Katalog

SAHİFE tKÎ 11 Ekim 1966 CUMHURÎYET CHP ORTANIN SOLUNDA MIDIR ? Prof. Dr. Cahit TALAS g~^ TTJf 1 3 «Halk Partisi Ortanın Solunda bir ^'M. M.M. pa rtıdır> sloganına pek de inanmıyarak 1965 seçimlne ginnişti. Adalet Partisinin bu deyimin anlamını değiştirerck haksız blr propaganda ile ortaja çıkması ve Halk Partisinl aşın sol tle ittifak halinde gostermesi bu partinin bircok idarecileri nezdinde büyük bir kaygu ve ürkcklik yaratmıs ve bu, durum büyük bir olcüde seçmenc de lntikai etmişti. Seçmen. idarecilerden açıklık vc ortanın solunun gercek anlamınm ne olduğunn izahını beklerken, idareci mevkiinde olanların ortanın solu devimi karşısındaki kavpak durumları. tereddutleri ve hattâ Inkârları Adalet Partisinin propagandasını etklli kılmıjti. sahsî ve keyfi olmaktan kurtulamaz. Bu gıbi teşebbusler, sahipleri olan şahıslann değişmeleriyle hattâ kendılerınin birbınne zıt görü|len ve tatbıkatı Ue soner gider. Gerçekte büyuk vatansever kîtlenin reform isteklerıni taşımayan bir programın bajarıh ve verimli olması ümit olunamaz.» Demek kl daha başlangıçta «sol»un iki büyük amacı ve aracı yâni plân fikri \e buyuk kutlelerin yaşama ve çalışma şartlan nı ijileştirecek reformlar Halk Partisinin kurulmasıııda Buyuk Ataturk tarafından temel bir felsefe ola rak kabul ve ilân edilmişti. 1933 jılında Sayın Ismet Inönü'tuııı Kadro Dergisinde çikan bir yazısmda da «memleketin muhtaç olduğu sanayii devletm >ardımcı nezareti ve hattâ doğrudan doğru\a teşebbusü olmaksızm kurabılmeyı safdıl olanlar duşüne bilır .. Gerı... bir milletın sanaynni. devletın bütun vâsıtaları ile bir an evvel vucude geürmek taşıdığımız va 7ifelenn en ağır ve en muhimıdır» denilmekte idi. Burada da «Ortanın solunda» olan bir duşunceyi açık olarak gormektejiz. Diğer bir ilginç beyanı da 1931 yılı sonuııa doğru Halk Fırkasının Genel Sekreteri sıfatiyle rahmetli Recep Peker'in «... Devlet faahyetının sahsi teşebbüse buakmakta zarar tasavvur» edi len sahalara gırmesı zaruretini ifade eden sözlerınde gormekteyız. Ne var ki. aynı parti içinde devletçilik anlayışını <sol>dan geniş bir bicimde uzaklaştıran ve ona >alnız ozel teşebbüsün yapmadığı ve yapmak istemediği işleri bırakan akımlar da buiunmaktadır. Simdi biraz zamammıza yaklaşarak CHP nin X uncu Kurulta^ınca onanmış ve XIV uncu Kurultajınca da tâdil edılmiş olan progranıına kısaca bir goz atalım. Programın 5 inci maddesi Devletçiliğe tahsis olunmuştur. Bu maddc. devletciliği pek açık olmayan bir şekilde tanımladıktan sonra, hangi işlerin mıuıhasıran devlet elinde tutulmasını zarurî saydığını so> lemektedir. Pek az istisna ile bu demokratik sosyalist bir partinin programmda da yer alabilecek bir maddedir. Ama ne var ki ilkedcu sapmalara da yer vcrilerek petrol işlctmesinde ozel tesebbüsle ortaklık kabul olunmuş, bankacılık sistemintn devletleştirilmesi meselesi ve dıj ticarette devletin rolü uzerinde susulmuş.tur. Buna rağmen CHP programı itibariyle ortanın solundadır. Çunku programınm 36 ncı maddesinde vegâne dememekle beraber, millî var lığın dayanılacak ve korunacak en onemli değer kay nağının vatandaşların emeği olduğunu ve harb sanayiinin, ağır sanayiin. büyuk enerii santrallerinin, stratejik marienlerle miktar ve reşidi itibariyle inhisar mahivetinde madeııler ve komıır madenlerinin ve ulaştırma islerinin devletin elinde bulunacağını kabul etnıekıedir. PLAN • •*• • ••• • ••• Sonbahar, Demirel, ismet Paşa! | • ••• • •pa • «•• Başanlı Plâniamanın ŞARTLARI Prof. Dr. Besim ÜSTÜNEL BILG1LER S1TASAL evlet Plânlama Teşkılâtmdakl yeni çozulme ve çokuntuler aydınlarımızm dıkkatını tekrar bu konu iızerine çekmiş ve«neden, istıkrarlı ve başanlı bir plânlamaya bir tıırlü kavuşamadık?» suahnı zıhinlere yeniden takmıştır. Ben bu yazımda, genel olarak başanlı plâniamanın temel jartlarını ele almak, Turkıye'de bu şartlardan hangıleri ne dereceye kadar yenne getırılememıştır ve bunda başhca sorumluluk hangi çevrelerındır sorsunu cevaplandırmak istıyorum. Konuya guerken bir noktayı hemen belırtelım ki •başanlı plâniamanın giiçlukleri» ile burada kastedılen şey gerçekçi bir plân yapmak içın gerekli ıstatistık bılgilerm toplanmasmdakı, ya da iyi modehn seçilmesındekı guçlukler değildir. Plânın hazırlanması ile ılgıli bu turlü teknik guçlukler»; ve hattâ plânın başarı ile uygulanmasında karşılaşılan «tatbiki guçliıkler» konumuzun dışında bırakılmıştır. Ben, bu arada sadece, kalkınma plânlarının merkezi plânlama teskilâtında hazırlanması ve siyasî kadrolar tarafından etkili bır politika aracı olarak kullanılması ile ilgili guçlukler uzerinde durmak istıyorum. PLÂNLAMA D Ortanın solu nedir? ktisadî ve sosyal düşünceler tarihi içinde «sol» bir harekct. bir tepkl ve bir değişmenin Ifade«idır. 0 HAREKET XVIII inci yuzvılm sonlanndan ltibaren «Solun doğmasını muınkun kılan uç buyuk hareket ortaya çıkmıştır. Bunlar, Ingiltcrede 1760'lardan sonra haşla.Mp gelişen sanavi inkılâbı \e bu inkılâba bağlı olarak gelişen sermaycnin temerküzü ve rekabet hâdisesidir. Bu hareket eskisinden cok farklı \c derin sınıf ayrılıklarına yolları acan yenl bir taplumun ortava cıkmasına imkân venniştir. Ba >cni toplunıda XIX uııcu Yuzyılın sonlannda ve XX nci vuzyılın başlarında sanavileşmiş memleketlerde duyulan huzursuzluk, buyuk ve derin bir olçude eski ferdiyetçi ekonomik sistemler içinde hâLim olan sosyal ilişkilcrin, yeni buvuk sanayî rejiminde hağdasması mumkun olmadığı halde, devara ettirilmek istenmesinin bir sonucu olmuştur. tngiltere'de ütorjvacı sosyalistler arasında onemli bir jer lsirâl eden Robert Owen ve Kıt'a Avrupa'smda miidnhalecilerin pîri sayılan Sismondi ile fikir alanında gorulen bu hareket. yeni buyuk sanaviin yaratığı olan Işei Kinıfının istismarının sosval barış ve huzur haktmından mucip olduğu sayısız sakuıcalan soraut örnekleriyle ortaya kojmuştur. •••• :::: •••• •••• # TF.PKt: «Sot> deylml aynı 7amanda tutuculuğa karşı bir tepkiyi ifade eder. Tam anlamını Adam Smith ile kazanan liberal doktrin uretim hayatına hâkun olan eski Lonca devrinin knMtla>ıcı ve dar çerçeveler içinde kalmış olan kıırailarına karşı şiddetli bir tepki ile ortaya çıkmıştı. «Bırakınız yapsınlar» felsefesinin altında bu tepki vardır. Liberal doktrin yeni sanayi hayatınuı tam bir gerbestlik içinde gelişmesi için duşunce zeminiııi hazırlarken bir oluşun uzerinde hemen hemen hiç durmamıştı. Bu oluş şu idi. Sermayenin ve yeni temerkuz hâdlsesiyle birlikte doğan büyük fabrika ha>atının bir araya Cetirdiği işçi sınıfı. insani olmayan bir çalışma ve yaşama rejimine tâbi tutulmuştu. Sermave emeği yoğun bir biçimde Istismara başlamıştı. Liberal düşüncenln etkisi altında kalmış olan devlet, bu somürme hâdisesi karşısında tarafsız kalmajı tercih etmişti. ts.te once utopyacı, sonra Mars'cı ve Engels'ci sosyalistlerle başla>an fikir hareketi mevcut duzenl olduğu gibi muhafaza edici bir nitelik kazanmış olan liberal duşunceye karşı bir tepki olarak doğmuştu. Bu tepkinin temclinde haksızlığa ve adaletsizliğe karjı bir direnme vardır. B •••• •••• •••• Uygulama 0 l'YGULAMA: Pragramuıa rağmen CHP, geçmişte olduğu gibi bugun de sağ ve tutucu akımlan benımsemiş insanları idareci kadrosu içinde barındır makta olan bir partidir. Bu sebepten oturu iktidarda bulunduğu sure içinde programını uvgulama bakımın dan çok değişik ve zaman zaman sağa kaymış olan bir politika tâkip etmiştir. Halk Partisinin Devletçiliği 1932 lerden sonra başlar. 19231132 devresi arasında liberal bir iktisat politikası benimsemişti. Belırli bır sosyal politikası joktu 1931 jılında, o zaman devlet elinde bulunan bazı işletmelcrin ozel teşebhüse devri dahi soz konusn olmuştu. 1934 yılmdan itl baren uygulanmaya başlamış olan birinci Sanayileşme Plâm yanında ozel sektorun faalivet alanı bakımmdan hıç bır ka.Mtlama dıışııııulmeıniştir. Ozel sck tor komör lşletmeeiliSfnc ve diğer bütün madenlerin i$l«tıne&İBe devletin yanmda serbest olarak katılmıştır. Silepçilıkte aynı durum vardır. Demirçelik sanayiinde, enerji üretiminde, hattâ harb sanayiınde ozel sektor devletm yanmda serbest olarak çalışmıştır. Buna mukabll de devlet ozel sektörün yanmda alelâde tuketim maddelerinin üretiminde dahi yer almıştır. Bu bir sıstcm değil, sistemsizliğin . f a d e s i d i r Yeri . ifadesidir. ^ «sol>da oolan bbir partinin programıl a n j r • ••a •••• Oeg/şme Ş> DEĞİŞME: Bu direnme aynı zamanda blr defişme •rzusunun açığa vurulmasıdır. Değişmenin >onünu yeni duşünce akımı gostermektedir. Sosyal "'tarafmsomurulmesine son "*'•">« »iıı bır eeıirin dafcıh». yoluyla herkese yaşamaya değerbir hayatu, lizm ad. altında tanınmaktad.r. Tesbit evlediği amaca ulaşma yolu olarak üretim araçlanna, kışıler yerine toplumun mâlik olmasmı seçmiştir. Fakat. duşunceler tarihinde ve uygulamalarda tek bir " ^ a " ™ mevcut değildir. Ütopyacılar, MarVc.lar, Rev.s.on cu lar, Fabian'cılar hep sosyalisttir. Ama bunlar bırçok . . . «••!! ı A~*in hi» hirımde ayrıltemel konularda birbirinden derin maktadır. Orneğin, demokratik sosy; lında yaptıklan Milletlerarası Sosyalist Kongre'den Sonra yayınlanan bildirlde demokratik sosyalizmin siyasl felsefesi, «Sosyalıstler hurrıyet içinde ve demokratik usullerle yeni bir ceraıyet kurmaya çalışmaktadırlar. Hürriyet olmadan sosyalızm olamaz. Sosyalizm ancak demokrasi ile başarıya ulaştırılabilir. Demokrasi de ancak sosyahrm ile tam mânâ»ıyle gerçekleştinlebilur. şeklinde ilân olunduktan sonra «Komunızm, sosyaliit harekette, hissesı bulunduğunu iddıa eder. Bu ıddıa yanhştır. Ashnda komünızm, sosyalızmı tanınmayacak derecede değıştırmiştir. goruşu dunvaya duyurulmuştur. Gorülüvor ki, sosyalizmi dar bir kalıbın içinde ele almak mumkun değildir. •Sol» deyimi amaca ulaşmak icin tesbit edilen yolların niteliklerine gore sosyalist duşuncenin bir veya oteki ucunda yahut da ortasında yer ala bilir. Başka bir deyimle her «solda biraz sosyalizm vardır. Çunku. evvelâ, tutucu bir nitelik kazanmış olan liberal duşunceve karşıdır. Saniyen, pragmatik blr hareketi ifade eden karma ekonominin tutucu partiler tarafından da kabullenerek dejenere olunabileceğme ve bu karma sistem içinde çoğu zaman «mantıki. kalınmıyacağına inanmaktadır. SKeff İ S f ^ h S n S S t a sL'sya a. uygu.amadaki bu duzensiz.ik ve tezat ha.kçıl.ğ, doğru olmajan bir anlam vcrilmiş olmasından ve bunun sonunda da her duşünceden ve menfaat grupundan insanın parti içinde ve idaresinde yer alma smdan doğmuştur. Halkçılık halka hizmct ve halka doğru olmaktır ama, gelişen, sanayileşen ve koyde yaşa>an halkının buyuk bir kısmı topraksız olan bir memlekette sınıf bilinci doğdukça, ortaya çıkan ayn menfaatlerin aynı duşunce veya doktrin goruşu içinde telifi mumkun değildir. Halk Partisi kuruluş yıllarının zarurî kıldığı halkçılık anlayışını katı bir şekilde muhafaza etmek isteyip bunun doğal bır sonuncu olarak muhtelif memleketlerin temsil olunduğu blr kuruluş halinde kalınca, prog lamuıı uvgulamakta sayısız guçlüklerle karşılaşrnış ve idaresi de zaman zaman ya tamamen veya kısmcn programına gerçekten inanmamıs insanların eline geçmiştir. ! • ••a •••• • ••« • ••a ••• • •a • ••• •••• ••*• •••a • ••• • ••a • ••• • ••• • •«« • ••a • ••• • *•• •••i • ••• •••• *••• • ••a • «•• mmmm •;;; • *•• • ••î • ••a •••• • ••• •••3 • ••a Kadro ve sonuç uphcsiz bir partiye «Sol» denmekle o parti sol ^ P m a z . Sijasi partilere niteliklerini kazandıran husus, programları, programlarm uygulanmalan ve idarecilerin duşunce ve inançlarıdır. Yukarıdaki açık lamalardan anlaşılacaktır ki, programmdakı bazı lcifayetsizlik ve çelişmelere rağmen Halk Partisi Ingiliz İşci Partisi. Alman veya Isveç Sosyal Demokrat Partileri gibi sosyalist bir partidir. Bu bU lince ve anlayışa şimdi daha açık olarak vanlmıştır. Bu, toplumumuzun gelişmesine ve ihtijaçlarına ujgun bir değişmedir. Ancak hu değişme parti yapısı içinde hem açık. hem de kapalı bir direnme ile karşılaşmaktadır. Statükocu oldnğu bilinen bir kısım idarecilerin ve ileri gelenlerin, Ataturk duşuncelerini statik bir acıdan ele alarak, Tıukiyerogramı dışında, ve özellikle iktidarda budeki ve Dunyadaki oluşuma gercek anlamını verlunduğu sure icindeki uygulamaları ile Halk mekten kaçınarak .Ortanın soluna» karşı cephe Partisinin yerini tam olarak belli etmek veya bu yeri aldıkları görulmektedir. Diğer taraftan gene oyle «sol» deviminin anlamı içine >erlestirmek kolay deanlaşılıyor ki yaklaşmış olan Kurultay dolayısiyle Jildir. Gerçekten program, uygulamadan daha ileri, ve bir taktık olarak esasında «solda> olmayan bir başka bir devimle daha «soldur Binaenale>h burakısım Halk Partililer bir gece içinde renk değiştirdan bir kadro ve sevk ve idarecilerin zıhnı>et ve mişlerdir. Kuruluşundan beri bir lihniyet ve kainançları meselesi ortaya çıkmaktadır. nat Halk Partisini daima sağa veya çok ortalara O PROGRAM: Ataturk 6 aralık 1922 tarihinde doğru çekmiştir. Bize göre butün mesele buradaHalk Partısinı hangi amaçlar ıçın kurmak ıstedığmi dır. Sajm tnonu ve gerçekten «Ortanın solu> bu kamu oyuna anlatmak ıçın basına vermış olduğu takanat ve zihniyetin statiikoculuğunn tasfiyeyi barihî demecinde şunlan da soylemişti: « . Ancak bu şarmadıkça Halk Partisi programına uygun hiiviçalışma, yıllarca tâkıp ve tatbık edılecek bır prograyetini kazanamaz. Belki de yavaş yavaş tngilterema dayanmazsa yazık olur gider Uzağı goren bır go deki gibi bir zamanlann biivük partisi Liberal Parti ruşe olduğu kadar mılletımızm acele ıhtıyaçlarını nin âkibetine doğru süruklenip gider. karşılayacak bır programa dayanmıjan reformlar FAKÜLTESİ ÖGRETtM ÜTESİ Turkiyede plânlama çabalannın zayıflamasmda onemli rolu olan bır dığer grup bazı «klâsik devlet dairelerl» ve bu dairelerde çalışan bır kısım muhafazakâr idareciler olmuştur. Bunlar, D. P T nin kenAma «Mason oldu» demek İslâmköylü Bay Demirel'in kişiliği dılerme aıt ışlere mudahale ettığı bahanesıyle, bir kibim politikacıhakkında elbette yeterli savılmaz. Daha da önemlisi, Türkiyedeki lann hoşuna gitmek ve bazı çıkar Masonların Demirel yüzünden bugün derin tartısmalar içine dfişgruplannı korumak içın Plânlama ! müs bulunmalarıdır. Çünku Bay Demirel, Mason olduğu halde, Teşkilâtınm zayıflaması ve yetki ı kendisine «Mason değıldır» diye sahte belje tanzim edilmiştir. lermin kısılması yönünde çabalar Masonlar Yüksek Surası, «Masonluğun temel kurallanndan bırı gostermişlerdır. doğruluk ve duru«tluk, dıperı ıse polıtıkamn mahfel kapılarından ıçerı sokulmamasıdır» di\erek yapılan isleme karsı çıkmıstır. emen hemen ayni yonde sısSuphesiz bu olav da Bav Suleyman Demirel'in tslâmköyden temlı gayretlerı gorulen bır di | ğer grup da ozel sektör kesı ! beri gelısen kişiliği hakkında tam bir fikir veremez. Gerçekte çok minin malum temsilcıleri olmuş 1 daha genis bır inceleme konusudnr bu. Demirel seçimlerde oy toptur. Yerli ve yabancı özel çıkar 1 lamak için muhafazakâr çevrelere bol bol tâviz vermemiş midir? gruplan, çok kısa vadeli menfaat | tsmet Pasa, Demirel'i nurculnğn tesvik etmekle itham etmemiş lerının peşıne düşerek \e Plârıla ] mıdır? E 1 Son bir buçuk vıllık devmanın kendı aleyhlerıne olduğu | \e sımdı Ibrahim Elmalı olajında nurcular Demirel'e I rede, başanlı plâniamanın kanısına kapılarak. kısır bır goru 1 Sen bizi aldattın dıvorlar; bunun anlamı nedir? ikinci şartınm yerine getirilmeşun savunucusu olmuşlaıdır. ! Demirel politika sahnesıne çıktığından bu yana Türkiye Cumsinde de bazı aksamalar olmuşysa, başanlı bır plâniamanın 1 huriveti tarihinde esine raslanmamıs bır dın sömürgenliği almış tur. Devlet Plânlama Teşkilâtını zayıf durum a düşürecek Türkıye gıbi ekonomik ve sos | vürumustur. Tehlıkeler voğunlasınca bu gefer Demirel karsımıza boyle bir gclişme önlenmezse; yal problemlerı çok ve çetın o ; lâıkliğı savunan bir politikacı gibi çıkmakta de|ıl midir? çozulme ve çokuntunun onüne lan bir ulkede, istıkrarlı ve denge ! Bu kadar renkli bir kişiliği tslâmköyden çıkmıs bir kiflde nageçmek için sıir'atli tedbir •lı bır kalkmma polıtıkasını rayına I sıl bulabilivoruz? Bay Demirel bır bakarsınız masondnr, bir balmmaz Ise, Teşkilâtn. kaliteslz oturtarak «uzun vadede» sağlıya ! karsınız değildir, bir bakarsınız «Matürkçüyüm» der, bir bakarsıve bilgisiz bir ekibin elinde cağı faydalar hem polıtikacılarımız, 1 nız değildır, bir bakarsınız Anayasacıdır, bir bakarsınız Anayasakalması knvvetle mnhtemeldlr. hem ıdare mekanızmamız ve ozel • >ı çığner, bazan 27 Mayıscı, bazan Yassıadacı, isine geldi mi lâik, Boyle bir durum, ikinci Bej sektor mensuplarımız bakımından j gelmedi mi lâikliğe karsı, atesli demokrasi taraftan, ama fikir 81Yıllık Kalkmma Plânuıın kakuçumsenemıyecek deıecede onem ! gürlüğü düsmanı litesini son derece düşürebilir li olacaktır. Bu duşunce iledir ki j Bu kadar eelismeler içinde, vnvarlak çizgili, değisken konnşve plânın bir politika aracı obır sureden beri D P T nı zayıflarak kullanılmamasi gerektiği | malı Bay Demirel'de degismiyen nedir? latmak, ıtıbarını kırmak. orada çaduşüncesini savunanlan haksız • Çok tirajlı bir aktüalite dergisinde geçen hafts Bay Demirel lışanlan bıribırıne duşunnek ıçın yere kuvvetlendirebllir. ! ile vapılmıs bir röportaj vavınlandı. Bay Demirel'i evinin «alonçeşıtlı çevrelerın gösterdiği sıstem• lannda poz poz fotofraflarivle seyretmek imkânını bnlduk. Ve lı çabalarm Turkivede plân fıkrıu anlamda, başanlı plânlaraa• evinin ıçi. Demirel'in kisilifinın avnası gibi yankılanıyordn. Anni yıkmak ve plânlı kalkınmayı nın uç temel şartı vardır: başarısızhğa uğratmakla sonuçlan • cak geleneklerinden kopmus, ama bir jeni külture otnrmamıs in; aj Anlavan, ması halinde, bundan sadece Tur • sanın evı o>le dosenir. G yinisı, konusması, davranıslan, fikirle0 Anlaşan. ve kiyenin geleceğı ve dış ıtıbarı de • rivle Bay Demirel'in her hali, köyunden kopmuş, ama özendiği fj Anlatabılen, blr ekip ça ğil, bizzat bunu isteyen çevrelerın j Batı burıuvası kültürnnden çok uzak kalmış bir insanın dramını lışmasının surekli olarak uzun vadeli çıkarları da zarar go ; yansıtmaktadır. sağlanması. ; Demireldc değismiyen sey bndnr: Köylü knrnaılığı İle kapirecektır. Şımdı, bunlarla ne kastedıldığini lânlı kalkmma gayretlerine bal talıst aşılamanın sonucu reneârenk «örünen bir kifilik yaratmıskısaca açıklayalım. Birinci sart: şanlı bır şekilde başladığımız • tır. Bu kisiliğin bütün da\ ranıslarında defcismiyen ortak nitelik, plânlama teşkılâtmda kalkmma halde bir kaç yıl içinde ortaI kapitalızme hızmettır. Toplumun bütün inançları ve bütün Idealplânlaruu hazırlamakla gorevlenya çıkan onemli aksamaların ne• lerı 0 hizmet için çerektiği anda kullanılır. Pratlk faydaıı olan dınlen kımselerın konulanru çok denleri uzerıne eğılınce ilk ve ölânlı kalkınma denemesine biz • her soz söylenir, tek Türkıyede kapitalizmin Isi yürüsön. iyı bilmelerıni yanı bır yandan nemlı faktörun •politik jartlar» olEger kapitalızm Turkiyede çıkar yol olsaydı, Bay Demirel den evvel başvuran, bızden da ; modem plânlama teknıklennin duğu açıkça görülür. Genellikl* ha geri ülkelerde bu yondekı S memlekete buyük hızmetler edebilirdi. Ne yazık kl Türkiyede kasağladığı ımkânları ote yandan politikacılar, özellikle Türkıyedeçabalar basan ile yurütulıirken; ve Z pitalizm Türkiyeye dejil, kapitalizmin dısardaki merkezlerine yauzerınde çalışılan mıllı ekonomiki politikacılar daha çok kısa vahele Pakıstan gıbi bazı az gelışmış • rarhdır. Ve Bay Demirel'in talihsizliği bnradadır. nin yapısını ve ozellıklenni çok delı duşüncelerle hareket etme aülkelerde başlangıçta kuvvetli ku Ş Bir nzun tıkra yazdık. Sonbaharda basladık, Demirel'de deİyi bilmelenni gerekünr. îklnci lışkanhğındadır; ya da kendini öyrulmuş bir plânlama teşkilâtı polı • vam ettik, tsmet Pasa'da bitireceğiz. fart: bu gorevi uzerıne alanların le hareket etme zorunda sanır. Otıkacılaruı reaksiyonu ile zayıfla l ' Çünkü biz Demirel'e kızmıvoruz; hele su füzel Sonbahar gflbir ekıp çalışması yapması zorunnun bu davranışı, uzun vadeli bir tılıp, daha sonra değeri anlaşılarak ; nii kızmamıza ımkân vok. tsmet Paşaya i'e arasıra Sonbabara luğunu ve bu ekıbin kendi içinde politikaya bağlanmasıru guçleşürtekrar eski durumuna getirıhrken, S rafmen bHe kızabiliria. Çünku bemirel kırk yasındadır, tsmet çok iyi anlaşan bir plâncılar grumektedır. Hele, yazılı bır dokübızd» plâniamanın ba ««kılde çö> Ş Pasa seksen. V Törkivede Sülevman Demirel blr tane değildir pu olmasmı zorunlu kılar. İJçüncil e man olarak uzun vadeli brfğıntılar. kertılmesı son derece hatalıdır. Bu • yüzlerce. binlerce Demirel vardır. Başarıya ulasmamı*. halk katjart Ise; çahşmalarınm sonuçlarım politikacılann çoğu için bir «darhatalı gıdişten ne kadar erken do• lannda gerçekleşmemis bir yozlaşmış devrlm harekettnin Mtnuçpolitikacılara anlatabilen, daha doğ ceket» sayılmaktadır. nülürse kayıplanmız o derece az • larıdır bunlar. rusu politikacılann anlayış ve taPolitikacının, bilerek veya bilolacaktır. hammül gdsterecekleri bir ekibın J Ve nasıl kızraazsınız ki tsmet Pasa'ya! önce Sttleyman Demıyerek birbiriyle çelişen hedeflekurulmasvnı ve bunlann da uzun re yonelmek istemesi, tutarlı olrruS mirelieri yetistirmistir, simdi onlarla mücadele ediyor. YARIN ca bir süre başanlı bir çalışma yap yan politikalan ayni anda yürütS Seksen yasında bır devrımcinin kırk yaşında blr mohafazamasını zorunlu kılar. Bu şartlar mek hevesine kapılması ve hele Plânımız Tatbik • kârla mücadele ettiği, dünva tarihinde görülmüş müdür? dan herhangı birının, şu ya da bu plâncıdan her yıl farklı seyler isEdüebilir mi? nedenle, tam olarak yerine getırıtemesi, onun plânlamaya ve plânYAZAN: lememesi halinde, ya plân dokucıya karşı allerjisınin başhca kaymanı «teknik» bakımdan zayıf, nağıdır. Zaten, plâniamanın bir Prof. Dr. Zeyyat memleket gerçeklerınden uzak \e «••••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• politika aracı olarak en büyük 6kendı içinde »tutarsızlıklar» taşıHATİBOĞLU zellığı de devamlıhğı, dengeyi ve >an bir doküman haline gelir; ya tutarhğı sağlıyabılmesıdır. P E R S O N E L İ D A R E S İ İÇİN da polıtıkacı tarafından oenımsenE L E M A N A R A N I Y O R mıyen, anlaşılamıyan ve dolayısiyKartalda buyuk bir Sınaî Muessese PE3İSONEL Müdürfl T» le bır tarafa ıtilen «gbstermelik» elemanları arıyor bır politika aracı olarak kalır. Yüksek tahsılli, tecrübeli ve askerliğini yapmıs taliplerin kısa Turkiye'de son altı yıl içinde yahal tercümeleri ve el yazılariyle P. K. 6 Kartal adresin* pılan plânlama çalışmalannı bu Emekli Tekel Müdürlerınden Nuri Kafalı'nın kıymetU eşl, muracaatlan rıca olunur. bılgılerın ışığı altında değerlendıTekelden emekli Feva, Avukat Fethı Erımaç, emekli Ekrem, rırsek gorurüz kı: Emekli Albay Halım Önalın ve Macıdenın sevgıli ablaları, TekRadar Reklâm: 1062 11927 Q Birinci Beş Yıllık Plânın nık Ünıversıte Profesorlerinden Kemal Kafah ve Oğretmen Lahazırlanması ve u>gulanmaya konması Ue ilgıli calışmıa Kafah, Muzaffer Şalcı'nm sevgıli annelerı, Oğretmen Mumalar Devlet Plânlama Teşzsffer Kafah ve Tevfık Şalcı'nm sevgıli kayınvalideleri kilatının kuruluşu ile ilgili ilk guçlukler. 1)60 63 döneminin ozel politik şartlan ve devamlı olarak değişen koalisyonlar da Pazar gunü Hakkın rahmetıne kavuşmuştur Cenazesi 11/10/1966 goz onünde bulundunılursa Salı gunu oğle namazını müteak:p Kadıköy İskele camünden yukarıda sayılan uç şartın hekaldırılacaktır. Tanrı rahmet eylıye. AILESİ men hepsini, makul olçuler ıçın de, yerine getlrmiştir denebilir. Cumhuriyet 11910 Bunun içindir ki, Birinci Plân, yerli ve yabancı uzmanlarca yeterli ve tutarlı bulunmuştur. Yine aynl nedenlerle, plân dokumanı Turkiyenin ekonomik ve sosyal gelişmesinl duzenleyen en onemli politika aracı olarak, politikacılar ve idare teşkilâtı tarafından bir sure olsun ^benimsenmiştir. p j Ilk aksama uçüncü şartın ge^ ^ reğı gıbi yerine geUrılmenıesi şeklinde ortaya çıkmış ve polıtikacılarla plâncılar arasındakı anlaşma zemini yavaş yavaş kajTnaya başlamıştır. Plâncılarla polıtıkacılar arasında birbirlenni anlama imkânlarının azalması, bazı dev relerde itimadın tamamen ortadan kalkmasına ve istifalara yol açmıştır. tstanbuluu sonbahan guzeldir. Önce guneşin kızgınlığı llımağa lar, mevsiın durulur, ve sonra tadma doyulmıyan gunler başlar. Deniz, toprak, ve bulutlar arasında bir denge sağlanır sanki. Havalann sonbaharla buluştugu yerde duşüncelerin dengesine de gizll bir çağn vardır. Kişinın kcndisiyle, ve çevresiyle hesaplaşmasına olumlu kapüar açar mevs'm. Dün güııeşin batmasına yakm, bay Suleyman Demirel'in gazeUlerdeki resimlerine bakarken, güz mevsiminde bulunduğumuzu hatırladım. Birkaç gundeı beri birikmiş gazeteleri elden geciriyordum. Bay Demirel, yuvarlak cijgileriy le gazetelerin birinci sayfalarında temel ve nutuk atıyordu. Ama so>lediklerinde bir temel yoktu, ve temelde söyledikleri yoktu. Bu: Demirel'e baktım: Yuvarlacık çizgileriyle yumuşak bir gorunüşu vardı. Taa bir sureden beri sojlediği yusyuvarlak lâflarla bu gorünüş arasındaki dengeye şaştım bırden. Ve bay Suleyman Demirel'in kişiliği ustunde düşünmeye başladmı. Bay Suleyman Demirel'in bir köylu çocuğu olduğu soylenmektedir. Ama Islâıııkoylu. Bay Demirel'in köylu çocuğu Yaşar Kemal'den, veya koylu çocuğı Ziya Gökalp'ten bir farkı olsa gerek. Gerçekte bugtin ne Yaşar Keınal köylüdur, ne de Demirel koyludur. Onlann kbylülüğu çok uzaklarda kalmıştır. Yaşar Kemal, ünü dünyayı sarmıs bir sanatçımızdır, Demirel Ise hangi >ullara sapmış, ve koyunden hangi jonde uzaklaşmıştır? Bu soru bizi garip sonuçlara çotürecektir. Bakınıı şn l?e kl, Islâmkoylü Suleyman Demirel, Mühendis Mektebini bitırdikten sonra Mason olmuştur; Ankara Bilgi Locası 43 nnmarada kayıtlıdır. I H! O Üç temel şart Çözülmenin nedenieri P Sonuc P VEFAT SUNDUS KAFALI OKULA GİTMİYENLERE 9 ay Süreli JNGİLİZCE 8 ay Süreli STENO 4 ay Süreli DAKTİLO CHP' nin yeri nerede :::£ YILSONU ÇEKİLİŞİNDE ceman BATI DİLLERİ DERSANESİ SiRASELVİLER CADDESİ 50 TAKSİM Reklâmcıhk (4041) 11931 P • ••a • ••a ttıı İMDrHNLİRA SON PARA YATIRMA GUNÜNE 49.500 Kg. Hurda Kablo Salılacaklır İ.E.T.T. İSLETMELERİNDEN: 1 Yukanda yazılı kablonun 35 tonu Silâhtar Ambarında ve 14,500 Kg.ı da Kadıköy ambarımızda olup mektupla fıat ve teklif isteme usulü ile satılacaktır. 2 Teklıfler kanunî nispettcki teminat ile birlikte 17/10/ 1966 pazartesi günü saat IS ya kadar Metrohan 4. üncü katında bulunan Levazım Müdürlüğüne verilecektır 3 Şartnameler bedelsiz olarak Metrohan Levazımından almabilir. 4 İd?re ıhaleyi yaprp yapmamakta, kısmen yapmakta veya dıledığıne yapmakta serbesttır. (Basm 21208) 11900 aaaa • ••• llll IIM ^ • • • • • « • • • • « • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ıı ••• • • » • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • « • «ı •«•••••••••••••••"•'••••••••"'••••••••••••••••••••••••••••••(•••••••••••i "• ••••••••••••«•••«•••••••••'•••••••••»•••••••••••••••mifMiHiiiiıııuıı ••••••••••••••••••••••> •••••••••••••• • « > • • « • • • •••••••••••••«••>••••(•• •« • • • • • • «III İLÂN VEFAT Nezıhe Topsal'ın bıricık eşl, Gunej, Gunay, Gunalp Topsal m babası, Emıne Turker ve Hatıce Iylgun'un kardeşı, Zehm Turker, Dr. Mustafa Turker, Cemıle Yarman'ın daym, Nüzhet Şımşek ve Mucahit Somel'tn eniştesi, Hulya Turan'ın kayınpederl, değerll asker PTT Genel Müdürlüğünden l Mesiekl öir Kursu muteaKip teslslenmızde tekrüsyen olarak çalıştınlmak üzere, sanat enstıtusu mezunları sınavla, alınacakur. 3 Sınav 17/10/1966 tarıhmde P.T.T. Bölge Başmudürluklerınde yapılacaktır 3 Aranan dığer şartlar: a) 30 yaşını geçmemış olmak b) Askerlığuıı yapmış olmak veya Ud yıl askerlikle UlçKılen bulunmamak. 4 tsteblılenn 15/10/1966 tanhine feadar P T T Böige Başmuracaîtla gınş fışı amalan tlân olunur. tlân durlulUerıneGazetenin neşir ven tarihi Ankara Istanbul tzmlrde lntışaı 2/10/1966 eden 2 şer gazetede » » » 1 > 6/10/1966 » » » • » 11/10/1966 (Basın 21120 A 12957 U907) GÜN KALDI DAfilTlLACAK İKRAMİYELER 1 Atfet 100.000 iin 2 50.000 20 • 10.000 1.000 200 500 200 10U 1000 t L ÂN 1 Denizli 1 1 Çardak ilçesi Merkez Ortaokulunda 1 50 000 hra keşıf bedelli ıkmal ınşaatı kapalı zarf usuluyle eksıltmeye çıkarıimıştır. Geçici teminatı 3750 liradır. 2 Eksiltme dosyası Oıtaoktıl Müdürlüğünden her zaman görülebilir. 3 Eksiltme 27101966 perşembe günü saat 15 00 de Ortaokul Müdürlüğünde komısyon huzurunda yapılacaktır. 4 îsteklıler 27.101966 perşembe künü ihaleden bır saat evveline dek eksiltme şartnamesınin 4 n c i maddesinde istenılen belgelerle Ortaokul Müdürlüğüne başvurarak iştirak belgesi almaları ve teklif mektuplannı Kurul Başkanlığına makbuz mukabilinde vermeleri 5 Komisyon ihsleyi yapıp yapmamakta serbesttir (Basın 21616) 11932 E. GENERAL YEKTA TOPSAL 9 Ekım 1966 gunu saat 21.20 de Gulhane Askerı Tıp Akademi1;! Hastahanesmde Hakkın rahmetıne ka\njşmuştıır. Merhuraun cenazesi bugun o^le namazını mut^akip Hacıbayram Camiınden ebedî ıstirahatgâhına tevdl edilecektlr. Cumhuriyet 11929 KAYIP Kastamonu Clde Sırakayı ilkokulundan «ldıjım dlplom*nu kaybettlm. HukumıuıdUr Raıün T Cumbutiyrt ÖSMÂNLI BANKASI U77 11919