Katalog

8AHİFE DÖRT CUMHDRÎYET 19 Ocak 1965 TANIDIPİIZ Ml? Bir beyaz için Kongo para basan makinedir Kuzey Afrıkada, daha doğrusu Tunus'ta asırlar önee doğan bir inanışın 20 ncı asır Turkıyesinde temsilcisiydi. Kısa zamanda Ankaranın bır ılçesinde onemli isim yaptı ve etrafındakı insanlan etkisi altına aldı. Soylendiğıne gore, etrafını kendinden geçiriyor ve ne yaptığını bilmez hale getiriyordu. Bu yüzden 1951 yılında Ankarada onemli kınp yıkma hâdiselerine sebep oldu. Olayların buyumesi üzerine devrın hukumeti «ozel kanunlar» çıkartmak mecburiyetinde kaldı. 1950 den once CHP'liydi ve Atatürk partısi oy sağlamak için bu şahsın gayrikanunî faaliyetlerine gdz yumardı. [Dün bn sütunlarda batasettiğinıiz şahıs Kutm Gulektir.] Hep daha çoh para kazanmak içinl... ir Lübnanlı, katolik zencilerle sohbet ederken Lubnanın nerede olduğunu bir türlü târif edemiyormuş... Türkiyenin güneyi demiş; Türkiyeyi bilmiyorlar ki anlasınlar!. Suriyenin yanmda, Kıb ns adasının karsısında demiş, olmamış .. Lubnanın bütün komyula rını saymıs yıne anlatamamıı!. Bu arada son bir çare aklına ge) miş; • H. tsa'nın doğduğu yer varya demis. İste Lübnan o bölgededlr .. Kndüsun yakınında .. Zenciler bu defa baslarını sallayıp; Fakat demisler. Sen beyazsın, tsanın doğduğu yerde beyaz nasıl olur .. Orada yaşayanlar siyah değil ml?. Lübnanlı; Gayet tabtt diye gfilmüs. Bizinı tarafm insanlan beyazdır. Haz reti tsa da san taelı, mavi gözlü bir çoeuk olarak doğmustu.. Bir hayli Kilise eğıtımi görmüf olan zenciler daha da hayrete düserek sormuslar... Evet ama bizim yıllardır taptığımu Hazreti İsa siyah degil mly di?!. Lübnanlı, karşısındakileri tsanın beyaz olduğuna ikna edebılnüş mi, edemeroı» ml onu bilmiyo rumi Ama, Kongoda ilk gözüme çarpan manzara halkın sefaleti ve bunun yanında böyle bir takım hu rafelerle aldatılmıs olmalarıydı... üstelik iyi insanlar, kabiliyetli insanlarla doluydu siyahlann dünyan... Bizim ve onların meseleleri ki gunlük bir tngılız gazete•iyle bir Turk gazetesının mukayetesini yaptık. Netıce foyle çıktı : AKTÜALÎTE BtZDE: Egede bir köyde, gerieiler ayaklandı. Yiiıe y»kın gerici, köy ögretmenlerine «aldı rdı, Kaymakam Vekilinin katsnna ednn indirdi. ONLARDA: 6 ncı atom gemiajnin insaatı tamamlanıyor. İKTtSAT BtZDE: 14 Te 15. kotaların flnansmanı için Amerikadan 70 milyon dolârlık kredi Mğiandı. ONLARDA: Amerikanın iktiaadi hegemonyasına karsı Avrupanın 10 büyük şirketi, durumlarını gösden geçirmeye basladl. SPOR ! BtZDE: Millt Takım kalecifi Turgay borcnnn ödemedifi için •vindekl egya haczedtldi. ONLARDA: Sir Stanley Mattkewı 51 yaıında da futbola de B Onbeş yıl önce Kongoya az bir sermaye ile gelmişli. Şimdi aylık kazancı 8 9 bin dolardır. Dönyanın her yerinde servetinin faiziyle yaşayabilirdi, ama Kongodan ayrılamıyordu gibi blnalar, hastaneler, okullar vardı ve bundan kısmen siyahlar da istifade edebiliyordu. Yalnız as lmda bütün iji sartlar, beyazlar, Belçikalılar için hazırlanmıstı Kon goda .. Bir defa, Leopoldvilden Kongo'nun diğer büyük sehirleri olan Stanleyvile veya Elizabetvile gitmek için karayolu yoktu... Ya uça ğa binecektiniz, ya da, ejer nehir üzerinde ise nehir vapurlarına.. Me selâ, Leopoldvilden Stanleyvile nehir yolu ile gitmek sekiz gün sürii yordu . Kotlgonun bas fehrinde modern binalar yükseldığini bir Avrupa sehrini andırdığmı söyledikten sonra, tabiî güzelliklerini de unutrnamak lâzım .. Ormanların arasında beyazların ve bir takım hükümet erkânınm oturmaaı için yapılan yüzme havuzlu villaların genis ma halleler meydana getirecek kadar çok olduğu bir diyarda renkli ve câzip hayat yaşıyordu bir azınlık. leketi olan Katangadan 3000 tane seçme jandarma getirmişti.. Bugü nün iktidan, Kongo ordusundan çok Katangah jandarmalara güveniyordu .. Öte yandan 500 kadar Amerikan askeri hava meydanını korumakla görevliydi .. Aynca Birleşmiş Milletlerin para ile tut tuğu Nijeryalı 600 kişilik komandos birliği her hangi bir tehlike ânı için hazır bekliyordu ve bunların gayet iyi eğitim gördükleri soyleniyordu... Amerikalı, Belçika h pek çok subay da bu askeri kuv vetlerin sevki idaresinde yer almıs lardı Leopoldvil caddelerinde pür silâh dolaşan bu askerin yarattığı havayı bir düjününüz!.. Pek tabıi, beyazların da kulakları yerli ve yabancı radyoların ajans haberlerinde muhtemel bir tehlikeye karşı hazır olmaya çalısıyorlardı.. Brezavilden, Leopoldvile yapılabi lecek bir çıkarma sitede yaşayan yüzbinlerce zencinin de katılmasiy le elbette ki korkunç bir kuvvet haline gelirdi. Esasen, Leopoldvilde ihtilâlcile rin genis teşkilâtı olduğu ve bun lann kuvveti, hükümet tarafından da biliniyor, sık sık genis çapta tevkif naberleri hem gazeteler ve hem de radyo ile halka bilhassa duyuruluyordu .. Neydi bu siyah adamlann istedikleri? Acaba Kongoda hiç bir be yazın orurmamasını mı arzuluyorlardı! Sanmvyorura .. Ama ot yedıklerini, onnandan topladıklan muzlarla karın doyurduklannı gör düğüm zendlerin memleketlerindeki büyük zenginliğe rağmen bir türlü alamadıklan paylannı ümit le bekledikleri muhakkakü.. tster sol, ister sağ . Hangi sıstemde devlet çarkı kurulursa kurulsun, pek kısa zamanda kalkın ması mümkün olmayan milyonlar ca talihsiz siyah insanın, iste sırf bu ümitle mevcut rejimin de değisiklik isteğıni tabiî karşılamak lâzım her halde!.. Ama değisiklik olursa aradığmı bulabilecek mi? tşte orası belli değil.. İ vam edecek. StNEMA : BtZDE: Yeni rilmimizin reklâmı: «tstanbal'nn Kızları» ve «Bir öpücük Versene Bana». ONLARDA: Cecille de Mille bir dev filme daha başladı. HANIM AHÇILIK YAPAR... Adana'nın bilgili çiftçilerinden Yuksek Ziraat Mühendisi Kasım Ener, batın toplanttsında konusurken, Adana'da m l u ziraat için 180 dönüm bırakan tasandan dert yandı •• şöyle dedi : «Bi* dört kardesiı ve 5090 d8Büm toprsk isliyenrı birlikU. Kh, aoeak blr ekmek paraaı ytyeblllyor»!.. İM donüm oldm mn, iktisadl elmaktan çıkıyor o. Tabi! bn dnnunda çiftHkte ahçının yerine esim geçer. ben de traktSrfl süreriro!..» Haztrhyan: ı. rıazırııyan: T. «AYTUL • rıuı LEOPOLDVİL'DE NE KADAR ASKER VAR? Bütün bunlann yanında, bir mil yondan fazla zencinin 30 bin kadar beyazla beraberce yaşadığı Leopoldvilde daımi bir huzursuzluğun, endışenın hüküm sürdüğünu dışardan gelen bir yabancının u s setmemesı mümkün değildi... C * delerde adım başma siyah ve beyaz askerlere rastlanıyor... Vâsıta !ar, ikide bir delice süratle geçen as keri kamyonlara, jiplere yol vermek mpcburiyetinde kalıyorlardı.. Leopoldvıldeki beyazların ve bu arada hukümet âzalarınm emniyetı için Başbakan Çombe, kendi mem HER AN BEKLENEN İHTİLÂL... Leopoldvilde bulunduğum günlerde beklenen tehlikeli olay; (ki şımdıden sonra her geçen gün pat lak verebilir.) Şehrin dışına doğru uzanan, zenci sitesinde oturan yüz binlerce insanın ayaklanması.. Veya Kongo nehrinin hemen karsı kı yısmdaki ışıkları pınl pırıl gorünen Brazavilden âsilerın başşehre bir baskın yapması.. Brazavil eski Fransız Kongosunun merkezıydı. Ve şimdi orada bağımsız bir sol hükumet vardı.. Çombe Hükümetine baş kaldıran âsi kumandanlar bilindiği gıbi Bra zavilden büyük destek gorüyor.. Çombenin iddiasma gore Rus ve Kızıl Çın temsilcileri isyan harekâtmı oradan idare ediyorlardı Asiler omurrdyetle Piğme kabilelerine mensnprur. Yakanda yaslı Piğme görayorstmuz 1960 senesine yânl Kongo bağımsız Cumhuriyet oluncaya kadar Belçikalılar siyahlann yeter dere cede eğitim görmesini »ağlamamı» lar hattâ mâni olmuşlardı. Nitekim onlar aynlır aynlmaz, Kongoda işler yürümez hale gelmisti... Yeni yeni îngilterede, Fran sada okurrtuş gençler kendi memle ketlerinde görev almaya b«slami| lardı. Peki bu kadar tehlikeye ve sene lerdir bir hayli para kazanmalanna rağmen beyazlar naml oluyor da Leopoldvili terkedemiyorlar diyeceksiniz!.. Doğrusu bunu ben de merak et tim. Ve arastırdım. Vardığım netice su oldu.. Pek az sermaya ile ufacık bir dükkanın sahibi öyle korkunç para kazanıyor ve murakabeden uzak bu çark öyle rahatlıkla dönü ytvdtı ki bu korkunç ve rahat kazancı bırakıp ayrılmak beyazlar» güç geliyordu... Çok yakından tanımak fırıatını bulduğum mağaza sahiplerinden bi ri gülerek bana fu samimi itirafta bulundu, meseleyi daha iyi anladım. « Onbe» senedir Kongodayım. Az bir sermaye ile işe ba|ladım. Sımdi ayda 89 bin dolâr kazanıyo rum. Ve artık para basan bir makıne haline geldim. İnanınız hırs bastı beni... Şu anda dünyanm her kosesinde rahatça aervetinün faizi ile yacayabilirim .. Ama isimi bıra kamıyor, buradan tehlikeye rağmen ayrılamıyorum!.. Kongodaki kavganın sebebini |im di biraz daha anlatabildim mi aça oa?! tipöt bir HERŞEY BEYAZLAR İÇİN!.. Asırlarca Belçikahlann idaresinde yaşayan Kongolular maalesef Afrikanın en geri kalmıs milletlerinin belki de birincisiydi.. Fran sızlar, tngilizler de bu kıtada sömflrgelere sahip olmuşlardı ama, onlann zencileri nispeten daha iyi fartlar altında yasattıklan, okul, universite, hastane açtıklan bilini yordu... Evet Leopoldvilde de dev TEHLİKEYE RAĞMEN KALIYORLAR!.. Leopoldvilde oturan beyazların hepsinin hali vakti yerindeydi hem de pek yerindeydi .. Hattâ diyebilirım ki; Yüzde 95 i sadece günü nu yaşamak için değil, para topla mak için çalısıyordu bu çok sıcak ve uzak diyarda... Bütün ticaret, beyazların elindeydi .. Hükümet âzalannm ya Fransız, ya Belçikalı veya Amenkalı muşavırlerı vardı.. Dnnyanın en zengin toprakları Kongo'dadır Kongo madenleri ve tarım Orünleri bakımmdan dünyanın en zengin memleketlerinden bi ridir. Buna rağmen halkı gayet fakirdir. Bütün bu zengin kaynaklar yabancı şirketler ta rafmdan isletilmekte, zenciler ise ha\'salanm alamıyacağı ka dar az para karşılığında çalıştınlmaktadır. Vasat bir gömleğin 4 dolâr, avakkabınm 78 dolâr olduğu Kongo'da en yüksek isçi ücretl 1215 dol8rdır. UBANYUM Atom bombasınm imalinde kullanılan bu maddeden, dünya istihsalinin hemen hemen tamammı Kongo çıkarmaktadır. (Rusya hâriç) PIRLANTA Bütün dünyada endüstride kullanılan elma sın yüzde 90 ı Kongodaki madenlerdedir. ALTIN Bilhassa Katanga bolgesi çok zengin altın maden leriyle doludur. BAKIR Yine Katanga'nın toprakları pırıl pınldır.. Dunya bakır istihsalinin mühün bir kısmı Kongodadır. Senede 300 rnilyon dolârlık bakır satılır dısarıya.. Bütün bunlardan baska; Tungsten, Kobalt manganez, Berilyum, Tartalyum da Kongo'dan çıkar. Kongo, ayrıca dünyanm en büyük seker, kauçuk. kakao, kahve, pamuk ve bitkisel yağ ihracatçısıdır. Kompresör Satın fllınacakür Ankara Elektrık. Havagazı ve Otobüs I$letme Müessesesinden 1 Müessesemiz Ihtiyacı için 1 adet dizel motoru lle akuple, iki tekerlek üzerine monte edilmls 78 atü basınçlı hava kompresörü (asgarl 45 m3/dak hava verebilen) lekbf alma usulü ile va Türk parası ile saün ahnacaktır. 2 îlgililer hazırhyacaklan tekliflerinl prospektüs kataloğ ve teklif fiatlan fizerinden % 7,5 nispetinde oauvakkat teminatlan ile birlikte 25.1.1965 pazartesi günfi saat 17,30 a kadar Müessesemiz Umum Müdürlüğune tevdi edeecklerdir. S Postada vâki olacak gecikmeler nazan itibare |7öı 147 Hava Kongoda meydanı var.. 4 Müessesemiz stparişi yapıp yapmamakta veya dllediğine yapmakta aerbesttir. (Basın 238 A. 112/813) Belçikalılar zamanında Kongo, 6 bolgeye ayrılmıştır. Leopoldville Equateur (Coquilbatville) • Doğu bölgesi (Stanleyville) Kivu (Bukavu) Kasai (Lulabourg) . Katanga (Elizabetville). Ve bütün bu bölgeler arasında yol yoktur... Bır sehirden diğerine uçakla gidilebilmektedir... Ayrıca da nehir gemileri vardır. Kongoda bu yüzden irili ufaklı 147 hava meydanı vardır. Malkoçoğlu tKonu ve resim: Ayhan Başoğluı raeEmı PRENSES KAP5SILA9TI Kongolu zenciler uyuşturucu madde kullanmasını çok severler. Özel piposu ile esrar içen bir âsi Piğme .. Piğme kadınları süs olsun diye saçlannı keser, yüzlerine acayip çizgiler {izerler.. YARlN: ÂSİLERİ İDARE EDEN BÜYÜCÜ KADINLAR vv Motor \iiiiai Enstlfüsü Müdiirliiliinden Ekıiltmeye konulan Maddr Muh. Bedel M»v. Tem. EksiItmeDin Tsriki 9ekll Saatl BÜYÜK , FELSEFE LUGATI tamamlandı BEHER CİLDt 40 T.L. Her üç cildın baflıca latış yeri KANAAT ve Î N K I L A P Kitabevleri Cumhuriyet 829 K\UÇ USTAUSlNIZA HAVRAN OLMAMAK SOLOAN SAĞ A: 1 Paklıtanda Eyup Han »• Onnah taraflıUrı araıında dcvtm «tmekte olan. % cKöpegt tok deUl» «ni»mıı»« lkl töz, bayagı. 3 Duvarda eıya koymaya mahsua yerler (çoful), detm. 4 NoU. «n küçük Kuyal topluluk. 5 Müıaade koparmış durumda, bir renk. « Hayvan ayakkabuı, cto« •n toprmk glbl oll> manasına bir emlr. 7 Alafranga kaymak, çok yagmur yağmca alçak yerleri basan. t Tertt «bir fikri karsısındakine sorla kabul ettirmeğe çahjm» harektü» dlr. t Bir harfln okunusu, MSuklarda çok aranılan YUKAKIDAN AŞAÖIYA: 1 >Koea bulman çok güç olaeak olan ergen dlsl» karsılıtı iki tdz. 1 Erkek cet, bir oyun aracı. S Afrlkaı daki bir çöl bölgnl halkı (çojul). 4 Hayvan Kmerlnl tutan kusak, Yen ıtadı boyle blr g6*teri yapılırken yıkıldı. 5 Tersl blr geometrl tertraidir, Avrupanıa I 134 16 Iat »kar »ularından. S Blr erkek »dı. blr edatm kıultılmıı v» ka lınlaftınlmısı. T <G«çmlt> ln yarnı. klrayasal madd«l«rden. > Hak esasına Dunku bulmacanıD dayantrak. (••halledllmlf tekU U terbn). • Bir böceğin konutlanndan clde cdUan, kokmuf « H t . Bir milletln hava gücü, kanatlı bir gençliğ» dayanmaktır. Bu gflefl FtTRELBRİMtZİ Türk Hava Kurumuna vererek zlnde blr hal» de tutaiım. S Kalem Batarya 14 056X) TL. 5 Kalem Muh. Âlet ve Malz. 26.785.00 TL. 8 Kalem El Aletı 32.295.00 TL. 7 Kalem Alet ve Teçhızat 35 859.00 TL. 1 «nstıtümüz ıhtıyacı yukanda yazılı dört grup saatlerde kapalı eksiltmeye konulmuştur 1 054.00 TL. 2 008.88 TL. 2.422.13 TL. 2.689.43 TL. alet ve teçhizat J. Şubat. 1965 Kapalı 10.15 2. Şubat. 1965 » 10.30 2. Şubat. 1965 > 10.45 2. Şubat. 1965 » 11.00 hizalarında yazüı f ü n v e 2 E k n l t m e l e r tstanbul Okullar Saytnanlığında toplanacak Satınalma Komisyonumuzea hiıalannda yazılı «aatlerd* yapılacaktır. 3 Eksiltme dosyası Şışlı Motor Sanat Enstltüsü Müdürlüğünd» m e ı a i »aatl.rl dahilind. g«rulebilir. 4 TeklU zarflan ihale saatinden bır saat e v v e l Saünalma Komityonumuza tMİim edllmia olaemktır. (Bmmn 806/814) Herif ... 818 FAKAT LAJ? Î kAUREEPİCİ OUVAAZ.ğtöM THŞ&CKUR EPERİM KeLi LBRİ PE KIUC» NIZ 40 19 Ocak 1926 tarihli Cumhuriyet'ten Şehremini (Belediye Reısi) Operstör Emin bey, istifa etmij ve ıs üfanamesini dün sabah Dahiliye Vekâletine göndermistir. tstifasına sıhhl vaziyetinin müsait olmamasını sebep gösteren Emin beyin istifasından bir gün evvel Emanet'e Vekâletten bir tebliğ gelmiftir. Vekâlet bu t&mimde, ekmeklerde yüzde ondan fazla çavdar bulunmaması hakkmdakl Emanet karannın birçok sikâyetlerl mucip olduğunu ve bu kararın yerli mahsulün zararına bulundugu zikredilerek dikktt çekilmistir. tttifaya bu sebebin s&ik olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Şehremini Emin Bey dün istifa etti Mevsimin ilk kan yağdı Şiddetli lodas ve poyraz hrtınalarından sonra mevsimin İlk karı dün yağnus ve sabah yataklarından kalkan tstanbullular fehri karlar altında görmüşlerdir. Romanyadaki resml dairelerden Veliaht Karol ile refikasının re•imleri kaldınlıp yerlerine yeni Veliaht Michael'in resimleri asılmıgur. Bnta bey Prens Michael Prens Michael'in resimleri asıldı Sâbık Veüahdın istifan »ebebi nakkında m'talaa lerdetmek bütOn Romanym hudutlan iemde ymaak •dilmijtir.