katılırorlar, Snce Oci tarafın birbirini iyice hırpalamasını bekliyorlar, aonra rnruyorlardı. XVII. yflzyılm sonlanndan itibaren İse Avnıpalılar Knzey Mrika'dakl korsanlık merkezlerini teker teker yakıp yıkmaya baslartılar: 1655 de Ingilizler Tunus re Cezayir'e çıkarma yaptıiar, aebİTleri yağına ederek buldııklan korsan gemilerini atese verdiler. 1671 de Bougie ile 1677 de Trablus'da ayni akibete utradılar. Birkaç yıl sonra sıra Fransızlara geldi: Bir zamanlar birlikte V. Şarl Ispanyasına karşı taraatıklan e«ki dostlanna karfi çıktı> l»r 1683 de, 1683 de rt 1688 d« Cezayir1! OstOste topa tuttular. Barbaros'un çoraklanm müşlrill durumdaTdılar ama kaderlerine baş^ğip teslim olmava yanaşmırorlardı. Kum saatU, palah TB knrukafab korsan barraklan daha bütün XVIII. yüzyı] boyunca ufkun şurasından bnrasından ansınn bellnneye devam edeceklerdl. Batı donanmalan hâlâ agtr vergUer odflyorlardı ama Paşalann dormak bOmezliği kuçük Arap devletlerfnin bağmuizlıkla< nnın sonu olacaktı. Trablus Paşası bulunan Tusnf Karamanlj 1803 de Anıerika'dan villık 130 bin kurasluk rergisinl 360 bin kuruşa, yani üç misline çıkarmastnı Isteyfnce savaşla karşıhk gördö. Amerikalılar ilkin d«niz savastnda adamakıllı bir der» aUrak kırkiki topluk bJr saTSs gemislnJ elden kaçırdılar, ama ardından kara yoluyla büyfik bir kurretle aaldırarak acumı çıkardılar ve sonua baflangicı oldn bu. YARIN ÜLKESİNtN GERÇEK KAHRAMANLARI SERÜVENLER Bond MODESTV BLAI8E Bugünkü program İSTANBUL D« 25 AcıllS 06.3H Kur'anı K*rım 00.45 Saz eserleıl 07 00 Kove haber]*r 07.05 Turkuler eecıdı 07.30 Haberler ve H durumu (17 45 Istanbulda bueun (17.50 Stud\o G'den 07.55 Kuçuk ılânlar 08.00 Haflf muzık 06 20 Oran Avsar o r k « t r » l l 08 40 Keman soloları 09.00 Gunumuz sorunlarımız nS 10 M Demırkırandan «arlcılar 1100 K I M haberler 09 45 Oorpj.knralterı ,r f , . . . 0»5« Cocols vavıtı!»rt 10 00 Muzik kutuSu m.15 Mıtoloiıde kadın 10 25 Beraber turkültr 10.4(1 Arkası varın 11 45 Kucıık orkeftra 11.05 Muzık kusait 1145 Kucuk orketitra 13.00 Valsler 12.10 Kucuk ilinlar 12 15 M Cevhanlı'dan hırktıler 13 3(1 G Guvenllden sarkılar 13.no Haberler v e H. durumu 13.21 Studvo O'd«n 13 30 Bir reklim 13 40 ı D o i n u ö z d c n tarkılar 14 00 KtDann İS 55 ACIIM: oro«T»m 1* C0 Etltlm crocramları 1«28 Saz eacrleri 16 32 Kur'anı Kerim 16 41 IfUr vaktı 16 42 s a z e*erleri 1« 47 Kliâ habcrler 16 50 Kadınlnr fasıl toolulutJ 17 20 Ilhan re\man ork«ttra»ı 17 5 Kemâl KoldM'Un türkültr 17 50 R«kl»m Dronrtmları 19(10 H«berier ve H. durumu 19 40 Stüdvo G'den 19 53 Kucuk Jlânltr 20 00 Alle lohbetl 2019 Sazlarının ünlülerl 20 30 T S«n«t M. erkekler 20 35 Güzlde K a u c ı ' d u ı farkılar 20 55 24 «antin olavları 21 00 Acık oturum 21 4U Kücük iltnlar 2145 R Sonmezocak'tan Mrkıltr 22 00 Reklâm pro«r«mları 22 45 Haberler ve H. durumu 23 00 Her zaman lftencn Dlâklar 24 m Kaoarus ISTANBVI. İL RAOYO8U 16 55 Acıhs v* orotram 17 00 Sızın icm 17 30 Kucuk koıser 18 00 Ivı aksaraıar 18 30 Senfonık muzık 19f!iı Cesıtlı melodiler 19 30 Aksam kon»en 2015 Genderle b e n b e r 21 00 Oda m u a i ı 21 3(1 Gokkusaeı 22 00 Gece konseri 23 00 Caz muzığl 23 3(t Ooeretler 24 00 Cesıtü muzık 00 30 Hafıf muzık 0100 Proeram v« kiDtnıı • 789 lunan dört tekerlekll taşıma ara imparatorluklarından birinin haJcı» anlamına ıki söz. 3 «Yüzukuıdan. 8 «D« ne gozlenni çevır!» minasına kar ruz kenarındakj raa bır emir. 4 «Çoktanberi bir 2p»Bg[MİuTOİKİİt büyük U s ı n üsşey yemamis köpek» karşUıgı lkl soz, lçlnde ve kenannda Mmsahkoyl» manaaına lar yaşıyan akar su. 5 Baslıca iki sozlu bir t besi maddeleritnlzden, esegın bamir. 9 Koğırtısı, kat kat yapılmış konutun kulu oüardan Iki bası. 8 Genel Kurmay Ba?bıri, Musa p«ykanımızın soyadı, çevTllisce su Oonkfl buunaeaniD gamberın b»syollarından olur. 7 EskJ Ttlrlt haUedilmif fekU tonu. 1 Garth (2AMAT CAUAT SOLDAN SAĞA: 1 tkl yıldır hanımlarda moda olan bir gıyınme tara (iki söz). 2 Rtmazanda yapılması gereken lbadeti yapan (iki söz). 3 Akar su durumunda (Osmanhca), yuze güluculük ah'.âksuJığı. 4 Mezopotamjaca hüküm «ürmüs eski bir devlet, gemş saha v» meydan. 5 Bir emir, bir kadın kdı. 6 Komsu ve dost bır devletın h&lkından. 7 Eski Osmanlı divan sairlerinden bırı.paDÛNKL BUl^IACANIN tarataız ve nazik olmıyan gısi. 8 HALLEDİLMİŞ ŞEKLÎ Kaltn ve kabs kumaşlar (çogul), ıskımbilde bir kâğıt. 9 NAS1L HALLEDİLECEK? Yukarıdaki rakamlı bulrnacada saÇevrilınce danıarlanrnızda dolastr durur, gezicı çalgıcınm hâlk dece S tane • anahtar (ipucu) ve 6 Une tonuç vardır. Boa olan 12 karenin için* 1 den 9 a kadar uyfron btrer rakam koyarak ve toptan topladıgı. laına, çarpma, çıkartma, bölme isaretlerine dikkat derek «oldan IUKARIDAN AŞAĞITA: saga ve yukarıdan asağıya bulmacada gösterilen tonuçlan bulunnz. 1 Eski ve dâhi mimanmız (likabı v« adı). 2 «lizakta bu Binu vaktİBİai alır ama, boa vaktinizi hosça geçlrmiş olursunuz. TIFFANY JONES BITTlVSt OTEiDE 6 «Yanlıs davraruyorsun, çtvuş. Senin aradıkların işta bunlar » Polis ona ilgıyle bakarak: «Aradıklarını mı1'» dedı. «Elbette ya. Telimızi almadınız mı? Treni karşılajasııuz dıye tel çektikti.» «Ha, delıler bunlar, öyle ml? öldürmey» kalktıklan bıri varmış, o ner'de?» «Elbette deli bunlar ya. Akh baamda bir adam bu haie koyar mı kendıni?» Polis onl*nn dördune de piskın bır gözle baktı. «HadJ gıdın» dedi. «Hepinız sorhossunuz. Vazgaçuı, yoksa hepıruzi ıçeri tıkanm» «Pekı. Tık bizi ıçerı. Şu delilerden kurtulabümek için istasyona gıtmek zorundaysak nasıl olsa ıçeri tıkılmak zorunda kalacagız.» «Bu trenin konduktorü ner'de?» « Doktorlan birlikte, bir yaralının bajında.» « Hey, aklını biraz başma toplasan iyi edersin. Ne demek isüyorsun yâni, benlen alay mı edıyorsun'» Yaphank yanmdakini sertçe çekıp kaldırdı; sarsarak: tDoğru'» dedı. Öteki: <Anam gibi severim senı» dıye mırıldandı. Yaphang: ıŞuna bak» dedı. «Sunların ikisine de bak. Trende de yaralı bır adam var B'Jr»da boyle dulup hiç bır şey yapmıyacak mısın''» « Alay ediyorsun sandraıdı Demek bunlar, ha?» Polis düdüğunu ağzına gotürdu, başka bır polis daha koşa koşa geldı. « tjte bunlar, Ed. Sen bunlara bak. ben trene gıdeyım, öldurülen adamı bulayım. Sız askerler burada durun, anîadmız mı?» «Hayhay, Çavu;» dedı Yaphank. Polis. hantal hantal koştu gitti, sonra başıbozuklara dondu. c Tamam, çocuklar. Işte sizi geçidın başladıgı yere göturecekler geldı. Sız onlarlan gidin, ben de obür polislen gidip kondüktorü, hademeyi bulacağun Onlar da gelmek istiyorlar.» Schluss gene Yaphank'a sarıldı. « Kardeşun gibi seviyorum seni. Nem vırn »enin. l|te benden.» Yaphank: «Hayhay» dedi. Onlan gözden ayınna, Yüzbaıı. Zırdeli onlar. Hadi, sen jirndi çu iyi adamlan git > « Hey'» dedi v>o!is. «siz ikiniz bekleyin bur'da!» Trenden doğru bir haykırı; duyuldu. Kondüktörun yuzü patlar gibi böğuren bir aydı. Yaphank Beklesem de çu suratın patladığını gör sem> diye mırıldandı. îkii adama destek olan polis, trene doğru seğirtmeye başladı. Yaphank'la Lowe'« da: «Siz de gelin'» diye seslendi. O ayrıhnca Yaphank çabuk çabuk Lowe'la konu?tu. « Gel, G«n«rml> diyordu, «gidelim. Şimdılik Allahaısmarladık, çocuklar. Gel gidelim, yavnım.» Polt« «Hey, durun!» dıye haykırdı ama, onlar orslı bıle olmadılar, saskuılığı, telâsı kendı kendıne pıh *OL.CULJJ< D B S I L ANGAS. e MalkOÇOğlU [ konu veresim: AYHAN B Ş Ğ U [ | KIZIL KULE AO L A N K ARA 06 25 06 30 06 45 f)7 00 07 1)5 07.30 07 45 06 0ı1 06 03 08 40 08 45 09 00 09 2 I 09 15 09 40 10 n0 10 13 10 35 10 55 11 15 1130 12 00 12 15 12 20 13 00 13 20 13 30 14 00 14 15 14 '"ö 14 55 15 flO 15.15 15 35 15:5 16 05 16 20 16 40 16 55 17 00 17 3li 17 ,0 19 01 19 4(1 1B 45 20 00 20 05 20 25 20 40 21.00 2105 22 0S 22 23 22 45 23 00 23 45 24 00 Acıhs: croıram Kur'anı Kerim Ovun havaları Kove haberler Gunavdın Haberler v e t u v a d u r u m u Sabah müIiM Ankarada bulttB Her telden K u c u k ilânlar Bedıa A k a r t u r k ' t e n tOrküler Gunumüz Sorunlırunız Sabah konserı Kısa haberler ve K. ılânlar Arkası varın Eaıtım radvosu (1) Dersımız türkçe Kompozısvon Melodıden melodi\e Cocuk bahcetl Konser saatl Oale muzıeı Kıbııs saatı Beraber \ e solo sarkılsrı Haberler R. Gazetede buaun Plaklar arasında Reklamlar Cocuk bahcesi Kutlu Pavash dan » r k l l a r Cesıtlı muzık Kısa haberler ve K İlinlar Eeıtım radvotu (II) Dersımız turkee Komoozısvon Hafıf müzlk S Erorhan'dan türküleı Iftar Droeramı Saz eserlerl Kısa haberler ve K. ilânlar Yurttan sesler Kov odası Reklamlar Haberler ve H. durumu Kucuk ılânlar Sahh Uveun dan turkuler Uvkudan once Guler Göksel'den sarkılar Sann e Can'dan turkuler V DoSu'dan Clean m u d ü 24 saatın olavlsrı Stıidvo konserl T B M M Matı Nevzat Guver'den u r k ı l a r Haberler v e H. durumu Haftamn bertecısl Gece Ttrnın» dotnı Program ve kaoanu tılaşmak üzere bırakarak, sundurmanın altuıdan yolu tutup koşa koşa gittller. tstasyonun tîışında, kış aksamınm aîacakaran'ığmda »ehnn karaltısı keskin çizgilerle ortaya çıkmıştı; ışıklar kımıldamadan duran altın kanatlar üze rınde ışılışıl kuşlardı. uearken uçarken duruvermis notalar. Fısıltılı bir gerj çekilen renk buyüsünün dtesinde her şey çirkin. Acıkan karınlara yiyecek. Kış da, yeryüzünde bir yerde ilkyaz vardı ama, güneyden doğru unutulmuş bır ezgi gibi üfurülmüş gelmiş. Ikışi de değişmenln büyüsü içinde yakalanmış kaSmiş, orada öyle dunıyorlardl, soğuk havada ilkyazı seze seze, yeni bir dünyaya daha jeni gelmişler gibi; ne kadar küçücuk olduklannı seze seze, baslanna yepyeni, yadırganır bir şey geleceğinii bile bile. Bundan utanıyorlardı, aessızlik de dayanılmaz olmuştu. Yaphank: «E. yavrum» dedi, Assubay Lowe'un «ırtına şakacıktan bir vurdu, <bu bizim bulunnuyacağımız bir geçit. oyle değil mı?» Kannlarmda yemek, Assubay Lowe'un koltuğunun altında çeyrekhk bır viski sışesi gızii, bir trene yanaştılar. « Nereye gidiyoruz?» dıye sordu Lowe. «Bu tren San Francısco'ya gıtmiyor, öyle değıl mi?» « Bana bak» dedi Yaphank, «benimı adım Joe Gılligan. Gılligan: Gi1ligan, Galligan, Joe, Joe: Joe Gillıgan. Bızımkiler Minneapolıs'i almışlar Irlandalılardan. kendılerine de Felemenkçe bir ad tak mışlar, anlıyor musun? Sen hiç Gilligan sdında bırıni gördün mu senı saçma bir yola sürsün? San Fran cisco'y» gitmek ıstiyorsan, hayhay. Saint Paul'a, Omyhow'a gitmek istersen bana göre hava hoş. Onlan da kalraam. oraya gitmene yardım ederim. tstersen onlann üçune de gitmene yardrnı ederim. Ama, ne halt etmeye tâ San Francisco'ya kadar gitmek istıyorsun?» « Ben istemiyorum» dedı Assubay Lowe. «Gitmek istedlğim hiç bir yer yok benım. Şu tren pek ho. şuma gidiyor.. bana sorarsan. Ama, bizimHler San Francisco'da oturuyorlar, anlıyor musun? Onun için ben de oraya gıdiyonım.» Er Gilligan «A, elbette» dedi hemencecik. cKiml vakit inaan ailesini görmek ister .. hele onlarlan kalmıyacaksa. Kınarnıyorum »enı. dadaş. Ama, aey» ne z«man olsa gidersin memleketıne. Ben diyorum ki gel su, uğrunda çarpıştığımız şerefli millete bir bakalım » « Bakamam vallaha. Çarpısmalar kesildiğin den beri annem her gün, alçaktan uç, dıkkatli ol, tez kereni alır almaz da memlekete gel diye yazdı bana. Tez elden ojlumu terhis edin dıye Bagkan'a tel da çekmistir sağlam » l A, elbette. Çekmistir elbette. Ana sevgisi gi. bi var mıdır ki? Şöyle güzel blri viski çekme vardır. o başka. Ner'de o sişe? Hiç bir kızı yüzüstü bırakmi dın, değil mı?» Assubay Lo»e «tşte bur'da» dedi, fiseyi çıkardı. Gıllıgan zlle bastt.