Katalog

Divanı Kebir'den Seçme Şiirler III MEVLÂNA Çeviren: Mithat Bahari BEYTTR Mıllî Eğitim Bakanlığınca yayımlanan Şark Islâm Klâsikleri serisinde bastınlmış 685 kuruş fiyatla satışa çıkanlmıştır. (Basın 7066 4919) umhuri KURÜCUSÜ: rüNUS NADİ \ Cumn 7 Mayıs '965 BÜYÜK OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK 42. yıl sayı 14641 Telgraf ve mefctup adresj: Cumhuriyet İstanbul Posta Kutusu: İstanbul No 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 4ü 37 22 42 98 22 42 99 Mustafa Nihat ÖZÖN Bu sözlük her hangi arap harfü bir lugatîn aktarmas) olmayıp metinlerle kontrol edilerek meydana getirilmiştir. Tanıklar ile 30.000 den fazla Arapça ve Farsça kelime Ue 10.000 den fazla deyiın ve küişenin anlamlan açıklanmıştır. Fiatı ciltli 40 liradır. İNKILÂP ve AKA KİTABEVLEKİ ÖDENEKLER SENflTODfl TEKRAR TARTIŞILDI MELEJS (CHP): «Bu karar Anayasa Mahkemesine verilene kadar gidecektir. ödeme Karar yapılamaz» BAŞKALARININ SARIGOLLU (AP):«Sirmenin yohı hühtandır. karşı ağır Basın Parlâmentoya geçmiştir» hücuma : : »•« : »•••••* •• : : *• : : : : : : SEHATO UMMIKABUL ETT1 ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) umhuriyet Senatosunda dıin Senato ve Meclis bütçeleri görüşülmüş, Parlâmento üyelerinin ödeneklerini 1200 lira artıracak karara uygun olarak Karma Komisyon tarafmdaıı bütçeye konulaıı 40 milyon liralık fazla ödenek ayııen kabul edilmiştir. Görüşmeler sırasında Parlâmento üyelerinin ödeneklerinin artırılması konusu gene tartışılnuş, basına ve Meclis Başkanı Fuat Sirmen'e hücumlar yamlmıştır. YAPAR MILLET C CumhuriYejtJ 42 CL'MHURİYET bugün yayın havatmın 41 inci yıJını bitirip 42 yaşına basmıştır. Kuruluşundan bu yana seçtiği ATATÜRK yoluııdan ayrılmayan Cumhuriyet bundan böyle de »yaı yolda aziınle ve kararla yürümeye devanı edecektir. Gazeterniz bu ınutlu yıldonümünde, ilgilerini esirgemiyen sevgili okuyucularuıa siıkranlarını tekrarlarken. Büyük ATATÜRK'ün ve Kurucusu Yunus Nadi'nin aziz hâtıralarım hürmet ve minnetle anar. ERDEMİR BAŞBAKâN YOK ,. HUKUMET VAB, GELENEK VE GlDENEK Görüşmeler sırasında söz alan Rifat Etker (Bağımsız), «Bu konuda voneltilen ithamlar iftiradır, ihtilâlci ve bozguncu düşüncelerden ilhanı almaktadır. Kendi haklarını savunamayaıı bir milletvekili, millet haklarını savunamaz. Gelenekler artık, gidenek oldu.» demiştır. Nusret Tuna (AP), Parlâmentoda bir ış takibi bürosu açılmasını ıslemiş, Ferit Melen (CHPJ ıse ödenekler konusunda alınan karara uygun olarak sadece Cemalettin Bulak için ödenek konulması gerektiğini söylemiş ve «Bu karar Bulak için verilmiştir. Bağlayıcı değildir. Parlâmentonun diğer üyelerine ş.iınil değildir. Bütçe Komisyonu diğer üyelere şamilmiş gibi 40 milyonlıık bir ek yapmıştır.» denıış ve şoyie devam etmiştir : ÖDEME YAPILAMIYACAKTIR Ankara, (Cumhuriyet lîürosu) «Bu karar Anayasa Mahkemesine pidecektir. Bu tertipten AnaTRT'nin taraf tuttuğun'i ve Ayasa Mahkemesi karar verinceve kadar ödeme yapılamıyacaktır. nayasayı çığnediğıni îddia edeBütçeye konulan ödeneğin bir kısmı geçmis yıllara aittir. Bunun rck Başbakan Suat Kayri Ürayrı bir teriibe konulması gerekirdi.» gupîu'ye bir telgraf çeken MP. AP li Saim Sarıoğlu ıse konuşmasında, bu konuda basında yaGenel Sekreter Yardımcısına pılan yayınlara çatmış. özetle sunları soylemiştir : Başbakan Ürgüplü bır telgrafla cevap vermiş ve «Iddianın incelenme.si için Adalet Bakjjnının görcvlendirildiğini» bılrtıımiMir. «Meclislerden çıkan kararların nuırakatH" mercii Toktur. BütERDEMİR BEGENMEDİ çe kanunu Anayasa Mahkemrshie na«ıl ıpdi'cektrrT'BüUtf Ifftmnu Ole yandan, MP. Genel Merkez Anayasa Mahkemesinin görüşebileceği bir kanıın değildir. Meclis bultenınde Erdemir'ın gorüşü de Başkanı, ödemeyeceğini söylüyor, bu düpedüz meclislere karşı yftyer almaktadır. Erdernir'in Başneltilmiş bir buhtandan başka birşey değildir. Türk basıuı Parlâbakan Suat Hayri Ürgüplü'yu mento haysiyetine karşı hücuma geçti. Parti Başkanları da mecbu ilgisine rağmen suçlayan gölislerin karar almalarına mudahale edemezler. Anayasa MahkemeTiifii şöyledir: si bu konuda görevsizlik kararı verecektir. Meclis Kıbrıs'» harb «Radyonun tarafsız olmadığı ilânı karar verse, bu kararı bir merciden mi geçireceğiz? P.T.T. hususunda koalisyoıı partileri memurlarına bir çırpıdan 15 milyon ikramivt* verilmesine kaliderleri.vle Hiikümet programırar veren Meclise sayın basın bir sev demez. Odenekler işinde de nın müzakeresinden bir eün evbir hata varsa izin versinler de Parlâmento 40 milyonluk bir hata vel mutabakata varan ve daha * > işlesin.» sonra Hükümetin de bu kanaat ir Vasfı Gerger (Bağımsız), alınan kararın bütun Parlâmento uyelerite olduğunu a»nı liderlere ita ' de eden, sayın Basbakan'ın yeni • nc şamil olduğunu ılerı sürmustur. £ bir partizanlık örneğini kendiüi > ne bildiren telçrafı üzerine me ^ seleyi henüz öğrenmiscesîne ha ^ Daha sonra, önce Cumhuriyet Senatosunun, sonra Millet Meclisifife alması ve telgradnız Ada * let Bakanına havale edildi de * nin bütçeleri oya konulmuştur. Senato bütçesinden uyelere yapılan zammesi, son derece ibret vericidir. u mın çıkarılması için verilen önergeler, kesın miktarı ve tertip numaBu tutum karşısında «Hükii ". rasını göstermediği için, oylanamamış ve Senato bü^çesi aynen geçmctimiz var, Basbakanımız yok ,' miştir. Millet Meclisi bütçesinde. zammı karşılayacak miktarın tasıldan lur» diyenleri tamamiyle hak •>, düşülmesi için. CHP liler ve Tabii Senatörler tarafından birçok önergeler verilmiştir. Bu önergeleri imzala\anlar arasında Ferit Melen. Nüsıı bnlmak maalesef mfimkün vit Yetkin. Suphi Cürsoytrak, Hayıiar Tunçkanat. Fikret (.ündogan. değildir. Istteki resimde. bir Amerikan paraşütcüsü. Dominik'li Mehmet Pırıltı, Cemal Yıldırım, Nejat Sarlıcah. Kâmil Coşkunoğlu, SaJuaıı Bosh taraftarlarının ateşinden kurlulmak için kaçıyor. • • • • • • • • • • • • • • • • • I üh Tiirkmeıı'in adları okunnıustur. •••••••••••••••• Aşağıda ise sokak çarpışmalarını dehşet içinde seyreden DoBu bııergeler oya konulmuş \o kominik'li kadınlar görülmektedir. Karayiplrr denizinin bu küalisynn partilerîııe mensup senaçük ülkesinde bozulan huzur. gün geçtikçe dünya sulhunu tnrlerin «>hırı\la reddedilmiştir. tehdit eder hale gelmektedir. (Diğer haberlerimiz 3. sayfada) Önergeler lehinde senatoda kalınış a/ sayıda CHP li senatörlerle Tabii Senatörler \e Cumhurbaşkanı koıı~ teııjan scnaloıleri oy kullanmışlardır. Ciazetemiziıı teşebbüsü büyük bir »eli.sme çösterıyor. İlk çünlerde Daha sonra Meclis bütçesi de kabasınımızda görülen çekinsenlik \e tereddütlerin dağıldığını orbul edilmistir. Bundan sonra Curataya ko\aıı işaretler. bizim için gerçekten bir iftihar vesile.si hurbatkanlığı bütçesi a\Tien kabul olmaktadır. edümiştir. Cumhuriyet, Türk Yun.ın doııaıımaları arasındaki dengenin. özellikle Kıbrıs ihtilâfından sonra. Türkiye alevhindc bozulduğunu fSENATONUN ÖĞLEDEN SONRA YAPTIGI OTURUve Amerika'nın bu konudaki tutumuuu delilleıiyle ortaya atlıçı MA AÎT HABERIMIZ 7 ncı zaman meseleyi nazarı plânda görenler ya da görmek isliyeııler SAYFADADIR] NATO çerçetesi içinde yapılmakta olan askeri yardımların tek taraflı olarak mahiyet değisiklifi göitermijeceğini ileri sürmüslerdi. Bu arada, yardımlarııı Türki\c ııiıı mu\aıakatiyie plânlaııdığını, binaenaleyh sesimizi ke^ip oturmamızı Ia\siıe edenler de vardı. Amerikan çevreleri. Türkiye'ye verilen askerî yardımın Vunanistan'a nispetle iki mislı olduğunu hattâ 17 ülkeye veriATİNA Özel Muhabirimizden len askeri yardımdan pay olarak yüzde 42'sinin Türkiye'ye düştüğünü söylüyorlardı. Oysa üzerinde durduğumuz mesele bizim Vunanistan'dan iki misli yardım almamız meselesi değildi. Daşpiskopos Makarios Yunan siyasî çevrelerince «Çok Uırakınız Yunanistan ııiitusuııun Türkiyeııin dörtte birine yakın oluşunu ve bırakınız NATO emriııe verilen birliklerimizin Yu"önemli> diye vasıllandırılan görüşmelerde buluıımak ııanistan'ın verdiğinin üç katıııa vardığı gerçeğini; biz önce alüzere dün Atinaya gelmiştir. Makarios Hava Alanındaki dığımız yardımın Türkiyeııin ihtiyaçlarına före tesbit edilmediği noktası üzerinde duru\or ve Amerikayı bu bakımdan tenkid Ankara. (a.a.) Demıryollarm beyanlarmda şunlaıı soylemiştir: ediyorduk. Me»elâ yardımın deniz ku\\etlerine ayrılan kısmı «Son gelismeler bu ziyaretimi za çevesi dı.şına çıkmak anıaciyle bu cia taş kömürü, kok ve bunlardan NATO çerçe\esi içinde yüzde 10 olarak tesbit edilmistir. Biz buyapılan yakıtların navlun ücretle ruri kılmıştır. Vunan Hukümeti ile defa Yunanistana yöııeltilen daha nun artırılması konusunuıı tartısmasına girmiyoruz. Zira bu, rine °ı 40 oranmda zam yapılması gelecekteki Kıbrıs politikası için siddetli tehditlerini tekrarlamakta Türk Genel Kurmavmın onayladıfı, kabul ettiği orandır. uz«rine, Türkiye Kömür İ.şletmele izlenecek tutumu görüşeceğiz. Son dır. Yunanistana karsı yapılan bu ri Kurumu da kömur fiatlarına avlarda özellikle milletlerarası a santajların tstanbul Elenizmi ile Bizim üzerinde durduğumuz, bu oran içinde yapılan yardımlarııı ıııuajyen bir nisbet dahilinde zam landa hir ilerleme kaydedildiğini Patrikhaneye yöneltilmesi çok üzürakam olarak değil. ihtiyaçların karsılanması bakımından çözöyapmaya karar vermiştir. nüne alıııması çerekeıı mahiyetidir. söyliyebilirim. Elde edilenlerin de cüdür. Bu tebditlerin nereye varaOnümüzdeki günlerde yeni £iat ğerlendirilmesi için büyük bir dik cağını düsünüyorura. Fakat ne olur Amerika, Türkiye'ye birkaç yıl öncesine kadar deniz Ustü \urucu lar ilân olunacaktır. ku\vet olarak muhrip \ermiştir, ama «400» tipi deııilen muhripkat gösterilmesi gerekiyor. Türk . sa olsuıı. baskılara bovun eğmiyeNavlun ücretlerindeki "o 40 tir. Bunlara karşılık Yuııanistana verilen muhripler «600» tipiartış, kömür fiatlarına aynen HükUmeti. meselenin yayılmasını ceğiz. Kıbrıs dâvası Birlesmiş Mildir ve harb gücleri yüksektir. tesir ettiği takdirde, Ankara'da önlemek ve Birlesmiş Milletler çer letler çerçevesinde ve self deterTürkiyenin su üstü vurucu gemileriııden birçoğu 1967 1969 yılları minasyon esasına eöre çözüleceklıâlcn tonu 104 lira üzerinden arasında miadını dolduracak, çürüğe çıkacaktır. Onların yerine tir.» satılmakta olan linyit kömürüyenilerini koymak için dostumuz Amerika sadece oyalama poliniin fiatı 142 lira olacaktır. Kok ELE ALINACAK KONULAR tikası izlemektedir. lnönü'nün Amerika gezisinde mesele yüksek kömürü fiatı da ton başına 173 Cumartesi gününe kadar devam kademede konusulduğu halde, IVashington, bir yıldanberi taahliradan 190 liraya çıkacaktır. edecek müzakerelerde Lefkoşe ile hüdünü yerine getirmekten kacınmaktadır. Atina arasmda koordinasyon kurul Çıkarma gemileri konusunda ise Amerika. Türkiye'nin isteklerine masma çalısılması ve su altı konutamamen karşıdır \e kendisine sadece savunma görevi verilen bir nun ele almması beklenilmektedir: ülkenin çıkarma gemilerine sahip olmasını kabul etmemektedir. U Plaza'nın raporunun değerGeçenlerde bir yazımızda isaret ettiğimiz fibi, Türkiye, manevra lendirilmesi. için Yunanistandan çıkarma gemisi kiralamaya mecbur olmuştur. tşte bizi harekete geçiren sebepler bunlardır. Kurulduğundan bu Ankara. (Cumhuriyet Bürosu) ' 13 Plaza'nın raporunun müspet yana daima millî çıkarlarını savunucusu olan Cumhuriyet, bu Türkiye İşçi Partisi Genel Başka , noktalanna dayanan bir Ameseleyi ortaya atmakla görevini yeriııe getirmeğe çalışnuştır ve nının talebi üzerine İstanbul Sav I nayasa tasarısının hazırlanması. çalışmaktadır. Biz, sonuna kadar bu dengesizliği ortadan kaldırcıhğınca Türkİş hakkında takibata 0Cumhurbaşkanhğı seçimleri mak için girişilen hareketin savunucusu olacağız. Biz verdiğimizle, geçilmiştir. aldığunız arasındaki haksızlığın düzeltilmesi için çaba göstermekten T.İ.P. Genel Başkanı Mehmet nin yapılması. yılmıyacağız, AIi Aybar, İstanbul Savcılığına, |CT Kıbns'ın savunması. müracaaHa Türkİş Genel SekHcle milletimizin kampanyamız» katılmaktaki asil heyecanım re jHBauş Gücünün görevleri. reteri Halil Tunç. bazı açıkla1 şahlanışm ıjaretlerini gördükten sonra... malarla partisine iftiralarda buP|Turk Yunan müzakereleri Ecvct GÜRESÎN hınduğiinu iddia Ue jikâyctüıi ] büdirmişUi'. •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••i ıjın iapılan baskıiar, BASINA HÜCUM •''•?,/ ek ayaguu Çaııakkalede kaybetmişti, yaşı 70 civarında idi. Gazeiemizin merdivenlerini koltuk dcğnekleri ile a^ır ağır çıktı, vezneye doğru yöneldi. « (MİLLPJT YAPAR) kampanyası için para yatıracağım» diye mırıldandı. Cebinden çıkardığı para torba I sının içinden 215 kurusu masa üzerine bırakarak, I geldiği gibi yiue sessizce idarehanemizden ayrıldı. Uk günde 92.525.15 'I r lira toplandı I T ve ' BİR BELGE Yazan: F. F. TÜLBENTÇİ REDDEDlLEN ÖNERGE Şimdi de veznede iki küçük çocuk var. Ikisi de ilkokul beşınci sınıf öğrencisi. Birer liralık harçlıklarının 75 er kuruşunu yatırıyorlar. Birinın babası kapıcı, diğerinin Kurmay Albay. Birinin üstünde güzel bir ceket. diğerinde sadece bır gdmlek var. Ve işte bir mektup : «Bedenen hasta ve yaşlı bir öğretmenim. Kampanyaya iştirak için tersanelerde çalışmak istiyorum..» Iste kampanya bu hava içinde başladı ve ılk £Ünde 92.525,15 lira bankalara yatınldı. Birçok iüerimizden bu konuda bir bilgi ahnamadığından, bu yekun, ancak birkaç ilden gelen rakamlann toplamı ile elde edildi. I A Bir hâtıra kitabıııın I ibret verici sayfaları, ' I A Armistrong'dan alı I • nan savaş gemileri, I A Amerika'nın Birinci ı Dünya Savaşı sıra • sında Yunanistan'a I verdiği savaş gemileri... 6 MİLYON LİRA ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) azetemızin önderliğindeki «Baskalannın vermediğini MİLLET YAPAR» sloganiyle başlıyan «DONANMAYA YARDIM» kampanyası Ankara'da heyecanla karşılanmış, Vali Enver Kuray'ın başkanlığında bir İl Merkez Komitesi kurulmuştur. Komite dun ilk toplantısım yaparak, Ankara'nın Kaymakam, Belediye Başkanı ve muhtarlan ile ortak bir toplantı yapılmasma 'karar vermiştir. Vali Kuray, geçen yıl açılan Kıbrıs'a yardım kampanyasında 6 milyon lira toplandığını belirtmiş ve : «Zannederim ki, Ankaradan 6 milyon lira civarmda bir yardım temin edebileceğiz. Ankaralılar, diğer illerden aşağı kalmıyacaklardır.» I DOMiNiKTE ÇARPIŞMALAR G I Kampanyamız gelişiyor . Bugün ikinci sayfamızda I MAKARİOS ATİNADA KUMuRE ZAM YAPILIYOR AfinnLefkoşe arasında işbirligi kurulacak evlet Tiyatroları Genel Müdürü Cüneyt Gökçer, gazetemizin «MİLLET YAPAR» kampanyasına Devlet Tiyatrosunun üç temsil ile katılacağını açıklamıştır. Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Gökçer, bu konuda gazetemize aşağıdaki demeci vermiştir : ' «Devlet Tiyatroları olarak. MİLLET YAPAR kampanyasına ne şekilde katılabileceğimizi inceledik. Bu sezon en çok tutmuş ve halen kapalı gi.şe oynamakta olan üç temsilin bir gecelık bütün gelirini bu kampanyaya devredeceğiz. 20 mayısta Büyük Tiyatro'da «Çeşmebaşı» ve «Gisella» bale temsilleri; 18 mayısta Küçük Tiyatro'da «Buzlar Çözülmeden», aynı gün Üçüncü Tiyatro'da .tsyancılar» oyunlannın bütün gelirlerini bu mutlu ise avırmak ü?ere karar aldık.» İstanbul Universitesi Coğrafya Talebe Cemiyeti bugün saat 16 da Çapa Yüksek Öğretmen Okulu salonunda vereceği «Vatandaş Oyunu». temsilinin gelirini kampanyaya bağışlayacaktır. Diğer taraitan şehrimizdeki tiyatro ve sinemalar da. hasılatlarını kampanyaya bağışlamak üzere faaliyete geçmislerdir. Yeni Melek Siııeması ile Şehzadebaşı Yeni Sinema onümüzdeki pazartesi gecesinin hasılatım kampanyaya bag,şlıyacaklarını açıklamıslardır. DEVLET TIYATROLARI ORTADOĞU KOMİTESI Beyrnt (Cahit Güçbilme» bildiriyor) umhuriyet gazetesi taıafmdan düz^nlenen «Başkalarının vermediğini Millet yapar» kampanyası Ortadoğuda da heyecan yaratmıştır. Yapılan bar gışları kabul ve çalışmaları koor» dine etmek üzere bir Ortadoğu Komitesi kurulması kararlaştırıhnıştır. D C Komite, B. M. Filistin Mültecileri Teşkilâtındaki Daimî delege. miz General Şahap Gürler'in esi Emel Gürler'in başkanhğında faaliyete geçmiş bulunmaktadır. Beyrut Konsolosu da komitede görev almıstır. Komıtenin faaliyet sahası Irak, Suriye, Crdün, Suudi Arabistan ve Lübnanı kapsamaktadır. İSTANBUL KOMİTESİ İstanbul Valisi Niyazi Akı diın sabah Vilâyette bu konuda çalışmış ve hazırlık çalışmalanna nezaret etmistir. İstanbul Büyük Komitesi yarm sabah saat 10.30 da ilk toplantısını Vilâyette yapacaktır [DİĞER İLLERDEKİ ÇALISMALARA HABERLER 7. SAYFAMIZDADIR.] AİT MüracaatJarı karşılayacak BANKALAR Kampanyamıza katılacak olan komite va vatandaşlar aşağıdaki bankaların yurt ıçi ve yurt dışındakı bütün subelerine yardımlarını yatırabileceklerdır. Para yatıranlar müracaat ettıkleri bankaya «MİLLET YAPAR DONANMA» rümuzunu ve suhe hesap numarasını zikretmeleri gerekmektedir. Aynca gazetemiz idara hanesmde de her türlü müracaat kabul edilmektedır. İS BANKASI Yenıcumj 120541 hesap • DE.NlZClLtK BANKASI Merlez 8003? SEKERBANK Cağaloğlu 2679 • T. TİCARET 5456 BANKASI Çarşikapı • YAP1 ve KREDt 225 BANKASI Bahçekapı ZtRAAT BANKASI Bahçkapı 14800 AKBA.NK Bahçekapı S3303 • VAKIFLAR 34T78 BANKASI İstanbul 18147 SüMERBANK Galata | 1= = ^= S^ TEŞEKKÜR Gazetemizin teşebbüsü ile açılan ve millete mal edilen «Başkalarınm vermediğini MİLLET YAPAR» kampanyası ile ilgili olarak gazetemizi tebrik ve teşvik eden yüzlerce telgraf, telefon ve mektup almış bulunuvoruz. H e r z a m a n o l d u ğ u gibi Nugün Türkİş hakkında takibata geçildi ^^ S de vatana hizmeti kendisine şiar edinmiş olan CUMHURİYET gazetesi bütün okujnıculanndpı gördüjü bu teşvik ve tebrüre^ sonstız teşekkürlerini s u p ^ ^ * Illllllllilillllillllllllt . . ^.. :Jİ . .