Katalog

6AHİFE fet 29 Ekim 1965 CUMHURİYET «GEMÇ CUMHURİYET VE ESKİ MUHALEFET» Prof. Dr. Tarık Zafer TUNAYA ü 1919 .. Ayasofya Camii kürsüsünde Izmiıli Hafız İsmaü Hakkı Efendi, Mütarekenin boğucu havası içinde iki düşmana ateş püskürmektedir: İttihatçüar ve Kuvayi MUliyeciler. Hocaya göre, Birinci Dünya Savaşı yenilgisiyle, «Allah Osmanlılan cezalandırmıştır». «Reşid, Âli, Fuad Paşaların makamlanndan Kârail Paşayı kovan, Said Halim'i, Talâtı getiren, emanerullahı zayi eden kavmin başka ne görmesi beklenebilirdi... Loyd Corc'un sözleri doğrudur». İsmail Hakkı Hoca, Mütarekenin iktidan olan Hürriyet ve Itilâf Fırkasını tutar. O kadar ki, «İnçilizJerle harb eden ve el"ân da etmek istiyenler İttihatçüardır, Yeniçerilerdir... Osmanlılan yerden yere vuran da hâlâ Alman entrikasıdır.» İttihatçılık, ocakçüık, yeniçerilik Anadolu hareketini de kapsar. Bu emsalsiz halk hareketi hakkında da İsmail Hakkı Efendi'nin kanısı kesindir: «İslâm hükümdarsız olamaz, Cumhuriyet olamaz». Bu noktadan hareket ederseniz, 11 Nisan 1920 larihli Takvimi Vekayide, Şeyhülislâm Dürrizade Abdullah Efendinin fetvasma varırsıruz. Mustafa Kemal ve arkadaşlan eşkiyadır, «bâgî» dir, yani âsidir .. Ve lam bir ay sonra, aynı gazetenin*12 Mayıs sayısında, bir gün önce Divanı Harbi Örfinin Anadolu devrimcileri ile ilgili idam kararına rastlarsınız. Yabancı askeılerin, işgalci süngülerin gölgesinde verilen bükümdür bu... Dinleyin onları. P :: iiiâ :::: :::: Sigara içmenin sağlığa zararları Güran TATLIOĞLU Y bir Meclis sistemini şu sözlerle doğrulamıya çalışıyordu: «... Meşrutî bir hükümdarlık ile curahnrbaşkanlığı arasındaki fark filânın sülbünden gelip gelmemekten ibarettir. Bu milletin basına ba kadar belâdan sonra bir de cumhurbaşkanı seçiml beliyesini sarmaya ne lüznm var.j Klâsik bir parlâmento adamı olan Lutfi Fikrl Bey'i sinirlendiren sözlerdi bunlar.. Lutfi Fikri Bey'e göre TJJ.M.M. nin yanlış yola sapmıyacafı malum degildi. Mesrutiyet Meclislerini «evet efendimci» hale getiren Talât Paşa gibi komitacıların ileride ortaya çıkıp da T.B.M.M. ni aynı sekle sokmıyacaklarını kim temin ederdi? Lutfi Fikri Bey, aslâ bağdasamıyacağı Şükrü Hoca'mn tezine katılmıştı. Halifeye yazdığı bir mektupta, ölüm tehlikesiyle karşılaşsa bile, yerinden kıpırdamamasını öğiitlüyordu. Oysa, milletin saltanatı başlamıştı. Ankaranın sesi, Hâkimiyeti Milliye'den duyulnyordu : «Bâbı Âli» artık «Bâbı Hâli» (bos kapı) olmuştu. • | | a> •• temsilcisi Refet Faşa, Belediye (o zaT H M H manki adiyle Şehremaneti) tarafınI M I ' I I ' I dan verilen bir ziyafette, Başkansı» :::: jjj: :::: •••• •«•• •••• Eski Muhalefet umhuriyet rejiminin kabulü, artak bir zorunluluktn. Başkansız bir Meclis, Halifeli bir Cumhuriyet 1924 yılının Haset Almanağında şu garip tanıralamamn mevzuu olmuştu: Türkiye «ırsî balifeliğe dayanan dini demokrasi hiikumeu söz, İstanbul Hiikümeti tarafından idama ti> dir. ır.ahkum edilen Mustafa Kemal Paşanmdır. Cnmburiyet, birbirlerine ateş püsküren Isian1922 de, zafer yüında söylenmiştir. Türkiyenin bol ve Ankara gazetelerinin savaşçı ıklimi içinde ve Türklerin geleceği, Ingiliz Başbakanımn başınilân edilmistir. Ve tstanbul basını, çoğunlukla, da bulunduğu kabineyi düşünnüştü. Hafız İsmail cumhuriyetin karşısında yer almıştır. CamhuriHakkı Efendinin o sırada ne dıişündüirü bilinemez. Ne var ki, eski ve ünlü bir Ingiliz devlet adaıaıyete karşıt olanlara da sütunlannı açmıstır. nın, Edmond Burke'nin, Amerika ihtilâlcileri için Tevhidi Efkâr gazetesi, cumhuriyetin ilânını söylediği sözler, Atatürkiln içten bir hızla ifadesofnk ve sinirli satırlarla vermiştir: «Bıjhranı vüleııdirdiği bu anlamlı cümleyi doğrular: «Küçük kelâ pek âni bir surette mabiyet değiştirerek bir kafalar büyfik devletle bağdaşamaz». Loyd Corç, hükumet şekH ve cumhuriyet meselesine inkılâp bir milü kurtuluş hareketini küçümsediği için, İsedi\erdi». Aynı gazete Vakit'le ortak bir zihniyemail Hakkı Efendi de işgal kuvvetlerinin ayaklar te dayanarak Ranf Bey'in fikirlerini yayınlamıs, altına, iradesini bir halı gibi serdiği için büyük kaDafulfünun (Üniversite) profesörleri arasında anfalar değildi. Ama her ikisi de çıkarlarda birleşen ket açmıstır. Celâlettin Arif Bey'le, Muslihittin apayrı iki zihniyeti canlandırmışlardır. Âdil Bcyler o sırada hâlâ tereddüt içindedirler. Loyd Corç'ları düşüren, sağlam temelli millî ve Nihavet, Ebüzziyazade (Velid Bey) basyazısında bağımsız bir Türk devletinin kuruluşu olmuştu. baklavı ağzından çıkarmıstır: «Bizi korkutan kırBu yapı, her çeşit eraperyalist iştahlar karşısıııda, nuzı Cumhuriyet paçavrası mıdır?> «safha, safha» gerçekleşerek yükselmistir. Bu eEn olumla görüs Hüseyin Cahid Yalçın'a aitser, Müdaîaai Hukulç akımımn ölmez temsilcisi otir .Tanin basyazarı gerçekçidir ve soğukkanlılan Tiirkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin edır: «. . Anadolnda B.M.M. vatanın kaderine fiiseridir. Ve bir «devrira mantığı» nın, tam bir balen hâkim olmaya başladığı dakikadanberi Türşarıyla, sonuna kadar götürülmesinden doğmuşkiyede cnmhuriyet kurulmuştu . Atılan toplar tur. bize yeni bir şey ögretmiyor, yeni bir değisiklik O büyük Meclis, bağımsız bir devleti şu safhayapmıyor. Talnız ortaya çıkmış bir hâli tesbit lardan geçerek kurmuştur: O Millî Hâkimiyet ederek karışıklığı gideriyor..» prensiplerine dayanan 1921 Anayasasmı kabul ederek; G Saltanatı kaldırarak (12 Kasım 1922); Düelloyu, Gazi Mustafa Kemal sonuçlandırmısO Cumburiyeti ilân ederek (29 Ekim 1923); O Hi tır. Gerçekleri dile getirerek: «Cumhuriyetimiz lâfeti kaldırıp öğrctim ve eğitim sistemlerini kökzayıf değildir. Bedava da kazanılmış değildir. Saten yenileştirerek (4 Mart 1924); Q Yılmadan devvunmak için gerekli her şeyi yapmaya hazırız.» rim hareketlerini gerçeklestirerek (Tekke ve zaviyelerin kapatılması. şapka ve kıyafet yenilikleri gibi hareketlerle); Q Nihayet, Lâikliği Türk hukuk düzenine ve Anavasa sistemine yerleştiresek oıan Ksnferansı henüz kapanmıştı ki, tngiliz (1928, 1937). New Conventional gazetesinde şu satırlar Görülüyor ki, Cumhuriyetin ilânı, devrim manoknnuyordu: «Gerçekten Türkiye, teorik batığuun bir gereği olduğu kadar, millî bir devletin kımdan bağımsız bir hükumet oldu. Lâkin bu, tikuruluş saflıalanndan biridir de... caret ve sanatta kabiliyetsiz ve sermayeden yoksun ahaliyi bilenlerce mâlumdur ki: Bu bağımsızIığın ömrü pek kısa olacak ve eski durumu bir başkası üzerine alacaktır.» umhuriyet, bir rejim olarak, daha Saltanat kalTürkiyeyi bir sömürge yapmak, kârlı bir padırüırken şekillenmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisinde. muhafazakârlarla devrimciler ilk zar olarak muhafaza etmek eski bir tezdir. Ve meydan savaşını Saltanat m ilgası konusunda verIürklerin başları üzerinden hiç eksik olmamıştır. mişlerdir. Devrimcilere göre. Sultanlığın kaldırılBu politikanın. millî uyanışlar çağında hâlâ güması için özel bir kanuna asla ihtiyaç yoktu. 1921 dülmesi ne gibi sonuçlar verir? Bunlan tartışmaTeşkilâtı Esasiye Kanununun 1. maddesi «Hâkinın faydası yok.. Ama bu davranış sadece düşmiyet kayıtsız şartsız milletindir» dediğine göre, manlıktır. Cumhuriyeti temellerinden yıkmaktır. zaten Saltanat kalkmıs sayılırdı. Mesele, bunu bir Dıştan gelen bu tehlike, içeride kendisine bir Meclis kararı ile güçlendirmekti. Halifelik şimortak bulmuştur: Yeşil bayraklarla. Halife Abdilik yerinde kalabilirdi. dülmecid'in 7777 askerle hudutta bekledigi iddiaO zaman Afyonkarahisar (Karahisarısahip) mesına sarılarak, lâyık Cumhuriyete hücum edcnler. busu Şükrü Hoca, eskiyi dile getirerek, devrimcileBunlar, demokratik şartlar altında kendilerini darin karşısına çıkmıştır: ««Halife İVleclisin, Meclis ha güclü ve etkili bulmaktadırlar. «Eski muhalifHalifenindir » T.B.M.M. nin tabiî Başkanı Halife lerdir» bunlar. Gayet iyi tanıdığımız, yendigimiz olmalıydı. Devletin kanunlarını, hükümetin karardüsmanlardır bunlar. Her seferinde de, Büvük Iarını Halife tasdik etmeliydi. İslâm milletlerine, Atatürk'ün cevabiyle karsılasacakirrdır: «Camhugerekirse, birer menşur vermeliydi Halife... «Tariyetimiz zayıf değildir. Bet"ava da kazanılnııs rihin yılan hikâyesi», devrimcilerin kazancıyla sodeğildir. Savunraak için gerekli her şeyi yapmanuçlanmış, Saltanat kaldınlmıştı. Millet taç gi>ya hazırız». mişti. «Loyd Corc düştü!» C B • •a Cumhuriyet düşmanlan I «Taç giyen millet» C IRAFİK KAZALARI VE İ1AÇUR Tuncay FENERCI Eczacı rafik kazalarının yurdumuzda hızla artmakta olduğu şu günlerde kazaların scbepleri araştırılırken, üzerinde hcnıcn hiç durulmayaıı bir faktörden bahsetmek istijoruz. Teda\i nıaksadiyle alınan bir ilâç, gayet raâsum görünıişune rağmeu. insan bünyesindc trafik yönünden alkol kadar, bazan daha fazla tehlikeli olabilraekte. işin kötüsü, vâsıta kullanan bunun farkına çok defa varamamak tadır. İnsanın reaksiyon müddetini uzatan. dış tesirlere karşı tepki>i ve karar verebilme yeteneğini azaltan ilâc gruplan arasmda uyku ve müsekkin ilâçları. antiepileptikleri. antihistaminikleri, vâsıta tutmasına karşı kullanılan ilâçlan, stimülanları., tansiyon ilâçlarını sayabiliriz. Alkol ihtiva ettiği halde kullanan tarafından bilinmeyen iştah şurupları sedatif şuruplar da bunlara dahil edilebilir. Görülüyor ki trafik emniyeti bakımmdan tehlikeli olarak mütalâa edebileceğimiz ilâçlar arasındn, geniş halk kütleleri tarafından yaygın olarak kullanılanlan mevcuttur. lkolüıı trafik kazalaruıda oyııadığı korkunç rol, daima ilgililerce dikkate alındığı hnlde, yukarıdaki ilâçlarla ve alkolle beraber alındığında alkolüıı tesirini çok fazlalaştıran fSynergique) ilâçların bu tesirleriyle alâkalanan bir nıücssese bugüne kadar memleketimizde çıkmnnııstıı. Oysa ki. gazete sütunlarmda normal şjünlük olaylar halinde görnıeye alıştığımız trafik kazaları bir de bu yonden tetkike tâbi tutulmuş olsa idi. hayli enteresan sonuçlar alııımış olurdu. Gece şehirlerarası seyretmek mecburiyetinde olan otobiis şoförleri ile ağır vâsıta şoförlerinden bir kısmınm Fcnil İsopropil atnin kullannıak suretiyle bünyelerini zorlayarak sunî olarak uyku ve yorgunluklarını yendikleri (1) mâlumdur. Tedavi altında bulunnp da vâsıta kullanırken bahsettiğimiz ilâçları kul Endüstri tdareciliği Uzmanı ru faydalı bir adım atmış buludeki sigara endüstrisinln nuyor. Bu kurallar başlıca iM nok son on yıllık gelişmesl tffhffc a yılı Ocağının 11 indo tayı kapsamaktadır; sigara içenlemütevazi bir gelişme o1 I | I | A A.B.D. de, ust sevıye rin daha cazip olduğu ve sigara larak adlandtnlabilir. Satıslardakl K # U "f de, on kişilik bir sağ içmenin insanı daha sıhhatli yap °'o oranmdaki artış nüfus artışuıı tığı. The Xew York Times gazelık komitesinin yayınladığj rapor, genel olarak geçmektedir. Bu, nu tesi endüstrinin bu kararının ge fustaki yaşa göre dağüımın sicara fazla sigara içmenin ölüm oranırekeni yaratacağına inanmamaknı arttırdığını belirtmektedır. Söz içenler lehine olmasının yanısıra tad:r. Bu gazete, Federal Hükükonusu bu raporun bir yerinde kadınlar arasındaki sigara içenler metin sağlık ve sağlığı kontrolla şöyle denilmektedir: miktarının artmasının sonucudur. ilgili konulann, sigara iç Sigara istihlâkindeki gelecekteki «Sigara tiryakiliği, A.B.D. de uymenin zararlı etkilerini halka angun tedbirlerin derhal alınmasıru muhtemel gelişmeler daha çok nügerektiren önemli bir sağlık düş latmakla görevli olduğunu iddia fus artışı ile hağlantıh olmak eğilietmektedir. (8). manıdır.» (1). mindedir. Sıgara içme ile akciğer kanseri Sağlık sorununun sigara istihlâarasında pek sıkı bir bağlantırnn kindeki muhtemel gelişmeleri dur olduğu sanılmaktadır. Bu bağlanduracağı da tahmin edilmektedir. tı ile ilgili teoriye yöneltilen bir Bu görüş noktasmdan hareket otenkıd, sigara içme ile ilişkili bır den sigara imalâtçısı şirkeüer siugünkü sigara içmenin sağlıbaşka faktörün akcığer kanserıni gara ile ilgili veya ilgisiz başka ğa zararh olduğu sorununun doğurduğunu iddia etmektedir. Bu garıp noktalarından biri, si is alanlanna doğru kaymaktadır. muhtemel faktörün aşağıda sıraR.J. Eeynolds şirketinin alümingara imalâtçılannın ve sigara içen lanan bır takım ılgi çekıci özellikyum mamülleri ve meyva suyu 1 lerin sigara içmeye karşı yöneltilere sahip olması gerekmektedir: malâtında önemli ilişkileri vardır. len iddialann doğruluğuna inan•O Sigara içenler bu faktcirr Lorillard şirketi teneke işine yamaması fakat sanki bu iddia doğsahip olmalı, içmiyenler sahip oltırım yapmıştır. tş hacminin ° « / ru ımiş gibi hareket etmesidir. mamalıdır. 20 si başka alanlardan olan Philip «1953 ve 1954 yıllan hariç, topMorris yenilerde traş bıçağı ve 8 Pipo ve puro içenlerde sigara lam sigara istihlâki şimdiye kadar paketleme işlerl ile uğraşmaktaiçenlerden daha az bulunmalıdır. dır. Q Bu faktör sigara içmeyi dur süratli bir artış göstermesine rağmen. son zamanlarda normal siduranlarda yok olmalıdır.» (2). Endüstrinin kârlan daha çok garalar (mentollü ve filtreli olmıSigara tiryakiliği, akciğer kanmaliyet düşürülmesini öngören yan küçük sigaralar) bir önceki serinin yamsıra bir takım başka programlar yoluyla arttırılmaktayıllardaki satışlarına mukayese ile hastalıklara da sebep olmaktadır. dır. Bu programlar. kıyılmış tütilİnfluenza ve bronşitin sigara iç ve toplam sigara istihlâki içinde ki niın daha iyi kullanılması, verim pavları açısından devamlı bir düme ile pek yakından ilfrili olduğu derecesi yüksek imalât makineleşüş kaydetmektedir. Süreli olarak düşünülmektedir. Sigara içenlerrinin bulunması, geniş filtrelerin dört yüdır A^B.D. nin en çok sade bu türlü hastabklann sigara uygulanması, tütün kanşımını kotan Pall Mal] sigarasının artan saiçmiyenlerden daha fazla yayılma laylıkla değiştirecek metodlar, gitışına rağmen uzun tip Cking size) sı pek muhtemeldir. Sigara içensigaralarm istihlâki 1963 e kadar bi çeşitli konulan kapsarnaktadır. lerin bu türlü hastalıklardan, bu ki son iki yılda düşüş göstermekhastalıklara yakalanmalan halinde tedir. Son yülardald sigara istih(1) The New York Times, «Smoölmeleri ihtimali yüksektir. (3). lâkindeki artış kendini endüstriking Report Splits Congress; AcSigara içmek kandaki yağlan nin filtreli sigara bölümünde göstion Demanded» 13/1/1964. ve yağlı asitleri etkilemekte ve Atatürk katıksız bir bağımsızlıktan yanaydı, ve hiçbir yabantermektedir. 1962 de filtreli siga(2) Consumer Report; «Smoking böylece atherosclerosis'e veya ra satışları toplam sigara satışla and Lung Canser» Haziran, 1963, cı devletin göleesine tahammül edemezdi .. Biz bugün, «bağımlı kan pıhtılaşmasmı doğurarak rının "• 55 ini meydana getirirken olmadan veryüzünde yaşanmaz» diyoruz. s. 280. thrombosis'e sebep olmaktadır. bu. 1963 de "n 59 a yükselmiştir. Atatürk çağında eğitim ve öğretim birliği vardı... Biz bugün bu (3) Consumer Cnion, «The ConHattâ kan damarlannm çatlamaMentollü • filtreli sigara satışlasumers Union Report on Smokinç birliği bozmus hulunuyoruz. sını doğuran unsurlardan biri bile rında da buna benzer artışlar oland the Public tnterest. New Atatürk. kapitalizmin emperyalrzmine karşı idi... Biz bugün olması mümfcündür. Yukarıdaki muştur. Onümüzdcki yıllarda, öyYork, 1963 s. 85. kapitalizmin emperyalizmine alkış tutuyoruz. açıklamalann gerçeğe ne derece le çörünmektedir ki, fil^reh' sigara (4) İbid. s. 87. Atatürk devletçi idi ve devletçiliği Anayasa ilkesi yapmıştı. . yakm olduğu konusunda kimse esatışlarındaki artışlar daba da de(5) İbid. s. 89. min değildir, iddialar bır takım ısBiz bueün devletçiliğe karsı çıkıyoruz. vam edecek ve belki de hızlana(6) Mr. Robert K Heimann . tatistik! bilgilere dayanmaktadır. caktır. (9). Atatürk, yabancı şirketleri millileştirmişti. Biz bugün yabancı (The American Tobacco Companr şirketleri tesvik ediyor, imtiyazlar veriyor ve baştacı ediyoruz, igara içenler arasında ülserGenel Miidürünün Asistanı) dan Bununla beraber, A.B.D. Tarım Atatürk çaçında Ezan Türkçe okunnrdu... Biz bugün Ezanı den ölenlerin önemli derecede yazara özel mektup. 26/9/1963 Bakanlığının işaret ettiğine göre, Arapça okutuyoruz. olduğu bilinmektedir. Hattâ 11 Ocak 1964 de yayınlanan ra New York. aktif ülseri bulunan sigara tirya(7) The New York Times, «U. pordan sonra. Amerikalılar sigaAtatürk, dil devrimcisi ve türkçeci idi... Biz Osmanlı ağziyle kilerinin sigara içmeye de\atn etS. Plans Cıırbs on Cisrarette Ads» ra içmeyi azaltmı^lar ve istihlâk konuşmayı marifet sayıyoruz. meleri halinde bu ha^talıktan kur13 Ocak 1961. azalışı 16 milyar adet sigarayı bulAtatürk eski yazıyı kaldırmıştı .. Biz bugün ülkemizin her yatulnıa sanslan azalmaktadır. (4). (8) The New York Times; «Cimuştur. Bakanlık ilgililerinin benında eski yazılı eğitime göz yumuyoruz. Vücudün dumana ve sigara içgarette Code. Plus» 1 Mavıs 1964. firrHehîe görc. sigsra istihlâki, Atatürk, Düyunu Umumiye'yi temizlemek Için rereken tedblrmeye açık kısımlarıyle kanser has (9) Standard & Poor'» Industry 1964 ün ilk altı ayında 1963 illr » leri almıştı .. Biz Yardım Konsorsiyumu ve Amerikan Yardım Teştalığı arasmda doğrudan bır ilgiSurvevş 16 Nisan 1964 (Section 2) yına mukayese ile ' • 6,5 oramnda kilâtı ribi kurumları iktisadi hayatımızın başına oturtmsyı marifet nın olduğu hakkında da çok iyi S. 163 bir düşüş göstermiştir. (10). delıller vardır. Sigara dumanı cosayıyoruz. (10) The Evening Bulletin. PhiÖbür yandan A.B.D. Müstehlikcarcinogens bu maddelerle doğladclphia. «Cigarette Sales off 16 Atatürk iktisadî bağımsızlığa yönelmişti... Biz, «iktisadt nydn'ler Birliğinin bulgularına göre rudan doğruya temas halindedır. Ink yolundan başka yol yoktur» diyor ve iktisadî vesayet altına gir1955 den bu yana, bir sigaralık tü billion after Report Cites Hezard» Bundan başka sigara içmek vu29 Haziran 1964. meyi olağan görüyoruz. tunün içinde bulunan katran ve cutta mevziî iltihaplanmalar yanikotin miktarları azalan bir seAtatürk, imtiyazsız sınıfsız bir toplam, diyordn... Biz, deviet par ki bu iltihaplanmalar kolaylık YARIN yir göstermektedir Sigara tütünüla kansere dönebilir. Buerger's eliyle fert zengin edip imtiyazlı sınıflar yaratıyoruz. nün büeşimindeki bu değişme enDiğer ülkelerde ve hastahğı nadiren rastlanmakla be Atatürk, bağımsız ve tarafsız dış politika yürütüyordu... Biz raber tamanıen sigara içenler a düstrice yönetilrrjş büyük ölçüdebizde tütünle iJgili bağımlı ve taraflı dış politikadan vazgeçemeyiz diyoruz. ki arastırmaların somıoudur. rasmda görülmektedir. Ayak ve sorunlar Atatürk, Türk sınırlan içinde yabancıya hnkak imtiyazı tanıAşağıdaki tablo söz konusu birkollardaki kan dolaşımı da sıaamayı aklından bile geçirmezdi . Biz, yabancılara hnkuk imtiyazı liğin bulgularmı özetlemektedir. ra içme yüzünden zarar görmekverdiğimizden, onları Türk hâkiminin karşısına bile davet edemitedır. Bu türlü rahatsızlığı olan yoruz. A.B.D. SİGARALAUINLV NİKOTİN VE KATRAN . hastalarda gangren, bır uzvun kesilmesi ve nihayet olam olayları Bütün bu zıtlıklar şöyle yazı makinesi basında akhmıza gelenUniTEVÎY ATI görülmektedir lerdir. Eğer saydıklarımızı zenginlestirmek istesek sayfalar yetmez KATRAN MİKTAR1 (Miligram olarak) buna .. Atatürk ne yapmış ve ne dilemişse, hep onun zıddına kaySİGARA TtPİ Nisan 61 Ocak 60 Aralık 58 Mart 57 Şubat 55 Kısaca, sigara içenler, akciğer mışız .. Noraıal, Filitreli 20 21 27 35 26 kanseri başta olmak üzere çeşitli Uzun, Filtrelı 23 Ve sonra kalkıp da : 25 36 41 hastalıklara \akalanmak tehlikeNormal, Filtres'z 30 36 41 44 Atatürkçüyüz .. diyoruz utanmadan. siyle karşı karşıyadırlar. Sigara ı UZUT, Fütre.MZ 33 45 46 50 42'nci yıldönümünde işte bazı ağızlar şimdi utanmadan aynı çenler arasındaki ölümlerin he Analız «dılın:ş 27 29 36 42 44 seyi tekrarlıyacaklar. Dinleyin bakın onları bugün... Ağızlanıida men hemen üçte ikisinin akciğer bütjn çeşıtlerin Amerikan çikleti gibi çiğnenecektir Atatürk'ün adı... kanserinden te yürek damarlanortalaması nı besliyen damarlann hastalanma NtKOTİN MİKTARI (MİLİGRAM OLARAK) sından olduğu ortaya çıkmıştır. Normal, Filtreli 11 11 . . 1.6 2.7 1.8 Diğer hastalıklar beîki sigara iç Uzun, Filtreli 13 14 . . 1.9 2.8 26 mekle doğrudan ilgili olmıyabilir, Nonnal, Filtresiz 17 1 9 . . •••••••••••••••••••••••••••• 2.1 2.7 2.9 fakat sigara içmiyenlerin bu tür Uzun, Filtresiz ' 21 25 2.7 3.2 3.4 lü hastalıklardan kurtulma şans Ana'iz edilmis 15 15 . . 2.0 2.9 2.S lan daha yüksektir. (5). Bütün bütün çeşitlerin bunlaraek olarak, son yayınlanan ortalaması raporlar ve araştırmalar sigara Kaynak; Consumers Union; The Consumers Union Repot on Smoking içenler arasında umumi sağlığm& Public intereit. New York 1963. S. 218. dan şikâyetçi olmıyanların oranı'" nın azalmakta olduğunu göstermektedir. Filtreli sigara istihlâki artıyor B 1923'ten 1965'e 42 yıl var. Uzun bir çağ sayıhr 12 yıl. Ve bü 42 yılın 15'i Atatürk'le geçmiş. Atatürkle geçen 15 yılın nasıl bir 15 yıl olduğunu anlamak için daha gerilere gitmek zorundayu. Birinci Dünya Savası içinden Osrnanlı tmparatorluğu yıkılmış olarak çıktı. Talnı» Çanakkaledeki kaybımız 150 bini askındı. Memleketin en aydın ve en cesur insan malzemesi orada erimişti. Haydarpasa Bağdat demiryolu ustünde çalışabilir durumda 50 lokomotif kalmıştı. Bunlan işletmek için yeteri kadar personel ve kömür de yoktn. Hazine tamtakırdı. Paranın tedavüldeki değeri yüzde 55 düsmüstü. tç göçlerin yarsttığı sefaleti anlatmak için kelimelerin yetmiyeceği söylenir. Açlık, kıtlık, anarşi, sefalet, basıbosluk... ve sonra düşman isgali. Ve lonra gene yıllarca süren Kurtuluş Savaşı... 3 Ağnstos 1914'te seferberlik ilân edilmiş, 31 Ekim 1923'te kaldınlmış. Demek ki on yıl seferberlik. Eski Bakanlardan Hilmi l'ran, Ege Bölgesinde rasladığı bir köylüye. o sıralarda : Hemşeri sen ne i? yaparsın? diye sormuş. Esash işim yoktur bey, ikide bir askere gel derler, gider gelirim.. Osmanlı Imparatorluğunun çSküntüsünfl Anadoln hslkı Işte böyle ödemis. Kurtuluş Savaşı ise Anadolunun göbeğinde tahrib»tını yaptı. Yanmış yıkılmış kentler, köyler, tarlalar, bağlar... Boydan "boya harabeieşmiş menılrket. 1923'te Türk ticaret filosunun toplamı 12.000 tonmuş. Kârayoln yok denecek kadarmıs. 1923 yılı besaplarında gelirler 129 milyon lira, giderler 176 milyon lir», açık 47 milyon lira imiş. Sanayi ve ticaret, tatlısu Frenkleriyle, yabancı şirketler elindeymiş. On yıllık seferberlik ve savastan sonra Atatürk, b5yle bir yıkıntı üstünde Cumhuriyeti ilân etmiş ve 15 yıl, bir enkazın üstünde yeni bir deviet kurmak için ugraşmıştır. Anayasasından baslıyarak bütün esash kanunlannı yeniden hazırlamak gerekiyordu bn devletin... Birinci Dünya Savaşı ve Milli Kurtuluş Savaşı cephelerinde, memleketin en değerli gençlerini ve aydın kadrosunn kaybetmlstik. Mühtndis. mimar, doktor, kimyager, işletmeci, iktisatçı, hukokçn, öğretmen, teknisyen olarak Atatürkün elindeki insan malzemesi sıfır denecek kadardı. Işte bu noktadan baslıyarak 15 yıl sonra 1938'e gelindl. Nedlr ki 15 yıl? 15 yıllık Atatürk devrinden bir yıl sonra da tkinci Dünya Savaşı başlamıştır. Şu geçtiğimiz «eçimlerde bile Adalet Partili adayların : ölülerinizi kefensiz gömdüğünüzü unutmayın!.. dlye hatırlattıkları mahrumiyet çağı iste o çağdır. Türkiye için bir çerçek kalkınma süphesiz 1945ten sonra baslıyabilirdi. Başlıyamadı. Bugün tadı damağımızda kalmış olan Amerikan yardımı yagması devrini çabuk geçirdik. Zira Türkiyeyi çökertmek için gerekli bütün tedbirler alınmıstı. 2000 yılına ksdar ödenemiyecek borçlar ve tqpraklanmızı çöllestiren erozyon ile kır at efsanesi birlikte yürüyordu ve yürümektedir. Atatürk'ün adı ise, herkes biliyor ki, artık bazı ağızlarda salt klişe olarak kullanılır. Memleketi bir uçurumun dibinden knrtarıp düzluğe çıkaran insan ne yapmıssa biz bugün tersini yapıyor ve sonra da Atatürkçüyüz diyoruz. Cumhuriyetin ilânından 42 yıl sonra bugün Atatürkçüyüz diye nutuk atanlara ve atacaklara Atatürkün yönetiraindeki 15 yıl ile bugün arasındaki zıtlıklara bakmalannı tavsiye ederiz. Çünkü : S Sigara Endüstrisi ilindiği gibi, Türkiye dış ticaret gelirınin °' 30 a yakın bır .o kısmı tütün üıracatmdan dogmaktadır. A.B.D. miktar ve değer itibariyle dış ülkelere sattığımız tütünîerin % 50 60 a yakın bir kısnnnı almaktadır. A.BJD. de I mal edilen hemen hemen her sigaranın içinde °' 10 oramnda Türk ,o tütünü bulunmaktadır. (6). Bu yjzden A.BJD. sigara endüstrisi üzerine sağlık sorununun yarattığı etkileri bilmek, Türk tiitününün çeleceği bakımmdan haylı önemlidir. ÇOK flCI BİR KflYIP BU DUNYADAN . NÂZIM GEÇTI Vâîâ Nureddin (VâNu) T A lanan vatandaşlanmızın da azımsanamıyacajhm ralıatça sojleyebiliriz. Ne yazık ki. bilerek veya biIinmcyerek alınan bu ilâçlar. neticede birçok kimsenin felaketine sebep olmakta, şifa beklenirken cemiyetimizde kapanmaz yaralar acmaktadır. T rafik enıniyeti bakunuıdan tehlikeli addedilebilecek ilâçlar ne şekilde kontrol altına alınraalı ve halkımız uyarılmalıdır? Önce Üniversitedcn. adlî tıptan. eczacılardan, ilâe endüstrisi temsilcilerinden v.s. teşekkül eden bir ilmî heyet bahis mevzuu ilâçları tecrübî olarak denenmek suretiyle tesbit edip bir liste taıızim etmelidir. Bu liste bütüıı yıırt rapında doktorlarm, eczacıiarın, trafik bürolanmn. otonıobil kuliiplerinin ellerine jececek şekilde dağıtılmalıdır. Recetcsini tanziın eden hekinı, hattasıyla nıukakak bu yöııden de ilgilenmeli, şayet trafik bakı mından tehlikeîi bir ilâcı kullanmak mecburiyetinde ise. onu ikaz etmeli, ilâcm tesir zamanı icinde vâsıta kullanmamasını ihtar etmelidir. Recetesiz olarak verilebilen bazı ilâçlar da aynı tehlikeyi haiz olduğundan, eczacı da kendisine dıisen vazifeyi yerine çetirmelidir. İkinci olarak ilâç endüstrisi. listedeki ilâçlann dış kapaklarına ve prospektüslerine ikaz edici işaret ve mâlumatı koy maya mecbur tutuhnalıdır. iitiin tedbirlere rağınen realitede bu konu karşımıza insani bir problera, karakter ve şahsi olgunluk meselesi olarak çıkmaktadır. Zira rdlî tıp ve trafik polisinin alkol muayenesinde bile karşılaştığı teknik güçlükleri gozönünde bulundurursak, trafik yönüuden tehlikeli ilâçların kontrol altına alınma mevzuunda bizzat vâsıta kul lananın uyanık bıılunması. bunu bir Uemleket vâzifesi ve yurddaşlık borcu olarak düşünmesi icap etmektedir. Her vâsıta kullanan vatandaşı uyarmak da biz hekim ' • eczacılara düsmektedlr. B Dul Bayan Hayguhi Keğeçik evlâdı, Bay Haçik Keğeçik ve nişanhsı Bay ve Bayan Kepriel Ayvazyan ve evlâdı, Bay ve Bayan Armenak Şahinyan, ve evlâtları, Bay ve Bayan Memduh Harunoğlu, Bay ve Bayan. Aziz Koşarkul, çok sevgili eşi, babaları, büyııkbabaları ve ağabeyleri ARA KEĞEÇİK B A.B.D. de iist seviyedekl bir komitenin vaymladığı sigaranın sağlığa zararları konulu raoordan he men sonra Federal Ticaret Komisyonu (FTC). sigara rakamlarının sınırlandırıhnasım taiep etti. Komisyon, sigara rakamlan kapsammı hattâ rakamlarda kullanılacak sozcüklere kadar bir takım kura!larm konmasını on görüyordu. F.T.C. nin bu davramşı herhangi bir kimsenin sigara içme hürriyetini etkilemeyi amaç tııtmamaktadır FTC, sigara içmenin faydalan şeklınde halkta yaratılmış olan fikir ve düsünceler:n değiştirilme?ini istemektedır. Sonuç olarak sigara satın almak konusunda bir zorluk olmıyacaktır. îstihlâk vergisini arttırmak veya tütün icin hükümetçe tütün çiftçisine ödenen yardımlan kaldırmak yoluyla sigara fij'atlan art tırılmıyacaktır. FTC kural koyma yoluyla bu sorunu çözürrüiyeceğini düşünmektedir. Çünkü bu yolla herhangi bir sigara imalâtı şirketini kolaylıkla ve çabuk bir şekilde dâva etmek mümkün olabilecektir. (7). öbür yandan, sigara endüstrisi kendi kendini kontrol etme amacıyla bir takım reklâm kurallan kabul etmek suretiyle Ueriye doğ ' (Sirkeci Plâk Mağazası sahibi) Şehrimizin tanınmış tüccarlarmdan olup ebediyete intikal etmiştir. Cenaze merasimi bugün Cuma 29 Ekim 1965 günü saat 15 te Beyoğlu Balık Pazarı Üç Horan Ermeni Kilisesinde icra olunarak Şişli Ermeni Mezarlığında ebedî istirahatgâhma tevdi cüılecektir. Cenaze Ser\is İşleri ŞABCIYA\ Te1: Gündiiz 44 51 24 Z2 65 84 Gece 71 57 17 İlâncılık 9552 13133 Edebiyat ve siyaset tarihine dair birinci elden belgeler, NâzilTI H İ k m e t ' İ , çocukluk ve gençlik arkadaşı Vâlâ Nureddin 500 sahifelik bir cilt içinde anlatıyor. Mütareke İstanbul'u, Millî mücadele, İttihatçılann kaynaştığı Kafkasya, Moskova Üniversitesi, İstanbul'daki soku faaliyet, hapisrıaneden şairin mektupları, kaçışının nedenleri. F. 15 TL. R E M Z İ K İ T A B E V İ Ilâncüık Ü545 13113 ELEMAN ALIN AGAKTIR Bü>ük' bir fabrikaya BÜTÇELEME ve FİNANSMAN konularmda çalışmak üzere genç bir eleman alınacaktır: Aranan vasıflar: 1. Bu konularla ilgili yüksek tahsil yapmış olmak. 2. Askerliğini yapmış olmak. 3. İşletme Ekonomisi ihtisasma sahip olanîar ve lisan bilenler tercih olunur. MÜRACAAT: Posta Kutusu 293 Beyoğlu İstanbul ilâncılık: 9548 13119 DURAK ŞARKÜTÖRİ PEK YAKINDA EN TEMİZ SERVİSİ İLE EMRİNİZE AÇILACAKTIR. Güzelbahçe. SEREN PASAJI. Nişantaş Cumhuriyet 131(X) ( N O T : Gazetemize gönderilen yazılar yayınlanmasın iade edilmez. yayınlansın veya DİKKAT: ÇEMBER ÜLÎCILflRI İstenilen her kalınlık ve genişlikte D.K.P. elektrolize boyalı ve galvanizli çemberler derhal teslim. Aures: Karaküy SERMET HAN Kat 4, 2728 Tel: 49 47 11 İlâncılık 9432 13108 İlâncılık 9536 13120 «mııiiiM«»tt»ıııt mımııınııınıın ıııııiMiınııı«ıttMiıtı ıııııııııtıııııııııııın Vazıhanemi Sirkeci, Doğubank İşhanı 5. kat, 50S No. lu odaya naklettiğimi ve telefon numarasının eskisi gibi 22 70 57 olduğunu bildiririm. Avnkat MEHMET ÜLGEK Cumhuriyet 1311 ( Yazılıaııe lakli