Katalog

SAHfFE İKİ 27 Ekim 19S5 CUMHURÎYET ÜNİVERSİTEIER ve PERSONEL KANUNU Prof. Reşat KAYNAR DERGİLER • an • •« • • •• • •a »•• 1896 dan bu yana çocuk ve genclik dergileri Ismet KÜR ! i •••• •••• •••• ersonel Kanunu adı ile tanınan «Devlet Me zük çıkanr ve arrusunu hemen gerçeklejtirebillr. •••• •••• ••>• murlan Kanunu» memarların hayatında bir •••• İste Anayasanın (120) inci maddesi, bunlara •••• • ••• kararhlık sağlıyacak mıdır? Bu Kanunun da engel olmak azmiyle konuhnuştur. • •>• >andığı tüzıikler slstemlne göre, kadrolar heı yıl :::: Personel Kanununda, Anayasa aykırılığını bebütçenin tanzhni sırasında değişebilmektedlr. Bu Ilrtmeden önce, kanundaki tuhaf bir hâle i$aret et • • • • darum, memurların güvenliğini sarsmayacak •*•• mek isteriz. M>« mıdır..? Memurlaıın bu gün içinde bulundukları ••>• •• • • •«•• geçim darlığım, bu kanun önleyebilecek midlr.? Bu kanunun geçici (15) Ind maddesine göre, Bu sorular, bıitıin memur çevrelerindeki konuşt'niversite öğretim üyelerlyle yarduncılan hakkm»>•• • ••• malarm başlıca konusuduı. da, 4936 sayılı Üniversiteler Kanununun ve eklerinin u> gulanmasma devam olunacaktır. Yâni ÜniBiz bu yazımızda, Personel Kanununu çesitU versiteler, bu kanunun dışmda bırakılmıştır. Fakat yönetilsin, her medenî memlekette bu esas hâaynı kanunun Birinci Maddesinin Üçüncü fıkrası kauun karşısmda, Anayasa teminahna dayanan Üise «Üniversite öğretim üyeleri ve yardımcıları. niversitclcriraizin karşılaştıkları tehlikeler üzerin• ••• mali hükümler dışmda Üniversiteler Kanunu Ha • ••• de düşuncelerimizi belirtmekle yetineceğiz. • ••• aynı kanunun ek ve tadillerine tabidirler» demekBir toplumun kalkınmasına ve ilerlemesine ke tedir. Dikkat edilmesi gereken nokta şudur. Geçici «in etki yapan âmillerden blrl de, ilim adamına ve15 inci Madde Üniversiteleri açıkça Personel Karilen değerdir. Kapitalist veya sosyalist sistemle nununun dışmda bırakryor. Fakat birinci Maddeyönetilsin, her medenî memlekette bu esas hânin Üçüncü fıkrası, mali hükümleri Üniversitelere kimdir. uygulayacağım demektedir. Bu durum, Kanunun Türkiyemiz, jalnız Üniversiteler çevresindeki acele ile çıkanlmasından doğmuş bir çelişmedir. İlim adaınlannm huzur ve güven içinde calışabilMalî hükümleri Üniversitelere uygularsanız, kameleri için. onları Anayasa teminatiyle desteklenunun smıflandırma kısmını da uygulamak torunmiştir. Öbür ilim müesseseleri. bu destekten yok da kalırsınız. Zira smıflandırma olmadan malî hüsundutlar. Onların da böyle bir teminattan faydakumler uygulanamaz. Efer b$yle biı uygulamalanmaları gerekirdi. ya pirişirseniz, geçici (15) inci Madde Islemez hale gelir. Fakal. öbür ilim müesseselerini bu teminattan faydalandırmak şoyle dursun, biz şimdi, Üniversi•*•• •••• •••! Üniversitelerimiz, personel Kanununa karsj te öğretim üyelerine verilen Anayasa teminatını •••• ••»3 da, zedelemek yoluna girmiş bulunuyonız. Bu acı haklı olarak Anayasa mahkemesine baş vurmuşlardır. Biz, dâvâ dilekçesindeki gerekçeyi görmedurumu so>le açıklayabiliriz. dik. Herhalde durumun Anayasaya aykınlığı, gerektiği gibi açıklanmıs ve çeşidli noktalardan ısıklar verilmiştir. Görüşümüz şudur ki, birinci madde hükmü uygulanırsa, açıkça Anayasaya aykınlık belirecek, Üniversite öğretim üyelerinin 128 inci maddedeki teminatları zedelenmiş olacaktır. Yunayasamızın (120) inci maddesi, Üniversitelekarda belirttiğimiz gibi, Üniversiteleri malî hürin kendileri tarafmdan seçilen yetkili organkümlere bağlamak demek, sınıflandırmayı da uylar eliyle ydnetilmesini ve ögretim üyelerinin, gulamak demekrir. Smıflandırma işlemine girişiÜııiversite dışmdaki makamlarca, her ne suretle lirse, Üniversitelerimiz Anayasa teminatından Tüolursa olsun görevlerinden uzaklaştırılmamalarını emretmektedir. Anayasanm bu açık ve kesin hük zukler teminatına düşmüs olacaklardır. müne rağmen Personel Kanununun birinci maddegince, bu hükme aykın düşen bir fıkra bulunmaktadır. Bunu açıklamadan önce, kanunun ÜniversiteSJğreniyoruz ki, Personel Kanununda emeklilik ye uygulanması halinde, bu kez kanuna uydurul•I ile ilgili yaş haddinin Üniversite öğretim üyeınuş ycni (147) ler olayının doğabileceğini, yeni " l e r i n e de uygulanmasmı isteyenler, bir tasfiye bir tasfiye hareketinin kolaylasacağını, göstermek kapısmm açılmasını düşünenler ve (65) yaşını geçistiyoruz... miş hocalann emekliye aynlmaları üzerinde duranPersonel Kanunu, yukarda belirttiğimiz gibl, lar vardır. mcmurlaruı kaderini Kanunî sistem yerine, TuBöyle bir düşünce Personel Kanununa da ayzük sistemine bağlamaktadır. Bu suretle, siyasî kındır. Zira, Personel Kanununun birinci maddebir teşekkul olan geçici kabinelerin düzenleyeceksi uygulansa bile, bu maddede yalnız malî hükümleri tüzükler, memurların kaderini etkileyecektir, lerin uygulanacağı belirtilmiştir. Malî hükümler Herkes bilmektedir ki, bir raeraurun kaderinde, ise; 146 ıncı maddeden başlamaktadır. Halbuki (65) emekliliğin önemli bir yeri vardır. Personel Ka• ••I yaş haddini belirten madde, malî bükümlerde dew«ı nununda emeklilik. (4) ile (65) yaş arasmda, geniş •••I ğil, smıflandırma kısmının (44) üncü maddesinde•••I • ••l bir boşluk içersinde, tüzüklerin takdirine bırakıl••aı dir. Bu bakımdan 65 yaşını geçmiş hocalanmızm •••I mıştır. ••• emekliye aynlmaları, asla bahis konusu olamaz. •«•< ••• • «•I Mesclâ öğretmenler için düzenlenecek bir tii Bu hocalar, Üniversite organlarmın takdirlerine ••• • ••' •••I zuk. şu \eya bu dfîşünce ile bu gün (55) veya (S5), göre muamele görürler. taaı , fakat yann başka bir düşünce ile (45) yaş haddine Kaldı ki, hocalarımız için bir yaş haddi tanı• bağlanabilir. Bu suretle bir öğretmenin bütün mesmak, memleket yaran ile de bağdaşamaz.. Bu gün, lekî kaderi. kanun koyucunun teminatına değil, orta öğretim hocalan alanında buhran vardır. Çok tüzüklere ve tüzükleri yapanlann takdirlerine bağacı bir durum içindeyiz. Yüksek öğrenim hocalan lanmış olur. alanmda da, bu gidiş devam ederse, ağır bir buhranla karşılaşacağız. Bir yüksek ögrenim hocası için kemal yas biiinen 65 yaşı, emeklilik haddi sayarsak, Türk toplumu hesabsız zararlara uğrar. u durumu Üniversiteler açısından ele alalım. Yapılan aşın yanlışlık kısa bir süre sonra anlaşılır Herhangi bir hükümet, l'niversitede genç elemanları tasfiye etmek isterse, Docentlerl (45) ama, toplumun merkezî dimağında beliren yara, veya (59.) gibi bir yaş haddine tabi tutacak bir tü çok zor kapanır. P Personel Kanunu ve tasfıye (65) yaş ve emeklilik Hükümlerdeki çelişme B 90 yıl ve 55 günlük hayat İngiliz İmparatorluğu ile "tütün dünyayı ilgilendiren tarih ÇÖRÇIL bu hayatı ve bu tarihi NÂLÂN BÜKLLOĞLU ile HALÛK AKGÖL Evlsndıler 26 10.1965 Istanbul CIHAD BABAN'ın kaleminden okuyacaksmız Ödemeli isteyiniz Bütün kitapçılarda bulunur. Fiatı CUtli 10.00 lira. OKAT YAYINEVİ Ankara Cad. Guncer Han. 45 P. K. 1017 İSTANBUL Cumhuriyet 13014 Cumhuriyet 13015 NtMET ZAİM ile CENGIZ ÜLKÜCÜ Nikâhlandılar ANKARA 25 10.1965 Cumhuriyet 13033 DENİZCİÜK BANKASI T.A. 0. dan Aşağıda cinsi ve miktarı yazılı malzeme satın alınacaktır. En son teklif verme jnüddeti 8.11.1965 dır. Şartnamesi MALZEME MÜDÜRLÜĞÜ Veznesinden temin edilebilir. Miktan Birimi Malzemenin cinsi 1425 Adet Torna kalemi b0 » Keski » » 20 Kaba talaş kalemi, Sert metal Uç » 20 Perdah Kalemi, Metal uç » 34 Freze Bıçakları Muhtelif » 18 Punto matkabı, 16 mm. kadar (Basın 19987) 130?7 TESEKKÜR Kritik b.r dnnım arzeden bobrek ameliyatımı buyük bir bsş&rıyla yapan ve gösterdıği yakm alâka. Ihtlmaın ve muşfik davramşlariyle beni kısa zamanda S'hhatıme kavuşturan Saym Doç. Dr. Karkozıtor Dr. Vahıde Erdoğan'a Dr. Mehh Özene', Dr. Ksdrne Kralp'a, Dr. Nejat lpekçiye Dr. Engm Yaşinkayaya, Başhemsıre Neclâ Uzkal'a, Niyaz ve Medıha hemşireler üe bütun Önıur Klıniği personeline sonsuz tesekkürler.ml aızederim. VALÇIN ZORLUTUNA Cumhuriyıt 13U13 MUZAFFER AKKILIÇ'a le var» Çocnklara birçok güzel alışkanlıklar da vermek istenmiş. Meselâ, tiyatro sevgisini aşılan talihsiz yayım çeşitlerinden mak, çocuklarda da tiyatroya gitbiri çocnk dergileridir sanıyomek arzusu uyandırmak için yarnm. Bn talihsizlifin çeşitli zılmış tatlı bir öyku: Tiyatroya sebepleri vardır. Bu yazımızda, gitmek isteyen iki kardeş var.. bizdeki başlançıcından itibaren Ailelerinin durumu iyi değil.. Paçocnk dergilerini gözden geçirera isteyemiyor, üzülüyorlar. Nirek, başladığımız yerle, bngün bnhayet «Vali Beye» mektup yazlandufumuz yer arasındaki farkmak geliyor hatırlarına.. Bir gelan görmek, aynı zamanda çocnk ce için ondan locasını istiyorlar.. dergilerinin kısa ömürlü olnşlaVali Bey bu ricayı gayet iyi karnnın nedenlerine varmak istedik. şılayıp locasını onlara veriyor.. Çocuklar da arkadaşlannı toplajnp gidiyorlar.. Tiyatro sevgisi, tivatronun fay daları gayet ustahkla aktarılmış Elımizde, ilk çocuk dergisi o'.aoyküye.. rak bulunan «Çocnklara Mabsua Fakat bu dergide de «daima ETFALtN TEHZtBt AHLÂK Gazete» 9 Mayıs 1312 (1896) tarımutln sonuç» a erişmek kaygısı VE TENVİRt EFKÂRINA hmde yayına başlamış. Çıkıs gahenuz başlamamış.. Çocuklan ağHADtM HAFTALIK RİSALE yesi, adımn altında daima tekrarlatmaktan endişe etmivorlar.. ö (Sahibi imtiyazı: N. Necati) : lanan bir cumle ile belırtilmekzellikle manzumeler çok defa gaBaşlangıç tarihi 13 Kânunusani te.. Bu cümleyi, bugünkü dilimize çevirerek verelim: (Kız ve er (ocak) 1320. Fiyatı 20 para.. O yıl yet romantik.. Meselâ, ölmüs babaya oğlu tarafından yazılmış, kek, bütün çocuklan, daha iyi ah larda çıkan en pahalı çocuk der«karanlık, dar kabirde yattıfı» gisi bu.. lâklı, daha bilgili hale getirmeğe içm gözyaşı dokülen şiir, bizim hizmet etmek gsyesiyle çıkar, «tfadei mabsns> başlığı altında haftalık dergidir). Sahibi lbnil yazılmış önsöz, çocuklara, ders hüzne, gözyasma olan sempatimizin bir ifadesi.. Vakıa simdi de Hakkı Mehmet Tahir. Sayısı 10 lerden yorulduklan zaman nasıl yerli lilimlerimizin çoğu, şarkılapara. dinlenmek için bahçeye çıkmak rımızın tümü ağlıyor ama, hiç deisterlerse, öylece bu «Çocuk BahBaşyazıda: (Hangi memleket ğilse çocuklarımız için hazırladıçesi'ne dalabileceklerini», yorgun basmda üeri gitmişse, oranın zenğımız yazılarda «mutlu sonuç» a kafalarını, güzel ve faydalı şeygın ve medenî bir ulke haline gel yönelmiş bulunuyonız. ler okuyarak daha iyi dinlendıredıği) gayet ağır bir dille anlatıbıleceklerinı söyluyor. Bu dergiDerginin, 9 Tesrinievvel 1330 da lıyor. Dergide hikâyeler, masalj'i okuyanların aynı zamanda «Bu çıkmış 78 inci sayısını inceliyelim: lar, şiirler, toplum bilgileri, sağgüne kadar altüst olan imlâmız İlk yazının adı, «Amerika'nın lıkla ilgili yazılar var.. Hemen Yüksek ve thtisamlı Binalan». hepsi de resimlendirilmiş. (Kız, hakkında bir fikri mahsus edınebileceklerini» de ekliyerek biti«Amerikalılar dünyanın en baherkek, bütün çocukların göndereriyor sözü.. tiyar milletidir» diye başhyor yacekleri yazılar eğer ahlâkın yük«Altust olan imlâmız. » En ye zı.. New York anlatılıyor ve «lnselmesine yardım ediyor; ya da ni çocuk dergısıni, meselâ 1965 te sanın içi, Istanbul'un da böyle bir bilgi veriyor, bir şeyler öğretiçıkmağa başlamış Öğrenci Postaşehir olduğunu görmek istiyor» yorsa, memnuniyetle yayınlanasını açın, onun da on sozünde dıye bitiyor. caktır dergimizde) deniliyor; sonraki sayılarda da öğrenci yazıla «altüst ola nimlâmızın» yakınmaSonra, «Balık Ağı» adlı hafifce lannı bulacaksınız.. rına yer venlmış olduğunu gorü öğretici bir öykü.. Fransızca'dan Dergıye şoyle bir göz ge.direyoruz. çevrilmiş bir öyku daha.. «Tabialim: Bir öykü.. tvı, sozünde du tın Hayret Verici Dokumacısı. Dergiye gönderilmiş bir okuyurur çocukları öven, mükâfatlancu mektubu da çok ilginç. Dergi örumcek hakkında, öğreticiliği, dıran bır hıkâye bu.. Sonra, okulbir miktar övüldükten sonra, ötatlı, ilginç bır hava içtode eridan kaçmanın kdtülüğünü anlazetle şöyle denîyor bu mektuptilmiş guzel bir yazı.. Tolstoy'dan tan küçuk bir piyes.. Daha sonra ta: (Derginiz, sınıf birincilerinin «Bir Insana Ne Kadar Toprak Lâ«Müsahabatı ahlâkiye» başlığı fotoğraflarını yayınlıyacağını b:l zımdır?» adlı, surekli bir yazı.. dirdi. Tabiî güzel bir hareket bu. altında bır yazı: «Hanım Kızlarımız Ne Okusunlar?.. Yazı şöyle Kısacası, birçok bakımlardan Ancak, çocuklar bilmelidirler ki, başhyor: «Hanım kızlarımız oknbn günkü çocuk dergilerimizden önemli olan sınıf birincisi olmak sunlar mı ve ne okusunlar?..» Kızçok daha üstün, çok daha sevimli değıl, fakat çalışmak, öğrenmek larımızın okumaları aleyhine obir dergi, bn ilk «Çocnk Dünyave burüardan doğan rahatlığı dulan cereyanlardan sdz ediyor; kız sı». £v; yabilmektir.) larm okuması gerektiği fikrini İ7. bu gerçeği, bu tarihten 70 savunuyor ve iddiasını ispatlayıl sonra Millî Eğıtim Bakan mağa çalışıyor yazar.. Yazınm allığı yetkililerine anlatamıyo tmdaki imza da söyle: «Feyziye ruz.. 7080 kısilik sınıftan, «if mezunlarından Hnriye». Yâni otihar listesi» denilen, gayet dar kumuş bir hanım kız.. 2. ÇOCUK DÜNTASI: Mnallim sınırlı, acayip şeye, sadece iki çoAhmet Halit (Yaşaroğlu) tarafın Daha sonra «Zamane Hikâyelecuk seçilip bunun da ilân edil ri> nden güzel bir çeviri vardan çıkarılan, çok faydalı, çok mesinın sakatlığını, yıllardan be «Mâbadi var» olan bir yerli ma tatlı bir dergi.. 1926 yılından 1929 • ri akh eren herkes ar.latmağa ça sal.. Çeşitli bilgiler.. Küçük fık yılına kadar devam etmiştir. Delışır bizim Millî Eğitim Bakanh ralar ve bulmacalar.. ölçulü ka nebilir ki, o günden bu yana çığına.. Öğrencilerin çahsma'arını fıyeli bir jazıda, dılenen bir ço karılan çocnk dergilerinin (Tficel değerlendırme fikrine elbette kar cuğun, kendısıne «miskin dilenci» yayınlanndan olan «Arkadaş» haşı değıliz.. Fakat bu guzel fıkrin dıyen zengin çocuklanna karşı riç), en tatlısı, en faydalısı, en yanhş kullanıhşı yuzünden her acıklı savunmasının hikâyesini veirmlisidir bu.. Buradan herhan yıl, çeşitli uzucu olaylar meydabuluyoruz. Belli ki, sadece «zengi bir yazıyı, hemen hemen hiçna gelir.. Bundan 70 yıl once çı gin çocuklanna» çatmak amaciybir tarafına dokunmadan alıp, bu le yazılmış; fakat bu arada dilenkan bır dergiye, bir okuyucunun gun çıkmakta olan bir dergiye ciliğin de savnnmafiinı yapıyor gonderdığı, derginın sınıf bırıncıaktarabilirsiniz. özellikle şiirler âdeta.. lığıne verdiği onemi nazık bır çok tatlı.. Bilirsiniz, bizdeki çodılle taşhyan bu mektubu, bu Dergi orta boy.. 16 sahife ve tacuk şiirleri, çok defa anlamı, ayuzden ilginç bulduk. mamiyle resimsiz. hengi, güzelhği kıt birtakım söz «Çocuk Bahçesi» de, adının aldizileridır. «Çocuklara Mahsus Gazete» en tında acıkladığı amacı gerçekleşuzun ömürlıi çocuk dergılerinden 3. ÇOCUK DÜNYASI : 1943 tirmeğe, çocnklann ahlâkına ve bırı.. Elımizde bulunan sayılara martında Öğretmen D. N. Arsan bilgilerine hizmet etmeğe gayret gore, 5 yıl sürekli olarak yayır.tarafından çıkanlmağa başlamış. ediyor kısacık ömrü süresince.. lanmış.. Ancak, aynı kısıler taraÇocuk Bahçesi'nın son sayısı 21 Bugünkü resimli çocnk dergilerifmdan, daha önce çıkarılmağa nin başlangıcı denebilir bunabaslanmış bir de «Hanımlara Mah rıisan 1321 tarihinı taşımaktadır. Renkli resimlerle doln bir kapak. sus Gazete» var. Hanımlarla ilgıResimler, bngünküler kadar tah bu dergmın okuyucuları arabancalı, bıçaklı degilse de, içersında bugun hayatta olanlar, bu ocuk Dünyası çok sevilen bir deki başlıklar bngünküler gibi dergiyi hâlâ sevgiyle, överek anad.. Çünkü bn ad altında dört heyecan verici: «Tüyler Ürpertici latıyorlar. «Hanımlara Mahsus ayrı zamanda, dört ayrı kişi Bir Fen Romanı», «Canavarlarla Gazete», belki de hammlar içm tarafmdan çıkarılnuş çocnk derKarşı karşıya>, «Cehennemin Kayaymlanan ilk dergi olduğundan gisine raslıyoruz. pısında», «Palabıyık Kovboy». öturü, zamanının okumuş hanımllki. 1328 yıhnda, Türk Yurdu v.b. Dergide 7 tane resimlendirilları tarafından kapışılarak almır Kütüphanesi Neşriyatı olarak çımiş yazı, 6 tane de türlü serüvenmış. Bu derginin, Çocuklara Mahkarılıyor.. Başka ad yok.. Fakat, leri dile getiren resimli roman sus Gazete'ye dayanak olup ol birinci yıhnı tamamlamasından var. madığını bilemiyoruz. O gunden ötürü, Ispartalı Ismail Hakkı bey bu gune, kişilerin sermayesiyle Bütün çabasına rağmen bn dertarafından yazılan kutlama mekçıkmış butun çocuk dergilerındf. tubu, Tevfik Nurettin Beye hıginin de ömrü çok kısa,. aralıksız olarak 5 yıl dmre sahip tap ediyor. 4. ÇOCUK DÜNTASI: 1954 de, bulunanların sayısı pek az olduBu derginin de adının altında, Sabri Tümkor tarafından, bütün ğu ıçm bu kuşku uyandı bızde.. araacını bildirir bir cümle: «Çoderslerle ilgili olarak yayınlanDerginin fiyatı 10 para.. Zama cuklann fikirlerinin açılmasına mağa başlamış bir dergi.. Ders ad nı ıçın bu para da az bir şey sa çalısır ve haftada bir çıkar milli ları altında, o derslerle ilgil güy.lmaz.. Sahibine kâr bırakıp b; mecmnadır.» * zel yazılar var.. Ama bunun da rakmadığını, sonunda neden çıkKendinden önce çıkmıs dergiomrü uzun değil. maz olduğunu öğrenmek mumlerle arasında her bakımdan çok kun olmadı. Ancak, ilk sayısı ile, fark var.. Dil çok sade.. Yukarıya YARIN 1 mart 1317 tarihini taşıyan eli aldığım, derginin amacını belirtir mizdeki son sayısı arasında bir Bizde Çocuk Dergilecümleden de belli bu.. Canlı, hadeğisme, bir çelisme ya da geririnin Kısa Ömürlü reketli bir dergi.. Öyküler, masalleme göremedik. Havasını hiç de lar resimlendirilmiş.. Sadece reOluşlannın Nedenleri? ğiştirmeden sürüp gitmis. Dili, simle anlatılan hikâyecikler bi E Bizde ilk çocuk dergisi ancak yazarların tutumlanna g5re daba hafif, ya da ağır olnyor. Bazı öyle hikâyelere, masallara raslıyorsunuz ki, asağı yukan bugünkü çocuk, çocnk degilse bile genç, rahatça anlıyabilir Fakat başyazılar ve zaman zaman diğer bazı yazılardaki dil de, bneün 60 yaş civannda olanlann bile anlamakta güçlük çekecekleri kadar eski ve afır.. Belli ki dil üsîunde bır belli tutumu, bir kaygısı yok derginin.. O, bütün gücü ile çocuklan «iyi ahlâklı ve çalışkan» yapmak amacır.a ydnelmiş.. Hem de sonuna kadar sadık kalmıs ilk savıda verdiSi soze.. Çocuk bahçesi Bazı kisiler sömürgeciliğin ve emperyalizmin tarih sayfalan arasında kaldığına inanırlar: Kafada kolonyal şapka, elde kırbaç ve ayakta çizmeyle dolasan sömürgeci tipı geçen yüzyılda kalmıstır... öyleyse ne demek sömürmek, sömürülmek? Birleşmiş Milletler Teşkilâtı, Atrikadaki yamyamlara bile devlet olnu hakkı tanımıstır. . öyleyse ne demek emperyalizm? Bunnn yamsıra Mısır gibi, Çin gibi, Batıya kafa tntan devletlere düsmanük içndeyiz. Nâsır sanki Süveyş'ten Ingiliıleri değil de bizi kovdn. Koskoea Çin dünya pazannın üçte birini meydana getiriyordn. Bu pazarı tkinci Dünya Savaşından sonra kapitalistler degil de sanki biz kaybettik. Garip düsünüslerin etkisindeyiz. BağımsızlıU lâfından ürker oldnk. Millî petrol şirketimiz başan kazandı mı »ğlamaklı olnyor, yabancı petrol şirketlerinin en küçük basanlannı sevinçle oknyncnya duyurmaya calışıyornz. Ve fistelik kalemleriyle sanki derin bir zilletin çuknrunu kazmak için çırpınan bir sürü yazar, bütün bn lâfları getirip Batı'ya bafü olmak gerekçesinde düğümlüyorUr. Ne demek Batıya bağlı olmak? Şu sözün anlamı üstünde düşünmek bile bize bir ışık serpebilir. Biz Batı'dan ayrılamayız derken Batı'nın içinde imişiz dnyşnlanna kaptınyornz kendimizi... Oysa dört bir köşemizle bal gibi bir Do|u toplumuyuz. Adam başına 160 dolârlık millî gelirimizle, yirmi milyona varan alfabesiz halkımızla, tanma dayanan ilkel iktisadi yapımızla hiç kimse bize Batı nygarlığına katılmıs toplnm diyemez. Batı uygarlığına katılmak sanayi toplumu düzeyine çıkabılmek ise bu yükselisin yollannı müspet bilim kafasiyle arastırmak knrtulusun birinci şartıdır, Yoksa Batıya bağlı olmak Batılı olmak anlamına gelmez. Fas ülkesi de adam başına yılda düşen 130 dolârlık millî geliriyle Batıya bağlı dır. Ama Batılı değildir. Bir apartman kapıcısı apartmanda oturur. Ne var ki, hem yaşayış hem de durnm bakımından apartmanın öteki sakinlerinden çok farklı durumu vardır. Birtakım anlaşmalarla Batılı ülkelere bağlanmak bir Doğu ülkesi için ne ifade eder? Temel mesele değildir bu! Apartman sahibi Amerika, kiracılar Fransa, Ingiltere gibi filkeler .. Ve bir fakir Doğu toplumuna da kapıcılık verilmiş. Kapıcı övünüyor : Ben medenîyim, ben apartmanda oturuyorum... diye. Bizim dnrnmnmnz iste bu kadar acıdır. tçinde bnlnndnğnmnz çelişme, nydurma bir çelişme değildir. Bilimsel bir çelişmedir. Çünkü biz kapitalist dünyanın bir üyesiyiz. Oysa kapitalist dünyanın içinde iki türlü millet vardır: Bağlıyan ve bağlı olan... Biz «kapitalist dünya içindeyiz ve Batıya bağlıyız» derken boy aynasında kendimize bir iyice bakmalıyız. Kapitalist dünya içinde çeşitli fikirler de vardır. O fikirleri de iyice tanımalıyız. Çünkü Türkiyede gerçek büyük yanlıslık şu hatalı denkleme inanmamızdan doğuyor : • Batı eşittir kapitalizm...» sanıyor bazılanmız. Bn bazılanmız içinde kimler yok ki! Türkiyenin iktidannı eline almış olanlar böyle bir yanlıslığa ayak nydnrmnslardır. Oysa tarihimiz ne kadar açık ve seçik: Atatürk Batı nygarlık düzenine çıkmayı amaç edinmişti, ama kapitalist emperyalizmine karsı idi. Bnnn da her fırsatta açık açık söylemiştir. Türkiye kapitalist yoldan Batı nygarlıgına nlaşamaz. Tersine bn yoln bırakmadıkça Batı nygarlıgı ile aramız açılacaktır. Kapitalist olmıyan bir kalkınma yöntemine giremezsek, daha da siyas) buhranlar içinde çırpınacağız. Şu anda masamızın üstünde dnran bir kitabı bn konnda aydınlatıcı olarak okuyuculanmıza tavsiye ediyoruz. Son zamanlarda Türk kamn oynnn nyancı eserler birbiri ardından yayınlanmaktadır. Pierre Jalee'nin «Voksul Ülkeler Nasıl Soyuluyor> isimli incelemesi bnnlardan biridir. JaUe, rakamlara dayanarak sömürülmeyi, daha doğrnsn soyulmayı anlatıyor. Dayandığı sayılann Birleşmıs Milletler Teşkilâtı istatistiklerinden almması, söylediklerini sağlama bağlamaktadır. Bn rakamlara göre 1953 ile 1962 arasındaki sürede adam başına gayrisâfi millî hasıIanın seyri (1958 yılı 100 itibar edilirse) Rusyada 72'den 136'ya, Amerikada 101'den lll'e nlasmıstır. Romanya 79'dan 141>, tngiltere 91 den 109'a varmıstır. Bn gellsme sosyalist filkeler grnpunda 52,7 ve kapitalist ülkeler grnpunda 32'dir. (Bn rakamlar Birleşmiş MilletIerin 1963 tstatistik yıllığından çıkanlmıştır.) Bize benziyen az gelismis ülkeler ile hem sosyalist ve hem kapitalist blokun arası gittikçe açılmaktadır. Gene rakamlara dayanan incelemeler sonucn Pierre Jalee, az gelişmislere giden yabancı sermaye konnsnnda şn hükme vanyor : Tabancı kapitalist teşekküllerin yoksnl ülkelerdeki kârları ana kapitalist ülkelere akmakta ve onların sermayelerine katışmaktadır. Bu da emperyalizmin dnrnmunu sağlamlaştırmaktadır. Yani kapitalist yabancı ülkelerden sermaye gelmesini beklemek boşnna bir bekleyiş olacak, gelecek teşebbüsler de sermaye birikimine değil sermaye boşalmasına yol açacaklardır. Bn durnmda Türkiye gibi bir, az gelişmiş ülkenin Batılılaşmasını istiyenler Batıya bağlanmanın tersine bir sonuç verip vermediğini arastırmak zomndadırlar. Batının peyki olmak başkadır. Batı nygarlığına, yani sanayi toplnmn düzeyine yetişmek başka... Bağlanmak. B 2. Çocuk CrDtiyası ve diğerleri DURAK ŞARKÜTÖRİ PEK YAKINDA EN TEMİZ SERVİSİ İLE EMRİNİZE AÇILACAKTIR. Güzelbahçe. SEREN PASAJI. Nişantaş Cumhuriyet 13034 TAKLİTLERİNDEN SAKININIZ Çocuk dünyası Ç MAARIF DUVAR SAATLİ TAKVİMİ Pek yakında bayilere tevzi edilecektir TOPTAN Satış Yeri: Yıl sonu çekilişinde; İstanbul, Caddebostan ve Yeşilyurt'ta beheri 100 000 liraya kadar 3059 ayrıca 1 KİŞİYE APARTMAIN DAİRESİ İSTANBUL MAARİF KİTAPHANESİ Cağaloğlu Yokuşu No. 38 İST. 1 O O O O O LR İA •kişiye cem'an 1 M İ L Y O N liralık ikramiyeler Kasım akşamına kadar . hesap açtırmakta acele ediniz. DİKKAT BAŞKA ŞUBEMİZ YOKTUR FITIK flNSTITUT HERNIAIRE DE LYON'un Kahdbmza kovusocoköncekıgibiçolışabileetlamir. TIK TEPAVİİİ SAHAftNtA40f£NeÜK TECHUSE . YENİ MOPEZN M£TVt> TI*tf tCOmgOL MVNPA YETİiMİf MVTEHAISt*HOA4CT7Mzt£ owa.k kuruk^vecı ho.ı 121+kat 1EV .V. apartman daireleri tam konforlu, kaloriferli, parke ve marley döşemeli, deniz manzarahdır. Reklâmcıkk (4237) 130016) İlâncılık 9503/13038