Katalog

IB Haziran 19G4 CUMHIIEtTET BES VAB'AMCI fÜL'KEL'EftOEM V GİOEN E JŞÇİLEÜ IMİÎ 3 0.3 2 1 Yorum tlk iiç ayhk dış tfcaret tonuçları ticaret açıjının yınc t'üvümekle oldugunu gösteriyor. Geçen yıhn «onnçları da parlak olmamıstır. 1963 yılı ihracat değerleri toplamı 1962 den yüzde 3,4 oranında noksan olarak jerçekleşmlştlr. tbracat sektöründeki bu israrlı jerilemeye rağmen itha lât artmaktadır. Geçen yıl ithalâttaki artış hııı yüıde 19,5 olarak besapianmıstır. Bn ters vönlfî gellşrnenin, ynvarlak sözlerden çok. gerçekçı bir biçimde yornmlanması zoronln dnr. Kanaatimizce bn maksatla sornlması (ereken Ü «o Ç rn vardır: O Türkiyenin belirli bir ihracat programı v»r mıdır? Diğer bir devımle. çimdilik elimizde ihraç edüebilir ne varsa onları satma çabasında mıyız, yoksa yatırım proğramlarımızi, dıs pazarlama çabalarımızı yabancı sermayeyi tesvik tedbırleriraizi nznn sürell bir program içinde mi düzenlemive çalısıyoruz? X3 Birçok geri kalmıs ülkelerde ticaret bilânçosn açık vermektedir Bn bakımdan Türkiye de bir istisna ol mayabilir. Ancak, neden Türkiyede nüfus başına düşen ih racat defceri, di&er ülkelerden daba azdır?. £9 Bazı yazarlar, ihracatımızın geliştirilmesi işini «loprak Beformu» veya «Vergi Reformu» gibi nlasal bir divâ durumuna sokmadıkça sıkıntının devam edeceğinden söz edıyorlar. Fakat bunnn ne oldugunu açıkça ıSylemiyorlar. Düşünülebilecek bir «thracat Keforraa»nun ana çizgileri ne olabilir? önce sunu açık ve leçik olarak ortaya koyalım: Tür kıyede uzun süreli, gerçekçi bir ihracat prbgramı yok, fakat uznn süreli pek çok dilekler vardır. Şimdilik yaptıgımıı, palyatif bir takım ted'birlerle dıs pazarlara sürülebilecek endüstrı ürünü aramak ve bunları adı ne olursa ol sun priro sistemı ile teşvik etmektir. Bn ise yeni bir şey değildir. Daha uzun yıllar öncesinin tedbirlerini bir yana hırakalım, 4 ağustos 1958 e kadar vâsıtalı ya da v»sıtasız çeşitji sübvansiyonlar ile yürütülraeye çalışılan ibracatımıı söz konusu tarihten sonra bâsit diye anılan kademeli bir prim sistemi ile desteklenmiye devam etmişti. Tarımsal olsun. endüstriyel olsun ihracat ürünleri için prim sisteminin basarısı, uzun süreli bir çelisme programının sağlam temellerini bazırladığı oranda önem kazanır. Bunun için de hangi ürünler özellikle endüstriyel ürünler üzerinde uluslararası bir ihtisaslasmaya gidileceği, bu üriin ler için nr ftlçüde ıhraç edüebilir üretim kapasiteleri kurulacağı, maliyetlerin uluslararası rekabete elverişli olup olmadığı genel bir ihracat politikasının çerçevesi içinde degerendirilir. Bunlar yapılmadıgı takdirde Türkiyede nüfus başına düşen ıbracat değerinin, nUfuıumuz arttıkça; Mısırdan, Ispanyadan, îunanistandan, Snriye'den Yugoslavya'dan, Bnlgaristan'dan düsük olmagına bayret etmemek gerekir. pemek oluyor ki Türkiye için ulusal bir ibracat politikasının hedefi yalnız toplam ihracat gelirlerini bugünkü seviyesinin üstüne çıkartmak ve ihracatın birlesirainl tarımsal ürünlerden endüstriyel ürünlere kaydırmak defil, aynı zamanda bu gelismeyi elde ederken niifus başına düşen ibracaf degerıni de hiç olmazsa komşu ülkeler seviyesine çıkartmak olmalıdır. Bu üç ypnlü hedef, kanaatimizce, genel bir «ihracat reformu» nun ana çizgilerini vermektedir. Bu söz konusu hedeflere bizi ulaştıracak reformun a na çızgılerını tamamlamak için bir iki eözlera daba yapmak çerekir: Türkiyede ihracat sektörü dajınıktır. thracatçılar ozel aracılar ve sayılı bir kac Urün için de kooperajifler dir. Bunlar ise genel olarak belirli ve geleneksel tarımsal ürünler ibracatmda ihtisaslaşmışlardır. Endüstri ürünleri ihracatı raemleketimız için yenidir. Baflıca tarımsal flrünlerimizin ihracatında kooperatifler ve deviet, devamlı olarak, özel aracıların knral botuca oyunlarından şikiyetci olmaktadırlar. tkinci bir gözlem olarak sunu da belirtmek gerekir. Geenl kalkınma plânına baglı bir dıs ticaret muhasepesinden mahrnmaz. Dış pazarlara satıs yaparken hangı ürünler üzerindtn ne kadar fedakârlık yapabilecetimiz, bnna karsılık, hangileri üzerinden bu kaybedilen farkları elde ederek besaplarımızı denkleştirebilecegimizi : bilraiyornz. Gözlemleri uzatmadan lorumuzu soralım: lb : racat sektörüniin bu dagınık, belirsiz ve besapsu durumu ; karşısınd^a acaba sosyalizasyon, «ibracat reformu» nun o ' lumlu bir alternatifi olamaz mı? Buna serinkanlılıkla ve : materoatik verilerle verilecek cevaplar, ibracat sektörü ; sosyalizasyonunun bugünkü dnrumu daba kötüye götürüp : eötürmiyecegini ortaya koyacaktır. ; TALEBİ ı vîuTV > • ı Vı«>« •» İhracat reforntu 19 61 » , 19 6 2 19 6 3 ly A Y N A K T ' l l *• İıçl :Bu(ma Korom» Yeni Gümrük tarifesi ve esasları (tktlsadî ve Ticari tlimlrr Akademiii «jretim görevllıi) Buyazıdagümrük giriş tarife cedvelinindeğiştirilmesi hakkındaki 474 sşyıh kanuııun koyduğu esaslar, vergi hadlerindeki değişiklikler ve hükumetin selâhiyetleri gözden geçirilmektedir. Okuyucu Diyor ki: Iaşe Bakanhğt kurulması neden Oğuz GÜLER (Ticaret Bakaniıfı Eksperi) Yazan: Hulusî SİDAL Yaıdım Konsorsiyomu 15 Hazirana kadar toplanıyor Gümruk K»nunumuzun 1 ıncı gırdığınden bu mahzur ortadan 8 maddesıne eklı bulunan gumruk kalkmaktadır. Bu hususta mukelTürkiye bir zıraat memleketi aracılığı ile bajta Almanya olmak üzert Avrupa ülkelerinden talep olunan işçı sayılaruıı ve Girış Tanfe Cetvelının değıştırıl lefin telefonla haber alıp beyan dir. Ziraatin millî gelirimizdeaynı Kurum aracılığı ile Türkiyeden bu ülkelere gönderilen toplarn işçi sayısını göstermekmesı hakkındaki 474 sayılı, 14.5.964 nameyı tescıl ettırmesi ıhtimalı k İ büyuktür YaUaşık Oİatarihli kanunun koyduğu esaslar gibi hasıs ve dar gdrü,lere yer ve. k İ ş tcdir. İşçiler; yurtta mevcut if darbğ}, yabancı bir ülkede yeni bir meslek edinme, dil öğrenme k l r k la vergi hadlerının değışıkliklen, ri!memeSi gerekir v« hatta daha müsait gelir elde etme gayeleri i'.e dışarıya gitmek istemektedirler Çalışma |rak ^ oramndadir. Bu hukumetın salâhiyetı ve bu konu Bakanlığımız gjden işçilerin çalışma lartları v« sosyal güvenükleri ile yakından ılgılenmek3) Kanunun ıkıncı maddesi, j oran ekonomımızı etkısı altınile ilgili vergı reformlarının esas Bakanlar Kuruluna. tanfe cetve j da bulundurmaktadir. BÖyle Oİtedir. Hükümetimizin ve Deviet Plânlama Teskilâtınm bu konuya özel bir ilgi gosterdıkleri bihatları ıncelenmeye değer bir ye lindekı vergi nisbetlerinde ve ta linmektedîr. Yurt dışındakj ifçılerimizin anavatana gönderecekleri küçük tasarruflarmı, ödemasına rağmen çiftçinin iklim nılık getirmıştır : rifedekı notlarda gerekli değişık meler dengemiz üzerinde olumlu etlçiler yapacak bir listeme bağlamakta gecikmemek gerekşartlan ile karşı kargıya bulun1) Bilindiği gibı memleketimiz liklefi yapmak salâhiyetini t a n ı hdır. 19611963 yılları arasında yurt dışına giden 43 bin işçinin tecrüb«si gelecek için alınacak 'jması, teşkilâttızlık, depelama, 1951 Torquay anlaşmasiyle, 953 semıştır. kararlarımıza ışık tutmaktadır. tasnif. nakliye ve sermaye imnesındenberı (6202 sayılı kanun). kitleyi Gumrük Tarıfelerı ve Ticaret Ge Nomanklâtürunün milletler arası kânsızlıklan bu büyük nel anlaşması (G.A.TT.) âkitleri bünyesini bozmamak suretile bu magdur etmektedir. Fiyatların arasına gırmıştır. Bu anlaşmaya yönden yapılan müzakerelerde te aşın düşme ve yükselmeleri de dahil memleketlerden yaptığımız reddüt ve ıhtilâfları bertaraf et her zaman varittir Bu düşüşıthalâta. süreklı aniaşmalarla bazı mek, milletler arası münasebetle ler istihsalıni ucuz fiyatla elinindırimler (tavizler) tatbik edil ri kolavlaştırmak ve nomanklalâ !den çıkarmış bulunan çiftçinin mektedir Ancak bahsi geçen an türü teknik bakımdan zedelemeBu bakımdan yapılan |daima aleyhine olmaktadır. Yu laşmalar gereğince bu indirimler mektedir gebeplerle l(consolide) edilmış bulunduğun değisıkliklerde bu hususa riayet karıda saydıgımız jdan, bu memleketler mense'li mal etmek gerekir Supozisiyonlar açıl. çiftçi, malını değer fiyatını bu1ar yine eskisi gibi indirimden is ması serbest bırakıldıgından ıca luncaya kadar bekletememektifade edeeekUr, tarifedeki mevcut bmda eşyayı ismen zikretmek su tedir. Geçimini ziraate bağlason anlasmanın Hİtamına kadar retile (specialisation) Dıs ticaret mış büyük bir kitle mağdur eltatbik olunmayacaktır. Son taviz siyasetine te«ir eden tedbirler alımakta, mahdut zümre kazanlistesinin umumi ihtar hükmıi ile nabilir. makta. gelir dağılımı âdü olbazı peziıiyonların resım hadleri4) Buna mukabil. zikrettiğimiz nin muayyen nisbetlere yükseltil anlaşma gereîince, târifenin baş mamaktadır. Buna henüz taze mesi hakkı hükumetimize tanındı tarafma konmus olan (târifenin liğini muhafaza eden iki misal ğından, bu husustaki «rttırmalar umuml kaideleriîne. bunların su verelim: 1 1963 mahsul yılın (G.A.TT.) pozjsivonlara da şâmil olacağı hu da Akdeniz Mersin (Özer Öztep yazıyor) bu dengesızlığı barız bir şekd Mersırı rafınensıode istihşal e tatbikata girecektir memleketlerinde Türkıyenin en büyuk ihraç de göstermektedir. fiUen 97Ş5 449 lir&sı FuelOü, Toplantılarında esas tutulan mu susunda bir kayıt ilâve edilmemis zeytin mahsulü bol olunca zey zakere usulüne göre taviz taleple tir. TJrifenin iç ve dıs tatbikat ve Şubat ayi ümanlarından biri olan Mer1.928 833 lırası benzin olmak ü tinyağı fiyatlan duşmüs. müsri başlıca satıcı memleket taraİthalât TL. fhracat TL. zere cem'an 11664 282 lira üe fından ithalitçı memlekete yapıl ihtilâflarında tereddütler varatabi tahsıl malını maliyetine dahi sinden yapılan ihracat ile ithayakıt maddeleri takip etmekte makta • cld* «dilen taviz dijer Uceğinden. başka memleketlerin lât arasındaki dengesizlik dik« gelnuştır Aynı dir. lcati çeker bir durumdadır. Mer 50.Ş61.399 4«.778.979 îkitlert tesmıl edilmektedir. T u krnda'1dı"m«rM1ö?m«k""iVydiyiü, mahsulün Jfiyatlan anormal sin Ticaret ?e Sanayi OdasınŞubat ayı içinde ihracatımıBu arada 5 953.500 liralık sük tarifeü memleketlerle muza kaidelerin suposisivonlara •eşmıli yükseldifi seneler de muayyen ca bftZirlınıan şubat, mart ve zın bagında 13.072862 lira ile kristal «eker, 3.754.125 liraük kere imkânını temın etmek için gerekireller kazanmıştı. 2 İkinei mi mevcut nispetlerin veya nisan aylarına ait istatıstılder, pamuk başta gelmekte. orıu, küspe, 2.270.490 üralık da canyalnız 5 Tarife nispetlerının dejiıştı salimiz pirinçtir. Çeltik ve pımuaflıkların konsolıde edılmesı lı hayvan ihraç edilmiştir. eıas tutulmaktadır. Bu çeşit kon rilmesi hususunda hükümete ranı rinç fiyatlan her gün gerileme hükümet ye başjadı. Müstahsil sızlandı. Geçen yılın aym ayına nis solidasyon'lar bizim tarifemizde de nan yetkilere gelince. betle de 13.057.531 üralık bir vardır. Yeni tarifemizde bir kısım teklifır.de bu gibi değısikliklerin Durum ilgili makamlara aksetihracat eksiküği dikkati çea (G.A.TT.) memleketleri mense'li üç ay içinde yasama organına sev tirildi Tetkik edılip karar alıkı hükmü mevcut 'ken geçici kome^tedir. Bunun sebepleri ara esyanın da resim hadleri yukseltil. mıçyonda hâsıl olan 'eerddüt üze nıncaya ve imkân bulununcadiğinden. yeni müzakerelerde, daya kadar krızler ve hattâ iflâssında pamuk ve canlı hayvan ha avantajlı bir durumda buluna rine, Anavasa Komisv^tıumın müyuklemesinin azüfı. ocak ayın cağız demektir. raUssı alınmıştır Bu mutîljada, lar dahi oldu. Nihayet çare bu(Milyon TL. olarak) Anayssi'nın *5 lncı maddesine Sr lunup Demirperde gerisi memda narenciye ihracatının dur(Ocak Mart) İthalât 1963 1961 y ması bulunmaktarjır. sit leketlere ihraç imkânı sağlanın 2) 474 sayılı kanunun yedıncı re y'asama yetkîsinin 1 333 + 4} îhracat (Ocak Mart) 12Ş4 maddesi gereğınce, yeni tarife neş hu'vı duğu, bu itibıria ca, fiyat yükseldi ama gene Ithalâtta ise, geçen yılın ay235 1 121 886 Açık (Ocak Mart) nı ayına nisbetle 32.7Q1.3O1, o ri tarihinde yürürlüğe çirrnis ve tatjısçak selâb vî»itı kanunun vsr stok yapabilen muayyen züm 441 183 gümrük kanunun^aki vergı arttırcak ayına göre de 14073.979 li malannın üç ay evvel ilân olun dı:",iv .selâhiyet» müs.terııt bir idorl re kazançlı çıktı ralık fazlalık oldugu gpze çarp ması hıikmu tatbik edilmemistir. t»'. . >uftan ibarst bulunup, yasaAynı haller diğer ziraî mahDış ticaret açığı büyüyor yetkisinin hüsümsie oırakılma maktadır. Bu güne kadar, «muayyen bir dıgı, 61 inci maddcdeki (vergil'r sullerimiz için de varittir Dif ttcaretlmlzln aldıgı dıkkat çeklcl ybn, Ocak Mart donwnlnl kavmüddet» tatbik olunmayan hal ancak kanunla konur) Mart ayı Ahcı karşısında direnebllmek hükmüne rıyan. bu yılın İlk üç ay sonuçlarının geçen yıl İle yapılan muk»ye«e»lnlerde (meselâ kaldırılan 197 sayılı gör» on görülmeven bir verginin Içln kooperatlfleşmek. birlik olde açıkça gorülmektedlr İthalât talebl artarken lhracatımız geçen yılkl »etthalât TL. thracat TL. kanun gıbi) vergi hadlenni arttı alınrroısı değil verginın kanuna ı? mak mustahsil için ilk ve tek vlyenln 235 milyon lira (»'» 21) altına düşmüçtür. Ticaret açıÇlmız geçen vılın aynı donemlnden 2,7 ml«ll daha fazladır. ran kanunlarda daıma (neşrı tari tinaden vaz*ı olduğu, beyan olun Çikar yoldur. 59.387.594 24.906.142 Mart ayında ihraç maddele hinde yürürlüğe konması) hükmü duğundan. şimdive k^dar hüiume(Milyon TL olarak) Nüfusunun yüzde yetmisi zirimızin başında yipe 9.626.129 mutad klişe halıne gelmiş bulun te verile gelen yetkiye rmistenit ratle alâkalı olan bir memleket Dejjişmeler 1963 1964 makdadır. Halbuki hü.kumet mer tasarrufların muavyen müddet ıİhracat (Ocak Mart) lira ile pamuk, 6 479 876 lira iİe kezinde Resml Gazetenin tabedil 180 te, müstahsüin mağduriyetini KS 249 Tütün akaryakjt maddeleri gelmekte meıi ve memleketin muhtelif Çİnde Meclise, kanun projesi şek ve a§m fiyat dalgalanmalannı 234 257 Pamuk linde sunulması im'«ânı k?!manns + a dir. Şubat ayına nisbetle ihra Gümrüklerine sevkedilmesi müna tır Bu bakımdan gümrük kanu önlemek için bir İaşe Bakanlığı 133 8 123 Meyvalar catımızda 15.871.937 liralık elç sebetile geçen, Merkeze yakın nunun 1 5 in.i maddelen gere kurulmalıdır. Esasen Türkiyede 37 33 4 Canlı hayvaniar 31 yerlerde 11,5 gun diğer yerlerde jince, hükümetçe 33 37 + 4 siklik bulunmaktadır. Madenler misiüe Ankara 1, (IKA) 1964 yılı plân Utbikatının; ikinei jince hükümetçe alınacak misiüejj Bakanllğımn noksanllgl daha fazla bir müddet içinde be17 14 3 Hnbnbat tthalât ise 1963 mart ayına altı sylık dönemine girümis olmasına rağmen, Konsorsidaima kendisini hissettirmistir. vannamt tescıllerı durdurulmak me ve an yum'dan beklenilen yardımların temin edilememis olması nisbetle 17 141 028, §ubata göre ta. netice itibarıle hem ticari fa biki ile. 6653 savılı gnre Kurulacak Bakanlık, müstah İhracatta en önemli azalma tütünde değişiUiklsrin. karfiıında, Hükümet ve Plânlama yetkililerinin Türkiyeye 8.506.204 liralık bir fazlaük gös aliyet durmakta hem gümrük ida ahdl listelerdefei İçinde bulundufrumuz yılda ılk üç aylık İhracat «onuçlan tütün »aiı»Tsrdım Konsorsiynman'dan bn yıl için memleketimize yapı üç ay içindf Meclue sevkı huküm sılin mağduriyetini ve aşm fitermektedir. resi keyf! bir muamele tatbik et lerinin de kaldınlması icap etmek yat dalgalanmalannı onliyeceIacak yardımın »eklinin katî olarak tesbitini istedikleri, ıı larının lyl gltmedlğlnl gdstermektedlr. Geçen yıl» göre Ocak Mart dSmiş duruma düşmektedir. Kaldı tedir. Bu seUhlyatlar Fransız Güm ği gibi, yapabileceği satışlarla nemlnde •» 42 oranında daha az tütün İhraç «illmı?tir. K«xa meyvalar, / Nisan ayı n n haberlerden anlaşılmaktadır. canlı hayvanlar vc hububat ihracatımıı d» gcçcn yüm aynı doncmlnki, yolculann resme tabi esyası rük Kanununun î 15, 18, 19 uncu tthalât TL. thracat TL. Nitekim bn konnda kendisiyle görüstügümüz bir yetkili den noksandır. Buna karşılık pamuk ve madenler (krom) dı« «stıçlanndt için sözle yapılan beyan gibi bek maddelerinden mülhem olup, Dış dar ve sabit gelirli müstehlüd sahıı; «Pariste ıon defa yapılan O.E.C.D. ye üye Devletler yükselmeler vardır. lemeye mütehammil olmayan is Ticaret alanında alınacak tedbir pahalı ve kalitesiz yıyecek sa46.589.833 27.194.8» Çalışma Grnpn Toplantısında, Türkiye'nin içinde bulunduPamuk nisan ayında 12 mıiler bakımından daha müşkül va lerin müstacel olmasına mukabil tın almaktan kurtaracaktır. |ru Ekonomik sartlann nzun uzadıya kendilerine izab olun(Milyon TL. olarak) A$ın dalgalanmalara imkân yon 068,119 lira ile yine birinçi ziyetler hasıl olmaktadır Gümrük Parlimento forraal<tel»rmin s£<r du|unu, Ait Komite, IJazırhk çalısmalan v.s. gibi sonucu Dejfişmeler raevzuatımızın mülhem olduğu işlemesi sebebiyle bu'.unmus biı vermiyen. muşterek pazar ve İthalât (Ocak Mart) 1963 1964 uzaKİastıncı yollardan geçmeye ve dolayısiyle kaybedilecek sırayı i§g9İ etmiş, onu 7 milyon Fransada hükumet 367 merkezinde 538 Makineler + m zamana memleketimizin tahammü(ü bulunmadıjı, Konsordünya fıyatlanna nısbeten uy 862.029 ile akaryakıt maddele resml gazetenin neşri gününden formüldür. (x) 157 122 Demir ve çelik » liyum'nn acil olarak ilk plinda yapaçajı yardımın miktarı gun bir fiyat politikası üe, hem ri, 4.632.475 ile de beyaz arpa sonraki gün hariç, tşjrad» Reşmî 107 148 Nakil vasıtalan 41 ve zamanının bilinmesiııe zaruret bulunduju anlasılmış ve ix) C««e De« Douanes, L'Orpa m üstahsü ve hem de müstehük 134 takip etmiştir. Bir ay önçeye Qazetenin alâkah âmirin eline vaAkaryakıt + 13 147 iemmnz basında ilân edilecek XIII üncü Kota'nm neşrinden et la Reîiementation D u | m a ğ d u r e d i ı m i y e c e k t i r 1«7 183 4 Mensucat ve ipilkler nisbetle hafif bir kıpırdaru; ol sıl olduğu günden sonraki gün ha " ve hatl» mömkünse Kota çalısmalan sırasında Türkiyeye t. en France J. D«çrocq! ü f l Q e d i l e c e k a s g a r î f l y a t l a r . riç olmak üzere kanun tatbikata + 1» llâç ve boya 75 85 yapılacak yardımın miktannın açıklanması istenmiştir» demuştur. 17 6 11 Bnğdav miştir. la istihsalde nâzım rol oynamak, ziraatte münavebeyi zimMakine ithalâtı artıyor Kimya şapayiinde yeni l»ir yatınm nen temin etmek mümkün ola19S3 ve 19M yıllannın «ynı donemlnde toplam İthalât hacmlndeM Ankara 9, (İKA) Yetkili çevrelerden verilen bilgiye göre; 1963 caktır. artıçı etklllyen en önemli değişmenin makine ltbalfttından llcri geldljl yılı Kalkınma Plânı ve proğrammda yer alan ve Nizip'te kurulması görülmektedlr. Kalkınma çabalanmızın olumlu bir »onucu ol*n bu «Jill İstihsalin noksanlığı veya ıkkararlastırıldığı halde üzerinde bir anlaşma olmadığından gecikmis ml lyl karşılamamız gereklyor Ancak gerçek olan odur kl ulu»al bir enlim şartlannın elverışsizliğı haolan. Kimya Sanayıî ile ilgili «Asit Gradistilâsyon Tesisleri»nin in düatrlleşme programını, tağlam temellerle, bundan 10 15 yıl 8nce teıblt linde ithale lüzum hasıl olmışasına önumüzde^ı günlerde başlanacaktır. Makine ve Kimya Şn edip uygulayabUse ldik. Türkiye bugün lthal ettlgl pek çok maklneyi yacak, doviz kaybı bu suretle dustnsi Kürumu ile Ülfet Gıda ve Kimya San'ayiVMaddeleri A." Ş. yerll oî»rak lmal edeblllr ve böyleee tüketim mallan endüstrlsuıl de kennın muşterek olarak inşa ettırecekleri tesisleri 200.000 Türk lirası dl maklnelerl İle gellBtlrebllirdl. Bufün ahnan «onuçlar, «uphe yok, terönlenecektir. clh edllen kalkınm» modellnln tabil .»omıçlandır. cıva'rında bir yatınmı icap ettirmektedir. İSeİ «İIIİ Yukardaki grafik, 1 1 ydından iti% ışşı ^ıııı baren ^ i ş v e ı ş ç i ş u ı m a Kurumu Ticaret Odası raporuna göre: Mersiıı thracat geriltyor Şubat, mart ve nisan aylarma ait istatistikler ithalât ve ihracat arasında dengesizliği ortaya koyuyor Âyin Ekonopk Göstergelerî îç Pazarlardan İNŞAAT MAKİNALARI Ekonomik plânın başarı derecesi için ölçü tkonomık plânın başarı de recesi ıçın çesitli ölçüler öne sürülebilir. Bnnlardan en basitf fiilen erisilen rakkamların plândaki rakkamlara uvgun düsmesidir. Gelisen ekonomilcrde kesin istatistikler bulmanm ve istikbal hakkmda kesin tahminler yapabilmenin îmHnsızİıği bir tarafa. aşagıda tetkik edilen muhtelif haller plân rakkamlân ile fiilen erisilen rakkamlann oygünlngu çibi bir kıstasın nan) yanıltıcı olabilecejinl <|aha genjş bir açıdan ispatlamava kâfidir. Gelisen Ekonomilerde Plân Rakamlan uç Erisilen Bakamlann Uyj^ınluğıı gibi Bir Kıstas Yanıltıcı Olabilir. »Jesele şıujur: Plân ekonomik geli|me için reformlan sağlama yolunda kullanılan bir araçtır. Gerekli reformlan en müessir şekilde sağnispette plân başarıh sayüacakt^r. Yazan: Dr. Mükerrem Hiç Polıtık organlar taraftndtn teıpit hudutlan içinde % 7 geliun* hızıedilen polıîik ve sosyal refonn li oa eriplemeyeceği »nlışıldı. Bumitlerine dokunulmamak sartıyla nun üzerine bu hudutlann şenişve sırf daha rasyonel çalısmak letilmed yoluna gidildi ve netlceneticesınde fiilen yılda V 5,7 ge fiilen H *,S gelişme hızı tahak» de listne hızı tahakkuk ettirildi. Fiill kuk ettirildi. Fiili rakkam ile Dıvelım ki. gelişen bir memleket * bir 5 vıüık plân hazırladı ve plân gelişme hızı "o 5.7. plândaki • 6plândaki rakkam arasındaki fark da vılda % 5 bir gelişme hızı ka hedeften düşüktür. fakat, hangi bu üçüncü şıkta en fazladır. Fakat, her haîde hemen herkes bu bul edıldı Diyelim kı plân devre P'ân daha başanhT Şimdi problemi biraz daha ka 3. plSnın 2. plândan daha basarılı M içinde fiilen ' ' 5.1 gelişme hızı ,« tahakkuk ettirildi. Yukandakı rıstırahm ve üçüncü bir şık olaoldu|unu teslim edecektir. basıt kı«ta^a göre bu plânı basan rak diyelim ki ayni memlekette Bu 3. sıkkın politik ve sosyal lı bir plSn olarak telâkki etmek ve politik organlar tarafından ka hudutlann polit'k organlar taralâ?ını şelir bul edilen sosyal ve politik re fından sonradan kısılması ile bir Avnı memleketin bu sefer "o 6 form hudutlan içinde ikinei ve bi İlgisi yoktur. Bu son durumda gelısme hızı tespit eden bir Dİân rinei şıklar ayni olmak şartıyla politik organ va sâlahıvetsiz olahazırladıgını farzedelim. Diyelim ''o 7 gelişme hızını hedef tutan bir rak bu hudutlan kısmaktadır. va kı. sırf hedefin vük>;ek kabul edil plân hazırlandı. Fakat pl|n dev da sâlahıvetı vardır Fakat, sademe«;ı bu hprtefın tahakkuku için re*i henüz sona ermeden önce ce daimî olarak fıkir degistırbırincı «ıkka kıva<!a daha ra«yo plânın hazırlanmaM safha>;ında mekte ve geriye gitmek ıstemeknel ve hulı çalıçmalara yol açtı. ' kabul edılen ilk sosval retorm I tedir. Son olarak bir d« |U durumu ele alalım. Diyelim ki, aynı memleket bu sefer ' ' 10 gelişme hızını ,» hedef tutan bir plân hazırladı. Bunun tahakkuku ise en geniş sosyal ve politik sınırlar içinde dahi imkânsızdır. Netice olarak diyelim ki plân tadil edilecek yerde plân fikri ra|betten düşmuş ve çlâncılıktan vaz|eçiimistir. Çontrollü gic(i? kontrolsüı gidişten daha verimsiz olacağma gör« b8yle bir durum galip bir ihtimall* İlk tetkik edilen şıktan dahi daha k«tüdür. 7»kat, burtdt şu bususa da dikkat •tmek ger«kir. Şayet plân bu yolda şözden düşürülmek istenlyorsa, heâefl»rin tahakkuk etmemesi için kasıtlı bir cereyan ortaya çıkabilir. Yukarıda tetkik ed,üen sıklar plânın başarı dereceşini ölçmenin o kadar kolay olmadığını herhal \ de açıkça ortaya koymuştur. Me j sele şudur ki, pl?n rakkamlsr | doğru geçirildi mi geçirilmedi mı ı diye kontrolle iktif.a edeceğimiz . basit bir yevmiye defteri değildir Plân ekonomik gelişme ve sosyal reformlan sağlama yolunda kullanılan bir araçtır Bu ekonomik gelismeyi ve ekonomik gelısme için gereken reformları en muessir şekilde jaŞladığı nispette b»j şarılı layılabİlir. NE HEDIR? EKSKAVATOR • YÜKLEYİCİ • YOL SİLİNDİRİ # SEYYAR KONKASOR ve ELEK BETON VİBRATflRLERİ ve BÖTÜN YEOEK PARCALAJ8 TUrkiye MUmessili ve Yegârv» Saticts MAKJNA İSTANBUL Sokak Ş Galata Tel. 4419 75 • 44 82 42 Neçatihçy Cad. 93 • Galat 44 $.4 16 Telg. MAKELİŞ İstanbul Satıs A N K A R A Mjlli Müdatfşa Cai 1 0 teİ 12 .57 "42 : Bankalar Cad. 5/A 1122 28 Telg. MAKİNA . Ankara S. A. Praha Cekoslovakya (Basın 9908.6537) HOLDİNG ŞİRKET Başka bazı fırmaların voBetımine katılma vetkısı verecek ölçude onların sermayelerınde pay sahıbı olan ortakhk KARTEL Bir. ya da birden çok ulkede aynı mal, ya da hızmetı ureten az savıda, bağıırsız firmanın. üretim faktorlerınm sağlanması, üretımm mık^an, ürünün kahtesı, pazarlama biçim ve yonfeınıerı satış bölgeleri ve ozellıkle fıat saptanması konularında gerekli gordüklerı birlığı dıi • zenliyerek kârı en çoğa çı karmak ve pavlasTial? amacı ile yaptıkları tekelcı nıtelıktekı anldşma. TBÖST Bir, ya da bırrlen çok ulkede bazı mal, va da hızmetlerin üretim ve dağıtımları üzennde tekelcı kontrol yolu ile kârı en çoğa çıkarmak amacı ile bütün rakıplerı şu, ya da bu biçimde saf dışı kılarak kurulan büjruk, dev ortaklıklar ve ortakhk bırleşmeleri.