Katalog

SAHİFE İKİ 7 Ekim 1965 CUMHURÎYET PETRÛl NEDEN NİUILEŞTİRİLMELİDİR? Dr. Melih TÜMER etrol problemi her geçen gıin yeni bir olay ortaya çıkartmaktadır. Fiat pazarlığı, pipe 1ine döşenmesi, ulusal bir rafineri kurulnıası bu olaylann şimdilik en önemlilerhıi teskil etmektedir. Tartışroalann en üziieü yanı şudur: Türkiyenin ulusal sınırlan içinde kendi öz petrol kavnaklan ve bunlann yerii sermaye tarafından Işletilmesi bir yabancı sermaye grubu tarafından Istenmemektedir. Diğer bir devimle. Türkiye kendi doğal kaynaklan hakkında bizzat kendi iradesiyle karar alamamakta ya da karar alrnası geciktirilmektedir. Bu olaylar zincirinin seçimlerin arifesine rastlaruış olması, bugünkü siyasal bünyenıiz İçinde. bir bakmta büyük bir talihsizliktir. Bir bakıma ise, zamanı ne olursa olsun. petrol savaşları tarihl açısından fjeçirmekte nlduğumuz her denev, Türk halkınm daha çok hilinclenmesine yardımcı olmaktadır. P Amerikada 1,12 dolaı iken Venezüellada 21 sent Orta Doğuda ise bir doların binde besl kadardır. Kısaca, Orta Doğu bir petrol cennetidir. ir yandan Birleşik Devletierdeki petrol kaynaklarmın yetersizliğf, ve üretim maliyetinin yüksekliği diğer yandan dünyada bölçeler arası «bağımstz» rakip şirketlerin kurulmuş olması bize Amerikan ve diğer büyük şirketlerin Türkiyedeki petrol konusunda takmmış olduklan ve takınacakları tavnn nedenlerini açık. seçik göstermektedir. Bu büyük petrol şirketleri, kendi içlerinde erimeyen hiç bir ulusal sermayenin bu tatlı kaynaklar üzerinde tek başına soz sahibi olmak istemesine ber ne bahasına olursa olsun. göz yummayacaklardır. Ulusal hükumetlerle yani hükfimetimizle vapılan pazarlık RÖriişmeleri. sonunda verilecek küçük tavizler icin, bir oyalama taktiğinden başka bir sey değildir. Öcalma didişmelerinin ailelere de zararı oluyor «••« B Temel nedenler Petrol savaşlan tarihi açısından değerlendiriHrse Türkiyedeki petrolle ilgill olaylann dünyanın pek çok ülkesinde aynı paralel gelişmeyi gosterdiği anlaşıhr. Bu tarihsel gelişmenin iki temel nedeninden birisi ekonomik, diğeri ise siyasaldır. Biz bu yazımızda sözkonusu iki nedeni doeuran faktorleri kısaca gözden geç.irmek ve bu nedenlerin yarattığı sonuçlar üzerinde durmak istiyoroz. • A M ve Kanada dışında hiç bir batı ülkeA K I I sinde, kendileri en hüyük petrol rüke^ ^ ™ * " ticisi olduklan halde, petrnl üretimi yeterli dcğildir. Tarihsel jrelişme açısından bakıIırsa Amerika kendi petrol rezervlerinin korunması bakımmdan. diğerleri ise üretim yetersizliğinden petrol rezervi bol olan peri kalmış ülkelere yerleşmişler ve buralarda e!de ettikleri başdöndüriicü kârlar onların sermayeleriııi birleştirmiş. kay nakları ve pazarları anlaşmalarla paylaştırmış. fiat teşekkülü mekanizmasını kendi iradi kararlarına bağlamıştır. Büyük petrol şirketlerinin sermayelerinin çoğunluğu Birleşik Atnerikanm olduğu icin uluslararası pazardaki fiat teşekkülü olsun, ürettm seviyesi olsun daima Amerikanın ulusal çıkarlanna göre ayarlanmıştır. Ancak dünyamn ceşitli bölgelerinde ham petrol randımanının çok farklı olması ve başta şirketlerin bulıuıması Cluslararası pazara büyük petrol şirketleri dısmda da petrol arzına imkân verdiğinden, Amerika ve birkaç büyük petrol şirketl eiriştikleri savaşta bu «bağımsız* rakiplerinin eline yeni nctrol kaynaklan kaptırtmamayı hedef olarak seçmişlerdir. Siyasal nedenler B u, yeni sömürgeci davranışları sertleştiren bir başka ncden oldu&u yine İtalyanlann yaptıkları açıklamalardan anlaşılmaktadır. Öyle ki: Başta Sovyetler Birliğl olmak üzere diğer sosyalist ülkelerde petrol ve tabii gaz üretimi gellşmektedir. Bu ülkeler yakm bir gelecekte bugünkünden daha büyük petrol ihracatçısı olaeaklardır. Araerika ve diğer böyük petrol şirketleri l»e hâlen malik olduklan kaynaklan bile yitirme ya da antiemperyall«!t gelişme dolayısiyle kayberrne tehlikesi ile karşı karşıya bulunmaktadırlar. İki blok nr.ısındakl bu tersine gelişme. petrol savaşının siyasal nedenini işte bu metodla açığa cıkarmaktadır. Demek oluvor ki. bloklar arasında slratejik madde icjn verilmekte olan bu sa\aşın yönü ve hedefi ne olursa olsun geri kalmış ülkelerin kendi ulusal cıkarı, fakir halklarımn rcfahı icin öz petrol kaynaklarının bizzat işlrtiimesi imkânına bağlıdır. Bn sonucu petrol kaynaklan zengin olan yurdumuza uygularsak kendi öz petrol üretimimizi geliştirmek ve fakir halkımızın refahını hızla arttırabilmek için petrol araştırmasindan ham petrol üretimine: ham petrol üretiminden nakliyesine. tasfivesine ve satışına kadar tüm bir millileştirmeye gitmekten başka çıkar yol yoktur. Yan endüstrilerin kurulması ve gelişmesi de ancak bundan sonra kolaylasabilecektir. smanlı siyaset adamlannın aralanndaki öç alma didişmeleri, çocuklanna da zararlar veriyordu. Cumhuriyetteki siyaset adamlannm mücadelelerinde de, aynı olaylar hortladı. Nitekım, Inönü'nün milli şef olduğu dönemde, Bayar'ın oğlu, Bayar'ın iktidan zamanında da, İnönunün bıiyük oğlu aleyhine kovuşturmalara girişildi. Her ne kadar bu koğuşturmalar, beraetle sonuçlandı ise de. koğuşturma süresi içinde aileler, derin bir mânevi acınm altında ezildüer. Siyaset adamlanndaki şahsl didişmelerin çocuklarına da zarar vermesi halini, önce Reşit Paşada açıkladıktan sonra, tekrar İnönü ile Bayar'ın davranışlanna döneceğlz. O Reşit Paşa sadrazamı azlettirmekle yetinm emişti Ali Fuat TUrkgeldi'nin «Ricali Mühimmei Siyasiye» sinde bu konuda şöyle yazılıdır: «Rusya harbi sürüp giderken devletin borçlanması jorunluğu belirmişti. O sırada Sadnâzam Mustafa Nailî Paşanın oğlu Vell Paşa. Fransada Büyükelçi idi. Bakanlar Kurulunda Reşit Paşa mali işlerin uzmanlık istiyen bir lş olduğunu ileri sürerek. bu bususta bir uzmanın Parise gönderilmesini teklif etti. Sadnâzam Mustafa Nailî Paşa öfke ile: Benim orada boyum beraber evlâdım var iken, buradan adam gönderilmesi ona hakaret defil midir? Senin bacak kadar piçin ölmekle (Reşit Paşanın o sıralarda bir torunu ölmüştü) bu kadar uzülüyorsun. Ben boyum beraber evlâdımuı mahzun olmasını ister miyim? Sen bana sadnâzamlık yaptırmıyorsun, dedi. Reşit Paşa da: Sadnâzam isen Allah mübarek etsin. Bpn de senin kavas başın değilim ya! O makamı üç kere ben de kazandım dedi ve Meclisl terketti.» li Fuat Bey olay hakkmdaki açıklaraalanna şöyle devam eder: «Bakanlar, Reşit Paşanın arka > sından çıkarak kendisine yalvar j dılar ve onu tekrar Meclise getir | diler. Müzakere yeniden başladı. Söyleşmeler sonunda malî işleri anlıyan bir uzmanın tâyinine ka , rar verUdi. Ertesi gün de Sadrıâ j zamm azli vâki oidu. S Millileştirme örnekleri eksika 1938 yılında butün petrol endüstrisini millilestirmistir. Büyük petrol tekelleriııin binbir baskısına rağmen bir avuç yurtscver kahBu savaşı hızlandıran nedenierden hirisinin ramanın çahaları ile gercekleşen bu olay Meksikabölgeler arası randıman farkı olduğunu söylemlşda Devlet Yatınm Bankasınm desteği ile hızla yan tik. Gerçekten İtalyanlar tarafından yapılan hesapendüsrrilerl geliştirmiştir. Arjantin. Brezilya, Mılara göre 1956 yılında işletilen kuyu sayısı A.B.D. sır ve Hindistanda devlet işlctmeleri ulusal petrol de 555 bin civannda Iken Orta Doçuda yalnız fiT8 üretimini arttırmıslardır. İtalya. Po vâdisinde eeadettir. Kuyu başına eünluk ortaiama üretim ise çirdiği deneyden sonra (bir Devlet kuruluşu olan Amerikada 1.8 ton Irakta 1700 tondur. Gerçck rcAGIP 1926 dan 1955 e kadar biitün yabancı şirketlervlere eelince bunlar Amerikada kuyu başına orlerden daha fazla petrol bulmuştur.) 1955 yılında taiama 7500 ton ikpn Irakta 61 milyon. İranda <5 î KN'I i kurnıuş ve nraştırmadan satışa kadar biitün milyon ton olarak hesaplanmıştır. Kuyu başına iifaaliyetleri onun tekeline vermiştir. Bugiin İtalTetim ve rezerv durumlan itibariyle yapılan bu yada hiç bir yahancı şirkct ne arastırma ne de üremukaycseler soz konusu yapılan yatınmlarla latim yapabilmektedir. Ancak bundan sonra petrol mamlanmadıkça yeterli acıklığa kavuşamıyacaktır. nretimi artmış, petrolklmya endiisrisinin geçilYine İtalyanlann Chase Manhattaıı Bank'ın tahmesi gerçekleşebilmiş, benzin fiatlan düşmiiş, fuel mînlerine dayanarak açıkladıklan hesaplara göre oil ucuzlamış ve 1955 yılma kadar özel ellerde bü1955 yılı sonunda Amerikada. araştırma giderleri yük kârlarla satıldıği icin tüketimi sınırlı olan lidışında. yapılan yatırım 23 milyar 925 milyon dokit gaz fakir halkın evine kadar ulajabllmiştlr. lar civannda iken Orta Doğuda yalnızca 950 milyon Sonuç olarak diyeceğiz ki nasıl İtalyada bir petrol dolardır. Bu yatınmlarla üretilen ham petrol İse kahramanının Enrico Mattei'nin yarattığı haAmerikada 11.4 milyar ton Orta Doğuda 14 milyar rrketi parlementodaki yurtsever milletvekillcri tondur. Orta Doğunun cazibesi bakımmdan mukabenimsemiş ise Turkiyede de bir avuç aydın kişiyese kahul etmez rakkamlan, soz konusu bölzenin nin vermekte olduğu kahramanca savaşı Türk halne kadar önemli ve ticarî bakımdan tatlı kârlar kı bilinçle değerlendirecek ve kendi öz pctrolü bulunan bir yer olduğunu bıitıın acıklığı ile gözİpr önüııe sermekte<1ir. Bu vesile ile şunu da be hakkında bizzat kendisi beklenen knrarını eecikmeden verecektir. Kısa \e uzun süreli düşünulürse, lirtelim ki 19511935 yılları ara«mda petrol varili başka bir kurtuluş yolıı aramak hayâldir. başına yapılan araştırma ve geliştirnıe giderleri Ekonomik hesaplar N A Bay Süleyman Denurel, kamyonlarla, arabalarla Tak«im Meydanma taşıtılmış binlerce vatandaş karşısında yabancı »ermayenin avukatlıfını yapmak fırsatını kaçırmadı. Atatürk anıtı karşısında söylenmiş sözlerini, pek aı kisiye nasip olacak bir idraksiılik g8sterisi sayıyornz. Tasamıyor fibi ^örünen tnnçtan beykelin, kendisini nnutanlara Uendisini yeniden hatırlatacağı giinler uzak degildir. Ne diyor Süleyman bey? Türkiye Tabaneı Sermaye ile kalkımr, diyor. Türkiye 1951 yılına kadar yahancı sermayeyt kapalı imiş : « 1951 senesinde meriyete konan ilk kanun 1954 yılında tadil edilmek suretıyle, Türkiyedeki yabancı sermaye faalivetlerinin hukuki zemini hazırlanmıştır. Biz yabancı sermayenin daha büyük bir hızla ve daha verımli bir şekilde Türkiyeye akıtılmasına taraftar bulucuyoruz...» diyor Süleyman bey. Bir kere Süleyman bey ya tarih bllmiyor, ya da bilerek tarihi gerçekleri çizliyor. Türkiye yabancı sermayeye kucağını ta 19 uncu yüryılda Osmanlı tmparatorluğu devrinde açmıştı. Ama sömürücülerin elinde parealandı Osmanlı tmparatorlugn .. Bn parçalanış ve cöküşte en sorumln kisiler, Sülevman bey kafasındaki Osmanlı politikacıları idi .. Memleketi yabancı sermayenin açık pazan haline halde Reşit Paşanın buna engel ol ce\*abını veriyor.» çetirip ilifini sömürtmek, ve sömürücülerle ortaklasa sirketler kurduğunu söylettirip ortalığa fesat înöntl'nün damad! olan yazar, mak nsulü 1951'den sonra denenmis değildir. Düvnnn Umnmiye besaçtı. Medrese öğrencilerini de anilarının bir yerinde de kendisilâsını 188!'de basımıza saran, yabancı sermaye ile kalkınma polititahrik edcrek sokaklara dıişürdii. nin hapsedümesini, lnönü*nün çu kasıdır. Bu politika, politikacıların yabancılarla igbirliği yapmasi Bir yandan da Reşit Paşayı azlettl suretle karşıladığını anlatmaktademektir. ği takdirde gösterilerin bitecepini dır: Sultan Mecide duyurttu. Sultan «Cezaevinde o iuftaki tsmet PaNitekim 1950den sonra iktidara eeçmls olanlar, bn usultt bastacı; Mecit bu telkinleri dinlemedi ve şanın ziyaret giinünü iple çektim. etmişlerdir. Süleyman bey çeçmisten ders almasını bilmiyor. Ve bu hareketlerden ürkmedi. Meselenin esasını ancak İsmet Pageçmisten iki kere ders almssını bilmiyor. şadan öçrenebilecektim. Tabiî tsKendi hocası Akşehirli Ömer Tabancı sermaye ile kalkınma politika«ını Türkiye tarihinde met Paşanın aklmda beni hapisefendi de. bazı Bakanların değişiiki kere denemistir çünUii... haneden kurtarmanıo balunrnadıml ile bu hareketin düzeleceğinl Birinci deneme Atatürk ihtilâliyle son bnlrauştnr... ğını biliyordum. Ama. acaba ne ileri sürünce: tkinci deneme 27 Mayıs ihtilâline eötürmüştür Türkiyeyi... obnustu? tsmet Paşanın akhnda Hoca efendi!.. Bir takım seSüleyman bey : ki ne idi? Menderes hanjri hedefi fillfrin sözü İle vckillerin azline Biz yabancı sermavevi daha büyük bir hııla Türkiyeye akıgiidüyordu? eirişirsek, sonra bu devletl idare tacaJiT . diyor. Zira tsmet Paşa bir dncekj ziedemeyiz dedi.» Nasıl yapacak onu? Tabancı sermayeye daha büyük kirlar tayaret fününde. iktidara karsı hiç nıyarak mı? Toksa yabancı sermayeye daba büyük imtiyazlar vede hayırhah değildi. Benim neden Bir bölük süvari rerek mi? hapsedildigimi, asıl bedefın kenBugün Turkiyede yabancı sermaye konnsnnn düzenliyen Ikı disi olduğunu anlamıştı. beni koruyamaz bflyük kanun vardır. tkisi de 1954'te çıkanlmıstır. Birisi, Tabancı Hele kızının yanında k o o s ı buevdet Paşa, bu hareket hakSermayevi Teşvik Kanunu'dur ki. Mr. Randall haıırlamıstır. öteki hmmaksızın doğum yapmaya meckında şunîarı da yazar: Petrol Kannnu'dnr ki. Mr. Ball hazirlamıstır. Bir üçüneü kannn. bur bırakilmış olması yiireğini • sıralarda Padişah bir aksam O «Madenler Kanunu» tasan olarak beklemektedir ki, onn da Mr. dağlamıştı. yemeğini Tophanede ycmek isteEly hanrlamıştır. Nâmertler . diyordn. mişti. Sarayına dönmek üzere araAğzından asla cirkin ve kaha BurBn Türkiye iktisadf hayatı bunlnnn dnvüncrlrrlyle yBnetilbaya binerkcn arabanın bir bölük kelimr çıkmıyan tsmet Paşa için mrktedir. Tinr bunların Türkiye sınırlan icindeki mutemet politisüvari ile çevrildiğini gördü. Bu bu küfürlerin en büyüğü idi.» kacısı da Morrisnn firmasının bes av önceki temsilcisl Süleyman süvarilerin kendisini korumak üze Bey'dir. rc Mehmet Ali Paşa tarafından ton Öcaima didişmeSüle>man bey, Türkiyeyi yabancı «ermayenin yüzde yüı söderildiği ve ihtilâl korkusu dolayı mürgesi haline eetirmrk ioin istediği kadar rırpmsın . Atatürk sinden ic savaşlara siyle böyle bir tedbire başvuruldu Türkiyesi bövle bir zilleti kabnl edecek kadar milli şuurdan yokğu bildirildi. i5"aset adamlarının birbirlesun insanların vasadığı hir ülke değildir. Tersine, içinde bnlnndnBu tertipler karşısında yılmayan rinden öç almalan uğrunda, luranz ntandıncı dnrnradan knrtnlmak için başlıyan milli heyecan Sultan Mecit: milleti iç savaşlara sürükleyürekleri sarmaktadır. mekten bile kaçmmadıklan R > < Biitün halk aleyhimizde İse, Bugiin Mr. Randall kanununa çöre 15 W bin Hraya bir şlrket » rülmektedir. Cevdet Paşa. Buslarbir bölük süvari beni kornyamaz, la Kınm savaşı başlamadan önce, diyerek süvari bölüğünü ^erl ce knran yabancılar Anadolndaki maden aianlannı kapatıp körleştirebiliyorlar. Mr. Ball kannnuna çöre yabancı petrol şirketleri devsiyaset adamlannın intikam mü, îrtti. cadelelerı üzerinde sovle yazar: letin eçemenlik hakları nstüne eıkıyorlar. Bntrün Turkiyede yaSultan Mecidin kesin emirler ver bancı sermaye bir koynp on kazanmak üstüne bir düzen içinde ça«Sultan Mecit kan dökmeyi sevmesi iizerine. önayak olan öğrenci lısabiliyor. Bu^ün Turkiyede boraks'tan petrole. soya fasulyesine mediğinden savaş istemezdi. Rei f hocalardan bir coğu tevkif edişit Paşa da savaş istemeyip tnesekadar eesitli alanlarda yabancı sermayenin oyunlan rakam rakam lerek sürçiin edildiler. levi kalemle çözmek amacında iortaya dökülmüş ve ispatlanmıstır. Re?it Paşa. bu hareketlerin kendi. Âli ve Fuat Efendiler eibi ReVe Süleyman beyin kimliji de artık Türkiye kamn oynnun meçdi aleyhine Mehmet Ali Paşa taşit Paşa çıraklan olan diplomathulü değildir. Süleyman bey miting kürsülerinde yabancı sermarafından girHIdiğini bildiğinden. lar da, savaş istemiyorlardı. Asyenin avukathfına çıkmaktadır. Kendisi yabancı fermayeye dayanbirkaç gece konağma (elcmeyip kerler ise, harbe hevesli idiler. makta ve yabancı sermaye de Sülevman bevi tntmaktadır. Bn kaBesiktaşta kalmıştı.» Reşit Paşanın amansız düşmadar içli dışlı bir alısverisi Ata«ürk gençliğinin ve Türk insanının Gonilüyor ki, o devrin Genel nı Mehmet Ali Paşa ise. savaş ishazmedebilmesi Imkinsııdır. Kurmay Başkanı sayılacak bir ter eörünerek devletin öyle bir Tabancı şirketlerin patronlan karşısında boynn bflkök Oımannıevkide bulunan Mehmet Ali Panazik zamanında, harb meselesilı politikacısı kafasiyle Türkiyeyi yönetmeye kalkan Bav Süleyman sa. siyasi rakibi Resit Paşayı menni de Reşit Paşa aleybinde entriDemirel'in bir de kalkıp yabancıların sömürücülüğüne karsı dukup bir hale sokmak için, memleka çevirmeye bir fırsat sayarak, ranları : vatanseverliğe vakışmıyan bir ha kette ihtilâl çıkartmaktan. milleti iç savaşlara sürüklemekten bile ka Asırı sol şarkıları söyliyeııler . diye itham etmesi de pek hov rekette bıı'undu.» çınmarmştı. Süleyman bey ve onun tribileri ivi bilmeli ki. bn sarkılar «asırı Cevdet Paşa yazılarına şovle desol» da olsa. «asırı sa£» da olsa, biz onu söyliyecegiz. Sömürücü yavam eder: YARlN baneı sermavenin karsısına çıkacağız. Morrisoniarın, Max Ball'la^Iehmet Ali Paşa. vatanı gavaj nn, Elv'lerin Türkiyryi içerden frthedip nydn'lnk derekesine düAlınması Gereken atesiyle tutıısturup o ateşten çıı«ürmeain* karşı direneceğiz. bnğun« yakmafı d'üsftnOyordu. İbret Dersleıi Tabancılarla isbirliei yapıp TürUiyeyl yabancı sermayenin «çık Halka, savaşın faydalı bulunduğu pazan dnrumnna sokanlar ile mücadele etmek aşın solcnlnk mndnr? asın sagcıiık mıdır? Komünistlik midir? Fasistlik midir? Sosyalistlik midir? Kapitalistlik midir? Her neyse. iste biz o meslekteniz. tsml ne olursa olsnn, ijte biz o fikri savunnyornz. Bn böyle biline! BUGUN Ne diyor Süleyman bey ? Prof. Reşat KAYNAR C Azilden sonra Reşit Paşa, Mustafa Nailî Paşamn oğlu Veli Paşayı, Fransa hükümetinin isteklerine rağmen sefaretten kaldırarak kendi oğlu Mehmet Omil Beyi Büyükelçi tâyin ettirdi.» BURO YERt ARAMYOR •«9 IC. H VEFAT Kolagası Ogu!larından mer. hum Reşlt beyin oğlu, Fethlye Kiperın kıymetll eçl. Perlhan Bllftl, MOJgân Erkürem, Türkân Erkanat'ın Babalan, Numan Bl. Iâl, Remzi Erkürem, Dursun Erkftnat'm kayınpederlerl Zeynep'ln Ayşe'nln sevglll dedelerl, emekll korgenera] Ali Töney'in enlştelerl. Petrol Ofisl Müşavlrler Heyetl Relsl Kadıköylü, EMEKLİ TOPÇU KURMAY ALBAY Çocuklar aıeyhine açılan konuşmalar Atatürk'ün yerıne geçen tnönü, bir iki aylık aradan sonra. Bayarı Başvekillikten ayırmıştı. Yerine Refik Saydam'ı Başvekil yaptı. Ba yar da, Osmanlı siyaset adamlaruıda göriildüğü gıbı. evıne çeki j lerek menkup hayatı geçirmeye başladı. Atatürkttn hastalanmasın dan sonra, İnönüde başlıyan menkubiyet, bu kez Bayar'a geçmişti. İşte bu sıralarda, Bayar'ın büyük oğlu Refü Bayar hakkında, cezal bir koğuşturma açıldı. Refıi Bayar hâsta idi. Ko£uçturma sırasında hastalığı biraz daha ağırlaştı ve kısa bir süre sonra hayata < gözierinı yumdu. Üzerinde cezal koğuşturma yapılan konu mahkemeye sevkedüdi. Yıllarca sonra bu olay yüzünden yapılan koğuşturma beraetle sonuçlandı 4 A | " A d e iktıdara geçen Ba | U J||lyar'ın iktidara geçİ W W t P mesinden bir kaç ay sonra. Inönü'nün büyük oğlu ömer İnönü hakkında adam öldürraektsn ağır ceza koğuşturmasına girişildi. Akis dergisindeki «tsmet Paşa ile on yıl» anılarında bu olay hakkında şu açıidama vardır: «Ömer'in dâvası İnönü ailesini perişan etmişti. Bilhassa kayınvaldem, ömer'e çok düşkündü. Dâva açıldığında Ismet Paşa Ömer'i bir tarafa çekmiş: Böyle bir ş e j var mı? diye sormuş. ömer: Yok babacığım, demls. Ismet Paşa: öyle ise şerefimizle bu bâdireden çıkacağız cevabını vermişti.» ömer İnönü dâvasmda da yıllarca sonra beraet kararı verildı. Bu olaylarda, Bayar veya Inönünün şahsl etkileri olduğuna ait bir belgeye sahip değilim. Ancak, bu olaylar kin yaratacak ve nefret uvandıracak mahiyette idiler. B:r veya ıkı kat iızennde 350400 M2. lik büro sahası aranıyor. Yeni inşaat yaptıracaklarla iç taksimat üzerinde mutabık kahnarak uzun vâdeli mukaveleler yapılabılir. Yer, fiat ve mümkünse bir plânla P.K. 287 Şişii adresine, (Büro Yeri) riimjzu ile müracaat edilmesi rica olunur. MINNEAPOLIS MOLİNE TÜRK TBAKTÖR VE ZİRAAT MAKİNELERİ A.Ş. P.K. 24 ANKARA OTOMOBİL SATIN ALINACAK Müceddet veya tamir görmemiş durumda kapalı zarf usulfl ile muhtelif binek otomobilleri satm alınacaktır. Muracaa*: Tel: 13 17 11. En son teklif tarihi 11 ekim 1965 saat 14.00 Heriş Reklâm 223«/12i83 İLERİ TÜRKİYE ÜLKÜMÜZ ÜKÜÜ ı/l.tingi'ıüe Kjsmet: 489/12053 İSMET İNÖNÜ Sayın Istanbulıulata hilop edecektir YAPI ve KREDt BANKASI. & & * * * * iıFllilllllHHil \i!ill M l i ı lilll\illl iilılill DİŞ HEKFMİ ABDÜLKADİR KİPER (332 . 2) 6 m i m 1965 çarşan)*a günü hak kın rshmetine kavuşmuş. cenazesl lkındl namazım m~taakip Hacıbayram Camiinden kaldırl. larak ebedi lstlrahatgâhına ter. dl edilmlştlr. AİLESt (Cumhuriyet 12080) içinde bulunduğu 22. çaltşnıa yılında da bankacılık ve kültür alanlarında uyguladığı sistemli çalışmaları dikkat ve gayretle yürütmeye çalışırken, ilgi ve güvenlerini esirgemeyen sayın müşterilerimizin GÜNER cZEREN Stuttgart'dan dönmüş, hastalaımı kabule başlamışür. Mecidiyeköy otobüs durağı No: 38 Tel: 47 63 07 ARÇELİK GENÇ MÜHENDİSLERE İSTİKBAL VAAD EDİYOR ARÇELİK A. Ş., aşağıda belirtilen kısımlarda çalıştmlmak va yetiştirilmek üzere, yabancı dil bilen Yüksek Mühendis, Mühendis ve Teknik Elemanlar aramaktadır: • Araştırma Geliştirme • Konstrüksiyon • îstihsal Mühendisliği • Îstihsal Kontrol • Imalât • Kalite1 Kontrol SUratle gelişen büyük ve ciddi bir müessese atmosferi içinde çalışmak ve kendileri için bir istikbal sağlamak isteyen kabiliyetli 'jenç elemanların Personel Müdürlüğümüze • bizzat müracaatlan rica olunur. Sütlüce, Karaağaç Cad., 24, Tel.: 44 75 80 5683/13056 tenkit ve ilhamları sayesinde daha büyük gelişmelere kavusabileceğine inanıyor. T e n k i t v e ilhamlarını P. K. 308 Beyoğln, Utanbul adresine yazmak lutfunda bulunacak müşterilerimize karşı şükran duygularımız ayrıca büyük olacaktır. Vüreğine indiririm Aynı amlarda bu olaylarla ilgil! olarak şunlar da yazılıdır: •Fevzi Lutfi Karaosmanoğlunun bir gün benim de bulundnğum hir yemekte tsmet Paşaya nakletiçi bir olayı anlatmalıyım. Demokrat Parti iktidarı almış. Hükümetin ilk topiantılarındaıı hiri. Durum görüşüJüyor. Emin değilim ama, belki Celâl Bayar da var. Söz, tsmet Paşaya geliyor. Menderes kendinden emin. Sta onu bana bırakın. diyor. Na«l..T dlyorUr. ARÇELİK A.Ş YAPI ve KREDİ BANKASJ Reklâmcılık 3