Katalog

İK1 CUMHURTYET 2 Ağustos 1964 llllllllllllllllllllllllllllllll Yeni Alicengiz oyunu! Sahne : özel yatınmları destekleme k için devlet desteğiyle kurulmuş bir banka. Eşhas i Genel Mfldfir, Genel Müdürün şürekâsı, öteki memnrlar. Genel Müdür : 27 Mayıs önceki ekâbirinin gözdesiydi. 27 Mayıstan sonra allem etmiş kallem etmiş koltuğunda kalmış. O maaş, bo ücret, şu ödenek, aylığını otuz bine getirdiği söylenir. Işadamlariyle sarmaş dolaş. Ba yüzden istikbali hazır. Çünkü degişmez piyasa kannnuna göre, işadamı, devletin yüksek kadetnesinde kendisine hizmet eden Genel Müdfirü sonradan yanına alır, hizmet etmiyeni koliağnndan kaydırraaya çalışır. Genel Mudürün şürekâsı: Çıkarını ona bağlamıs olanlar, çanak yalayıeılan, uşaklan, casusları, jarnalcıları... Her knrnmda ba çeşitten birkaç adam rardır. Memurlar : Içlerinde kuvvetlisi var, zayıfı var, karakterlisi var, karaktersizi var, namuslusu namussuzu var, korkağı cesurn var, çabuk çözüleni var, sağlamı var, iradesi kuvvetli olanı var, iradesizi var, Ama çoğunluk aklıbasında ve doğrucn. • Olay aktSeldir. Henfiz yürürlüktedir. Ve toplu sözleşme tartışmaları içinde geçer. Genel Müdür memnrların taleplerine barnt kesilmiştir. Ne demek kârdan hisse istemek? Ne demek banka yönetimine karışmak? Bunlar, menıurların bankayı âdeta kontrol etmesi demek olur. Oysa isin içyüzünü kimse bilmemeli. Hera bankanın durumu aslında kötü!.. Ama dısarı karsı birtakım muhasebe oyunlariyle kâr gösteriliyor. Ah şu 27 Mayıs! însanları ne hale getirdi! Ne cfiret efendim! Zile basar : Bana uşağımı çağırın. Adam girer : Emriniz efendimiz ., Bütün memurların sicillerini getir! Dosyalar gelir. tnceleme inceleme... Çağırın bana sürekâmı! Şürekâ dizilir. Hep bir ağızdan tekmil verirler : Emirleriniz efendimiz .. Genel Müdür konuşur : Bana bakın, durum nazik! Şimdi söyliyeceklerimi yapacaksınız. Memurların durnmunu inceledim. Birkaç tane kabili yetsiz ve terabel var. Onlara üst makarnları teklif edersiniz; ancak sendikadan istifa etmek şartı ile Geçenlerde takdirname verdiğimiz bir tanesi var ki, pek azgın. Onun işine bugün son verilecek! Yıldırma metodu kullanacağız. Sendikadan istifa edeceklere mökâfatı verilecek. Talepler kimlerin başı altından çıkıyor biliyorum, onlara bu çatı altında aman vermiyecegim. Şürekâ çıkar. Emirler yerine getirilir. Sendikada dayanışma çözülmeye ynz tutar gibi Çünkü körolası banede çoluk çocuk ekmek bekler. Ama, namnslu memnrlar her seye rağmen direnirler. Genel Müdür çıldıracak. Bu arada topln sözleşme için taraflann karsılıklı taleplerini uzlaştınnaya çalışan hakem heyetine koşar. Içini döker : Sendikacılığa ne lüzum var? Ba çatı altında sendikalı naemnra imza selâhiyeti vermiyeceğim! Ba herifler daha ne istiyorlar? Her şeyleri var. Greve giderlerse bakalım mensnp oldukları sendika onlan benim gibi besliyebilir mi? Bunlar şımarık adamlar! Hakem heyeti istifa eder. Hakem heyetinde balunan bir ptofesöre, isi çıkmaza götürmesi için, on bes bin lira ücret teklif edildiği ve ba on bes bin liranın da istifa ettiği gün kendisine takdim edildiği anlasılır. Şimdi bankada darnm şodur: Genel Müdür ve şürekâsı, sendikayı banka içinde ikiye bölmek için zayıf memurlara elaltından teklifler yapmakta Baskıda bulunmakta Şimdilik çoğunInk direnen memurlarda Bakalım piyes nasıl bitecek? Perde nasıl kapanacak? Ba piyesin adını nasıl koyacağımız, bitiş şekline göre olacaktır. Dikkatle oyunun sonnnu bekliyornz. Devlet desteğiyle knrnlmuş Bankadaki, memur ve sendika düşmanı Genel Müdürün kimliği de bizi ayrıca dikkatlere çağırıyor. | D Ü Ş Ü N C E L E R | Tarihî Konular ıııı|ıııınııııııııııııııııııııııuııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııuıııııııııııııııı=ıııı Sarachanebaşı geçidinin yapımına başlanıyor Saraçhanebaşı geçidinin toprak hafriyatı tamamlanmış, geçitin alt ve üst yollannın yapımı 4.304.146 Iiraya ıhaleye çıkarılmıştır tnşaatın 2.304.146 liralık kısmı 1965 bütçesi ile karşılanacaktır. Verilen b:lgiye göre, Saraçhanebaşmda Beyazıt • Edirnekapı istikametinde kurulacak olan köprü şubat ayı içinde taraamlanarak trafjğe açılacaktır. Aksaray Unkapanı istikametindekı alt geçit ise 6 şeritli ve beton asfalt olarak yapılacak ve asfaltı gelecek mevsimde dökülecektir. Alt geçıtte otobüs durağı, satış yerleri ve yayalar için asma bir köprü bulunacaktır. Plân neden değişmelidir ? Bundan evvelki yazımızda, içinde bulunduğumuz ekonomik buhranın en esaslı sebebinin «Kalkınma Plânı» olduğunu söylemiştik. Bu yazımızda <Kalkınma Plânının» neden buhrana sebep olduğunu anlatmak istiyoruz. hususlarda âdeta icra organı gibi yersiz müdahalelerde bulunmakta ve bürokrasiyi ar tırmaktadır. Medevlet idaresini ele aldılar. I. Koa selâ, geçenlerde gazetelerde çıkan lisyon partisi Millî Birlik Komitesi ve tküsadî Devlet Teşekküllerine zamanında kabul edilen plân teşki ait otobüslerin Belediyelere devrelâtmı ve tatbikatını benimsedi ve dilmesi hakkındaki plânlamanın Bilindiği gibi, bugünkü cKalkınbunu Meclisten geçirerek kanunlaştamimi, bu çeşit yersiz müdahama Plânı» 1950 de iktidarı ele alan tırdı. Bu yanlışlığm ilk adımı oldu. lelerin canlı ömeğidir. D.P. nin ekonomik tutumuna karşı Bilindiği gibi, demokratik nizamEkonomik buhraaın giderilmesi bir tepkiden başka bir şey değilla idare edilen memleketlerde ekoiçin eiTelâ olayları gözden gedir. Ancak bu tepki çok sert olnomik, sosyal, kültürel ve politik muş ifrattan tefrite gidilmiştir. Bir durum ve tutum yalnız siyasî par çirmek lâzımdrr. başka deyimle cvur değince öldütilerce çizilir. Daha doğrusu seçim Bizde hazırlanan plân iktisaden rülmuş» tür. yoluyla iktidara gelen parti bunu geri kalmış Türkiyenin •KalkınHaürlarda olduğu gibi, 1953 den tayin eder. Çünkü siyasî partilerin ma Plânından» ziyade, politikacısonra, bilhassa 1957 yılında D P kuruluş gayesi, belli ekonomik ve sı olmıyan geri kalmış ve sömüriktidannın bütçeyi, yalnız bütçeyi soyal bir hedefin gerçekleşraesidir. gecilikten yeni kurtulmuş bir değil memleketin transfer takati Halbuki, bu iş bizde böyle olmadı memleketin, adamsızlıktan yabanni aşıp, itibarrnı zedeleyen yatırımMemleket «teknolgrat» (teknisyen cı uzmanlara hazırlatmak zorunlar karşısında muhalefette olan ler tarafından idare edilen) bir ida da kaldığı plânlara benzemekteCHP si, yatınmlann plânlı olma reye bağlı imiş gibi, plânlama müsdir. smı ve ayağın yorgana göre uzatıl teşarlığı memurlannm hazırladığı Türkiye aslında yalnız iktisaden masını istemişti. plânı kabul etti ve tatbik mevkiine geri kalmış bir memlekettir Sö• Plânlı Yatırım» dövizi tuttu ve koydu. Bu, gerek usul, gerek esas mürge halinden kurtulmuş değilbütün siyasi toplanülarda muhaie bakımından yanhştır. dir. Memleketin demokratik bir fet plânlı yatırım teranesini tekMemleketin ekonomik, kültürel Anayasası vardır. Bu bakımdan rarladı. ve sosyal kalkınması politik bir sosyal, ekonomik. kültürel politi27 Mayıs hareketi oldu. Bu ha harekettir. Daha doğrusu millî irakanın Millet Meclisi kanalıyla tesreketi yapan Millî Birlik Komitesi denin kabul etmesine bağlı olması biti icab eder. muhalefetin isteklerini daha ileri, gerekir. Halbuki, iş tersine oldu, siSimdi anlatalım: Sosyal ve külhattâ daha aşın ölçüde kabullendi yasî partilere, politik hiçbir sorumler. luluğu olmıyan bir memurlar kad türel fonksiyondan dolayı devlete «amme hizmeti» îşte beş yıllık «Kalkınma Plânı» rosunun hazırladığı plân empoze ve düşen ödevlere budur. kabul ettirildi. Işin garibi, şudur ki, demekteyiz. Bu ödevleri yapmak Millî Birlik Komitesi Anayasaya politik sorumluluğu olmıyan plân için devletin gelir bütçesine göre. •Plân Teşkilâtı» nı empoze ederek, lama teşkilâtı eşit şartlar al giderini de tahmin edip hizmetleri buna dair Anayasaya hükümler tmda, «Yüksek Plânlama Ku ona göre ayarlaması lâzımdu. Bu koydurdu ve bir de «beş yıllık» hükumet, parlârulu» nda Bakanlarla beraber hizmetler için, kalkınma plânı hazırlattı. oy sahibi olarak kendi hazır mento ve onu teşkil eden siyasî Milli Birlik Komıtesinln bu yön ladıklan plânı tarüşmakta ve söz partiier dışında kimsenin söz hakden tutumu hakkmda herhangi bir sahibi olmaktadır. Böyle garip kı olmaması gerekir. II. CumhuTürkiye'de de bu tenkitte bulunacak değiliz. Onlar ve komik durum yeryüzünde baş riyete kadar herşeyde olduğu gibi bunda da iyi ka hiçbir yerde yoktur. Plândan böyle idi. Halbuki, bizde, radyo, niyetle fakat acemice hareket et sorumlu bir Bakan olabilir. Bu televizyon gibi artık terbiye vasıtiler. Ve bazı nazariyecilerin kur Bakan kabinede oyunu kullanır. tası olduğu şüphe götürmeyen banı oldular. Bu plân yalnız eko Fakat siyasî sorumluluğu olmıyan haîkevleri, ve köy enstitüleri kanomik bir plân değildir. cKalkınbir heyetin kabineye kararlarmı dar mühim olan bir amme hizmema Plânı» namı altında aynı za empoze etmesi değil demokratik, ti vasıtası da plânlamanın müdamanda bütün devlet fonksiyonunu hattâ otokrat bir rejimle bile ha^esi ile Türkiyeye sokulamamışkapsıyan bir plândır. Bunda yalni2 bağdaşamaz. Böyle bir empoze batır. ekonomik değil, sosyal, kültürel, his konusu oimadığı iddiası da Plânlama tamamiyle sübjektif bütün devlet işlemlerini içine alan gerçeklere uymaz. olan ölçülere dayanarak doğumun bir şema vardır. Bu da yetmiyormuş gibi, Plântahdidi gibi en ileri memleketlerSeçimlere gidildi. Siyasi parüler lama Dairesi piânın tatbikine ait de tartışması devam eden bir olayı devlete adeta empoze etmiştir. •7Ööö«5S£^TWSSW5ööW^^ Plânlamanın iktisadî kalkınmadaki görüşüne dokunmadan evvel bir noktayı belirtmek isteriz. Plân, bir politik konudur. Bunun iktidardaki hükumetlerce tesbiti icab eder. Plânlama dairesi hazırladığı beş ve onbeş yıllık plânlarla iktidardaki ve iktidara gelecek hükumetlerin politikasını bir nevi ipotek etmektedir. Dört senede bir seçim yapıldığma göre, plânın kaSEVGİLÎ HİLDA : demeleri beş ve onbeş yıllık olunca iktidara gelecek parti ve hükuMünihtekî gece kulübünde seni dansa kalmetlere ve meclise esaslı ne vadırdığım zaman çıtır pıtır Türkçenle benı adamzife düşeceğini anlayamadık. akıllı şaşırtmıştın. Dansı mutaakıp uykusunun Bizim biidiğimiz ve gördüğümüz geldiğini esnemesinden anladığım babanın kolubu çeşit plânlar tek parti sisteminin hâkim olduğu memleketna girip giderken, beni arayan gözlerinde, biribilerde tatbik edilir. Ancak orada rimize adreslerimızi verememenin üzüntüsünü da plânın stratejisi, memleketi hissettim. idare eden, siyasî parti tarafından tesbit edilir. Yoksa idari meBir ümitle bu mektubu yazıyorum. Türkçeni kanizma tarafından değil. ilerletmek için Türk gazetelerinı, ilânlarma vaEğer 1964 yılmda Batı Avrupa rıncaya kadar, okumaya çahştığını söylemıstin. iktısadi refah içinde olmasa ve Tanrı tekrar Dulusmamızı ıstıj'orsa bu mektjbu Demir Perde gerisi memleketler de bize nisbetle ıhracaatını nüfus görürsün. Seni muhakkak Türkıyeye teklıyobasına 1015 misli artırmamış burum Belkı buraları çok beğenır. donmek istemılunsa, biz bu yazılan yazmazdık. yebilırsın. Türkiyede mılli gelirin arttığı Fatih ve Genç Osman Yazan: Elİf NACİ Tarih, kitaplann sayfalan arasında ve toprak altında gömülü bir ilimdir. Kitaplar her yaprağı açıldıkça, toprağa her kazma vuruldukça yeni bir mechul gün ışığına kavuşur. Tarih araştırmalan böyle yapılır. Geçmiş jüzyıllann kalmtılan bazen bir çomlek, bir heykel, bir sütun, bazan bir saray, bir şehir, bazan da bİT isfcelet, bir ceset halinde çıkar. İnsanlık, ilim uğrunda her türlü araştırmayı caiz gören ileri bir anlayış çağı yaşıyor. Bunun için de Fatih Sultan Mehmed ile Osman II nin öliirn sebepleri ve şekilleri üzerinde durulmakta ve incelemeler yapılmaktadır. 1481 Mayısmda Fatih Sultan Mehmed kimseye ifşa etmediği bir kararla harh hazırlığı ile sefere çıkmış. Üsküdara geçmiş, evvelâ Tekfur sonra Sultan çayın denen yerde hastalanmış, doktorlann verdiği ilâcla zehirlenerek öldürülmüş. Fatih hazretlerinin ecelile vefat ettiğini söyleyenlerin yanında nikriz yüzünden kırkdokuz yaşından sonra ata binip inecek kudrette olmadığını iddia edenler var. Kiml senil, Arterioskleroz, kimi Artirit. kimi Diyabet, teşhisi koyar. Kimi de zehirlendi der Hele zehirlendiğini yalnız Âşıkpaşazade değil. tarihçi Hoca Sadettin Efendi. Ata tarihi, hattâ Babinger de aynı fikirdedirler. Güya Papanın direktifi ile doktor Yakup (Jacop) Paşa tarafından zehirlenmiştir. Amasyalı İbrahim de Knramani Mehmed Paşanın teşviki ile Lâri Çelebinin verdiği ilâcın ölüme sebebiyet verdiğini söyler. Sonra bir de Fatihin mumyalanması kejfiyeti ortaya çıkmıştır. Ölümü ile gömüldüğü tarih arasında geçen ondokuz günlük bir fasıla böyle bir düşünceye hak verdireblleceği gibi Sultan Abdülhamid II zamanında görülen birriiyasebebile güya kabri açıldığuıda Fatihin mumyalı olduğu görülmüstür. Bunu Yahya Kemalden naklen biliyoruz. Batılı tarihçiler, ilmtn karanlık köşelerine inip bazı hakikatleri araştımıaktadırlar. Bu arada öğrendiğimize göre bİT cesedin hattâ kemiklerinin toz haline gelmiş zerrelerinden bile yapılacak kimyevi tahlillerle bir insanın zehirlendiği aradan ikibin yıl eeçtiğı halde yine anlaşılabilmekte imiş, A Osman Il'ye gelince: O da gençliğine rağmen büyük ve değerll bir hükümdarmış. Kılıç kuşanırken halka dilini çıkaracak kadar muvazenesiz bir deliyi (Mustafa I'i) Osmanlı tahtına oturtmak isteyenlerin elinde can vermiş. Bun dan evvelki yazılanmızın birinde (30.5J64 Cumhuriyet) tafsilen anlattığımız gibi hazin bir maceranın kurbanıdır. Ve hele müzedeki kanlı elbiseleri üzerinde uzmanlarla birlikte yaptığınjız incelemelerde genç hünkânn hiç de bazı tarihçilerin iddiası gibi on iki cellâdı bir vuruşta yere serecek kadar kudretli değil. bilâkis zayrf. celimsiz bir çocuk olduğnnu. kuza gibi sessizce başının kesilerek öldürüldügünü ve böylece cesedinin başsız olarak gömüldüğünü söylemiştik. Bu yüzden bir sakınca görıilmediği takdirde tarihçilerden mürekkep bir ilmî heyet huzuranda kabirler üzerinde bir inceleme yapılması için Millî Eğitim Bakanlığma müracaatta bulunduk. Tartışma konusu oldu ve devam ediyor. Biz, sahsen ilim uğrunda yapılarak herhangi bir araştırmanın sevap olacağı kanısını muhafaza etmekteyiz. 111111111II1111111111111111111 • • Yazan: Cemil Sait Barlas { Vatandaşların istekleri zamanında karşılanacak Vatandaşın haklı isteğini yerinde ve zatnamnda karşılamıyan devlet memurlarının cezalandınlması kararlaştmlmıştır. Valiliğe jve Belediye Baskanhğına vapılan müracaatların bir çoğunun haklı olduğu, müdur ve meraurlann mesuliyeti üzerinden atmak için bir| üst makama yazışma yaptığı tesbit edilmiştir Bu durumun önlenmesi için daire müdürlerinin daha dikkatlı bulunmalan, neticesiz yazışmalara meydan verilmemesi istenmiştir. Vali ve Belediye Başkanı; her hafta yapacaklan dinleme toplantılarında yalnız istek ve dilekleri yerine getirmeye çahşacaklardır. Zeynep Kâmil Sağlık Kolejinden 49 kişi mezun oldu Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanhğına bağlı Zeynep Kâmil Sağlık Kolejini btıren öğrencilere dün Üsküdar Şehir tiyatrosunda. törenle dıplomaları venlmiştir Törende bir konuşma yapan Kolej Müdıresı Mesude Ulusoy, mezunlara alacaklan görevlerde başarı dilemiş ve bir öğrenci de kendisine cevap vermiştir. Kolejden bu dbnem 49 öğrenci mezun olmuştur. /iüiııı Bir Açık llelîtııp AKBANK SİRKECİ ŞUBESİ HİZMETİNİZDEDİR. Hesap «çtıranlar arasında Çok bulutlu önümüzdeki 34 saat içinde yurdomazda hava; ' TEŞEKKÜR Çok kıymetli eşim sevgili kardeşim muhterem babamız İş Bankası Krediler Müdür Muavinliğinden emekli SAADETTİN SAVAŞ'ın kısa süren rahatsızlığı sırasında Teşvikiye Sağlık Evi mensuplarının göstermiş olduğu yakın alâka ve ihtimama, aramızdan ebediyete intikali dolayısıyla gerek bizzat teşrif etmek. gerek çelenk gö'ndermek ve gerekse telgraf çekmek, mektup yazmak telefonla büyük acımızı paylaşmak lutfunda bulunan başta Türkiye İş Bankası A. Ş. Umum Müdürlük erkânı olmak üzere Istanbul Bölge Ankara Merkez, Yenicami, Galata ve Istanbulda bulunan diğer şubeler müdür ve mensuplarına, merhumun yakın arkadaş dost ve aile efradına ayrı ayn şükranlarunızı iblâğa sayın gazetenizin tavassutunu rica ederiz. Eşi, Kızı ve Damadı ve Karde^i Cumhuriyet 8856 Doğu Karadeniz bStgesi parça. Iı balutlu. arasıra sağnak ve yer yer gök gürültülü sağnak yağıslı, batı Karadeniz bölgesi ile Sivas . Erzincan Erzurum. Kars çevreleri parçalı bnlntln, öğle sa atlerinde bir ara mevzii sağnak yağışlı, diğer bölgeier parçalı ve yer ver az bulntlu geçecek, rüzgârlar knzey doğu yönlerden bafif, yer yer orta knvvette esecek, hava sıcaklıkları düne na. zaran Karadeniz ve Orta AnadoIn bölgelerinde bıraz azalacak, diğer bölçelerde önemli değisiklik olnuvacaktır. Açustos 2 BebiülevveJ ?3 4* 5O.OOO liralık HUSUSİ ÇEKİLİŞ Ayrtca Umumî çekİUşterde kazanma şansı c a C a X < > 5 55 13 20 17.15 20 24 22.12 9 30 4 55 8 50 12 00 1 48 3 52 7 26 APTÜLAHAT AKŞİN ATATÜRK'ün DlŞ POLİTİKA İLKELERİ ve DİPLOMASİSİ (Birinci Kısımj 1919 1923 Fiarı 5 IJrn İNKILÂP ve AfÇA KİTABEVXERİ Ankarada: Berkalp ve Zeki Mumcu Kitabevleri. İlâncılık: 1743/8876 TEKNİK ÜNİVERSİTE Giriş Imtihanlanflâ Hazırlama Ks!''i ?. Ağustosta bpşlıyor. Broşür tsteyinii' •" ' * BİLGİ DERSHANESİ C a ğa I • i 1 u Reklâmcılık 2568'8Ö44 Gelırsen Münıh Tren ıstasyonunun yanındaki Bosfor Şirketine git ve onların otobüsleriyle gel. Bosforun cıddıyeti. raükeramcl servisı filân bir yana, esas önemli husus ş u : Munıhe muntazam otobüs servısi dıye ilân veren bazı fırmaların Almanya devletınden musaadesı oimadığı içm yolcular hudut kapılannda pensan oluyor ve çaresızlık içinde huduttan gerı dönüyorlarmış. Seni karşılamaya hazırlandığım sırada böyle bir talihsızliğe uğramamak ıçin Bosfor'u tavsıye ediyorum . Kapıkuledekı motelde karsılamak uzere.. iddiasma rağmen. ihracaat koniklesmiştir. Hep 300 milyon civanndadır İtha'.ât azami derecede kı<;ıimısür. Bu, yeni komplikasyon!ar doğuracaktır. Plânın muvaffak oimadığı meydandadır. Gelecek yazımızda. plâmn nasıl değiştirilmesi gerektiğini belirteceğiz AKBANK Reklâmcıiık 2S5Î N>75 T E Ş E K K Ü R K ı y " Olkü Aytaç'ın trnızta rip olduğu apandlsitini zamamnda müdalıaleslyle lztıraptap feurtaran Hasefcl Hastahsnesı 1 lncl Cerrahiye Şefl T E Ş E K K Ü R : Zamanında yaptıkları am^li • ratları İle. beni sıiıhate fca J .•uşturan. Esfclşehir Şeker Pabrlkası Hastahauesl değerll Operatorü EKİNCt ile BEHIÇ A. OKAY Nişanlandüar 18.1964 Teşvikiye SEMA Operatör Doktor ATA TOPALOĞLÜ na inestezl Mutehassısı Dr. Nesım Kalma, Dr. All Haydar Kaçmaz Dr. Nazml Alııssa ve Hemsırr Neclâ İşgüden ve personeüert candan teşefeKı'ir ederlra Babasa: Rlfat AYTAÇ Cıımhurlyet 8S73 Dr. CELÂL ERKMEN Ue yakm alâkalannı görd ığıım Baş Tbb. Sayın Dr NECATI ÜRESİN, Dr. Muzaffeı Kokiai. Dr Refilc Bulak Ecz Nıha1 Hatay Bashemşıre Nlmet Ozkac re Zeliha Aytea. Emrlye beratırelere ve temlz DaKımlı hıs'atıanenın butun persunelıne ayn, ayn teşekiur etmey) Dorç o.ıı rim. SITKJ Süi.'L Cumburlyet 8874 La Luna'da dans ettiğın.. (Cumhunyet • 8854) CUMHURrVET'üı refrikası: 8 Cumnurlyet 8872 BAY OSCAR: Biracışarhı Yarin: A. J. Cronin illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlltl 22 BİR ACI ŞARKI BİR ACI ŞARKI 23 24 Mîss Grant hemen seğirtti pencereyi açmaya; hanımefendi de, o yaman bakışlarını bizden ayırmadan, tğne'yle konuş maya başladı. tğne, sakat bacağını geriye doğru çekip sağlam bacağının arkasına yan yarıya saklamış, bu biçim duruşun onda bir ahşkanlık olduğunu çok ffeçmeden öğrrendim öne doğru eğilmiş, hep «evet» efendim; evet, efendim» der gibi bir şeyler fısıldıyordu. Sonra kadın bize döndü, tam bir nutnk çekti. Şöyle başladı: « Çocuklar. sizler körpe, işlenmemiş varlıklarsınız. umarım ki, şimdiye dek hiç bir kötülükle karşılaşmanuşsınızdır. Bu köye, sizin hepinize karşı duyduğum ilçi yi, gerek şimdiki, gerekse ilerideki kişiliklerinize ne kadar önem verdiğini hepiniz bilirsiniz. Onun için. şimdi söyliyecekleri mi cankulağı ile dinleyin.» Bu biçim daha uzun uzun konuştu: Gece, gündüz çalışmalıynıışız, kusurlartmızı gidermeli, iyi davranışta, ahlâk yolunda dainıa en yiiksek basamaklara ulaşmahy mışız. Sözlerinin arasında şizliden gizliye anlatmaya da çalışıyordu: Böyle yapamazsak bu dünyada da. öbür dünyada da çok çekerraişiz. Nutkunu bitirince. dudaklarını sarkıttı, bizlere lutfedip gülümsedi ama, bu ağır başü gülümseyişle, yan alay vardı, içinde sinei bir düşünce sezilebilirdi. «Sizler daha bir şey bilmiyorsunuz. Işlenmenıiş topraksınız, evet, işlenmemiş toprak. Ben şimdi sizin zekânıza ölçece ğim, bakalım akıllı çocuklar mısınız. yoksa kafanızın içi bomboş mu. AIiss Grant, bir kalem.» Kalenı sarı bir kalem hemen uzatıldı. Kadın karşımızda bir ara şöyle durdu, sonra, pek azametli bir tavırla, kaleıni elinden yere bıraktı. Soluğumuz ke silmiş, öyle, bakıyorduk. İlgimizi çekmeğe çalışan bir sesle: a Şimdi bakın» dedi. «Eliniz yok. Hiçbinnizin eli yok. Ama, ben bu kalenıi yerden alasınız istiyorunı.» Bu acayip deneme de ner'den aklına gelmişti! Belki yardım ettiği kurumlardan birini Ardfillan"da kötürümler için bir vnrt vardı, belki orayı gezmişt de on dan. Her neyse, tıs. Bütün smıf donakalmıştı. Derken, birden kafamda bir şimşek çakar gibi oldu. Ayağa kalktım. Ama, uykuda gezer gibiydim; gösterdiğim acarlığın yükü altında ezilnıiştim. Sendeleye sendcleye, herkesin gözü önüne çıktıın, o sarı kalemin önünde diz çöktüm, dişlerimle tutnjaya çalıştım, tuttum ama, kalem yuvarlaktı, kaypaktı, dişlerimin arasından kaçıverdi, o tozlu, egribüğrii yerde daha uzağa gitti. Ben de, Iz koklıyan Kızılderi111er gibi, yerde, yörökoyun, sürüne sürıi Çrrirt» Vahlet Gülttkiıı BİR ACI ŞARKJ ne gittim. Bir daha denedim. gene beceremeciim. Bu kovalamaca böyle epey sürüp gitti Bütün gnzler bana dikilnıişti. Kalem şimdi tahtalar arasuıda bir yarık hulmuş. oraya girmişti Çenemle itip okşıyarak kendiın için daha elverişli bir duruma çetirmeve çalıştım ama. yavasça yuvarlana yuvarlana karatahtanui yanında içi tebeşir tozu dolu daha derin bir catlaktan içeri girmeı mi! Ama, kanım da artık başıma fırlamıştı. Oilhni uzattım. a\ımı yalayıp dilime yapıştırdım, yuvasınd.ın çekip, tam sıyrılıp dü$n>ek üzereyken de oianca gıicümle ısırdım. Bütün smıf oh! diye derin bir soluk aldı. Ben de, yüzüm tebesir tozundan bembayaz olnıuş, burnum sıyrılnıış yanarken. sendeleye sendeleye ayağa kalktım. kalem de sıkı sıkı dişlerimin arasında. Lady Balina. kendiııden geçmiş. «Aferin!» diye alkışhyordu Sonra bir elini başıma koydu. • Sen pek akıllı minnacık bir uşaksın!» • Tepeden tımağa kıpkırmızı kesildun. Koltuklarım öyle kabarmıştı ki neredeyse patlayacaktım Çiftliğin hanımefendisi öğrermenimin, başöğretmenin, üstelik. smıf arkadaşlamnın önünde beni böyle methetsin! Hem de okula ilk başladığım gün! «Pek akıllı bir çocuksun» demişti bana. Ne seviniyorc'um gidip bunu anneme sövliyereğim diye! Miss Grant tozlarımı «ilkerken. hanımefendi bir kafatası uzmanı gibi. elini hâlâ başımdan çekmemişti. « Kaç vaşındasın?» diye sordu. « Altı. efendim.» « Pek ufacıksın. hic de altı yaşında göstermiyorsun.» I *• rkası var ) J PROF. NİMBÜS'UN MACERALARI: I Sahlbl NAZİME NADİ * Genel Yayın MüdürO Cumhuriyel Sayısı 25 Ruruş TBrklye HarlcJ Lira KT Llra Ki Senellk « aylık 3 aylık 75.00 40.00 22.00 AINKAKA BtİKOMj. Atatörk Bulvan Ypneı Ap ECVET GÜRESLN • Vdzı tşierlnl Üllen idare eden Sorumlu Müdür: VKCDt RIZILDEMÎR * JazetemJze gönderüen yazılat ko. lulsun. feonulmasıD lade edilmez. * llânlardao mesullyet kabu) olunnaz Abnne ve uân islert tçlo sarfın 0«t(lnp «Abon«T» vpya ctlâD Servuiı Kdvdınıo knnması lârımdn OOGU tLI> K I nrKOSU. YE^t3EHIB TeJrfon: 13 9! H 12 09 20 12 09 60. 17 57 35 * 150.00 80 00 44.00 Fatih Paga Mahallpsi S<*ftallg("cıcı Sofeagı No 5 D i y a r b a k j ı Telefon • 10S3 * Baean ve Yayan CÜMHURlYEn Matbaacılılt ve GazetecUlk T A. Ş. Cagaloglu Halkevi Sokak No 3941 GÜNK* İLLEKI BfKOStı KUçüksaal Mevdanı ECdlmv Banı ADANA rplefon 4550 * Bu gazPte BAS1IM AHLAK YA uvmayı tajhhüi ftnüstir