Katalog

CUMHURÎYET 30 Kasım 19OT SAHIFE UÇ AJANSLAR • RADYOLAR • ÖZEL MUHABİRLERİMİZ hadiseler arasmda O.A.S. Yasası değişiyorl geri kalmıs numüzde, toplumlarla ilişkilerimiri 38 Ankaralı genç universite öğretiın üyesinin hak h olarak istedikleri biçimde geliştirmemize yarıyacak bir fırsat var. lCt kadar ülkenin katılacağı Asya Afrika Lâtln Amerika Konferansı Yukarıdaki, 31 ocakta Havanada açılacak konferansa Turkiyenin terasilci gondetip göndermiye ceğini henüz bilmiyoruz. Zira Dışişleri Bakanlığımız kapah kntu olrtıaktan maalesef kurtulamamıştır. Türkiyenin geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler Genel Kuruluns sunduğu Kıbnsla ilgili karar iasansı hakkında bilgiyi bile Yunan basınından alıyoruz. Enformasyon Genel Müdürluğü her şey olup bittikten sonra uğradığunu felâketlcri haber vermekten veya Dışişleri Bakanhğunızın ufak tefek zaferlerini ballandıra ballandıra açıklamaktan ileri gitmiyor. Ka derimiz Dışişleri Bakanlığının ses geçirmez kalın duvarlan arkasında, kamu oyunda açıkça, enine bo yuna tartışılmadan çiziliyor. Yenilgilerimizde, ust uste işlediğimiz hatalarda izaha çalıştığımız kamu oyunu umursamayan bu korkak gizliliğin hissesi inkâr edilemez. 100 ulkenin toplantısı, kasım bajında Cezayirde yapılacakken üçüncü defa ertelenen Asya Afrika Zirve Konferansının yerinl ala bilecek niteliktedir. Ana gayesi de «emperyalizm ve sömürgecilikle mucadele için ortak bir stratejl tesbiti.dir. Konferansa Kızıl Çin ve Rusyanın da dâvet edilmis olması başlıca iki noktadan şaşırtıcıdır. Blrincisi, hem Kızıl Çin, hem de Rusyanın genis anlamda emperyalist \e somurgeci sayılabileceğidir. Diçeri de Moskova Pekin Ideolojik kavgasının Asya Afrika Zir\e Konferansmı torpillemis olduğudur. So\yetler Havana Konferansına buvuk bir önem atfetmektedirler. Mahal olarak Havana'nın secilmesl Sovyetlerin işine gelmektedir. Zira Kuba son yıllarda Pekini desteklemekten vazgeçerek tekrar Mosko\a ile işbirliğine başlamıştır. Do lavısiyle Kızıl Cin. Asya Afrika Zirve Konferansındaki kadar bile Rusyaııııı katılmasını onleme imkânlarına mâlik değiidir. Kızıl Çiıı. katıldığı taktirde, 100 ulke toplantısının Moskova ile Pekin arasmda başarıyı gblgeleyicl bir soz duellosuna sahnelik etnıesi, hattâ Asya Afrika Zirve Konferansının acı âkıbetine uğraması mumkundur. Şu. neredeyse iki kere ikinin dort ettiği kadar değişmez bir ger cektir: Kapitalist olsun, komünist ol'un, buyuk ulkelcr arasmda fark pek azdır. Aralarındaki kıyası>a yarışta. buyukluklerini koruyabilmek icin kuçük ulkeleri iktisadi. sija«i »c kulturel alanlarda istimar ctmeleri şarltır. Demek istijoruz ki, Rusya (kl yansı Avrupadadır) ve Kızıl Çinl dâvet edip te sadece Avrupa, Kuzey Amerika ve Okyanusyayı dışa rıda bırakmak realist olmayan bir tutumdur: dünyanın sunî bir bölunuşudur. Halbuki Havana Konferansında hâlen efsaneden ibaret olan Üçuncü Dünyanın temeli atılabilir. Zençin ve gelişmiş kuzeylilere karşı birleşmiş yoksul ve her alanda geri kalmış guneviilerin meydana getirdikleri bir Üçüncü Dünya .. Kayhan SAÛLAMEB Dünyo rjrı | Teşkilâta özel yetkiler veren tasarı onaylandı Uçüncü Rlo De Janeiro (a.a. Radyolar) merika Devletleri Teşküâtı (OA.S.) yasasında yapılacak değişikligi öngören «Rio anlaşması» Amerikalı Dış Bahanlar tarafından onaylanmıstır. Bu anlaşma Temmuz ayında yeniden toplanacak diğer bir konferansta kesin olarak kabul edilecektir. Bogota yasasını değıstiren yenl yasanın en önemll maddesi, «O.A.S. e, Amerika kıtasmda banşın korunması ve çatışmalann banşçı yollardan çözümfi amacıyla özel yetkiler verilmesi» olmuştur. Bu madde A.BD. tarafmdan sunulmuş, Güney Amerika ülkelertnin muhalefetine karşı Orta Amerika ülkelerlnin desteğıni alarak onaylanmıştır. Bu mad de, teşkılâtın yapısında önemli bir değışikliğe yol açacakttr. l n ı i nin I JOHNSON'IN SH ı H m ı aıto JOHNSON'IN IMIUI WRPIŞM*UR GITMESİ İHTİMALİ BELIRDI 1 VIETNAM A ' sayısını e Mİyk'iıiyıır Dıg Haberler Servisl Washington «Newsweek> dergisi, Başkan Johnson'm noel tâtilinde Vietnam'ı ziyaret etmesinin ihtimal dahilinde olduğuna yazmaktadır. «Newsweek»e göre, Başkanı Vietnam'a gitmeye teşvık edenler, şu dort sebebı ilerı sürmektedirler: O Ziyaret, savaşa tatmin edici bir çözum yolu bulununcaya ka dar Amerika'nın Guney Vietnam'da kalmaya azimli olduğunu hiç bir süpheye yer bırakmıyacak jekilde ispat edecektir. (5) Ziyaret, Güney Vietnam'da savaşan Amerikan askerlerinin mo ralini takviye edecektır. O Ziyaret, Saygon Hiikumetinin durumunu da kuvvetlendirecektir. ff) Ziyaretten önce veya ziyaret sırasında yeni bir muzakere teklifi Hanoı'yi yumuşatabılecektır. A Fransız Başkan seçimleri ve uzay Paris, (Radyolar) Fnnsız yapma uydasunnn nzaya atılmasından sonra, De GauU le S aralık Başkanlık seçlminde büyuk bir propaganda avantajı kmlanmışa benzemektedlr. Cumharbaşkanı General De Gaulle, dün kampanya başından berı ilk televizyon konuşmasuıı yapmıs tır. Geçen hafta yapüan bir kamu oyu yoklaması. General De Gaulle1. Un kazanma şansının, kampanya başmdaki % 64 den % 57 ye dü;tüfünu gosternıiştl. Ancak De Gaul. letün dediği gibi. Fransa'nın da Uzay Knlübune resmen üye olması» seri halindekl kampanya demeflerlnden dah» etkill olacata benzemektedlr. Resimde Fransız uydusunun 8ah radan ıırlatılışı gorülüyor. DİĞER NOKTALAR Konferans sonunda tavsiye şek linde kaleme alınmıs olan «Rio De Janeiro anlaşması» nm diğer noktalan şöyledir: O «Amerika Devletlert Teşkilâiı» nın en yüksek organı olan ve Batı yanm kuresinin siyasetini yöneten, yürütme organlannın çalışmalarını düzenliyen Amerikahlararası konferansın her yıl toplanması. Q Her biri doğrudan dogruya bu konferansın emrıne verılecek üç muhtar konseyin kurulması (Amerika Devletleri Teşkılâtı konseyi), «Ekonomik ve Sosyal Konsey», «Eğıtim, Bilım ve Kultur Konseyi». O «Pan Amerikan Birliği» ni Amerika Devletleri Teşkilâtının daima merkez teşkilâtı ve teşkilâtın genel sekreterliği olarak devam ettirmek. Q Amerika Devletleri Teşkilâtının Genel Sekretenmn gdrev sü resıni 10 yüdan 5 yüa ındırmek. 0 Amerika Devletleri Teşkilâtının üç konseyinin daimî merkez lerini ileride ayn ayn ülkelere taşımak. Q Amerika Devletleri Teşkilâtının 1964 te Washıngton'da yaptığı ük olağanüstu konleransta, bu teşkilâta yeni üye almması konusunda kabul edjlen şartların, Amerika Devletleri Teşkilâtı yasasına eklenmesı. 30 Eylü] darbe teşebbüsünden sonra gittikçe gelişen Komünist aleyhtarlığı şiddetle de* vam etmektedir. Resimde, Komünist avina kurban gitmekten korkan bir Endonezyalının hâmile karısmı hastaneye meşale yakarak götürmesi görülüyor. Öte yandan Komünist Partisi Başkanı Aiditin hâlâ yakalanmadığı bildirilmektedir. Endonezya I DAHOMEY'DE ORDU İDAREYİ ELE ALDl COTONOü, (a.a. Radyolar) ahomey silâhlı knvvetlerl dün sabah ülkede idare ele almıştır. Dahomey'de ıktidan ele geçirdıği bildırılen silâhlı kuvvetlere, 1963 yılında eski Cumhurbaşkanı Hubert Maga'yı devirerek iş başma gelen Ordu Komutanı General Christophe Soglo liderlık etmektedir General Soglo, şimdıki Cumhurbaşkanı Apıthy ve yardımcısı Ahomadagbe'nın de dahil olduğu bir hukumete başkanlık ettıkten sonra, ıktidarı yeniden sivıl bir ıdareye teslim etmlştı. ogo ile Nijerya arasına Yeni bütçe tasansını onaylamıyan ve yüksek mahkeme yarğıçlık sıkışmış ufak bir ülke lan için hükümetin bazırladığı taolan Dahomey'in niifusu yin kararnamesini imzalama\ı 2 milyon 200 bindir. Bir reddeden Cumhurbaşkanı Migan geçen cumartesi gunu vakitler Fransa'nın bir sö Apithy,Meclisi» tarafından gore«Halk mürgesi olan Dahomey 1 vinden uzaklaştırılmış ve yerine yardımcısı Ahomadagbe geçirilmiş Ağustos 1960 da bağımsızti. Ancak. Apithy, Porto Novo'da lığa kavuşmuş ve 20 Eylul yaptığı bir basın toplantısında «kuvvet zoruylaa gorevınden uzak 1960 da da B. M.'e kabul laştırılıncaya kadar Cumhurbaşcdilmiştir. kanı kalacagını» söylemişti. 300 BİN SAYGON A.BD. Savunma Bakanı Mc Namara, gıttıkçe artan şıddettekı çarpışmaları yerınde iz lemiş, Generallerden ihtiyaçlarını sormuş ve «Amerika'nın yeni gay retler sarfedecegini» ihtar etmiştır. Bakanın sozleri Vietnam'daki Amerikan kuvv'etlerinin 165.000 den 300.000 e çıkarılması için tavsiyede bulunacağı yorumuna yol açmıştır. A>Tica Bakanın Laos'dan geçen Vıetkong ıkmâl yollarının bom balanmasını istıyeceğı de tahmin edilmektedir. Mc Namara dün Was hmgton'a müteveccıhen Saygon'dan ayrılmıştır. D 0 WASH1NGTON Kennedy'nfin daoışmanlanndaa Schlesinger, cDışışlen Bakan • hğındakı muhalazakâr burokratlara» hücnm etmiştir. • B. MİLLETLER Genel Kurul bu hafta sılâhsızlanma kunıısunu goruşecektır. Komitelerde ise Afnka ile ilgili konular yer almaktadır. • RtO DE JANERÎO tspanyol hükumeti, Lâtin A merika ülkelerine 10 vılda 9 milyar lira kredi vaad etmiştir. % HONGKONG Yeni Çin ajansına gore şımdıye kadar 805 Amerikan uçağı K. Vıet namda dusurülmuştür. 0 BONN Eski Savunma Bakanı Straus, NATO'da cok taraflı nükleer deniz giicü yerine aynı nitelikte bir kara füze sistemi kurulmasını teklif etmiştir. • LONDRA Bir soylentıye gore, McNamara, Ingılterenın Polarıs denızaltı ınsaatından vazgeçmesını ıstemış ve karsılığında Amenkan vapısı 4 denızaltı satmak ıstemış tır 0 TORONTO Buradaki bir Yugoslav konsolosluŞu bjrabalanmıs ve bina hasara ağramıstır. • MOSKOVA Sovyet Rusya adlı dergı, Sovyet or • dusundaki pıyadelerın nukieer başhklı roketlerle donatıldığını açıklamıştır• SIKAGO Şükran çü • nünde tatile çıkan Amerikahların yaptıkları trafik kazalarında 555 kisi ölmüstür. • BONN Fas Kralı Hasan, yardım konusunu gorüşeceğı B. Almanya ziyaretıne dun baslamıştır. • BRÜKSEL Ortak Pazar Dışişleri Bakanları Fransayı ikna amacıyle dün top • lanmıslardır. Toplantıja Fransız Dışişleri Bakanı katılmamıstır. • LONDRA 29. genel kongresını yapan Ingılız Komunıst Partısınde konusan hatıpler, partının zayıfiamasını sosyal demokrasi anlayışınm gelışmesıne bağlamıslardır. Vergi sisteminde reform n satırları Türkiyenin bir numaralı derdine parmak basmak için yazıyornm. Bu konn Türkiyede oldum olası görüşülmüş, tartışılmıştır. Tarihte öyle zamanlar olmuştur ki Defterdarhk, yani Maliye Bakan. lıfı gibi mühim mevkileri kabul edecek kimse bulunamamjş, çok defa buralara tâyin edılenler zorla getirilmiştir. Çünkü, hesabı kitabı olmıyan bir hazinenin basına geçen kımseden berkes para istemiş, veremezse boynu vurnlmustur. Mesnliyet denilen seym mevcut olmadıgı ve tek cezamn idam oldu|u devırlerde bir zâlim padişab, bır azgın kapıkulu defterdarın gırtlağına basarken, oto >3ndan devletin zaruri masrafları 'görulememiş, bu yüzden de b\tçok «defterdar» ın canı ve mall heder olmuştur. B Diyecek odur ki, Maliye Bakaiılıgı her devirde mesulıyetı ağır vo idaresi zor bır me\kı olmustur.Gene bu yüzdendır kı «maliye» de beiki de tahteşsuura gırmıs bir kendini mudafaa âdetı yerleşmıstir. Bir «hazinecilik» ruhu dogmuş, gıtgıde bu ruh «mükellef» dedığimız «fert» ın daima aleyhine beliren bir cerejan halıne gelmistır. beriden de senelerce, belkl asırlarca süren bu tutum «mtikellef» te de bir mukavemet hissi vergiye \e vergi verme vazifesine karsı direnme doğmasına f*bep olmuştur. Şiradi ruhî sebeplerini kısaca vazdığırnu bu durum, nihayet Türkiyede bir vergi toplama zorluğu jaratmıstır ki, hâlâ memleketi isgal eden mühim işlerin başında gelir. Şunlar muhakkaktır: Türkiyede vergi vermesi lâzım gelen mühim bir zümre vergi ^ermemektedir. Vergi verenlerin gene mühim bir kısmı da vennesı lâzım geldiğinden az vermektedir. Bu juzden Turkiyede vergi, lâyıkl •e hakikî miktarı kadar toplana\ mamaktadır. Buna biz, vergi kaçakçıhğı diyoruz. Bence vergi kaçakçılığı demek, verginin gizleomesi demektir. Bu bareket mevcuttur; fakat vergi kanunlaruua açıklarından faydalanarak verilmiyen vergiler vardır ki, buna kaçak demek yanlıs olur. Buna mukabil nısbeti ne olursa olsun, kajnunî veya tatbikî sebeplerle hak•sız olarak alınan vergiler de vardırSimdi hazine vergi kaçırmamak için bir takım tedbirler uygulamakta, bunlar psikolojik sebeplerle mükellefler üzerinde menfi tesir yaparak vergiye mukavemeti artırırken hazineye de bir menfaat temin etmemektedir. Türlü vergi kanunlarında ba yolda derpiş edilraiş tedbirlerin mühim bir kısmı bu çeşittir. Ve bunlar mükelleflere olduğu kadar vergi dairelerine ve personeline de alttndan kalkınmı> acak \azıfeler yüklemekte, o vazifeler de raten zayıf olan kadrolarca tatbik edilemediği için vergi manzume • sinde ayrı bir dert olarak doğup büyümektedir. Hiç bir memleket vergisiz yasıyamaz. Bunu münakasa dahı edemeyiz. Hiçbir memleket «yalnız» vergisinin nisbetini ve hacmini, nev'ini artırarak maliyesini takviye edetnez. Bunun da bir ilmî hududu vardır. Çok afır vergiler \e nisbetler kaynakları kurutur. Türkijede vergi nisbetleri umumî olarak ağır değildir Fakat tatbik usulleri, ölçüleri, ka>nak besaplan tamamen ampirik olduğu için haksızlıklar >apılmaktadır. Mese lâ: Gayrimenkullere ait her türlü vergilerin hesaplanmasında, o gayrimenknllerin kıymetleri esas olarak alınır. Bu, mantıki bir ölçüdür. Lâkin Türkiyede gayrimenkullerin hakiki kıymetleri ile tahrir kıymeti dediğimiz versi dairesinde yazılı kıvmetler arasında hiç bir nisbet ve münasebet joktur. Bir sokakta yanyana iki bina düşününüz. 1 numaralı binanın ha kikî kıymeti ve iradı, 2 numaranın kinden üç misli fazladır. Fakat 2 numaralı bina, son senelerde tâdıl edilmiş, tamir edilmistir. Bu yüzden vergi dairesi yeni bir irad takdiri yapmıştır. Buna göre binanın yeni rayice göre kıymeti deftere geçmiştir. Tanındaki binanın ise iradı da, kıymeti de daha fazla iken kıymeti defterlerde, hâlâ 338 senesi tahririne göre yazılı oldtığa için bu bina yanında daha âz kıymetteki binadan 10 misli, 20 misli eksik vergi verir. Bir müşah has, misal vereyim. Bır binanın 1959 senesinde gayrimenkul vergisi 850 lira iken, aynı bina tadil yiî zünden yeniden tahrire tâbi tutulduğu için 30 bin lira vergı \ermektedir. Ve bu yüzden diğer bütün gayrimenkul külfetleri de artmaktadır. Yandaki binalar ise tadil görmediği ve resmen iradını artırmadıfı için nisbet edilmiyecek kadar az vergi vermekte, lıalbuki Kira Kanununun kalkması yüzünden o da yanındaki gibi veni kiralarla irad almaktadır. Boylece devlete haliiki durumunu haber verenler bu samimi\etlerinin cezasını her cihetce fazla külfeie maruz kalmak suretijle çckerken hakikî kıymeti tahrir defterlerine geçmemis, büyük iradlı u kıy. metli binalar gülünç derecede az vergi ve külfete muhatap olmaktadırlar. Eh, buna ne dersiniz simdı?... Kime sorsanız: Do|rn, doğru ama Kanun böyle! deyip geçer.. Bence vergi reformu yapılırken maliye kitaplarındaki tcorilerle beraber iste yetismıs, tatbikat çdrmüs vergicileri ve verçi \eren mükellefleri de dinleroek fa* dah olur. Çünkü her reformdan sonra goruyorum ki; alınan karar ve düsünülen tedbirlerin pratikle ve hakikî vergicilikle bir alâkası \ok tur. Böyle olunca verçide ne 3dalet temin edilir, ne de hazineye fazla irad! Hele: Vergi kaçıyor diye çırpınmanın hiç faydası olmaz. Verginin kolay tahsil edilmesi için hakikaten âdil, hesabı ve tatbiki kolav herkese şâmil olması sarttır. Bu^iin pek çok verçileri dofru dürüst hesap edecek maliye vergi memumnun savısı >üzü çeçmer. Mııkelleflerde ise hiç yoktur. Bu hal ile verçi tahakknk ve tahsilı kolay, hattâ mümkün olur mu? B. rtLLK Dahomey T EN ŞİDDETLÎ Öte yandan Mc Namara, Vietnama gelmeden bir gün once, Vietkong çetecileri Saygon'un 72 ki lometre kuzey batısmda 7 ncl Güney Vietnam alayını tamamen yok etmişlerdir. Bir Amerikan askerî sozcüsu Guney Vietnam'm harbin en buyuk kaybına uğradığından endişe edildiğini soyletniştir. Bu arada sayılan açıklanmıyan birçok Ame rıkan askerî muşavirinin de ceset leri bulunmuşrur. Pakistan'da DAKKA Üniversitesi kapatıldı Karasi (a a 1 akistan Observer» adında bir gazete, doğu Pakistandaki Dakka üniversitesinin rakip öğrenci grupları arasındaki bıçaklı kavgalar üzerine kapatıldıgını yazmaktadır. P Cape Kennedy (Floridaı (a.a.) Fedcral Uzay Ajansı mühendısierl, cumartesi günü uzaya gönderilmesi planlanan «Gemini7» uzay aracuıın hayati onemı haiz dogrultu sıste. mınde bir elektrık ânzası oldnğuna tesbit etmişlerdir. Hafta sonundakl denemeler sırasında, uzay aracının enerji Ikmâl ba tarjalarında meydana gelen ufak bir ârızanm, araca aogrultu veren elek. tronlk beylne müdahale ettiği görul müştür. Ters bir akımın doğrultu tâ ylni lşlemıni kanştırdığını gozonüne alan mühendisler, bataryanın defelştirtlip değiştirilmemesl gerektiğinl lncelemeye başJamıçlardjr. Anzanın, denemenlp geri bıraktırıluaaaını gerektlrecek kadar önemll olup olmacü ğı keslnllkle yaruı beUl olacaktır. Gemini7 de ârıza var UClfZLUCU BÜYÜK YENİLİKLERİ HAVİ YENİ 2 TİPİ ORURDIO STANDART BOY 210 S8 8 îran$is!or+3 Diod SAGLAYAN kısa, orfa, uzun dalga maroken deri çantalı BOL KÖPÛKLÛ NEFIS KOKULU en sert sakah dertıal p y j a t ı r traştart sonra cıldi yalunaz Reklâmcüık 4688/14542 S A T 1L I K KREMLİ TRAS SABUNU LUXUS BOY 210 LB [8 Transistoı + 3 Dıod kısa, orta, uzun dalga Yenı^konstrüksyon Harika Vizon Kürk ve Etol 47 37 64 Cumhun>et 145Dİ CİHAN KOM. ORT. Sultanhamam Katırcıoğlu han kat 6 istanbul llltM 2 ] 5>1 " "